مشارکت زمین کشاورزی یکی از مشارکت‌های مدنی است که طبق قوانین ایران می‌توان در قالب دو عقد آن را بررسی کرد. اما قبل از پرداختن به این موضوع بهتر است بدانیم مشارکت به چه معناست؟
برای اطلاع از جزئیات قرارداد مشارکت زمین به این لینک سر بزنید.
مفهوم عقد شرکت در قانون ایران:
شرکت در معنای خاص خود یکی از انواع عقود معین است که همراه با اشاعه در حق مالکیت ایجاد می‌شود و از این رو برای تحقق شرکت باید دو یا چند حق مالکیت در هم آمیزد.
در حقیقت شرکت در حقوق کنونی بدین شکل است که در آن مالکیت‌های جزء، استقلال خود را از دست می‌دهند و در یک مالکیت جمعی و اشتراکی ادغام می‌شوند و اجتماع مالکیت‌ها وجودی مستقل می‌یابند که از آن به شخصیت حقوقی یاد می‌شود.
ولی گاه اتحاد مالکیت‌ها به کمال نمی‌رسند و به حالت اجتماع در می‌یابند بدون آنکه اصالت هرکدام از بین برود ، در این حالت آن را اشاعه می‌نامند . ماده ۵۷۱ قانون مدنی بیان می‌دارد که «شرکت عبارت است از اجتماع حقوق مالکین متعدد در شیئی واحد به نحو اشاعه». بر این اساس هرگاه بیش از یک نفر بر ملکی مالکیت داشته باشند مالکیت آنها بر ملک مذکور به نحو اشاعه بوده و مالکیت مشاعی محقق می‌گردد.
شرکت یا مدنی است یا شرکت تجاری.
مهم‌ترین اقداماتی که باید قبل از شروع شراکتتان انجام دهید این است که نمونه قرارداد مشارکت در زمین کشاورزی را حتما تهیه کنید.
شرکت مدنی، دو نوع است:
الف)شرکت غیرعقدی یا قهری:
طبق ماده ۵۷۱ قانون مدنی: «شرکت عبارت است از اجتماع حقوق مالکان متعدد در شیء واحد به نحو اشاعه».
به عنوان مثال: فردی فوت نماید و منزل مسکونی او به سه فرزندش ارث برسد، یا بدین ترتیب که سه فرزند در منزل پدرشان شریک هستند که شرکت آنها بدون عقد و بطور قهری ایجاد شده است.
ب)شرکت عقدی:
عبارت است از عقد و قراردادی بین دو یا چند نفر بر معامله نمودن به مالی که میان آنها مشترک است. به این نوع شرکت، شرکت مدنی نیز می گویند. شرکت عقدی جایز است؛ یعنی هر کدام از شرکا هر زمان که بخواهد، میتواند آن را بر هم بزند. این نوع شرکت از نظر فقهای شیعه و قانون مدنی ایران صحیح و نافذ است.
شرکت مدنی، شخصیت حقوقی جدای از افراد شرکا ندارد و آنان همچنان مشاعاً مالک مال الشرکه هستند برعکس شرکتهای تجاری که چون شرکت دارای شخصیت حقوقی است حق شرکاء منحصر به مطالبه منافع حاصله در زمان بقاء شرکت و تملک باقی مانده سرمایه پس از انحلال آن است و تا زمانی که شرکت تجاری وجود دارد شرکاء هیچ حق مالکیت مشاعی در سرمایه شرکت ندارند.
اگر در موزد مشارکت مدنی سوال دارید می‌توانید از مشاوره کارشناسان حقوقی وینداد بهره‌مند شوید.
مشارکت زمین کشاورزی بر اساس عقد شرکت:
مشارکت زمین کشاورزی بر اساس مطالبی که گفتیم زیر شاخه‌ای از مشارکت مدنی بین ۲ نفر می‌باشد و از این رو رابطه میان شرکا رابطه‌ای است بر اساس قانون مدنی که عقد شرکت را در بستر عقود معین می‌داند.
لکن نکته قابل توجه آن است که شراکت در زمین کشاورزی به نحوی دیگری وجود دارد که بسیار عام‌تر می‌باشد و مزارعه نام دارد.
قرارداد مشارکت زمین کشاورزی یکی از قراردادهای پرکاربرد برای رونق کسب و کار است. اگر شما هم به فکر رونق صنعت کشاورزی خود هستید برای دریافت نمونه قرارداد شراکت بین دو نفر اقدام کنید.
مشارکت زمین کشاورزی بر اساس عقد مزارعه:
وفق ماده ۵۱۸ قانون مدنی، مزارعه عقدی است که به موجب آن احد طرفین زمینی را برای مدت معینی به طرف دیگر می‌دهد که آن را زراعت کرده و حاصل را تقسیم کنند.
نکات بسیار مهمی که در عقد مزارعه بدان توجه داشت آن است که:
۱-در عقد مزارعه حصه‌ی هر یک از مزارع و عامل باید به نحو اشاعه از قبیل ربع یا ثلث یا نصف و غیره معین گردد و اگر به نحو دیگر باشد احکام مزارعه بر آن جاری نخواهد شد .
۲-البته در عقد مذکور، جایز است شرط شود که یکی از دو طرف علاوه بر حصه‌ای از حاصل، مال دیگری نیز به طرف مقابل بدهد.
۳-همچنین، در عقد مزارعه ممکن است هر یک از بذر و عوامل، مال مزارع باشد یا عامل، در این صورت نیز حصه مشاع هر یک از طرفین بر طبق قرارداد یا عرف بلد (عرف مکانی که زمین در آن جا قرار دارد) خواهد بود.
۴-در عقد مزارعه لازم نیست که متصرف زمین، مالک آن هم باشد ولی لازم است که مالک منافع بوده باشد یا به عنوانی از عناوین از قبیل ولایت و غیره حق تصرف در آن را داشته باشد.
۵-زمینی که مورد مزارعه است باید برای زرع مقصود، قابل باشد اگر چه محتاج به اصلاح یا تحصیل آب باشد و اگر زرع، محتاج به عملیاتی باشد (از قبیل حفر نهر یا چاه و غیره) و عامل در حین عقد جاهل به آن بوده باشد حق فسخ معامله را خواهد داشت.
۶-نوع زرع باید در عقد مزارعه معین باشد مگر این که بر حسب عرف بلد، معلوم و یا عقد برای مطلق زراعت بوده باشد در صورت اخیر، عامل در اختیار نوع زراعت مختار خواهد بود.
۷-عقد مزارعه عقدی است لازم و از این رو هیچ یک طرفین حق فسخ آن را نخواهند داشت.
نیاز به نمونه قرارداد مشارکت زمین کشاورزی دارید؟
نهایتا باید اذعان داشت که در زمین کشاورزی دو نوع شراکت متصور می‌بایست که نخست شراکت مدنی می‌باشد که عبارت است از عقد و قراردادی بین دو یا چند نفر بر معامله نمودن به مالی که میان آنها مشترک است و مال در این قسم، زمین کشاورزی است و بخش دوم شراکت در زمین کشاورزی که بسیار رایج است و از قسم اول کاربردی‌تر است، شراکت در زمین کشاورزی بوسیله عقدی بنام عقد مزارعه می‌باشد که عبارت است از: عقدی که به موجب آن احد طرفین زمینی را برای مدت معینی به طرف دیگر می‌دهد که آن را زراعت کرده و حاصل را تقسیم کنند.
از آنجایی که در قراردادهای مشارکت نمی‌توان از یک مدل قراردادی واحد برای تمام موارد موجود استفاده کرد و حتی اگر چنین نمونه قرارداد مشارکتی نیز تهیه شود به موازات عام بودن قرارداد، کارکرد آن زیر سوال می‌رود. پس بهتر است قرارداد مشارکت را به‌طور خاص حتما زیرنظر یک کارشناس حقوقی تهیه و تنظیم نمایید.
