زیرسازی و آسفالت کردن راه‌ها کار بسیار دشواری ست که نیاز به ماشین آلات راهسازی و مصالح مختلفی دارد که معمولاً شرکت‌هایی تخصصی در این زمینه به طور تخصصی فعالیت می‌کنند. دولت که وظیفه آسفالت کردن راه‌ها و جاده‌های کشور را بر عهده دارد معمولاً این امر را به موجب یکی از انواع قرارداد پیمانکاری خدمات مثل قرارداد راهسازی به شرکت‌های تخصصی راهسازی و آسفالت می‌سپارد.
برای ایجاد همکاری بین دولت یا هر نهاد دیگری که می‌خواهد با شرکت‌های پیمانکاری اقدام به آسفالت کردن راه‌ها کند، اولین و مهمترین قدم تنظیم قرارداد پیمانکاری راهسازی، زیرسازی و آسفالت است. این قرارداد که جزئیات توافقات طرفین را در بر می‌گیرد، تنها سند همکاری میان کارفرما و پیمانکار است.
قرارداد پیمانکاری چیست و چه کاربردهایی دارد؟
طبق ماده ۲ قانون شرایط عمومی پیمان “موافقتنامه سندی ست که مشخصات اصلی پیمان مانند مشخصات دو طرف، موضوع، مبلغ و مدت پیمان در آن ذکر شده است.”
منظور از موافقتنامه همان قراردادی‌ست که میان طرفین تنظیم میشود.
قرارداد پیمانکاری انواع مختلفی دارد مانند قراردادهای پیمانکاری ساختمانی، قرارداد پیمانکاری خدمات، قرارداد پیمانکاری مدیریت و غیره.
در واقع هنگامی که شخصی می‌خواهد کاری تخصصی را به‌صورت پروژه‌ای به شخص دیگری بسپارد بهترین قالب قراردادی برای آن‌ها، قرارداد پیمانکاری پروژه است.
کارفرما و پیمانکار چه کسانی هستند؟
تعریف کارفرما و پیمانکار نیز طبق قانون به شرح زیر است:
کارفرما، شخص حقوقی است که یک سوی امضا کننده پیمان است و عملیات موضوع پیمان را بر اساس اسناد و مدارک پیمان، به پیمانکار واگذار کرده است. نمایندگان و جانشین‌های قانونی کارفرما، در حکم کارفرما هستند.” (البته طبق شرایط خصوصی پیمان کارفرما می‌تواند شخص حقیقی نیز باشد.)
پیمانکار نیز شخص حقوقی یا حقیقی است که سوی دیگر امضاء کننده پیمان است و اجرای موضوع پیمان را براساس اسناد و مدارک پیمان بر عهده گرفته است. نمایندگان و جانشین‌های قانونی پیمانکار در حکم پیمانکار هستند.”
قرارداد پیمانکاری راهسازی
قرارداد پیمانکاری راهسازی برای تعمیر و بازسازی نیز ممکن است تنظیم شود. برای مثال اگر جاده‌ای که قبلا آسفالت شده دچار مشکل شود، می‌توان تعمیر و بازسازی آن را به شرکت پیمانکاری راهسازی سپرد.
معمولاً شرکت‌های پیمانکاری در هر بخش از کار خود نیروی انسانی متخصص و مجربی را در اختیار دارند که می‌تواند به کمک آن‌ها، کار بر عهده گرفته شده را به بهترین شکل ممکن انجام دهند.
مثلاً یک شرکت پیمانکاری راهسازی، زیرسازی و آسفالت باید متخصصانی چون مهندس عمران، مهندس نقشه کشی، مهندس راهسازی، متخصص کار با ماشین آلات راهسازی، کارگران ماهر و ساده را در اختیار داشته باشد.
در این زمینه طیف وسیعی از قراردادها مانند قرارداد تسطیح زمین، قرارداد حمل و نقل، قرارداد پیمانکاری فضای سبز و قرارداد پیمانکاری راهسازی کاربرد دارند تا کارفرما به شکل قانون این امور را به انجام برساند.
بندهای قرارداد پیمانکاری راهسازی، زیر سازی و آسفالت
توافقات طرفین قرارداد جز به جز در بندهای قرارداد پیمانکاری ذکر می‌شوند و جزئی‌تر شدن و بیان دقیق‌تر موارد به بهبود رابطه کارفرما و پیمانکار کمک شایانی می‌کند.
بندهای یک قرارداد پیمانکاری بسته به موضوع قرارداد و توافقات طرفین میتوانند متفاوت باشند اما با این حال برخی از بندها معمولاً در تمام قراردادها ذکر می‌شوند.
در ادامه به مهمترین بندهای قرارداد پیمانکاری راهسازی، زیرسازی و آسفالت اشاره می‌کنیم.
مشخصات طرفین
کارفرما و پیمانکار چه شخص حقوقی و چه حقیقی باید مشخصات آن‌ها به طور کامل ذکر شود. مانند کد ملی طرفین، شماره ثبت شرکت، شماره تلفن و غیره.
موضوع قرارداد راهسازی
محدوده و نوع عملیاتی که باید انجام شود، یکی دیگر از مهمترین مواردی‌ست که باید در قرارداد به‌صورت جزئی ذکر کنید.
نوع کارگاه و تجهیزات و محل انجام کار
کارفرما باید تجهیزات اولیه محل انجام کار مثل کانکس، روشنایی، غذا و تدارکاتی را که پیمانکار نیاز دارد تأمین کند. پیمانکار می‌تواند تا زمانی که تمام امکانات توافق شده آماده نشده‌اند، کار را شروع نکند.
مبلغ قرارداد و نوع پرداخت آن
طرفین باید با حضور یک کارشناس محسابات پروژه را انجام داده و نوع پرداخت و مقدار پیش پرداخت را مشخص کنند. لازم به ذکر است که پیمانکار پس از امضا قرارداد نمی‌تواند به بهانه پرداخت نشدن دست مزد خود از پرداخت حقوق کارگران و کارمندان اجتناب کنند.
مدت قرارداد پیمانکاری راهسازی
اگر پیمانکار بدون عذر موجه از مدت قرارداد تجاوز کند بر اساس بندهای بعدی مشمول جریمه خواهد شد.
خسارت تأخیر
این بند در مورد هر دو طرف صدق می‌کند کارفرما ممکن است با تأمین نکردن مواد لازم و پیمانکار با طولانی شدن انجام پروژه ملزم به پرداخت خسارت شوند.
نظارت بر انجام کار
مهندس ناظر یا مهندس مشاور نماینده کارفرما در محل انجام کار است که با توافق هر دو طرف قرارداد مشخص میشود. مهندس مشاور باید روند انجام کار و گزارش‌ها و درخواست‌های پیمانکار را به کارفرما برساند.
تجهیز و برچیدن کارگاه
طبق ماده ۱۲ شرایط عمومی پیمان همان‌طور که گفتیم طرفین باید توافق کنند چه کسی امکانات اولیه محل کار را تأمین کرده و پس از پایان کار تجهیزات را به طور مناسب جمع آوری کند.
تعهدات پیمانکار و کارفرما
این یکی از مهمترین بندهای قرارداد است که تنها با توافق طرفین کامل میشود.
مالیات و بیمه در قرارداد پیمانکاری راهسازی
کارفرما و پیمانکار باید توافق کنند که چه فردی مالیات و بیمه‌های مربوط به پروژه را بپردازد.
موارد تعلیق و فسخ قرارداد
این بند نیز طبق توافق طرفین تنظیم میشود که در این زمینه می‌توانید از کارشناسان حقوقی نیز کمک بگیرید.
نحوه حل اختلاف
داوری، دادگاه، دادرسی اختصاصی از روش‌های حل اختلاف هستند.
موارد فورس ماژور
مواردی هستند که ایجاد و کنترل آن‌ها از دست افراد خارج است و ممکن است باعث تأخیر در انجام پروژه یا بالا رفتن هزینه‌ها شود، مانند کرونا، قطع شدن اینترنت به‌صورت سراسری، قطع شدن برق کلی و غیره.
جمع‌بندی
قراردادهای عمرانی و شهرسازی مثل نمونه قرارداد راهسازی، نمونه قرارداد آسفالت، قرارداد پیمانکاری امانی و غیره، یکی از انواع قراردادهایی هستند که به دلیل گستردگی موضوع باید آن‌ها را با جزئیات فنی و قانونی دقیق تنظیم کنید. این قراردادها یکی از انواع قرارداد پیمانکاری خدمات به شمار می‌روند که از جمله پیمانکاری جمعی است و پیمانکار خود دارای پرسنل و کارکنانی است که چنین قراردادی با قرارداد پیمانکاری تک نفره متفاوت است.
با توجه به اینکه به عنوان پیمانکار و کارفرما صرفا شما با موارد فنی آشنایی دارید، توصیه میشود که برای تنظیم قرارداد با توجه به نکات قانونی با کارشناسان قراردادی مشورت کنید. تنظیم قرارداد پیمانکاری توسط کارشناسان به شما کمک می‌کند تا تمامی نکات فنی و حقوقی را در قرارداد درج کنید و ریسک‌های اجرای آن را به حداقل برسانید.
سوالات متداول
قرارداد راهسازی چه نوع قراردادی است؟
این فعالیت در قالب قرارداد پیمانکاری انجام میشود که یک طرف آن، شخص حقوقی به عنوان کارفرما و یک شرکت پیمانکاری به عنوان پیمانکار است.
آیا امکان پیشبینی ضمانت اجرایی در قراردادهای پیمانکاری خدمات وجود دارد؟
بله، طرفین میتوانند ضمانت حسن انجام کار و ضمانت عدم تاخیر در نظر بگیرند.
