با وجود اینکه قرارداد پیمانکاری بیشتر در زمینه‌های ساخت و ساز به کار گرفته شود، اما میتوان در هر موضوعی برای دریافت یا ارائه خدمات، این نوع قرارداد را تنظیم کرد. به‌طوری که در مشاغل مختلف مثل همکاری برای طراحی سایت یا اپلیکیشن، امور مربوط به حمل‌ونقل، برگزاری مراسم و جشن‌ها و سایر اموری که به‌صورت پروژه‌ای انجام می‌شوند، استفاده از این قرارداد بسیار رایج است.
با این توصیف باید گفت که قرارداد پیمانکاری ارائه خدمات برای بخش زیادی از مشاغل و کسب‌وکارها یک قرارداد کاربردی است که در ادامه با معرفی این نوع قرارداد و نحوه تنظیم آن، چند نمونه قرارداد پرکاربرد در این زمینه را بیان می‌کنیم.
قرارداد پیمانکاری ارائه خدمات و کاربردهای آن
قرارداد پیمانکاری مختص امور پروژه‌ای و غیرمستمر است که مثال بارز آن قراردادهای ساخت و ساز هستند. اما از قرارداد پیمانکاری برخلاف رایج، میتوانید در طیف وسیعی از موقعیت‌های کاری و مشاغل مختلف استفاده کنید که رایج‌ترین کاربردهای آن را معرفی می‌کنیم.
قرارداد پیمانکاری در استارتاپها
بیشتر استارتاپها برای همکاری با متخصصان و افراد مختلف از قراردادهای پیمانکاری خدمات استفاده می‌کنند. تصور کنید یک استارتاپ بخواهد برای تامین شبکه و اینترنت با یک شرکت اینترنتی قرارداد ببندد یا به دنبال اسناد حقوقی برای اپلیکیشن موبایل می‌گردد. در چنین حالتی می‌تواند با استفاده از قرارداد پیمانکاری صفر تا صد کار را به آن شرکت سپرده و با تعیین بازه‌های زمانی معین، میزان تعهدات شرکت اینترنتی مذکور و نحوه پرداخت خود به او را مشخص نماید.
در موارد دیگر مثل طراحی و بهینه‌سازی سایت یا قرارداد پیمانکاری برای ساخت اپلیکیشن موبایل، قرارداد سئو، قرارداد طراحی لوگو و آرم، قرارداد برنامهنویسی اندروید و ios قرارداد مناسبی است.
تمامی این قراردادها می‌تواند در قالب برون سپاری پروژه و تنظیم قرارداد پیمانکاری ارائه خدمات باشد.
قرارداد پیمانکاری خدمات تک نفره چیست؟
قرارداد پیمانکاری تک نفره قراردادی است که کارفرما پروژه‌ای را به پیمانکار (شخص حقیقی) در ازای پرداخت مبلغی می‌سپارد. قراردادهای مشاوره‌ای را میتوان به جای قراردادهایی که بر اساس میزان ساعت کار، مزد پرداخت می‌شود، به قراردادهای پیمانکاری که پروژه محور هستند تبدیل نمود.
به عبارت دیگر قراردادهای پیمانکاری تک نفره، با ماهیت پیمانکاری و انجام قسمتی از امور بین کارفرما و شخص مقابل منعقد می‌گردد، بدین نحو که به طور مثال کارفرما طراحی سایت، عکاسی از محصول، تولید محتوا و یا سایر امور خود را به شخصی واگذار می‌کند. در این قراردادها، پیمانکار با عنوان پیمانکار مستقل نیز شناخته می‌شود.
نمونه قرارداد پیمانکاری ارائه خدمات
نمونه قراردادهای ارائه خدمات در کسب‌وکارهای مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند که از جمله قراردادهای پرکاربرد میتوان موارد زیر را معرفی کرد:
قرارداد بازاریابی
فعالیت بازاریابی معمولا به‌صورت پروژه‌ای با اشخاص و مجموعه‌های مختلف انجام می‌شود به همین دلیل یکی از رایج‌ترین قالب‌های قراردادی برای تنظیم قرارداد بازاریابی، استفاده از قرارداد پیمانکاری خدمات است.
قرارداد برگزاری نمایشگاه و کارگاه‌های آموزشی
به‌عنوان یک کسب‌وکار یا شخص حقیقی میتوانید با استفاده از برگزاری نمایشگاه یا کارگاه‌های آموزشی علاوه‌بر معرفی محصول یا خدمات خود، آموزش‌های لازم را در این زمینه ارائه دهید. اما با توجه به اینکه برگزاری نمایشگاه و کارگاه نیاز به تجهیزات مختلفی دارد و هزینه زیادی بر دوش شما می‌گذارد، میتوانید با استفاده از قرارداد برگزاری نمایشگاه یا قرارداد دوره آموزشی در قالب قرارداد پیمانکاری ارائه خدمات، این عملیات را برون سپاری کنید.
در زمینه برگزاری همایش‌ها نیز چنین موردی وجود دارد و قرارداد برگزاری رویداد یا همایش نیز از نوع پیمانکاری محسوب می‌شود.
قرارداد شرکت خدماتی نظافتی
استخدام اشخاص برای انجام امور خدمات نظافت ساختمان مسکونی، محل کار و غیره معمولا هزینه زیادی دارد و علاوه‌بر این به‌عنوان یک فعالیت مستمر کاربردی ندارد. در نتیجه بهترین روش همکاری با شرکت‌هایی که این خدمات را ارائه می‌دهند، تنظیم قرارداد شرکت خدماتی نظافتی در قالب قرارداد پیمانکاری است که این نوع قرارداد می‌تواند بین شرکت با شما به‌عنوان شخصی که نیاز به خدمات دارد یا اینکه قرارداد پیمانکاری بین شرکت و کارکنان خود برای انجام امور نظافتی باشد.
قرارداد لیدر با آژانس گردشگری برای برگزاری تورهای مسافرتی
آژانس‌های گردشگری برای برگزاری تورهای مسافرتی نیاز به دریافت خدمات مختلفی دارند که از جمله آن میتوان به نیروی اجرایی برای برگزاری تورهای مسافرتی یعنی لیدر و همچنین خدمات مربوط به رزرو بلیط از شرکت‌های هواپیمایی و غیره اشاره کرد. در این موارد قرارداد برگزاری تورهای مسافرتی، تنظیم قرارداد پیمانکاری است.
قرارداد با آژانس مارکتینگ را برای برندسازی
انجام امور مربوط به مارکتینگ و برندسازی برای کسب‌وکارها، نیاز به همکاری با یک تیم متخصص و همچنین صرف هزینه‌های زیادی دارد که برای مدیریت این بخش از هزینه‌ها، میتوانید از برونسپاری پروژه از قرارداد با آژانس مارکتینگ یا قرارداد تبلیغات در فضای مجازی استفاده کنید که در قالب یک قرارداد از نوع پیمانکاری تنظیم می‌شود.
قرارداد پیمانکاری حمل‌ونقل
بسیاری از شرکت‌ها و اشخاص برای حمل کالا خود به جای استخدام افرادی به همین منظور می‌توانند جهت صرفه‌جویی در هزینه‌های با شرکت‌هایی که در حوزه حمل‌ونقل فعالیت می‌کنند یا اشخاص حقیقی به‌صورت پروژه‌ای همکاری کنند که بهترین قالب قراردادی برای چنین توافقی قرارداد پیمانکاری حمل و نقل است.
قرارداد برگزاری مراسم و جشن‌ها، تشریفات عروسی و قرارداد خدمات مجالس
موسسات زیادی برگزاری انواع مراسم و جشن‌های را به‌صورت صفر تا صد انجام می‌دهند که جهت دریافت این نوع خدمات، بهترین نوع قرارداد، تنظیم قرارداد برگزاری جشن و مراسم یا قرارداد برگزاری تشریفات عروسی در قالب پیمانکاری خدمات است. گاهی نیز ممکن است تمامی بخش زیادی از کارهای مربوط به مراسم را انجام داده و بخواهید بخشی از خدمات مثل گل‌آرایی را دریافت کنید که در این صورت قرارداد گل‌آرایی نیز از نوع پیمانکاری هستند.
مزایای قرارداد پیمانکاری خدمات در روابط میان کارگر و کارفرما
مزایای قرارداد پیمانکاری خدمات تاثیر مهم و قابل توجهی بر سرنوشت رابطه کاری میان کارگر و کارفرما دارد:
- با توجه به تنوع بالا در مورد موضوعات و نیازهای متفاوت یک کارفرما کاربرد دارد. از جمله نمونه‌های مختلف قرارداد پیمانکاری میتوان به قراردادهای مدیریت پروژه، قراردادهای طراحی و ساخت، قراردادهای ساخت و توسعه و قرارداد پیمانکاری تک نفره اشاره کرد.
- این قرارداد به گونه‌ای است که در بردارنده مجموعه اسناد و مدارکی است که از آن به عنوان شرایط عمومی و شرایط اختصاصی یاد می‌شود. در واقع این شرایط یک چارچوب کلی برای پیمان و قرارداد شما را میان کارفرما و پیمانکار تعیین می‌کند.
- با استفاده از قرارداد پیمانکاری و استخدام پیمانکار میتوان به بسیاری از اهداف مهم که مقصود کارفرما از تنظیم این قرارداد است با صرفه‌جویی در هزینه‌ها و عدم نیاز به استخدام تیم‌های مختلف رسید.
اصول قرارداد پیمانکاری خدمات
قرارداد پیمانکاری خدمات مانند سایر انواع قراردادها بر اساس اصول قانونی تنظیم می‌شود. با این تفاوت که این نوع قراردادها شامل شرایط عمومی و شرایط خصوصی پیمان هستند که در ادامه هر یک از آن‌ها را به‌طور کامل توضیح خواهیم داد.
شرایط عمومی پیمان
شرایط عمومی پیمان شرایطی هستند که بر تمامی قراردادهای پیمانکاری حاکم هستند. طرفین قرارداد باید آن شرایط را بپذیرند و برخلاف آن‌ها توافق نکنند. با توجه به پیچیدگی قراردادهای پیمانکاری بزرگ پیش‌بینی تمامی شرایط و حالت‌های احتمالی که ممکن است رخ دهد برای طرفین قرارداد مشکل است پس این شرایط در موافقت‌نامه پیمان تعیین شده‌اند. این شرایط تکلیف بیشتر وضعیت‌های احتمالی در رابطه پیمانکار و کارفرما را تعیین می‌کنند.
مثلاً اگر کارفرما از تحویل گرفتن دستگاهی که سفارش ساخت آن را به پیمانکار داده بود خودداری کند و پیمانکار مجبور باشد که ماهانه هزینه زیادی برای اجاره مکان نگهداری دستگاه بپردازد؛ در این حالت شرایط عمومی پیمان هستند که به کمک پیمانکار می‌آیند و براساس آن کارفرما ملزم به تحویل دستگاه و پرداخت خسارت‌های پیمانکار است.
شرایط خصوصی پیمان
شرایط خصوصی پیمان شرایطی هستند که از قبل و در سند و قانون خاصی تعیین نشده‌اند و بنا به موضوع قرارداد پیمانکاری یا همان کاری که پیمانکار متعهد به انجام آن است، متفاوت هستند. این شرایط نباید برخلاف شرایط عمومی بوده و آن‌ها را نقض کنند و فقط باید آن‌ها را تکمیل کنند. مثلا اگر در شرایط عمومی محلی که پیمانکار ملزم به تحویل کالا به کارفرما است تعیین نشده باشد خود طرفین می‌توانند آن را تعیین کنند. با توجه به امری بودن شرایط عمومی، این شرایط نسبت به شرایط خصوصی اهمیت بیشتری دارند و در هنگامی که ابهامی ایجاد شود شرایط عمومی پیمان اجرا می‌شوند.
بندهای قرارداد پیمانکاری خدمات
یک قرارداد پیمانکاری خدمات شامل بندهای اصلی و بندهای تکمیلی‌ست که بر اساس قانون و همچنین توافقات طرفین تنظیم می‌شود. به‌طور کلی بندهای اساسی در قرارداد پیمانکاری را میتوان شامل موارد زیر دانست:
موضوع قرارداد
در بند موضوع قرارداد باید نکات دقیق خدمات مثل شرح خدمات مورد نظر و مشخصات فنی مورد نیاز ذکر شود. مثلا موضوع قرارداد شامل طراحی وب سایت، وبلاگ یا مجله وبسایت، اتصال به درگاه بانکی و همچنین پشتیبانی فنی سه ماهه باشد. جزئیات این خدمات باید به روشنی در قسمت موضوع قرارداد یا پیوست آن ذکر شود.
مبلغ قرارداد و نحوه پرداخت
با مشخص شده مبلغ قرارداد باید چگونگی روند پرداخت‌ها هم تصریح شود. به طور مثال ممکن است کارفرما شرط کند که با پیش پرداخت سی درصد مبلغ کل قرارداد کار آغاز شود و در صورت پیشرفت روند طراحی وب سایت براساس گزارش‌های پیمانکار، پرداخت‌های بعدی متعاقباً انجام شود.
ضمانت حسن انجام کار
در مواقع لازم ممکن است ضمانت حسن انجام کار هم در بندی جداگانه مثلا در قالب تسلیم سفته توسط پیمانکار، تعیین تکلیف شود. در این صورت تعداد سفته‌ها، تاریخ و مبلغ دقیق آن‌ها و شرایط عودت یا ضبط آن باید به روشنی تصریح شود.
محرمانگی اطلاعات
برخی امور خدماتی در قالب پیمانکاری حاوی اسرار تجاری خاصی هستند. مثلا ممکن است طراح وب سایت که به حکم قرارداد، پشتیبانی فنی سه ماهه وبسایت را برعهده دارد، به اسناد و اطلاعاتی دسترسی داشته باشد که حفظ آن‌ها برای تجارت کارفرما ضروری است؛ این اطلاعات می‌تواند شامل اطلاعات شخصی مانند ایمیل یا رسید پرداخت‌های کاربران و مشتریان وب سایت باشد. در این صورت توصیه می‌شود یک بند اختصاصی تحت عنوان محرمانگی یا عدم افشا تدوین شود.
بخش فنی قرارداد
در مجموع مهم‌ترین نکته در اصول قرارداد پیمانکاری خدمات، توجه به جزئیات خاص فنی خدمات مورد نظر است که باید به‌صورت کاملا دقیق در قرارداد ذکر شود.
فورس ماژور در نمونه قرارداد پیمانکاری خدماتی
فورس ماژور (قوه قاهره یا قوه قهریه) اصطلاحاً به معنای وقوع حادثه یا حوادثی است که به دلیل غیر قابل پیش‌بینی بودن و غیرقابل اجتناب بودن سبب می‌شوند برخی یا تمام تعهدات قراردادی افراد غیرقابل اجرا شوند. ویژگی مهم فورس ماژور این است که در صورت تحقق آن در یک قرارداد، هر دو طرف قرارداد بدون نیاز به جبران خسارت از انجام تعهدات متقابل خود معاف می‌شوند.
نکات کاربردی در تنظیم قرارداد پیمانکاری خدمات
از جمله نکات کاربردی در زمان تنظیم قرارداد پیمانکاری خدمات میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تعیین جدول زمانبندی – یکی از مهم‌ترین نکات در تنظیم قرارداد پیمانکاری، مشخص کردن دقیق محدوده عملیات یا پروژه است که می‌تواند تحت بند تعهدات طرفین یا موضوع قرار بگیرد. در این قسمت اغلب باید با در نظر داشتن یک جدول زمانی دقیق و از لحاظ فنی حساب شده، فازها و مقاطع مختلف پروژه را در قرارداد تفهیم و پای‌بندی پیمانکار را به زمانبندی مذکور تضمین کرد. این تقسیم‌بندی فنی مراحل پروژه، هم می‌تواند ضامن صحت انجام به موقع عملیات باشد و هم در پرداخت‌های مالی مختلف به کارفرما آزادی عمل دهد تا اگر در مقطعی از پروژه، پیمانکار خلاف زمانبندی عمل کرد، پرداخت‌های آتی خود را متوقف کند.
- نظارت بر اجرای پروژه – در قرارداد پیمانکاری خدمات سازوکار اعمال نظارت کارفرما یا نماینده او بر پیمانکار و محدوده وظایف و اختیارات او را به روشنی مشخص کنید. این موضوع سبب می‌شود تا محدوده نظارت ناظر از قبل مورد توافق پیمانکار بوده و از این جهت در ادامه اختلاف خاصی پیش نیاید.
حق بیمه و مالیات در قراردادهای پیمانکاری خدمات
در قرارداد پیمانکاری مسائلی مانند بیمه و مالیات در پیمانکاری خدمات نیز بسیار چالش برانگیز و مهم است. بر اساس قانون تامین اجتماعی حق بیمه در قراردادهای پیمانکاری به صورت درصدی از مبلغ قرارداد محاسبه می‌شود.
و تمامی پیمانکاران و کارفرمایان را مکلف هستند علاوه بر بیمه کردن کارکنان خود برای بیمه کردن نیروهای پروژه‌های مناقصه‌ای و قراردادی نیز اقدام کند.
در رابطه با مالیات قراردادهای پیمانکاری نیز باید گفت در پیمانکاری خدمات یک پروژه عمرانی هزینه‌های اجرایی و اداری و بیمه از تمام درآمد کسر شده و سودی که حاصل می‌شود از محل آن باید ۲۵ درصد مالیات پرداخت شود. (برای اشخاص حقوقی)
اما در مورد مالیات اشخاص حقیقی معافیت موجود در قانون هر ساله اعلام می شود که بعد از آن از سود ناخالص کم می‌شود.
آیا خدمات مشاوره نوعی پیمانکاری است؟
قرارداد مشاوره قراردادی ست که موضوعات متنوعی را در حیطه‌های مختلف می‌تواند در برگیرد. اما به طور کلی طبق آیین نامه خرید خدمات مشاوره مصوب ۱۳۸۸ مشاوره شامل هر نوع خدمات مدیریتی، کارشناسی، مشاوره‌ای یا خدمات مهندسی مشاوره می‌شود که کارفرما مطابق با نیاز خود در هر حوزه فردی متخصص را به صورت ساعتی یا روزانه به خدمت می‌گیرد. رابطه‌ای که بین مشاور و کارفرما ایجاد می‌شود رابطه قرارداد کار یا استخدامی نیست بلکه رابطه مشاوره‌ای‌ست و آثار مختص به خود را به دنبال دارد.
پس مشاور فردی‌ست که برای در اختیار گذاشتن دانش و تجربه‌های مورد نظر کارفرما در حیطه‌ای مشخص با کارفرما قرارداد می‌بندد و پس از به پایان رسیدن خدمت مشاوره قرارداد نیز خاتمه می‌یابد. طبق آیین نامه خدمات مشاوره، شخص مشاور کارگر کارفرما محسوب نمی‌شود پس به نوعی میتوان این نوع قرارداد را قرارداد پیمانکاری محسوب کرد.
جمع‌بندی
استفاده از ظرفیت قرارداد پیمانکاری خدمات در مشاغل زیادی به طرفین پروژه کمک می‌کند. اما اینکه در کدام خدمات و با چه شرایطی این قرارداد توصیه می‌شود، نیازمند بررسی موردی هر پروژه است. چرا که گاهی بهتر است برای دریافت یکسری از خدمات خاص، از قراردادهای مخصوص به آن خدمت یا قراردادهای عمومی استخدامی حقوق کار استفاده شود.
همچنین برای استفاده از قرارداد پیمانکاری خدمات با توجه به شرایط خاص هر پروژه باید مشخص کنید چه موضوعاتی مورد توافق طرفین قرار بگیرند و چه بندهای اختصاصی یا پیوست‌هایی در قرارداد لحاظ شوند. به‌خصوص زمانی که موضوع قرارداد پیمانکاری خدمات دارای پیچیدگی‌های فنی و حقوقی باشد.
ما در وینداد با تیمی مجرب از مشاوران و متخصصان امور قراردادهای پیمانکاری با اشراف کامل به شرایط عمومی و اختصاصی قراردادهای پیمانکاری خدمات، آماده ارائه مشاوره و خدمات‌رسانی در این حوزه یا بررسی قرارداد شما هستیم.
سوالات متداول
از قرارداد پیمانکاری خدمات در چه مواردی میتوان استفاده کرد؟
شما میتوانید قراردادهای پیمانکاری خدمات در حوزه استارتاپها و مشاغل دیگر تنظیم کنید.
آیا برای برنامهنویسی میتوان از قرارداد پیمانکاری خدمات استفاده کرد؟
بله، یک قرارداد کاربردی برای برونسپاری پروژه، قرارداد پیمانکاری خدمات است.
