تا به حال قرارداد شراکت شفاهی را تجربه کرده‌اید!؟ یا از تبعات آن چیزی می‌دانید؟ عدم تنظیم قرارداد به شکل کتبی تبعات زیادی برای طرفین به دنبال خواهد داشت. اما با وجود اینکه امروزه اطلاعات تجاری و حقوقی مردم بالا رفته، همچنان شاهد قراردادهای شفاهی مابین اشخاص هستیم.
این شراکت‌های شفاهی که طرفین با دید اعتماد به یکدیگر، دوستی‌های قدیمی یا روابط خانوادگی تنظیم می‌کنند و آن را مکتوب نمی‌کنند، برخلاف داشتن سود ضررهای بسیاری به همراه دارد.
در مقاله با معرفی یک داستان واقعی از شراکت شفاهی، به تبعات حقوقی آن اشاره خواهیم کرد. همچنین امکان اثبات شراکت شفاهی را بررسی می‌کنیم.
آقای امینی دو سال پیش در زمین برادرش یک محوطه برای پرورش قارچ راه‌اندازی کرده است. بدون اینکه قراردادی امضا شود توافق به شراکت در پرورش قارچ با برادرش داشته است. بعد از یکسال هیچ پولی به آقای امینی داده نمی‌شود و برادرش ادعا می‌کند کار هنوز به سودی نرسیده تا تقسیم شود. الان کار پرورش قارچ به سود قابل توجهی رسیده اما برادر آقای امینی منکر شراکت با او شده و ادعا کرده که او هیچ حقی در این کار ندارد.
حالا آقای امینی درمانده شده که چه کاری می‌تواند بکند! چطور به قراردادی که درجایی ثبت نشده، می‌تواند استناد کند؟ چطور حق و حقوق خود را نسبت به زحمات این دو سال بگیرد؟
در ادامه متن به سوالات آقای امینی پاسخ خواهیم داد.
قرارداد شراکت شفاهی چیست؟
قرارداد شراکت شفاهی به این صورت است که طرفین بدون اینکه توافق صورت گرفته را بر روی کاغذ مکتوب کنند، صرفا جلسه‌ای می‌گذارند و در مورد موضوع صحبت می‌کنند. در واقع آن‌ها قرارداد مشارکت بین دو نفر را منعقد می‌کنند ولی آن را جایی مکتوب نمی‌کنند. در مورد تمام تعهدات و شروط قراردادی بر پایه اعتماد به یکدیگر به صورت شفاهی توافق می‌کنند که همین امر ممکن است در آینده مشکلاتی برای آن‌ها بدنبال داشته باشد. یکی از رایج‌ترین مشکلات نحوه اثبات شراکت شفاهی است. مشکلی که در حال حاضر باعث شده نمونه دادخواست اثبات شراکت شفاهی زیادی در دادگاه‌ها مطرح شود.
این قرارداد چه تبعاتی دارد؟
براساس ماده ۱۸۳ قانون مدنی قرارداد به این صورت تعریف شده که: «یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد به امری نمایند و مورد قبول آن‌ها قرار گیرد». واضح است که طرفین براساس توافق صورت گرفته، تعهدات مشخصی دارند که باید به آن‌ها بر طبق قرارداد عمل کنند در غیر این صورت ضمانت اجرای عدم انجام قرارداد بر آن‌ها اعمال می‌شود.
اما در صورتی که قرارداد شراکت شفاهی باشد، نمی‌توان انتظار داشت که طرفین به تعهداتشان عمل کنند و ضمانت اجرایی برای عمل نکردنشان باشد.
هرچند قانونگذار در قانون کار، انعقاد قرارداد شفاهی را معتبر دانسته اما قانون درجایگاه اثبات قرارداد شفاهی را قابل اثبات نمی‌داند. توجه کنید که هر ادعایی نیاز به اثبات دارد، دعاوی مربوط به یک قرارداد نیز پس از طرح در دادگاه باید بر اساس ادله و مدارک محکمه پسند باشد. بنابراین صرف اینکه طرفین ادعا کنند قرارداد شراکت شفاهی دارند، کافی نیست. برای اثبات امری در دادگاه باید قرارداد به شکل کتبی و اصولی تنظیم شود. چراکه بسیاری از افراد حتی با یک قرارداد اصولی و محکم نیز با طرف قراردادشان دچار مشکل می‌شوند.
چطور قرارداد شراکت شفاهی را اثبات کنیم؟
به روایت گفته شده توجه کنید، در این روایت آیا آقای امینی قرارداد شفاهی که منعقد کرده می‌تواند به دادگاه برود و حق و حقوق خود را از طریق رسیدگی قضایی دریافت کند؟
هرچند قانونگذار قرارداد شفاهی را معتبر دانسته اما از آنجا که هر ادعایی در دادگاه نیاز به اسناد و مدارک دارد بنابراین اثبات شراکت شفاهی در دادگاه سخت خواهد بود.
طبق قانون ادله اثبات دعوا اقرار، سند، شهادت، قسم و علم قاضی هستند. به همین دلیل، در نمونه رای اثبات شراکت شفاهی باید یا به اقرار طرف مقابل یا شهادت شهودی که ناظر ادعا بوده اند استناد کرد. پس باید از قاضی درخواست استماع شهادت شهود کنید.
در نتیجه بهتر است از این گونه مشکلات پیشگیری کرده و از همان ابتدا توافقات خودرا مکتوب کنید. به‌ویژه اگر قصد شراکت با افراد دیگر در موضوعات مختلف را دارید، می‌توانید از انواع قرارداد مشارکت استفاده کنید.
جمع‌بندی
با اینکه بسیاری از تبعات قرارداد شراکت شفاهی را گفتیم اما همچنان بسیاری از افراد توافقات خود را به این شکل انجام می‌دهند. در نهایت، بسیار از هدفی که نسبت به قرارداد داشتند فاصله می‌گیرند. توصیه ما برای شراکت‌های قراردادی این است که از آغار همه توافقات به صورت دقیق و اصولی و مکتوب نوشته شود.
بیشتر پرونده‌های محاکم قضایی ناشی از اعتماد بی دلیل افراد در زمینه‌های کاری با یکدیگر است. البته در نظر داشته باشید؛ همان اندازه که مکتوب کردن قرارداد اهمیت دارد، نحوه تنظیم قرارداد نیز مهم است. از این‌رو بهتر است در تنظیم قرارداد از کارشناس حقوقی کمک بگیرید.
سوالات متداول
اثبات قرارداد شراکت شفاهی امکان پذیر است؟
دادگاه برای اثبات ادعا نیاز به اسناد و مدارک دارد با این وجود دادگاه برای اثبات قرارداد شفاهی اقرار طرف مقابل، استماع شهادت شهود و سوگند را مدنظر قرار داده است.
آیا قرارداد شفاهی دارای اعتبار قانونی است؟
قانون کار قرارداد شفاهی را معتبر میداند. در نتیجه قانونگذار نیز آن را معتبر میداند. با این حال در جایگاه اثبات، مسئولیت اثبات با طرفین است. به عبارتی دیگر قرارداد شفاهی، اعتبار قرارداد کتبی را ندارد؛ هرچند قانونی باشد.
سلام،چنانچه خوانده تعهدی وجدانی نداشته و قسم بخورد،اثبات بخوبی صورت نمیگیرد و بعضا حق به فنا میرود،