امروزه یکی از چالش های مهم در بازارسرمایه انتقال و انحصار وراثت بین ورثه متوفی است. در این خصوص سوالاتی پیرامون انتقال و تقسیم سهام شرکت میان وراث پیش می آید که مستلزم آگاهی از حقوق وراث در این زمینه است و در صورت عدم آگاهی شاهد نقض حقوق وراث شرکت هستیم. در این نوشتار انتقال سهام متوفی در انواع شرکت را توضیح داده‌ایم و به مراحل آن به طور کامل پرداخته‌ایم.
سهام چیست؟
از مهم‌ترین مفاهیمی که در نکات حقوقی ثبت شرکت باید نسبت به آن آشنایی داشته باشید و در قانون تجارت، نیز تعریف شده، سهام شرکت است:
سهم قسمتی است از سرمایه شرکت سهامی که مشخص میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی است. ورقه سهم سند قابل معامله‌ای است که نماینده تعداد سهامی است که صاحب آن در شرکت سهامی دارد.
یکی از موارد انتقال، انتقال قهری به موجب فوت سهامدار شرکت است که بسته به نوع شرکت اعم از شرکت سرمایه یا شرکت اشخاص، شرایط انتقال می‌تواند متفاوت باشد. درباره اثرات فوت شریک می‌توانید بیشتر در مجله حقوقی وینداد بخوانید.
تقسیم سهام در شرکت های سهامی
چون در شرکت های سهامی، سرمایه شرکت وثیقه طلب طلبکاران است و شخصیت شرکا در آن اهمیت ندارد؛ بنابراین نقل و انتقال سهم در آن آزادانه است. در واقع انتقال سهام متوفی در شرکت سهامی خاص و عام، تاثیری در حیات شرکت سهامی ندارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد شرکت سهامی خاص و سهامی عام به مجله حقوقی وینداد مراجعه کنید.
تقسیم سهام در شرکت های با مسئولیت محدود
در شرکت با مسئولیت محدود برای آگاهی از امکان انتقال سهام باید به اساسنامه شرکت مسئولیت محدود مراجعه کرد. در صورتی که منعی برای انتقال نباشد، ورثه شرکت استحقاق بردن سود و تحمل زیان از روزی خواهند بود که مالک سهم الشرکه می شوند.
تقسیم سهام در شرکت تضامنی و نسبی
بقاء شرکت منوط به رضایت شرکاء و قائم مقام متوفی است. همین قاعده در مورد شرکت نسبی هم صادق است. پس در صورت رضایت طرفین، سهم الشرکه به وراث منتقل خواهد شد.
تقسیم سهام سهامدار متوفی شرکت
از آن جایی که سهام بخشی از دارایی و اموال به جا مانده افراد محسوب می‌شود؛ اوراق بهادار و سهام متوفی، پس از فوت او مانند دیگر دارایی هایش بین وراث به نسبت (طبق قواعد عمومی ارث و بندهای نمونه تقسیم نامه ارث) تقسیم می‌شود. ورثه متوفی به قائم مقامی از فرد متوفی سهامدار شرکت می شود و همان حقوق متوفی را دارا خواهد بود.
گام اول تقسیم سهام شرکت میان وراث
مراجعه وراث به سازمان سمات یا همان شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه است؛ تا سازمان را از خبر فوت سهامدار آگاه سازند. گواهی فوت نیز به بانک ارسال می شود. اگر وراث با هم اختلاف داشته باشند دادخواست انحصار وراثت را باید قبل از شرکت سپرده‌گذاری به دادگاه ارائه دهند.
سهامداران شرکت با وراث متوفی جلسه ای مبنی بر انتقال سهام برگزار می‌کنند و در همین راستا اقداماتی را برای اخذ گواهی نقل و انتقال انجام می‌دهند.
گام دوم تقسیم سهام
همه وراث به صورت انفرادی یا جمعی، به اداره امور مالیاتی آخرین اقامتگاه قانونی متوفی مراجعه نمایند و مبلغی را به عنوان مالیات بر ارث بپردازند. البته نیازی به پرداخت مالیات تمام دارایی ها نمی باشد بلکه مالیات بر سهام کفایت می کند. در اینجا هر قدر نسبت ورثه با متوفی نزدیک تر باشد، مالیات کمتری تعلق می گیرد و بالعکس، ورثه با نسبت دورتر مالیات بیشتری پرداخت می کنند.
گام سوم تقسیم سهام
در این مرحله از میان وراث یک نفر به عنوان نماینده انتخاب می شود که لازم است نماینده ورثه به شرکت متوفی مراجعه کرده و اسناد و مدارک متوفی و مشخصات هویتی وراث را برای تقسیم سهام تحویل دهد. شرکت، پس از بررسی، تصمیم لازم در مورد تقسیم سهام شرکت میان وراث را می گیرد و مدارک مورد نظر را به شرکت سپرده گذاری مرکزی ارسال می‌نماید.
گام چهارم تقسیم سهام
در شرکت سپرده گذاری مرکزی، کارشناس حقوقی مدارک ارائه‌شده را بررسی می‌کند. بررسی مدارک جهت احراز درست بودن تقسیم سهام شرکت میان وراث است و پس از تأیید کارشناس در سامانه اعمال می‌شود. پس از تایید شرکت سپرده‌گذاری، نماینده شرکت متوفی به شرکت سپرده‌گذاری مراجعه می‌کند تا برگ سهام تفکیک‌شده ورثه را تحویل بگیرد.
بعد از دریافت برگ سهام تفکیک‌شده ورثه، نماینده ورثه به دفاتر پیشخوان دولت مراجعه می کند تا درخواست خود را مطرح کند. پس از دریافت درخواست، در صورتی که مشکلی وجود نداشته باشد سهام بین ورثه توسط شرکت تقسیم می‌شود و گواهی نقل و انتقال برای هر یک از ورثه صادر می‌شود. برای هریک از ورثه گواهینامه نقل و انتقال سهام چاپ خواهد شد که هریک از آن‌ها می توانند با ارائه مدارک شناسایی به دفاتر پیشخوان مراجعه کنند و گواهینامه نقل و انتقال سهام را دریافت کنند.
مرحله آخر
ورثه باید این موارد را به اداره ثبت شرکت‌ها ارسال کنند.
- صورت جلسه انتقال سهام
- گواهی انتقال و تقسیم سهام شرکت میان وراث
- مدارک شناسایی وارثان
- اصل و کپی برابر اصل گواهی مالیات بر ارث
- اصل و کپی برابر اصل برگه حصر وراثت
فروش سهام متوفی قبل از انحصار وراثت چه حکمی دارد؟
فروش سهام متوفی قبل از انحصار وراثت جرم است. بعد از فرایند انحصار وراثت کد شخص متوفی از بین می‌رود و ممکن است برخی از وراث با حسن نیت یا بدون حسن نیت اقدام به فروش سهام مذکور کنند. این اقدام شخص ورثه در فروش سهام بعد از فوت متوفی مصداق جرم فروش مال غیر است و سایر وراث می‌توانند علیه فرد شکایت کیفری داشته باشند.
مدارک مورد نیاز برای ثبت صورتجلسه انتقال سهام ورثه متوفی
برای تقسیم سهام شرکت میان وراث و انتقال آن به مدارک زیر نیاز دارید:
۱. اصل انحصار وراثت متوفی
۲. اصل گواهی واریز مالیات بر ارث
۳. اصل در صورت داشتن وصیت نامه متوفی
۴. اصل گواهی فوت متوفی
۵. اصل شناسنامه متوفی
۶. اصل شناسنامه و کارت ملی تمامی وراث
۷. اصل صفحه دوم شناسنامه مادر متوفی ( در صورتی که در قید حیات باشند.)
۸.اصل (فتوکپی) برگ سهام متوفی یا گواهی نقل و انتقال متعلق به متوفی
در موارد مذکور فوق، ارائه کپی در برابر اصل نیز پذیرفته می شود.
نتیجه گیری
بحث انتقال سهام شرکت ها علی الخصوص انتقال سهام متوفی بسیار مطرح شده است و سوالات کثیری پیرامون آن وجود دارد. در این نوشتار هدف ارائه خلاصه ای از مراحل انتقال سهام بین وراث شرکت و مدارک مورد نیاز بود. شما می‌توانید برای کسب مشاوره و راهنمایی بیشتر در خصوص ثبت شرکت یا نحوه تقسیم سهام شرکت و شرایط انتقال آن با مشاورین وینداد تماس حاصل نمائید.
سلام پدرم من چند سالی ست فوت کرده سهام دارد که به تازگی این سهام وارد بورس شده چگونه برای تقسیم آن اقدام کنیم ودوتا سهام دیگر دارد که تو بورس نیستند اونهارو چه صورت اقدام به تقسیم کنیم ممنون میشم راهنمای کنید