در وضعیت فعلی اقتصاد ایران، بیش از هر زمانی تب و تاب بازار بورس به چشم می‌خورد. ورود روزافزون افراد به بورس سبب شده است تا سرمایه‌گذاری در بورس به عنوان فعالیتی عمومی در بین مردم شناخته شود و موضوعات حقوقی مختلفی حول فعالیت در بورس شکل بگیرد. به دلیل آنکه فضای بورس، تخصصی بوده و نیاز به داشتن اطلاعات در خصوص فعالیت در آن ضروری است، برخی متقاضیان ورود به بورس که دارای تخصص و تجربه کافی در بورس نیستند ترجیح می‌دهند تا از راهنمایی و مهارت برخی اشخاص حقوقی یا حقیقی در این زمینه استفاده کنند تا از مزایای سرمایه‌گذاری در بورس بهره‌مند شوند.
پیش از این در وینداد، در خصوص استفاده از قرارداد سبدگردانی برای فعالیت در بورس مطالبی نوشته‌ایم. در این مطلب قصد داریم تا ورود به بورس و فعالیت در آن را در بستر قرارداد مضاربه بررسی کنیم و امکان این نوع فعالیت را تحلیل کنیم.
موفقیت در بورس، نیازمند تخصص و تجربه است!
انگیزه سرمایه‌گذاری و کسب سود در میان مردم همواره وجود داشته است و هر شخصی روشی را برای سرمایه‌گذاری انتخاب می‌کند. بازار بورس به دلیل ظرفیت‌های بالایی که برای سرمایه‌گذاری دارد، این روزها گزینه مناسبی به شمار می‌رود.
موفقیت در عرصه بورس نیازمند آگاهی‌های مختلف اقتصادی و حقوقی است که البته تمام افراد دارای این اطلاعات نیستند و موارد زیادی دیده شده است که افراد بدون تخصص و آگاهی وارد بورس شده و نه تنها سودی کسب نکرده‌اند بلکه سرمایه خود را نیز از دست داده‌اند. به همین خاطر اشخاص ترجیح می‌دهند تا برای سودآوری بیشتر به متخصصان و اشخاص حقوقی باسابقه بازار بورس اعتماد کنند.
یکی از راه‌هایی که به سرمایه‌گذاران بورسی پیشنهاد می‌شود استفاده از قرارداد سبدگردانی است که طی آن افراد از طریق شرکت‌های کارگزاری رسمی بازار بورس اقدام به فعالیت بورسی می‌کنند تا از زیان‌های مالی تا حد ممکن در امان باشند.
اما سپردن کار به کارگزاران تنها راه حل نیست و ممکن است افراد ترجیحات دیگری داشته باشند. در ادامه به گزینه دیگری که استفاده از قرارداد مضاربه است اشاره می‌کنیم.
یکی از نزدیکانم روش‌های سودآوری در بورس را به خوبی می‌شناسد!
گاهی ممکن است در افراد نزدیک شما، شخصی باشد که با توجه به مطالعه عمیق بورس و اشراف به تحلیل‌های مختلف اقتصادی و همچنین سابقه زیاد در فعالیت بورسی، مشاور و یاری‌گر بسیار خوبی برای فعالیت بورسی شما محسوب شود. مثلا، خواهر یا برادر و یا دوست معتمدی داشته باشید که بتواند بیش از هر کسی به شما در زمینه فعالیت در بورس و کسب سود در این بازار کمک کند.
در چنین موقعیتی، استفاده از قراردادهای سبدگردانی با کارگزاری‌های رسمی ضرورت خاصی ندارد و شما می‌توانید از مهارت فردی که به او اعتماد دارید استفاده کنید.
اما سوالی که پیش می‌آید این است که آیا از نظر حقوقی هم همکاری با شخص مورد نظر ممکن است؟ در واقع اگر این امکان وجود دارد، کدام قالب قراردادی مناسب این چنین فعالیتی است؟
از نظر ما، استفاده از قرارداد مضاربه گزینه مناسبی برای این هدف است. در ادامه قرارداد مضاربه برای فعالیت در بورس را با جزئیات بیشتری شرح می‌دهیم.
قرارداد مضاربه، سرمایه از من، کار از تو!
مطابق ماده ۵۴۶ قانون مدنی ایران، مضاربه عقدی است که به موجب آن احد متعاملین (یکی از طرف‌های قرارداد) سرمایه می‌دهد با قید اینکه طرف دیگر با آن تجارت کرده و در سود آن شریک باشند. صاحب سرمایه، مالک و عامل، مضارب نامیده می‌شود.
در واقع مضاربه عقدی است که در آن تقسیم سود حاصل از سرمایه مابین مالک و مضارب صورت می‌گیرد که البته این سود همیشگی و قطعی نیست و ممکن است در مواردی سودی نیز عاید طرفین نشود.
با توجه به این تعریف می‌توان متوجه شد که قرارداد مضاربه بستر درست و مناسبی برای فعالیت بورسی با اشخاص حقیقی است. توسط قرارداد مضاربه، شما می‌توانید به یک شخص حقیقی مانند دوستتان که در بورس سابقه و تخصص دارد، سرمایه خود را بدهید و او با انجام فعالیت‌های بورسی، سودهای بیشتری به سرمایه شما اضافه کند. در نهایت هم مطابق آنچه در قرارداد مضاربه ذکر شده، سود به دست آمده به شکل درصدی بین شما (مالک سرمایه) و دوستتان (عامل یا مضارب) تقسیم می‌شود.
تنظیم یک قرارداد مضاربه دقیق برای آغاز فعالیت در بورس!
تا کنون متوجه شدیم که قرارداد مضاربه برای فعالیت در بورس به لحاظ قانونی مانعی ندارد و می‌توان از آن استفاده کرد. اما در این قسمت می‌خواهیم با مهم‌ترین نکات قرارداد مضاربه برای فعالیت در بورس آشنا شویم.
طرفین قرارداد: در این بند باید مشخصات و نشانی دقیق مالک و مضارب قید شود.
موضوع مضاربه: انجام معاملات بورسی سهام و کالا در بازار بورس و یا هر نوع تجارت و خرید و فروش سهم دیگری که مضارب برای مالک سودآور تشخیص دهد می‌تواند موضوع مضاربه قرار بگیرد.
میزان سرمایه: مقدار دقیق سرمایه‌ای که مالک به مضارب واگذار می‌کند به دقت نوشته شود.
مدت مضاربه: با توجه به توافق طرفین نوشته می‌شود مثلا طرفین می‌توانند یکسال تمام (با ذکر دقیق تاریخ) را مبنای مدت قرارداد قرار بدهند.
نحوه تقسیم سود: در این بند بایستی نحوه محاسبه تقسیم سود نوشته شود. به طور مثال ذکر شود که سهم هر یک از طرفین پنجاه درصد بوده و توسیه حساب به شکل ماهانه یا سالانه انجام می‌پذیرد.
حل اختلافات ناشی از قرارداد: نباید فراموش کرد که هرچند در فرض این مطلب مضارب و مالک سرمایه به نوعی اعتماد ناشی از خویشاوندی به یکدیگر دارند، اما ممکن است اختلافات حقوقی و تجاری زیادی در میانه راه مضاربه به وجود بیاید. به همین منظور ارجاع اختلافات به داوری می‌تواند گزینه مناسبی برای طرفین باشد. اهمیت زیادی دارد که داور مورد نظر به مباحث حقوقی بورس و معاملات آن تسلط داشته باشد تا گره‌گشای اختلافات باشد.
محرمانگی اطلاعات: با توجه به آنکه مضارب برای فعالیت بهتر، نیازمند اطلاعات تجاری مالک است، به نظر می‌رسد محافظت از اطلاعات و اسرار تجاری مالک اهمیت زیادی پیدا کند. به همین خاطر نباید از بند محرمانگی اطلاعات در قرارداد مضاربه غافل شد.
در آخر نیز بندهای دیگری مانند تعداد نسخه‌های قرارداد و… می‌تواند اضافه شود.
مشاوره با کارشناسان حقوقی را برای تنظیم قرارداد مضاربه فراموش نکنید!
هر چند در این مطلب نکات مهمی در مورد قرارداد مضاربه برای فعالیت در بورس گفته شد اما همچنان نقاط پر اهمیت زیادی در تنظیم این قرارداد وجود دارد که می‌تواند در هر مورد تفاوت‌های حقوقی را رقم بزند. به همین خاطر توصیه می‌کنیم از تخصص کارشناسان امور قراردادهای وینداد برای راهنمایی در راه تنظیم قرارداد مضاربه و در پی آن کسب سود از بازار بورس، استفاده کنید.
