تاکنون شاید نام قرارداد پیمانکاری خدمات بسیار زیاد به گوش شما خورده باشد و بدانید که پیمانکاری عبارت است از اینکه کارفرما مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و اقدامات را تحت یک شرایط خاص به شخصی حقیقی یا حقوقی به عنوان پیمانکار واگذار میکند.
مستنبط از مواد ۱۰ و ۲۱۹ قانون مدنی اصل، لزوم قرارداد پیمانکاری خدمات است و هیچ‌یک از طرفین در غیر موارد مذکور در قرارداد، حق فسخ پیمان را نخواهند داشت.
ما در این مطلب برانیم تا به بیان مفهوم قرارداد پیمانکاری امانی، مزایا و معایب آن و جایگاه استفاده از آن بپردازیم.
قرارداد امانی چیست ؟
قرارداد امانی چیست یا قرارداد پیمانکاری امانی عبارت است از قراردادهایی که در آن تأمین مالی پروژه، طراحی، ساخت و مدیریت برعهده خود کارفرماست و نه پیمانکار!
حقیقت آن است که در واقع تمامی مسئولیت اجرای پروژه در این نوع از قراردادها بر عهده کارفرماست.
مهمترین مسئله در این روش آن است که هزینه‌ها و خریدها مستقیماً توسط کارفرما صورت می‌گیرد و کارکنان توسط کارفرما هدایت می‌گردند. همچنین بیمه قرارداد پیمانکاری از نظر قانونی شرایط متفاوتی نسبت به سایر قراردادها دارد.
به طور کلی به خاطر داشته باشید که پیمانکاری امانی در خصوص پروژه‌های بزرگ جوابگو نبوده و معمولاً برای پروژه‌های کوچک توصیه می‌گردد. اگر شما جزو کسانی هستید که تمایل به تنظیم قرارداد امانی دارید احتمالا قراردادهای زیر نیز به دردتان می‌خورد:
قرارداد حمل و نقل، قرارداد تسطیح زمین، قرارداد راهسازی و قرارداد اجرای فضای سبز
مزایای پیمانکاری امانی چیست؟
پیمانکاری امانی دارای مزایای فراوانی است، که اساسی‌ترین آن عبارت است از:
۱-پیمانکاری امانی باعث حذف هزینه‌های پیگیری و انتخاب پیمانکار یا مجری می‌شود.
۲-حذف سود پیمانکار یا به عبارتی هزینه‌های بالاسری مناسب جهت پروژه‌های کوچک و ساده از مهمترین مزایای پیمانکاری امانی است.
۳-پیمانکاری امانی باعث ایجاد اشتغال برای نیروهای تحت استخدام می‌شود.
معایب پیمانکاری امانی چیست؟
باید در نظر داشت که هر نوعی از پیمانکاری دارای معایبی است و باید نسبت به معایب نیز آگاهی کامل پیدا نمود تا با دیدی باز و وسیع انتخاب نمود.
از مهمترین معایب قرارداد امانی می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود.
۱-کیفیت پایین اجرا به علت تعدد مسئولیت اجرا بین پیمانکاران جزء از معایب این نوع پیمانکاری است.
۲-طولانی شدن زمان اجرا به سبب عدم هماهنگی بین اجرا و تدارکات نیز از معایب این امر است.
۳-پیمانکاری امانی منجربه طولانی شدن گردش کاری خرید و تدارکات خواهد شد.
۴-عدم تعهد کارفرما به تأمین منابع مانند قراردادهای پیمانی.
۵-عدم استقبال شرکت‌ها و مجریان معتبر از این شیوه موردی است که بسیاری را از این نوع پیمانکاری دور می‌سازد.
۶- ممکن است که هزینه‌های پنهان اجرایی ایجاد گردد.
۷- گاها منجر به پرت زیاد مصالح می‌گردد.
۸-عدم وجود تضمین کافی برای اتمام کار.
۹- مشخص نبودن هزینه‌های اجرا در ابتدای کار، امر را بسیار دشوار می‌سازد.
نمونه قرارداد پیمانکاری امانی
عنوان قرارداد
ماده ۱-مشخصات طرفین
ماده ۲- موضوع قرارداد
ماده ۳- مدت قرارداد
ماده ۴- مبلغ قرارداد
ماده ۵- نحوه پرداخت
ماده ۶- تعهدات کارفرما
ماده ۷-تعهدات پیمانکار
ماده ۸- فسخ قرارداد
ماده ۹- سایر موارد
ماده ۱۰- حل اختلاف/ داوری
ماده ۱۱-نسخ قرارداد
امضا/اثرانگشت کارفرما
امضا/اثرانگشت پیمانکار
سخن آخر
در نهایت باید بیان نمود که در قرارداد پیمانکاری امانی، کارفرما مسئولیت تأمین مواد و مصالح مورد نیاز پروژه و مدیریت آن را خود بر عهده می‌گیرد.
باید در نظر داشت که در این نوع روش مناقصه‌ای برگزار نمی‌گردد و بیشتر در مورد پروژه‌های کوچک قابل اجرا است مانند موارد زیر :
قرارداد پیمانکاری جدول‌گذاری، قرارداد اجاره لیفتراک، قرارداد اجاره جرثقیل و قرارداد حمل قیر و مواردی از این دست.
خود کارفرما در قرارداد پیمانکاری امانی در رأس مدیریت پروژه قرار می‌گیرد و اگر نیروی متخصص و ماشین آلات مورد نیاز را برای انجام پروژه خود در اختیار داشته باشد به راحتی می‌تواند از عهده پروژه‌هایی که در ابعاد کوچک می‌باشند برآید.
به خاطر داشته باشید که نمونه قرارداد امانی یکی از مهمترین قراردادهاست و از طرفی دارای نکات حقوقی بسیار فراوانی است، از این رو توصیه می‌گردد تا پیش از انعقاد قرارداد پیمانکاری امانی، با اشخاص متخصص مشورت نموده و از مفاد و نکات حقوقی آن اطلاع یابید تا در آینده دچار اختلاف، مشکلات و یا ضررهای جبران ناپذیر نشوید.
سوالات متداول
۱- در نمونه قرارداد امانی مسئولیت پروژه با کیست؟
در قرارداد پیمانکاری امانی، تمام مسئولیتهای پروژه بر عهده کارفرما بوده و تمامی مصالح و ماشین آلات را شخص کارفرما تأمین میکند و مدیریت اجرا نیز به عهده خود اوست.
۲- از کجا بدانم برای انجام پروژه باید قرارداد امانی تنظیم کنم؟
به طور کلی به خاطر داشته باشید که پیمانکاری امانی در خصوص پروژه‌های بزرگ جوابگو نبوده و معمولاً برای پروژه‌های کوچک توصیه می‌گردد.
مختصر ومفید-با تشکر –