قرارداد کار آزمایشی، نکات و شرایط آن را بیشتر بشناسید!

به عنوان یک کارفرما یا فردی جویای کار، به احتمال زیاد عبارت کار آزمایشی به گوشتان خورده است. معمولا از افرادی که به تازگی در محلی شاغل می‌شوند خواسته می‌شود مدتی را به صورت آزمایشی در جایگاه شغلی مورد نظر مشغول به کار شوند و اقدام به تنظیم قرارداد کار آزمایشی کنند تا پس از طی این مدت، نسبت به امکان ادامه همکاری با آن‌ها تصمیم‌گیری شود.

ممکن است برایتان پرسش‌هایی مطرح شده باشد از جمله اینکه مدت قرارداد کار آزمایشی چقدر باید باشد؟ آیا کارفرما پس از پایان دوره‌ الزام به ادامه‌ی همکاری دارد؟ حقوق و مزایا در دوره‌ی کار آزمایشی متفاوت است؟ کار آزمایشی همان کار موقت است؟ در ادامه‌ی این مطلب، می‌توانید پاسخ به چنین سوالاتی را بیابید.

برای آشنایی با قرارداد آزمایشی کار، بهتر است ابتدا با مفاهیم قرارداد کار، کارگر و کارفرما آشنا شویم.

قرارداد کار چیست؟

ماده ۷ قانون کار، قرارداد کار را به این صورت تعریف کرده است:« قرارداد کار عبارت است از قراردادی کتبی یا شفاهی که به موجب آن کارگر در قبال دریافت حق‌العمل، کاری را برای مدت موقت یا مدت غیرموقت برای کارفرما انجام می‌دهد.»

انواع قرارداد کار در واقع تنظیم‌کننده‌ روابط بین کارگر و کارفرما است چرا که متن این قرارداد مشخص می‌کند که کارگر در مقابل انجام کار مشخصی به یک شیوه‌ مشخص و در یک زمان مشخص، حقوقی را دریافت می‌کند و در آن مواردی از جمله طرفین قرارداد، تاریخ انعقاد قرارداد، نوع قرارداد، مدت زمان قرارداد، محل انجام کار، حقوق و مزایا، چگونگی پرداخت حقوق، شرایط مربوط به مرخصی و تعهدات طرفین در مقابل یکدیگر مشخص می‌شوند.

قرارداد کار آزمایشی چیست؟

این نوع از قرارداد برای سنجیدن توانایی‌های فرد جویای کار و همچنین سنجش شرایط کاری از سمت کارگر یا کارمند است. قرارداد کار آزمایشی تنها در شروع کار فرد در محل کار باید منعقد شود. بنابراین کارفرما نمی‌تواند پس از گذشت مدتی از کار کردن فرد از او درخواست کار آزمایشی را داشته باشد.

به چه کسانی کارگر و کارفرما می‌گویند؟

قرارداد کار میان کارگر و کارفرما حقوق هر دوطرف را تامین می‌کند. بر اساس ماده ۲ قانون کار، کارگر کسی است که به هر عنوان در مقابل دریافت حق‌السعی اعم از مزد، حقوق، سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار می‌کند.

در مقابل، کارفرما شخصی حقیقی یا حقوقی است که کارگر به درخواست او و در مقابل دریافت حق‌السعی برای او کار می‌کند. کارفرما فردی است که وسایل و سرمایه‌ی مورد نیاز یک موسسه‌ی تولیدی یا خدماتی را در اختیار داشته و باید از نیروی کار دیگران استفاده کند.

شرایط فسخ قرارداد

هر یک از طرفین می‌توانند در مدت قرارداد کار آزمایشی آن را فسخ کنند.

اگر در طول دوره‌ آزمایشی کارفرما تصمیم به فسخ قرارداد بگیرد، باید حقوق کارگر را برای کل مدتی که در قرارداد کار آزمایشی تعیین شده بود پرداخت کند. این شرط قانون کار باعث می‌شود که کارفرما بدون دلیل کارگر را اخراج نکرده و تا پایان دوره‌ی آموزشی به او فرصت بروز استعدادهایش را بدهد. هم‌چنین کارگر نیز از نظر روانی آرامش خاطری دارد که می‌تواند تمرکز خود را کاملا بر کار خود معطوف کند.

اما اگر در طول مدت کار آزمایشی، فسخ قرارداد کار از طرف کارگر صورت بگیرد، تنها حقوق مدت زمانی که در محل کار مشغول بوده را دریافت می‌کند. در این حالت اگر کارگر پس از مدتی به این نتیجه رسید که امکان ادامه‌ی همکاری را ندارد می‌تواند قرارداد را فسخ کند و از طرفی کارفرما نیز این اطمینان خاطر را دارد که کارگر با فسخ یک‌طرفه‌ی قرارداد، حقوقی بیش از میزان عملکردش را دریافت نمی‌کند.

شرایط بیمه و مزایا

در مورد شرط بیمه کردن کارگر یا کارمند، باید به خاطر داشت که از این نظر، این قرارداد تفاوتی با سایر انواع قراردادهای کار نداشته و کارفرما نمی‌تواند به بهانه‌ی آزمایشی بودن، کارگر یا کارمند خود را بیمه نکند.

در مورد مزایای سنوات و عیدی نیز اگر مدت آزمایشی قرارداد منجر به عقد قرارداد دائمی موقت نشود، کارگر یا کارمند از این مزایا بی‌بهره خواهد بود.

آیا قرارداد کار آزمایشی همان قرارداد موقت است؟

خیر. قرارداد کار موقت، قراردادی است که محدود به مدت زمان مشخصی می‌شود. در این نوع از قرارداد کار، زمان آغاز و پایان کار از ابتدا مشخص می‌شود.

قرارداد کار آزمایشی اما کاملا با قرارداد کار موقت متفاوت است. در قرارداد آزمایشی، کارفرما و کارگر یا کارمند توافق می‌کنند که مدتی را برای بررسی شرایط کار در حین انجام آن مشخص کنند. معمولا کارفرما پیشنهاد این نوع از قرارداد را می‌دهد و علت این کار نیز بررسی توانایی‌های کارگر یا کارمند برای انجام وظایف شغلی اوست.

آیا قرارداد آزمایشی کار باید حتما بخشی از قرارداد کار اصلی باشد؟

طبق قانون کار، قرارداد کار آزمایشی می‌تواند به دو صورت منعقد شود: مستقل یا بخشی از قرارداد کار.

بنابراین کارفرما می‌تواند ابتدا پیشنهاد یک کار آزمایشی را به کارگر یا کارمند بدهد. یا اینکه در قرارداد کار اصلی که با او منعقد می‌کند، مدتی را به عنوان آزمایشی مشخص کند. این دو نوع از کار آزمایشی از نظر شرایط و ضوابط، تفاوتی با یکدیگر ندارند. در عمل اما وقتی دوره‌ی آزمایشی به عنوان بخشی از قرارداد کار اصلی مشخص می‌شود، کارگر یا کارمند امنیت شغلی بیشتری را حس می‌کند. قطعا این موضوع روی نحوه‌ی عملکرد شغلی او نیز بی‌تاثیر نخواهد بود.

آیا کارفرما در تعیین مدت زمان دوره‌ کار آزمایشی، آزادی عمل کامل دارد؟

قانون کار برای تعیین مدت زمان دوره‌ کار آزمایشی محدودیت‌هایی را برای کارفرما معین کرده است. در این قانون، حداکثر مدت دوره‌ی کار آزمایشی برای کارگر ساده، یک ماه تعیین شده است. در مواردی که جایگاه شغلی مورد نظر نیازمند فردی با تخصص و مهارت خاصی باشد، این دوره‌ی آزمایشی می‌تواند حداکثر به مدت سه ماه معین شود. بنابراین کارفرما نمی‌تواند فردی را برای مدتی پیش از سه ماه در دوره‌ی آزمایشی قرار دهد.

اگر فردی بیش از این مدت در محلی مشغول به کار باشد، از شرایط آزمایشی خارج است. در صورت پیش آمدن اختلاف نظر مرجع حل اختلاف میان کارگر و کارفرما هیأت تشخیص و هیأت حل اختلاف صورت می‌گیرد.

جمع‌بندی

بخش عمده‌ای از امنیت شغلی هر یک از ما در گرو تنظیم قرارداد دقیق و تسلط بر تمامی جزئیات آن است. بنابراین بهتر است بر انواع قراردادها و جزئیات آن مسلط شویم تا در درجه اول امنیت خاطر سپس امنیت شغلی خود را تضمین نماییم. تیم وینداد با مشاورین و وکلای متخصص و مجرب و با ارائه مشاوره حقوقی در خصوص انواع قراردادهای کاری از جمله قرارداد کار آزمایشی در کنار شماست تا از قراردادهای کاری خود اطمینان کامل داشته باشید بنابراین برای ثبت درخواست تنظیم قرارداد آنلاین اقدام کنید تا قراردادی منحصر به فرد و مخصوص خودتان را داشته باشید.

سوالات متداول

آیا قرارداد کار آزمایشی با قرارداد کار موقت یکسان است؟

خیر. قرارداد کار موقت، قراردادی است که محدود به مدت زمان مشخصی می‌شود. در این نوع از قرارداد کار، زمان آغاز و پایان کار از ابتدا مشخص می‌شود.

آیا در دوره آزمایشی، بیمه به کارگر/ کارمند تعلق می‌گیرد؟

بله، این قرارداد تفاوتی با سایر انواع قراردادهای کار نداشته و کارفرما نمی‌تواند به بهانه‌ آزمایشی بودن، کارگر یا کارمند خود را بیمه نکند.