تا به حال عبارت وعده برات به گوشتان خورده‌است! این روزها روش معاملات نسبت به گذشته تفاوت زیادی داشته‌است. اشخاص در هر حرفه‌ای تلاش می‌کنند از پول نقد کمتر در معاملاتشان استفاده کنند و اسناد تجاری جز جدایی‌ناپذیر معملات آنها شده‌است. افزایش معاملات تجاری، خرید و فروش و تغییرات سریع ارز در بازار سرمایه، باعث شده دعاوی اسناد تجاری به یکی از رایج‌ترین و فراوان‌ترین پرونده‌ها در دادگاه‌های داخلی تبدیل شود. یکی از این اسناد تجاری برات است که برات استفاده‌های مختلفی دارد. تاریخی را که در آن مشخص می‌شود و در آن تاریخ، باید وجه برات پرداخت شود، وعده برات می‌گویند.
اگر عبارت وعده برات را شنیده‌اید و نمی‌دانستید یعنی چه و چه انواعی دارد، این متن را تا انتها بخوانید. ما سعی کردیم به ساده ترین روش ممکن این عبارات حقوقی را برای شما توضیح دهیم تا از این به بعد درمعاملات تجاری‌تان با خیال راحت از آنها استفاده کنید. چنانچه به راهنمایی در خصوص برات نیاز دارید با کارشناسان حقوقی ما در ارتباط باشید.
برات چیست؟
برات یک عمل حقوقی در عرصه فعالیت‌‌های تجاری است که مستلزم انجام چند عمل است. به طور کلی برات عبارت است از سندی که طبق آن شخص “الف” از شخص “ب” تقاضا دارد که وجه مقرر را در تاریخ مقرر به شخص “ج “یا هر کسی که شخص “ج”، وجه را به او حواله کرد، پرداخت کند. طبق این مثال شخص “الف” برات‌دهنده، شخص “ب” براتگیر و شخص “ج” دارنده‌ی برات هستند.
در این حالت می‌توان وضعیتی را در نظرگرفت که شخص “ج” به عنوان دارنده‌ی برات و طلبکار وجه، سند برات را به دیگری واگذار کند. سپس آن دیگری به شخص دیگر و به همین ترتیب سند برات چند دست منتقل شود که در این حالت آن فردی که سند در نهایت در دست اوست دارنده‌ی نهایی و کلیه‌ی اشخاص ماقبل او به جز شخص الف و شخص ب، ظهرنویس هستند. در واقع اشخاصی که پشت سند را امضا کرده‌اند تا دست به دست منتقل شود، ظهرنویسان این سند تجاری هستند.
شرایطی که باید موقع صدور برات رعایت شود چیست؟
برات هم مثل سایر اسناد تجاری نیاز به شرایط صدور دارد،در ماده 223 قانون تجارت موارد ذیل در خصوص برات ذکر شده:
1) قید کلمه «برات» بر روی ورقه
2) تاریخ نوشتن ورقه برات
3) اسم شخص که باید مبلغ برات را بپردازد. (براتگیر)
4) تعیین مبلغ
5) تاریخ پرداخت مبلغ(وعده برات)
6) مکان پرداخت وجه
7) اسم شخصی که وجه برات باید به وی پرداخت شود (دارنده برات)
8) تصریح به این‌که ورقه حاضر، نسخه چندم برات است.
به موجب ماده 226 ق.ت، در صورتی‌که برات متضمن یکی از موارد مذکور در بندهای 2 الی 8 ماده 23 (که در بالا ذکر شد) نباشد، مشمول مقررات راجع به بروات تجارتی نخواهد بود. بنابراین اگر یکی از این موارد بر روی برات نباشد این سند دیگر سند تجارتی محسوب نمی‌شود و از مزایای اسناد تجاری برخوردار نیست.
یکی از مهمترین این موارد، وعده برات است؛ یعنی زمانی که مبلغ برات پرداخت می‌شود و دارنده‌ی برات میتواند اقدام به وصول مطالبات خود کند. وعده برات انواع مختلفی دارد که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم. چنانچه به راهنمایی در خصوص صدور برات نیاز دارید با کارشناسان حقوقی ما در ارتباط باشید.
وعده برات چه انواعی دارد؟
زمان پرداخت وجه برات انواع مختلفی دارد که میتواند به یکی از اشکال زیر باشد:
1) برات به رویت (عندالمطالبه یا بی وعده) است؛ در این صورت اگر براتگیر برات را قبول داشته باشد، باید وجه برات را فورا و در زمان رویت پرداخت کند.در ماده 242 قانون تجارت، منظور از «برات بی‌وعده» همین برات به رویت است. به چنین براتی، «برات دیداری» نیز گفته می شود. همچنین اگر براتگیر، برات را بدون درج تاریخ قبول کند و در نتیجه تاریخ قبول مشخص نباشد، تاریخ صدور برات تاریخ رویت محسوب می گردد.
2) دومین مورد وعده برات، به وعده از رویت است: این وعده ممکن است یک یا چند روز یا یک یا چند ماه از روزی باشد که برات به رویت براتگیر می‌رسد. برای مثال در سر رسید براتی چنین درج می گردد: «به وعده دو ماه از رویت» موعد پرداخت برات به وسیله تاریخ قبولی یا درصورت عدم قبولی، به وسیله تاریخ اعتراض قابل محاسبه است. یعنی برات در هر زمان که به رویت براتگیر برسد، در صورتی که توسط او قبول شود، باید پس از مدت مقرر وجه برات توسط او پرداخت گردد.
3) سومین مورد وعده برات به وعده از تاریخ صدوراست: این تاریخ وعده ممکن است یک یا چند روز یا یک یا چند ماه از صدور برات توسط صادرکننده برات باشد، برای نمونه در سررسید برات چنین درج می گردد: «به وعده سه ماه از تاریخ صدور».
4) به وعده تاریخ معین است: در این نوع روز معینی، به عنوان زمان تادیه وجه برات در نظر گرفته می شود، برای مثال سررسید برات چنین درج می گردد: « سررسید: سوم اردیبهشت ماه سال هزار و سیصد و نود و هشت».
در مورد وعده برات نیاز به راهنمایی دارید؟
موضوع اسناد تجاری از جمله موارد پرکاربرد و حساس در دستگاه قضایی کشور است. اهمیت این موضوع زمانی بیشتر می‌شود که اشخاص بدون اطلاع داشتن از جزئیات قوانین و نکات فنی آن اقدام به صدور اسناد تجاری، ضمانت یا ظهرنویسی این اسناد می‌کنند.صدور اسناد تجاری بدون اطلاع از آنها تبعات زیادی را برایشان به همراه داشته و سرمایه زیادی را از دست داده‌اند. پس آگاهی هرچه بیشتر از مقررات حاکم بر اسناد تجاری ضرورت دارد. پیشنهاد می‌کنیم در خصوص برات و شرایط آن حتما از مشاوره و راهنمایی کارشناسان حقوقی وینداد بهره‌مند شوید.
