یکی از چالش‌ها و دستاوردهای دنیای جدید به وجود آمدن موقعیت‌های کاری خارج از محدودیت‌های زمانی و مکانی میباشد. در این راستا افراد می‌توانند بدون دغدغه و نگرانی از بابت حضور در مکان خاص یا زمان خاص به کسب درآمد بپردازند به چنین افرادی فریلنسر می‌گویند. در این میان وضعیت حقوقی این دسته از افراد به جهت قراردادهای حاکم بر اشتغال آنها میتواند بزرگترین مسئله پیش رو برای یک فریلنسر باشد.
اشتغال در قالب فریلنسینگ چه مزایایی را به همراه دارد؟
از مزایای اشتغال در قالب فریلنسینگ می‌توان به تنوع پروژه‌های دریافتی و در نتیجه آن بالا رفتن میزان دریافتی در هر ماه در مقایسه با کارمند اشاره کرد. همچنین یکی دیگر از جذابیت‌های اشتغال در این قالب این است که عموماً افراد اختیار زمان خود و توانایی مدیریت کردن آن را به صورت بهینه خواهند داشت در این موارد تعداد پروژه‌های دریافتی نیز بالاتر رفته که میتواند منجر به افزایش درآمد فرد شود.
در این قالب افراد معمولا با یکنواختی و یکسان بودن شرایط روبه رو نخواهند بود و در حرفه خود تنوع بیشتری می‌بینند.
اشتغال در این قالب همان طور که در ابتدا ذکر شد در صورت رعایت قواعد و قوانین حاکم بر قراردادها میتواند مثمر ثمر باشد در غیر این صورت افراد عموماً با مشکلات و مسائل زیادی در جریان کار خود مواجه خواهند شد که این امر خود میتواند باعث کاهش انگیزه آنها گردد.
ما در این مطلب برآنیم تا ابتدا موقعیت این دسته از افراد را معرفی کرده و در ادامه نکات حقوقی حاکم بر قراردادهای رایج آنها را بررسی نماییم.
قرارداد فریلنسر چیست؟
قرارداد فریلنس کارمزدی یا حق‌الزحمه‌ای، گونه‌ای از قرارداد کاری است که بر پایه آن فرد یا شرکتی قول انجام کاری را برای یک کارفرما در ازای دستمزدی مشخص را میدهد. فریلنس یا کارمزد کسی است که سرویس‌ها یا خدمات خود را بدون تعهد دراز مدت به کارفرما ارائه می‌کند. آنها معمولاً ساعتی، روزانه یا پروژهای دستمزد می‌گیرند و اساساً یک کسب و کار یک نفره است.
انجام فعالیت و درآمدزایی از طریق فریلنسینگ در برخی از زمینه‌ها رایجتر است هر چند می‌توان آن را در اکثر زمینه‌ها به کار برد. نمونه‌هایی از این زمینه‌ها در ذیل آمده است:
موسیقی، چاپ، نویسندگی، برنامه‌نویسی، عکاسی، روزنامه‌نگاری، آرایشگری، ویرایش، طراحی گرافیک، طراحی سایت، مشاوره، راهنمای تور، برخی فعالیت‌های مهندسی، معماری و …
عموما نحوه کار فریلنسر به چه شکل است ؟
عملکرد فریلنسرها با یکدیگر بسیار متفاوت است. به عنوان مثال بعضی از آنها از مشتری می‌خواهند تا قرارداد امضا کند درحالی که بعضی دیگر بر پایه یک اعتماد سازنده و برای کسب اعتماد متقابل از مشتری کار را با یک موافقتنامه‌های شفاهی شروع می‌کنند. بعضی از فریلنسرها ممکن است هزینه کل پروژه را تخمین زده و بیعانه درخواست کنند. در این صورت تا قبل از دریافت بیعانه موجبی برای شروع پروژه وجود ندارد.
نحوه پرداخت به فریلنسر چگونه انجام می‌پذیرد؟
نحوه پرداخت به فریلنسرها نیز متفاوت است. به عنوان مثال ممکن است روزانه، ساعتی یا پروژهای دستمزد بگیرد و انتخاب آن بستگی به نظر آنها دارد.
ممکن است حتی به جای دریافت یک مبلغ مشخص بعضی از فریلنسرها از روش ارزش و قیمت‌گذاری مبتنی بر نتیجه کار برای مشتری استفاده کنند. دریافت درصدی به صورت بیعانه برای بعضی از پروژه‌های پیچیده و در هنگام تحویل هر بخش از کار دریافت مابقی مبلغ نیز یکی دیگر از روشهای پرداخت میباشد.
منظور از کارمزد در قراردادها فریلنسرینگ چیست ؟
کارمزد عبارت است از مزدی که بابت انجام مقدار کاری مشخص که از نظر کمی قابل اندازه‌گیری یا شمارش باشد به ازای هر واحد کار تعیین و پرداخت می‌شود.
کارمزد بر حسب آن که پروژه مورد نظر مربوط به یک نفر یا یک گروه مشخصی از کارگران یا مجموعه کارگران کارگاه باشد به‌ترتیب به‌صورت کارمزد انفرادی، کارمزد گروهی و کارمزد جمعی تعیین می‌شود.
در نظام کارمزدی گروهی و جمعی باید علاوه بر شغل هر یک از کارگران، سهم هر یک در میزان فعالیت کارمزد متعلقه از قبل مشخص شود و موضوع مورد قبول کارگران باشد.
درصورت توقف کار به واسطه قوای قهریه یا حوادث غیرقابل پیش‌بینی که وقوع آن از اراده طرفین خارج باشد مقررات ماده ۱۵ قانون کار اجرا خواهد شد؛ ولی هر گاه عوامل توقف کار برای کارفرما قابل پیش‌بینی بوده و خارج از اختیار کارگر باشد، کارفرما علاوه بر مزد ثابت (در مورد قرارداد کار ترکیبی) مکلف به پرداخت مزد مدت توقف کار به مآخذ متوسط کارمزد آخرین ماه کارکرد کارگر خواهد بود. در صورت بروز اختلاف، تشخیص موارد فوق با وزارت کار و امور اجتماعی است.
در ادامه مطلب در صدد هستیم تا رایجترین قراردادهای این حوزه و نکات حقوقی هر یک را بازگو کنیم.
پس با ما همراه باشید.
از رایج ترین قراردادهای حوزه فریلنسرینگ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
قرارداد طراحی و بهینه سازی وب سایت؛
علاوه بر نکات متفرقه که در هر قرارداد بر حسب نوع هر یک از آنها می‌آید، در تمامی این قراردادها نکات اختصاصی وجود دارد که در اینجا در صدد هستیم به این نکات کلی و در عین حال بسیار مهم اشاره کنیم:
۱- تعیین محدوده خدمات
این امر بدین معناست که زمانی که فریلنسر پروژهای را قبول می‌کند می‌بایست دقیقاً برای خود و طرف مقابل روشن کند که در ادامه موظف است چه خدماتی انجام دهد. در بسیاری از موارد در باب حوزه و شمول این خدمات سوءتفاهماتی پیش می‌آید. به عنوان مثال در برخی از موارد طرف مقابل انتظار دارد که عملیات بازاریابی نیز توسط فرد صورت بگیرد. لذا ضروری است در این موارد شفاف توضیح داده شود.
۲- قیمت و نحوه پرداخت
یکی از مهمترین مسائلی که در این قبیل قراردادها ضروری است این است که از قبل در مورد میزان حق الزحمه و هم چنین در مورد نحوه پرداخت آن تفاهمی حاصل شود. منظور از نحوه پرداخت بدین معنی است که فرد این دستمزد را یکجا پرداخت می‌کند و یا آن را به صورت قسطی میپردازد. این دستمزد عموماً براساس میزان ساعت کاری که فرد اختصاص میدهد تعیین می‌شود.
هم چنین لازم است در مورد هزینه‌هایی که فریلنسر انجام میدهد نیز تصمیمگیری شود که این هزینه‌ها به عهده کدام یک از طرفین است.
۳- اطلاعات محرمانه
یکی از حیاتی‌ترین جنبه‌های کسب و کار حفظ محرمانگی اطلاعاتی است که در اختیار مجری قرار میگیرد. لازم است برای آسودگی خاطر مشتری در قرارداد در باب حمایت و حفاظت از اطلاعات محرمانه و عدم فاش شدن آنها توافقی صورت بگیرد و لازم است در عین حال ضمانت اجرای عدم رعایت محرمانگی که عموماً به صورت جریمه نقدی است نیز مشخص شود.
۴- مدت انجام پروژه
منظور از مدت میزان زمانی است که شخص برای انجام پروژه به آن نیاز دارد.
۵- حمایت از حقوق مالکیت معنوی
این امر برای مشتری که در مقابل قرار می گیرد بسیار مهم است که طرف مقابل در عین انجام پروژه حقوق مالکیت معنوی اثر را حفظ نموده و از پخش و انتشار آن جلوگیری کند زیرا بزرگترین سرمایه یک کسب و کار حقوق مالکیت معنوی آن می باشد. پس لازم است این تضمین در قرارداد برای مشتری مهیا شود.
۶- پشتیبانی
از خصوصیات کارهای پروژهای این است که در ذیل قرارداد مدت زمانی تعیین می‌شود تا اگر در این مدت زمان بعد از تحویل پروژه موردی پیدا شد که نیاز به دخالت و رفع آن از سوی انجام دهنده پروژه بود، افراد به راحتی بتوانند به آن ها دسترسی پیدا کرده و این موارد را حل و فصل کنند.
۷- محدود بودن مسئولیت
در هر عملیاتی این احتمال وجود دارد که خسارت و یا ضرر و زیانی به پروژه وارد شود. لذا باید از قبل در مورد این موارد در صورت پدید آمدن توافقی صورت بگیرد و مشخص شود که چه کسی مسئول جبران این خسارات است. زیرا این موارد بسیار شایع است که فرد اگر بعد از مدت‌ها در کسب و کارش شکست بخورد این شکست را به انجام دهنده یکی از بخش‌های کسب و کار خود مرتبط نموده و خواهان دریافت خسارت از سوی این شخص باشد.
همان طور که ذکر شد اهداف هر قراردادی این است که حقوق طرفین در آن محفوظ بماند. در این موارد نیز هدف حمایت از حقوق طرفین است پس لازم است برای پیشبرد بهتر این هدف تمامی پروژه‌ها قبل از قبول آنها در قالب یک قرارداد حقوقی میان طرفین شفاف سازی شود. این امر تا حد بسیار زیادی از پدید آمدن بسیاری از اختلافات در آینده نیز جلوگیری می‌کند.
برای حمایت از حقوق خود در قالب یک فریلنسر می‌توانید با خیالی آسوده به وینداد تکیه کنید.
سلام ممنون بابت مطلب خوبتون… استفاده کردم. یه تجربه داشتم که گفتم باهاتون در میون بزارم، سایت خدمات یاب هم در زمینه فریلنسینگ خیلی خوبه من تا حالا چندتا پروژه سفارش دادم و قیمت هاش هم خیلی مناسب بود.