وکیل و مشاور حقوقی جزو پرمخاطبترین و شناخته شدهترین مشاغل در حوزه حقوق است. امروزه اکثر مردم آگاهی دارند که فارغالتحصیلان رشته حقوق، وارد یکی از مشاغل قضاوت و یا وکالت و یا سردفتری میشوند؛ ولی شاید کمتر کسی اطلاع داشته باشد که این افراد میتوانند بهعنوان مشاور حقوقی نیز به فعالیت بپردازند. این روزها در بیشتر شرکتها قسمت مهمی به نام مشاور حقوقی وجود دارد که از یک یا چند تن از مشاوران حقوقی تشکیل شده است. اما تفاوت وکیل با مشاور حقوقی در چیست و آنها چه وظایفی دارند؟ در ادامه این مطلب به فرق مشاور حقوقی و وکیل میپردازیم.
وکیل کیست؟
وکالت از نظر لغوی به معنای تفویض و واگذار نمودن است و در اصطلاح حقوقی، طبق ماده ۶۵۶ قانون مدنی ایران ، وکالت چنین تعریف شده است: وکالت عقدی است که بهموجب آن یکی از طرفین طرف دیگر را بر انجام امری نایب خود قرار میدهد. با انعقاد عقد وکالت، وکیل و موکل در برابر یکدیگر دارای حق و تکلیف میشوند و روابط حقوقی، وظایف و مسئولیتهای متقابلی میان آنها شکل میگیرد.
وکیل یا نماینده کسی است که از طرف شخص دیگری (حقوقی یا حقیقی) به موجب عقد وکالت برای انجام کاری مأمور میشود. وکلا به مراجعان خود مشاوره حقوقی میدهند و به عنوان نماینده آنها در دادگاه و مراجع قضایی شرکت میکنند تا طبق قانون از حقوق موکل خود دفاع کنند. وکلا تحت عناوین متفاوتی فعالیت میکنند که در ادامه چند نمونه از آنها را معرفی میکنیم.
در ایران تصدی شغل وکالت دادگستری علاوه بر لزوم دارا بودن تحصیلات مرتبط دانشگاهی، مستلزم اخذ مجوزهای لازم و گذرانیدن دورههای کارآموزی در کانونهای وکلا میباشد.
وظایف یک وکیل چیست؟
اولین قدم در شناخت تفاوت وکیل با مشاور حقوقی آشنایی با وظایف وکیل است. تمامی وکلا بهطور کلی یک سری وظایف اصلی و مهم را به عهده میگیرند از جمله:
۱. مشاوره به مراجعان در خصوص مشکل پیش آمده (حقوقی و کیفری)
۲. تهیه پیشنویس و قرارداد برای درج در پرونده و پیشبرد امور حقوقی و قضایی قید شده موکل خود
۳. حضور در دادگاه بهعنوان نماینده موکل خود و دفاع از آنها
۴. شرکت در جلسات و مذاکرهها به منظور کشف اطلاعات بیشتر، بررسی بیشتر پرونده و یا ارائه توضیحات یا دلایل و مدارک به ذینفعان
۵. جمعآوری و نگهداری از مستندات و مدارک مربوط به پرونده برای ارائه به دادگاه جهت دفاع از موکل خود
۶. ارائه مدارک و شواهد به دادگاه و دفاع از موکل
۷. تحلیل نتیجه موارد با استفاده از دانش رویههای قضایی
مشاور حقوقی کیست؟
مشاور حقوقی با دانش و تسلطی که بر قوانین و اصول حقوقی دارد میتواند به ادارات، سازمانها و شرکتهای خصوصی در زمینههای حقوقی مشاوره و کمک کند. مدیران شرکتها با توجه به وظایف و مسئولیتهایی که دارند با کمک مشاور میتوانند تصمیمات درستتر و منطقیتری بگیرند زیرا که در بسیاری از تصمیمهایی که مدیران اجرایی اتخاذ میکنند اگر از قوانین حقوقی حاکم بر آن خبر نداشته باشند، ممکن است متحمل ضررهای جبران ناپذیری مادی و معنوی شوند. در این زمینه مشاور حقوقی و کاربرد قرارداد مشاوره خود را به خوبی نشان میدهد.
این روزها در بیشتر شرکتها و سازمانها قسمت مهمی به نام مشاور حقوقی وجود دارد که از یک یا چند تن از کارشناسان مشاور حقوقی تشکیل شده است.
به دلیل تخصصی شدن امور، ما امروزه مشاورهای گوناگونی را میبینیم مانند: مشاور مدیریت، مشاور توسعه کسبوکار، مشاور سرمایهگذاری در بورس، مشاور دیجیتال مارکتینگ، مشاور کسب و کارهای اینترنتی و … که مشاور حقوقی هم یکی از شاخههای تخصصی مشاوره می باشد.
مشاور حقوقی چه وظایفی دارد؟
قبل از اینکه با تفاوت وکیل با مشاور حقوقی آشنا شوید باید وظایف مشاور حقوقی را نام ببریم. مشاور حقوقی میتواند در زمینههای زیر مشغول به کار شود:
۱. امور مربوط به دعاوی
شرکتها و سازمانها در طول دوره فعالیت خود ممکن است درگیر دعاوی گوناگونی شوند که در این دعاوی یا نقش خواهان (طرحکنندهی دعوا) را دارند یا نقش خوانده (کسی که دعوایی علیه او طرح شده است). گاهی اوقات شرکتها بهجای اینکه برای این دعاوی به عقد قرارداد با وکیل دادگستری مبادرت کنند، از مشاورین حقوقی خود بهره میبرند تا یا لوایح موردنیاز را تهیه و تدوین کنند یا در صورت داشتن پروانهی وکالت، خود بهعنوان وکیل شرکت وارد عمل شوند.
۲. امور مربوط به قراردادها
در خصوص قراردادهایی که شرکت یا سازمان مربوطه با آن سر و کار دارد، مشاور حقوقی بررسیهای لازم را انجام میدهد و نکات مهم را بیان میکند؛ همچنین گاهی اوقات این مشاور وظیفه تهیه پیشنویسهای قراردادی را بر عهده دارد. برخی اوقات در بعضی شرکتها نیز قراردادها صرفا با تأیید و امضای مشاور حقوقی به توافق نهایی میرسد.
۳. امور مربوط به پژوهشها
در برخی موارد، یک مشاور حقوقی میتواند بر اساس سوالات خاص مشتری خود، به منظور ارائه مشاوره دقیق و به موقع، تحقیق کند. این امور برای راهبری شرکت مربوط یا حل مشکلات آن انجام میشود. برای این کار، مشاور حقوقی ابتدا به مطالعات حقوقی در رابطه با موضوع موردپژوهش میپردازد و سپس گزارش یا پیشنهادهایی در آن خصوص ارائه میکند. گاهی پژوهشهای انجامشده خصوصا در ارگانهای دولتی میتواند با طی تشریفات لازم منجر به پیشنهاد لایحهی قانونی جدید یا تغییر و تفسیر قوانین موجود شود.
۴. ارائه پیشنویس و تنظیم قرارداد
مشاور حقوقی باید تمام خسارات و مسئولیتها و اختیارات فسخ و ضمانتها و شروط عقد را در قرارداد پیشبینی کند و همچنین هر مورد حقوقی مربوط به کارفرما اعم از چکها و سفتهها را نیز مدیریت کند و نباید اجازه دهد در عقد قراردادی از سوی کارفرمای خود ابهام وجود داشته باشد یا قوانین حاکم بر کشور نادیده گرفته شود زیرا نادیده گرفتن این قوانین به علت مقدم بودن بر هر قراردادی موجب بطلان آنها خواهد شد. همچنین نگارش و ارائه پیشنویس نامههای حقوقی در مورد انواع فعالیتها و قراردادهای تجاری و … از وظایف مشاور حقوقی است. آن ها همچنین میتوانند نامهها را به افراد مربوطه ارسال کنند. توافقنامههایی که بین افراد و شرکتها رد و بدل میشود توسط مشاور بررسی میگردد تا بهترین نتیجه و منفعت را برای سازمان و مشتریها به دنبال داشته باشد.
۴ تفاوت وکیل با مشاور حقوقی
با آنکه وکلا به مشتریان خود مشاوره حقوقی داده و در برخی موارد به عنوان نماینده آنها عمل میکنند اما تفاوت وکیل با مشاور حقوقی در چیست؟
۱. اولین تفاوت وکیل دادگستری با مشاور حقوقی در این است که فارغالتحصیلان رشته حقوق در تمامی مقاطع میتوانند در شرکتها و سازمانهای خصوصی و دولتی بهعنوان مشاور حقوقی به فعالیت بپردازند برخلاف وکالت که نیاز به گذراندن آزمون وکالت و قبولی در آن دارد که در نتیجه به اخذ پروانه وکالت میانجامد.
مشاور حقوقی در صورت داشتن پروانه میتواند بهعنوان وکیل شرکت در دعاوی حضور داشته باشد
۲. مشاور حقوقی اصولا با انعقاد قرارداد مشاوره در شرکتها و سازمانها به فعالیت میپردازد و به استخدام رسمی شرکت یا سازمان محل فعالیت خود در نمیآید. به همین دلیل دستمزد مشاور حقوقی بهصورت ساعتی تعیین میشود؛ بهعبارت دیگر، مشاور حقوقی موظف است تعداد ساعت معینی مثلا ۵۰ ساعت) را به شرکت طرف قرارداد خود اختصاص دهد و در ازای هر ساعت مبلغی دریافت کند.
۳. دیگر تفاوت وکیل با مشاور حقوقی در این است که دارندگان پروانه وکالت، قضاوت و سردفتری نمیتوانند به استخدام رسمی سازمان یا شرکتی درآیند و در این صورت لازم است پروانه خود را نزد مرجع مربوط موقتا تودیع کنند، این در حالی است که چنین الزامی برای مشاور حقوقی وجود ندارد و او میتواند ضمن فعالیت در نقش مشاور، در صورت امکان بهعنوان یکی از مشاغل گفتهشده نیز فعالیت کند.
در حال حاضر به افرادی که دارای تحصیلات کارشناسی و بالاتر از آن میباشند و مشاوره میدهند مشاور حقوقی میگویند لذا نیاز به مجوزی نخواهند داشت و با مشاوران قوه قضائیه متفاوت هستند زیرا برای مشاوره قوه قضائیه نیاز به آزمون جداگانه است.
۴. از آنجایی که یکی از وظایف اصلی مشاوران حقوقی ارائه راهنمایی و مشاوره حقوقی است این راهنماییها هم میتواند به یک شخص و هم به یک سازمان و شرکت ارائه گردد و میتواند در تمامی زمینههای تجاری و قراردادها و مذاکرات مرتبط با آنها باشد که در نتیجه افراد با آگاهی از جنبههای قانونی و حقوقی کار و فعالیت تجاری خود تصمیمات درست را اتخاذ میکنند. اما وکیل معمولا در مواردی به فرد مشاوره میدهد که جرم یا مشکلی ایجاد شده و افراد برای بررسی جنبههای حقوقی و یا کیفری آن ها نیازمند راهنمایی هستند.
جمعبندی تفاوت وکیل با مشاور حقوقی
با آنکه مخاطب قانون، تمامی آحاد جامعه هستند و اصولاً ۱۵ روز پس از انتشار قانون در روزنامه رسمی کشور، تمامی افراد مطلع از آن فرض میشوند، اما به نظر میرسد که به چند دلیل، آن اطلاع واقعی در میان مردم محقق نمیشود و نیاز به مشاوره تخصصی حقوقی پیدا میشود.
در این مطلب با تفاوت وکیل با مشاور حقوقی آشنا شدید. بنابراین مشاوره حقوقی میتواند در تمامی امور حقوقی و موارد قانونی زندگی اجتماعی به کار آید. البته به دلیل تخصصی شدن امور، مشاوره حقوقی نیز ممکن است به تناسب تفاوت امور و مسائل حقوقی، تخصصی شود و هر مشاوری در زمینه خاصی که تبحر لازم را دارد، به مشاوره حقوقی بپردازد.
بهتر است برای پیشبرد پروندههای حقوقی شرکت خود بعد از انتخاب یک مشاور حقوقی مناسب، اقدام به انعقاد قرارداد مشاوره با او نمایید. تیم حقوقی وینداد در تمام مراحل تنظیم و بررسی قرارداد در کنار شما است تا شما و کسب و کار شما از نظر حقوقی کاملاً ایمن شده باشد.
باسلام
آیا شخصی که وکیل است و بعنوان مشاور حقوقی یک شرکت دولتی قرارداد منعقد نموده و مشغول فعالیت است ، برای پرونده های حقوقی همان شرکت بصورت مجزا قرارداد وکالت منعقد نماید ؟؟؟؟
با سلام و خسته نباشید
تفاوت مرکز وکلا ک دارای دو آزمون کتبی و شفاهی است نسبت به نهاد وکلا که تنها آزمون کتبی دارد در چیست؟
خواهشمند است به سایت وینداد مراجعه نموده و درخواست مشاوره تلفنی ثبت نمایید تا کارشناسان متخصص ما در اسرع وقت نسبت به ارائه مشاوره و راهنمایی کامل در این خصوص اقدام نمایند.
با تشکر
مجموعه حقوقی وینداد
با سلام و خسته نباشید
آیا فعالیت در دو حوزه وکالت و مشاور حقوقی به صورت همزمان امکان پذیر است؟
با سلام و احترام
بله امکان پذیر است.
مجموعه حقوقی وینداد
سلام آیا مشاور حقوقی در رشته علوم قضایی با رشته حقوق فرق دار مشاور
با سلام و احترام
بله در بعضی از واحدهای درسی و آینده شغلی، با هم متفاوت اند.
مجموعه حقوقی وینداد
ببخشید نوشتید هیچ وکیلی که دارنده پروانه هست نمیتونه استخدام رسمی شرکت یا سازمانی بشه چرا؟
با سلام و احترام
وکیل نمی تواند در ارگان های دولتی استخدام رسمی شود مگر اینکه پروانه وکالت خود را تودیع نماید.
مجموعه حقوقی وینداد
با سلام، فرموده اید که “مشاور حقوقی در صورت داشتن پروانه میتواند بهعنوان وکیل شرکت در دعاوی حضور داشته باشد”.
منظورتان از “پروانه” چیست؟ با تشکر
سلام.
منظور از پروانه، پروانه وکالت است که اخذ آن لازمه ی حضور در مراجع قضایی و شرکت در دعاوی به عنوان وکیل است.
با احترام،
تیم حقوقی وینداد.
با سلام و احترام
منظور از پروانه، پروانه وکالت دادگستری است که همه ساله با شرکت و قبولی در آزمون وکالت کانون های وکلا یا قوه قضاییه به افراد واجد الشرایط داده میشود.
کارشناس حقوقی وینداد
باسلام
آیا این امکان وجود دارد که همزمان در یک شرکت هم مشاور حقوقی یود و هم قرارداد وکالت داشت؟
با سلام،
بله امکان پذیر است.
با احترام
تیم حقوقی وینداد
سلام خسته نباشید من ترم اخر رشته حقوق هستم میخواستم بدونم برای اینکه مشاور حقوقی شرکت های خصوصی بشم باید چه کاری انجام بدم؟؟؟
ازمون مشاوران حقوقی چیه؟؟
میتونم کاراموز بشم توی شرکت بعد استخدام بشم؟؟؟
باسلام
پس از اتمام دوران کارشناسی قبولی در آزمون وکالت موجب تضمین و تسریع فعالیت شما میگردد همچنین تعیین زمینه تخصصی مورد علاقه از جمله: حقوق کسب وکار، جقوق جزا، حقوق ثبت، حقوق خانواده و… به دلیل ضرورت تخصص گرایی در فضای گسترده مهم ترین قدم اولیه میباشد.
با احترام
تیم حقوقی وینداد
سلام
من لیسانس برق دارم
اگه ارشد حقوق بگیرم می تونم به عنوان مشاور حقوقی فعالیت کنم؟
کدوم کلاسش ارشد برای این کار بهتره؟
باسلام
به طور معمول موسسات و دفاتر حقوقی از کسانی برای امر مشاوره کمک میگیرند که دارای پروانه وکالت بوده و دریافت وکالت مستلزم داشتن مدرک کارشناسی حقوق یا فقه و حقوق میباشد.
حال آنکه وکیل بودن شرط واجب کار مشاور حقوقی نیست اما در مقطع کارشناسی اصول و مبانی پایه حقوق تدریس میشود و مقطع ارشد بیشتر جنبه پژوهشی در یک زمینه تخصصی را دارد.
با احترام
تیم حقوقی وینداد
سلام ینی به راحتی میشه یه جایی رو اجاره کرد و سر درش نوششت انجام انواع مشاوره های حقوقی زیر نظر کارشناس ارشد حقوق مثلا؟؟….. واقعا مجوز نمیخواد؟؟ هیچی دیگه هم لازم نداره؟؟
من ارشد حقوق دارم دوره های تخصصی رو هم گذروندم ولی برای کار پیدا کردن نمیدونم از کجا شروع کنم لطفا راهنمایی کنین مرسی
باسلام
جهت تاسیس یک شرکت مشاوره حقوقی نظرتان را به این مقاله از مجله حقوقی وینداد جلب میکنم که تمامی سوالاتتان را پاسخ خواهد داد.
https://vindad.com/blog/%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%B4%D8%B1%DA%A9%D8%AA-%D9%85%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%87-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82%DB%8C/
جهت پیدا کردن کار در حوزه حقوقی میتوانید با عنوان کارآموز شروع به کار کرده و پس از به دست آورن تجربیات درباره مشاوره و رویه عملی به مراحل بالاتر بروید اما داشتن پروانه وکالت جهت استخدام به عنوان مشاور امتیاز بالاتری را برای شما خواهد داشت.
با احترام
تیم حقوقی وینداد