شرکت هلدینگ چیست؟ انحلال شرکت هلدینگ چه اثری می‌گذارد؟

اگر با فضای کسب‌وکار و شرکت‌های تجاری آشنا باشید، احتمالا نام شرکت هلدینگ را شنیده‌اید. با این حال مفهوم دقیق حقوقی شرکت‌های هلدینگ موضوعی است که نیازمند بررسی بیشتری است چرا که شرکت‌های هلدینگ در پیشبرد اقتصاد امروز جهان، نقش وسیع و عمده‌ای را بر عهده دارند.

در این مطلب از مجله حقوقی وینداد به مفهوم و مصادیق شرکت هلد‌ینگ اشاره می‌کنیم و فرآیند انحلال شرکت هلد‌ینگ را نیز بررسی می‌کنیم.

منظور از شرکت هلد‌ینگ چیست؟

به ساده‌ترین بیان، شرکت هلد‌ینگ (Holding company) به شرکتی گفته می‌شود که دارای چند شرکت زیرمجموعه بوده و مالک دارایی‌های (سهام و…) شرکت‌های زیرمجموعه خود است.

در اصل، غالبا یک شرکت هلدینگ، اشتغال تجاری خاصی مانند تولید کالا یا ارائه خدمات ندارد و صرفا به عنوان شرکت مادر و نگهدارنده اموال و دارایی‌های شرکت‌های زیرمجموعه خود فعالیت مدیریتی می‌کند.

به شرکت هلدینگ، شرکت مادر و به شرکت‌های زیرمجموعه، شرکت‌های فرعی یا وابسته نیز گفته می‌شود.

به طور مثال بسیاری از بانک‌ها یا شرکت‌های خودروسازی ایرانی مانند ایران خودرو، به عنوان شرکت هلد‌‌ینگ فعالیت می‌کنند و مالک تمام یا بخشی از سهام چند شرکت زیرمجموعه خود هستند.

انواع شرکت هلدینگ کدامند؟

انواع شرکت هلدینگ ۴ دسته هستند که در ادامه معرفی می‌کنیم:

1- شرکت هلدینگ مادر (Pure Holding Company)

هدف اصلی این نوع شرکت نگه داشتن سهام یک شرکت دیگر است. این شرکت‌ها فقط مسئول نگهداری و کنترل دارایی‌های یک یا چند شرکت تابعه هستند. این نوع شرکت‌ها در عملیات اجرایی شرکت‌های تابعه دخالتی ندارند.

2- شرکت هلدینگ ترکیبی (Mixed Holding Company)

هلدینگ ترکیبی ویژگی‌های یک شرکت عامل و یک شرکت سرمایه گذاری را ترکیب می‌کند. شرکت هلدینگ ترکیبی به طور فعال در مدیریت و عملیات اجرایی شرکت‌های تابعه خود مشارکت دارد و همچنین سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی در سایر شرکت‌ها دارد.

3- شرکت هلدینگ فوری (Immediate Holding Company)

هلدینگ فوری کنترل سایر شرکت‌ها را بر عهده دارد، حتی زمانی که آن شرکت‌ها تحت مدیریت سازمان دیگری باشند. به عبارت ساده، هلدینگ فوری شرکتی است که زیرمجموعه سایر شرکت‌هاست، اما همچنان قدرت کنترل شرکت دیگری را در اختیار دارد.

4- شرکت هلدینگ واسط (Intermediate Holding Company)

هلدینگ واسط نوعی شرکت است که هم هلدینگ یک نهاد دیگر و هم شرکت زیرمجموعه سازمان‌های بزرگ را بر عهده دارد. در حقیقت، این نوع هلدینگ به عنوان واسطه بین شرکت مادر و شرکت‌های تابعه آن برای تسهیل مدیریت مالی و سایر موارد فعالیت می‌کند.

خصوصیات شرکت هلدینگ

در ادامه به ویژگی‌های این شرکت‌ها در قالب مزایا و معایب شرکت هلدینگ اشاره می‌کنیم:

• وظیفه اصلی یک هلدینگ مدیریت و نظارت بر دارایی‌ها، سرمایه گذاری‌ها و فعالیت‌های مالی شرکت‌های تابعه است.
• شرکت‌های هلدینگ نقش مهمی در تعریف استراتژی کلی شرکت، تعیین اهداف بلندمدت و اتخاذ تصمیمات سطح بالا دارند.
• این شرکت می‌تواند صاحب دارایی‌هایی از جمله حق ثبت اختراع، علائم تجاری و سایر موارد باشد.
• هلدینگ‌ها بسته به اختیاراتشان می‌توانند مدیران یا حتی کارمندان شرکت‌های تابعه را اخراج کند.
• شرکت‌های هلدینگ همکاری و هم افزایی را در میان شرکت‌های تابعه خود برای نوآوری، بهره وری و رشد پایدار تشویق می‌کنند.
• شرکت‌ها در برابر ضرر بیمه هستند. گاهی پیش می‌آید که یک شرکت زیرمجموعه ورشکست شود. این امر باعث زیان هنگفت به هلدینگ و کاهش ارزش خالص آن می‌شود؛ اما طلبکاران شرکت ورشکسته نمی‌توانند از هلدینگ مطالبه وجه کنند.
• هلدینگ می‌تواند به عنوان یک شرکت مادر سازماندهی شود، زیرا این امکان را دارد برای بخش‌های مختلف کسب و کار خود شرکت‌های تابعه ایجاد کند.
• شرکت‌های هلدینگ از طریق سود سهام، سود سرمایه و سایر فعالیت‌های مرتبط با سرمایه گذاری از شرکت‌های تابعه خود درآمد کسب می‌کنند.

زمینه‌های فعالیت شرکت هلدینگ چیست؟

دو راه اصلی برای هلدینگ وجود دارد که به‌عنوان یک نهاد حقوقی معرفی شود. یک راه از طریق به دست آوردن سهام یک شرکت دیگر است. این راه، قدرت کنترل فعالیت‌های شرکت تابعه را می‌دهد. راه دوم ایجاد یک سازمان جدید و حفظ تمام یا بخشی از سهام آن سازمان است. اگر چه مالکیت بیش از 50 درصد از کل سهام، کنترل بیشتری به هلدینگ می‌دهد.

یک شرکت مادر یا یک شرکت هلدینگ می‌تواند شرکت دیگری را کنترل کند، حتی اگر 10 درصد از حق رای یا سهام آن را در اختیار داشته باشد. ناگفته نماند، شرکت‌های هلدینگ به عنوان شرکت‌های مادر نیز شناخته می‌شوند و سازمانی که آن‌ها کنترل می‌کنند به عنوان یک شرکت تابعه شناخته می‌شود.

نمونه موضوع فعالیت هلدینگ‌ها

به طور کلی، زمینه‌های فعالیت یک هلدینگ بسته به اهداف استراتژیک شرکت می‌تواند متفاوت باشد. برخی از زمینه‌های متداول فعالیت برای یک هلدینگ ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• امور مالی و سرمایه گذاری (موسسات مالی از جمله بانک‌ها، شرکت‌های بیمه و شرکت‌های سرمایه گذاری)
• ساخت و تولید (خودرو، الکترونیک، کالاهای مصرفی یا محصولات صنعتی)
• فناوری و نوآوری (توسعه نرم‌ افزار، تولید سخت ‌افزار، مخابرات و سایر زمینه‌های مرتبط با فناوری)
• مراقبت‌های بهداشتی و دارویی (بیمارستان‌ها، مراکز تحقیقاتی پزشکی، شرکت‌های دارویی و ارائه‌ دهندگان خدمات بهداشتی)
• انرژی و تاسیسات (تولید، توزیع و تامین منابع انرژی مانند نفت، گاز، انرژی‌های تجدیدپذیر و تاسیساتی مانند برق و آب)
• توسعه املاک و مستغلات (مدیریت شرکت‌های ساختمانی جهت توسعه املاک مسکونی، تجاری و صنعتی)
• خرده ‌فروشی و کالاهای مصرفی (فروشگاه‌های زنجیره‌ای و پلتفرم‌های تجارت الکترونیک)
• حمل و نقل و لجستیک (خطوط هوایی، شرکت‌های حمل و نقل و خدمات باربری)
• رسانه و سرگرمی (شرکت‌های رسانه‌ای، شرکت‌های سرگرمی، شبکه‌های پخش و استودیوهای تولیدی درگیر در فیلم، تلویزیون، رسانه‌های دیجیتال و تولید محتوا)
• مهمان‌ نوازی و گردشگری (هتل‌ها، استراحتگاه‌ها، رستوران‌های زنجیره‌ای و کسب و کارهای مرتبط با گردشگری)

چرا باید شرکت هلدینگ ثبت کرد؟

برای ثبت هلدینگ در سراسر دنیا مراحل یکسانی وجود دارد. با این حال، اساسی‌ترین شرایط برای ثبت نام، اساسنامه شرکت هلدینگ و تفاهم نامه است در اساسنامه حقوق، قوانین و مقررات آن مشخص شده است. همچنین وظایف و کنترل دارایی‌های شرکت‌های تابعه آن در تفاهم نامه تعریف شده است.

ضمناً لازم است در هنگام ثبت هلدینگ مشخصات مربوط به نام شرکت‌های زیرمجموعه، الگوی سهامداری این شرکت‌ها، درصد سهام هلدینگ در شرکت‌های تابعه و غیره ذکر شود. ثبت شرکت هلدینگ به دلایل مختلف قانونی، مالی و عملیاتی ضروری است. برخی از دلایل این امر در ادامه آمده است:

• انطباق قانونی با مقررات و قوانین حوزه قضایی محل فعالیت
• امکان ادامه فعالیت در صورت تغییر مالکیت یا مدیریت
• استفاده از مشوق‌های مالیاتی مانند کسرها یا اعتبارات ارائه شده توسط دولت
• حفاظت از دارایی‌های شخصی هلدینگ در برابر بدهی‌های متحمل شده توسط شرکت تابعه
• برخورداری از اعتبار و اعتماد بیشتر در نزد سهامداران از جمله مشتریان، سرمایه گذاران و شرکای تجاری
• دسترسی بهتر به گزینه‌های تامین مالی مانند وام، خطوط اعتباری و سایر ابزارهای مالی
• حفاظت قانونی از هویت برند با ثبت لوگو و نام تجاری هلدینگ از نقض اطلاعات
• افزایش شفافیت فعالیت شرکت و مشخص شدن نقش‌ها و مسئولیت‌های سهامداران و مدیران

ثبت شرکت فقط با ۴ میلیون تومان، بدون مراجعه حضوری

درخواست ثبت شرکت

شرکت هلدینگ چه مزایایی دارد؟

هلد‌ینگ برای بسیاری از صاحبان سرمایه و کسب‌وکارهای بزرگ، جذابیت‌های خاصی دارد و آن‌ها را به سمت ثبت شرکت سوق می‌دهد. برخی از مهم‌ترین امتیازات داشتن انواع هلدینگ در زیر ذکر شده است:

۱) افزایش سرمایه و تنوع دارایی‌ها

به این معنا که مالک یک هلدینگ با خریداری سهام شرکت‌های دیگر (زیرمجموعه)، می‌تواند سبد سرمایه خود را بزرگ‌تر و متنوع‌تر کند و ریسک سرمایه‌پذیری را برای مشتریان خود اندک کند. اگر این شرکت از نوع سهامی باشد در همان مراحل تاسیس باید نسبت به افتتاح حساب بانکی برای شرکت اقدام کند.

۲) سهولت بیشتر در دریافت وام

یک هلد‌ینگ می‌تواند بازپرداخت وام‌های دریافتی خود را از محل سرمایه‌ها و دارایی‌های متنوع شرکت‌های وابسته خود پرداخت کند. فرضا اگر هلدینگ برای خرید شرکت زیرمجموعه دیگری نیاز به اخذ وام داشته باشد، می‌تواند اقساط وام را سرمایه سایر شرکت‌های زیرمجموعه خود بپردازد و از این جهت مشکل تامین مالی نداشته باشد.

۳) دسترسی سریع به بازارهای جدید

یک هلد‌ینگ می‌تواند برای سرمایه‌گذاری و ورود به عرصه‌های جدید، با تامین مالی مناسب، سهام شرکت‌های فعال در آن زمینه را خریداری کند و به سرعت وارد بازار مهیا شده آن فعالیت خاص شود. مثلا اگر یک شر‌کت مایل باشد برای اولین بار در عرصه تولید یا واردات اسباب‌بازی وارد شود، می‌تواند با خریداری سهام یک شرکت تولید اسباب‌بازی، به سرعت وارد بازارهای از قبل آماده تجارت اسباب‌بازی شود.

۴) کسب اعتبار بین‌المللی

در سراسر دنیا، شرکت‌های هلدینگ اعتبار تجاری زیادی دارند. زمانی که یک شر‌کت هلدینگ تشکیل شود، به دلیل اعتبار تجاری بالا، با سهولت بیشتری به بازارهای فرامرزی وارد شده و فعالیت بین‌المللی انجام می‌دهد. نباید فراموش کرد که اصولا توجه بعضی از سرمایه‌گذاران کلان به این‌گونه شرکت‌ها بیشتر جلب می‌شود.

حال که با مزایای هلدینگ آشنا شده‌ایم، لازم است تا به موضوع انحلال هلد‌ینگ نیز نگاهی کنیم. اگر قصد ثبت این شرکت‌ها را دارید باید شرایط و مدارک شرکت هلدینگ را فراهم کنید.

پیش از ورود به بحث ضروری است تا مفهوم انحلال شرکت را بدانیم.

انحلال شرکت چه زمانی اتفاق می‌افتد؟

برای انحلال شرکت، اسباب مختلفی وجود دارد. در ادامه به ۵ موردی اشاره می‌کنیم که ماده ۱۹۹ قانون تجارت آنها را سبب انحلال شرکت دانسته است:

۱) انحلال شرکت با اتمام یا غیرممکن شدن موضوع فعالیت شرکت

۲) انحلال شرکت با انقضای مدت شرکت

۳) انحلال شرکت بر اثر ورشکستگی

۴) انحلال شرکت با رای مجمع عمومی فوق‌العاده صاحبان سهام

۵) انحلال شرکت با رای قطعی دادگاه

حال باید دید با توجه به اسباب قانونی انحلال شرکت، اگر یک هلدینگ با موضوع انحلال روبرو شود، چه وضعیتی پیدا خواهد کرد.

انحلال شرکت‌های وابسته چه اثراتی بر هلدینگ دارد؟

انحلال شرکت‌ها ممکن است به دلایل مختلفی اتفاق بیافتد. حال باید دو فرض مهم را بررسی کرد. فرضی که یک شرکت تابعه به انحلال برسد و فرضی که شرکت هلدینگ (مادر) منحل شود.

در فرض اول، اگر یک شرکت وابسته به شرکت مادر به دلیلی مانند ورشکستگی، منحل شود، به دلیل مجزا بودن شخصیت حقوقی شرکت هلدینگ و شرکت‌های وابسته، حیات شرکت مادر تهدید نمی‌شود چرا که شرکت مادر از نظر مالی نیز وابستگی خاصی به شرکت وابسته ندارد.

در اصل انحلال شرکت‌های فرعی برای هلدینگ تنها زیان مالی از دست دادن سهام و دارایی‌های شرکت وابسته را به همراه دارد و موجب انحلال آن نخواهد شد.

انحلال شرکت هلد‌ینگ چه اثراتی بر شرکت وابسته می‌گذارد؟

حال که فرض اول را بررسی کردیم، به سراغ فرض دوم می‌رویم. اصولا اصل مهم استقلال شخصیت حقوقی در امور شرکت‌های تجاری همواره حاکمیت دارد. به این معنا که شخصیت حقوقی هر شرکت و شرکت‌های زیرمجموعه، مستقل است.

اما واقعیت موجود در عرصه شرکت‌های هلدینگ نشان می‌دهد که اگر شرکت مادر به دلیلی مانند ورشکستگی منحل شود، طلبکاران شرکت مادر این حق را دارند تا به دارایی‌های شرکت‌های وابسته نیز رجوع کنند. در چنین وضعیتی که هلدینگ منحل شده باشد، شرکت فرعی و وابسته به آن هم، به دلیل از دست دادن دارایی‌های خود و بروز زیان شدید مالی، قادر نیست تا طلب طلبکاران شرکت مادر را پرداخت کند. به همین خاطر در عمل، شرکت فرعی و زیرمجموعه هلدینگ نیز به ورطه ورشکستگی و انحلال خواهد افتاد.

جمع‌بندی

شرکت هلدینگ به آن دسته از شرکت‌هایی گفته می‌شود که توسط افراد برای خرید و مالکیت سهام سایر شرکت‌ها تشکیل می‌شوند. هلدینگ‌ها با در اختیار داشتن درصدی از سهام سایر شرکت‌های تابعه می‌توانند تصمیمات تجاری آن شرکت را اداره و کنترل کنند. این شرکت‌ها از مزایایی مانند منابع مالی زیاد، اجتناب از ریسک، اجتناب از رقابت، مزایای مالیاتی، حفظ حریم خصوصی و بسیاری موارد برخوردار هستند. ثبت هلدینگ نیز باید در اداره ثبت شرکت‌ها انجام شود که مشاوره با کارشناسان ثبتی به شما کمک می‌‌کند تا علاوه‌بر اطلاع از هزینه‌های ثبت شرکت هلدینگ، صفر تا صد خدمات ثبتی را به کارشناسان بسپارید. 

سوالات متداول

چند شرکت تابعه می‌تواند متعلق به یک هلدینگ باشد؟

هیچ محدودیتی برای تعداد شرکت‌های تابعه‌ای که می‌توانند در اختیار یک هلدینگ باشد وجود ندارد.

مزایای شرکت هلدینگ چیست؟

شرکت‌های هلدینگ مزایای زیادی از جمله کاهش ریسک، کنترل دارایی و افزایش حریم خصوصی را ارائه می‌دهند.