با وجود اینکه قرارداد خرید و فروش کالا برای تمامی معاملات روزمره تنظیم نمی‌شود ولی برای بسیاری از مراودات تجاری و غیرتجاری تنظیم قرارداد فروش نه تنها ضروری است بلکه نوع شرایط خرید و فروش از مشخصات کالا و خدمات تا نحوه تحویل و خدمات پس از فروش را تعیین می‌کند. پس تنظیم و طرز نوشتن قرارداد فروش کالا، نکاتی که در این زمینه باید رعایت کنید، مفاد قراردادی و سایر موارد از جمله مهم‌ترین فاکتورهایی هستند که باید اطلاعات کافی نسبت به آن داشته باشید که در این مقاله به‌طور کامل آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.
نکات مهم در نوشتن قرارداد فروش
برای تنظیم یک قرارداد صحیح باید اصول قانونی و فنی را رعایت کنید. اصول قانونی شامل شرایط عمومی قراردادهاست که در تمامی قراردادهای فروش، ضروری هستند. اصول فنی به شرایط اختصاصی آن اشاره دارد که برای هر قرارداد به‌صورت اختصاصی تنظیم می‌شود.
طبق قواعد عمومی قراردادها این شرایط عبارت‌اند از قصد و رضای طرفین، اهلیت (شایستگی) طرفین، موضوع معین مورد معامله، مشروعیت جهت معامله.
در این نوع قراردادها، مصرف کننده و عرضه کننده نقش مهمی ایفا می‌کنند. اینکه چه وظایف و مسئوولیت‌هایی در قبال یکدیگر دارند در آیین نامه فروش کالا یا همان قانون حمایت از مصرف‌کنندگان، به‌طور کامل بیان شده است.
مفاد قرارداد فروش کالا و خدمات
در ادامه مفاد عمومی قرارداد فروش کالا و خدمات را مورد بررسی قرار می‌دهیم که می‌تواند برای تنظیم قرارداد به شما کمک کند.
طرفین قرارداد
ذکر دقیق تمامی مشخصات طرفین برای تنظیم متن قرارداد فروش کالا اهمیت بسیار زیادی دارد چرا که هرگونه اطلاعات ناقص و عدم در دسترس بودن طرفین در مواقع مورد نیاز باعث اختلافات قراردادی فراوانی می‌شود. اگر معامله را از سمت خود انجام می‌دهید یا وکیل در معامله هستید اطلاعات کامل خود و موکل خود را دقیق با ذکر نام و شماره تلفن فعال و آدرس و موارد ضروری در قرارداد ذکر کنید. همچنین اگر هر یک از طرفین، شخص حقوقی مانند شرکت است، اطلاعاتی از قبیل شماره ثبت، نام شرکت، آدرس و سایر مشخصات آن باید درج شود.
موضوع قرارداد
موضوع قرارداد (کالا یا خدمات) جزئی یا کلی است. در بیان موضوع قرارداد سعی کنید تمامی ویژگی‌های موضوع مورد معامله را ذکر کنید یا در یک عنوان جداگانه، قسمتی از قرارداد را به بیان این ویژگی‌ها اختصاص دهید. به طوری که کاملا مشخص باشد چه کالا یا خدماتی مبادله و در عوض آن چه چیزی پرداخت می‌شود. علاوه بر مشخص نمودن باید میزان، مقدار، تعداد، کیفیت و سایر واحدهای اندازه‌گیری که نسبت به هر کالا و نوع آن متفاوت است را ذکر کنید.
محل اجرا و تحویل موضوع قرارداد
یکی از مهم‌ترین قوانین خرید و فروش کالا، اجرا یا تسلیم موضوع قرارداد است. چرا که معمولا در این قسمت از قرارداد به ذکر یک آدرس مختصر بسنده می‌شود. غافل از آنکه طرفین قرارداد از بسیاری از جنبه‌های آن محل با خبر نیستند و در ادامه اجرای قرارداد باعث ایجاد مشکلاتی می‌شود. مثلا طرفین باید مشخص کنند که اگر محل اجرا یا تسلیم موضوع قرارداد از بین رفت یا ایفای تعهد در آنجا غیرممکن شد، تکلیف چیست؟ آیا محل دومی و جدیدی را مورد توافق و پیش بینی قرار می‌دهند یا اینکه شخص ثالثی را برای دریافت یا اجرای قرارداد معرفی می‌کنند. تمامی این موارد باید به صراحت در قرارداد ذکر شود تا از اتفاقات و خطرات احتمالی که قرارداد را تهدید می‌کند جلوگیری شود.
وظایف متصدی حمل و نقل
معمولا در قرارداد خرید کالا، برای تسلیم آن از متصدی حمل و نقل استفاده می‌شود و طرفین معامله شخصا در این مورد نقشی ندارند. اما در این زمینه باید نکاتی را در قرارداد مشخص کنید. یکی از مهم‌ترین موارد وظایف و حدود مسئولیت متصدی حمل و نقل است چرا که بسیاری از دعاوی حقوقی در این زمینه میان متصدی و تحویل گیرنده یا تحویل دهنده است.
از این‌رو ذکر شرایط مسئولیت یا عدم مسئولیت متصدی یا طرفین، تاخیر در تحویل، معیوب بودن کالای تحویل شده، زمان تحویل و شرایط مربوط به عدم تحویل از سوی گیرنده و غیره حتما باید در قرارداد ذکر شود.
شرایط استرداد یا تعویض کالا
فروشندگان مکلف‌اند که شرایط کالا را به خریدار اعلام کنند. استرداد بعضی از کالاها بنا به ضوابط بهداشتی ممنوع است. مثلا استرداد لباس زیر یا مایو بعد از پرو ممنوع است. در مورد سایر کالاها باید به این نکته توجه کنید که عرضه کننده چه شرایطی دارد. در هر حال عرضه کننده باید این شرایط را به خریدار اعلام کند.
مورد دیگر این است که اگر کالایی معیوب باشد یا مطابق نمونه نباشد، عرضه کننده مکلف به پس گرفتن است.
در قرارداد فروش کالا و خدمات را موارد و شرایط استرداد را به‌صورت دقیق و جزئی ذکر کنید. چرا همان طور که گفته شد نوع محصولات و شرایط استفاده از آن‌ها با یکدیگر متفاوت هستند. همچنین در بحث مسائل مربوط به اختیارات فسخ به وجود فورس ماژور و اثر آن بر تسلیم یا اجرا توجه کنید.
فاکتور و پیش فاکتور
طبق تعریف قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان: «صورتحساب فروش، سندی است که در آن مشخصات کالا یا خدمات انجام گرفته، با ذکر قیمت، تاریخ و میزان مورد معامله درج شود.»
تهیه و تنظیم فاکتور خرید و فروش و ذکر جزئیات دقیق از جمله ویژگی‌های کالا، ثمن معامله و غیره و اشاره به این فاکتور در قرارداد کاربردی است. البته توجه داشته باشید فاکتور به تنهایی یک سند عادی محسوب شده و بسیاری از حمایت‌های قانونی سند رسمی را ندارد پس حتما فاکتور خود را به‌طور رسمی تنظیم کنید.
گارانتی
ضمانتنامه کالا یا خدمات (گارانتی) به موجب قانون فوق سندی است که تولید کننده، وارد کننده، عرضه کننده یا تعمیر کننده هر دستگاه فنی به خریدار یا سفارش‌دهنده کالا و خدمات می‌دهد. چنانچه ظرف مدت معین عیب یا نقص فنی در کالای فروخته شده یا خدماتی که انجام گردیده مشاهده شود، نسبت به رفع عیب، تعویض قطعه یا قطعات معیوب یا دستگاه بدون اخذ وجه یا پرداخت خسارات وارده اقدام کند.
چه کالاهایی دارای گارانتی هستند؟
به موجب ماده ۴ قانون حمایت از مصرف‌کنندگان: «کلیه عرضه کنندگان اعم از تولید کنندگان و وارد کنندگان کالاهای سرمایه‌ای از جمله خودرو (سنگین یا سبک)، ماشین آلات صنعتی، کشاورزی، راه‌سازی، لوازم خانگی، مصنوعات الکتریکی و الکترونیکی، صوتی، تصویری و وسایل ارتباطی مکلف به داشتن نمایندگی رسمی و تعمیرگاه مجاز، تامین قطعات یدکی و ارائه سرویس و خدمات بعد از فروش هستند.»
سایر مفاد قراردادی
ذکر مباحث مدت قرارداد، شرایط فسخ قرارداد، نحوه نظارت بر اجرای قرارداد، نحوه حل اختلاف میان طرفین (داوری یا دادگاه)، نحوه پرداخت مثل قرارداد فروش اقساطی کالا از جمله مواردی است که در این قراردادها و سایر انواع آن مثل قرارداد خرید و فروش ماشین آلات و قطعات، قرارداد خرید تجهیزات ورزشی باید مورد توجه طرفین قرار بگیرد.
طرز نوشتن قرارداد فروش کالا
یک نمونه قرارداد فروش کالا باید شامل تمامی بندهای مهم در اصول نوشتن قرارداد باشد و هیچ گونه ابهامی در آن وجود نداشته باشد. در واقع طرز نوشتن قرارداد فروش کالا اهمیت زیادی دارد که به طور کلی بخش‌های مختلف یک قرارداد خرید و فروش را می‌توان شامل موارد زیر دانست:
- طرفین قرارداد
- موضوع قرارداد
- مدت قرارداد
- محل اجرا و تحویل کالا
- مبلغ قرارداد و نحوه تخصیص مبلغ
- شرایط و تعهدات طرفین قرارداد
- شرایط فسخ قرارداد
- نحوه نظارت بر اجرا
- شرایط مربوط به دیرکرد
- نحوه حل اختلاف میان طرفین
قرارداد خرید و فروش کالا و خدمات چیست؟
قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان، برای فروشندگان کالا و خدمات کاربردی است. اما این نکته را باید در نظر داشته باشید که در قرارداد خرید و فروش خدمت یا سایر انواع قراردادهای خدمات مثل قراردادهای استخدامی، استرداد خدمت یا خدمات پس از خدمت وجود ندارد ولی امکان تقاضای خسارت در صورت زیان وارد شده ناشی از انجام خدمت، وجود دارد.
مسئولیت‌ها و وظایف اشخاصی که به عنوان عرضه‌کننده خدمت هستند با توجه به اینکه شخص حقیقی باشد یا حقوقی قدری متفاوت است. عرضه کننده خدمت ممکن است تحت عناوینی همچون پیمانکار، کارگر و مستخدم شناخته شود. از این رو افرادی مانند پرستاران، پزشکان، سرایداران، رانندگان، آرایشگاه‌ها و غیره، خدمات خود را در قبال مال معینی ارائه می‌دهند.
قرارداد فروش کالا به چه معناست؟
عقد بیع قرارداد یا عقدی است که به موجب آن شخصی، مالی را در ازای پول به شخص دیگری واگذار کند به نحوی که مالک مال (فروشنده)، مالکیت کالای خود را در مقابل پول یا مالی که دریافت می‌کند به طرف مقابل (خریدار) انتقال دهد و طرف نیز در مقابل دریافت کالا، پول یا مال خود را به فروشنده بدهد.
نمونه قرارداد فروش کالا قراردادی است که شامل شرایط و تعهدات طرفین معامله در خصوص خرید و فروش کالایی خاص شده تا ضمن جلوگیری از بوجود آمدن مناقشات احتمالی در آینده، مانع پایمال شدن حق طرفین قرارداد گردد.
جمع‌بندی
قراردادهای فروش کالای داخلی و بین‌المللی نکات حقوقی ریز و تعهدات مختلفی دارند. داشتن یک قرارداد حرفه‌ای از وقوع بسیاری از مشکلات حقوقی پیشگیری می‌کند. توصیه می‌کنیم قبل از امضای قرارداد خرید و فروش کالا یا سایر انواع قراردادها مثل قرارداد خرید و فروش خودرو، قرارداد خرید و فروش ملک، نمونه قرارداد خرید و فروش موتور سیکلت، قرارداد خرید و فروش محصولات کشاورزی، قرارداد خرید و فروش باغ و غیره از مشاوره تخصصی کارشناسان حقوقی بهره‌مند شوید تا قراردادی متناسب با موضوع فعالیت خود تنظیم کنید.
مجموعه وینداد علاوه‌بر تنظیم انواع قراردادهای خرید و فروش توسط وکلای متخصص، مشاوره‌های لازم را در اختیار شما قرار می‌دهد.
سوالات متداول
آیا قرارداد فروش اقساطی کالا با سایر قراردادهای فروش متفاوت است؟
خیر، این نوع قرارداد نیز یکی از انواع قراردادهای خرید و فروش به شمار می‌رود که نحوه پرداخت آن متفاوت است.
چه نکات حقوقی در تنظیم قرارداد خرید و فروش کاربرد دارند؟
شرایط مسئولیت یا عدم مسئولیت متصدی یا طرفین، تاخیر در تحویل، معیوب بودن کالای تحویل شده، زمان تحویل و شرایط مربوط به عدم تحویل از سوی گیرنده و غیره از جمله مواردی است که باید در قرارداد فروش کالا ذکر کنید.
