قانون حمایت از آزادگان (‌اسرای آزاد شده) بعد از ورود به كشور مصوب 1368

قانون حمایت از آزادگان (‌اسرای آزاد شده) بعد از ورود به كشور مصوب 1368,09,13با اصلاحات و الحاقات بعدی

‌ماده 1 

اسرای آزاد شده به كسانی اطلاق می‌گردد كه به سبب مأموریت محوله در طول جنگ تحمیلی، و در جهت دفاع از انقلاب اسلامی و‌استقلال و تمامیت ارضی كشور جمهوری اسلامی ایران توسط عوامل دشمن در داخل یا خارج از كشور اسیر شده و پس از مقاومت دلیرانه آزاد شده‌باشند.

‌ماده 2 

اسرای آزاد شده و مشمول قانون خدمت وظیفه عمومی در صورت سلامت روحی و جسم در صورتی كه بیش از شش ماه در اسارت‌بوده‌اند از خدمت وظیفه عمومی معاف می‌گردند و در صورتی كه كمتر از شش ماه اسیر باشند به میزان سه برابر مدت اسارت از مدت خدمت وظیفه‌آنان كسر می‌گردد و اداره وظیفه عمومی مكلف است با اعلام نظر بنیاد شهید نسبت به تعیین وضعیت خدمت وظیفه عمومی آنان فوراً اقدام نماید.

‌تبصره 1 ایرانیانی كه در راه دفاع از انقلاب اسلامی در خارج از ایران برای مدت 6 ماه یا بیشتر به زندان افتاده‌اند مشمول این قانون می‌باشند.

‌تبصره 2 افراد غیر نظامی كه در بدو تهاجم نظامی دشمن به طور عادی به اسارت درآمده‌اند در صورتی كه شماره اسارت داشته و در اردوگاه بوده‌باشند مشمول این قانون خواهند بود و در موارد تردید استعلام از وزارت اطلاعات ضروری است.

‌تبصره 3 اسرای آزاد شده از پرداخت هر گونه وجوه اخذ شده تحت عناوین، مابه‌التفاوت، خسارات وارده و غیره ناشی از اجرای این ماده معاف‌بوده و صدور كارت پایان خدمت به منزله تسویه حساب تلقی می‌گردد.

‌ماده 3 

سازمان ثبت احوال كشور موظف است نسبت به صدور فوری شناسنامه جدید جمهوری اسلامی برای عموم اسرای آزاد شده اقدام نماید.

‌ماده 4 

كلیه دستگاههایی كه به نحوی خانواده‌های اسراء را بر طبق آیین‌نامه‌ها و ضوابط خاص خود حمایت می‌نموده‌اند موظفند پس از آزادی‌اسراء تا یك سال كماكان به حمایت خود ادامه دهند.

‌ماده 5 

اسرای آزاد شده كه در جریان جنگ تحمیلی و مدت اسارت به تشخیص كمیسیون پزشكی بنیاد امور جانبازان به درجه جانبازی نائل‌شده‌اند یا بر اثر ضایعات ناشی از دوران جنگ و اسارت جانباز و یا ازكارافتاده می‌شوند با صلاحدید مقام رهبری تحت پوشش بنیاد جانبازان قرار‌خواهند گرفت و مانند سایر جانبازان با آنان رفتار خواهد شد.

‌تبصره 1 معالجه و درمان این عده از جانبازان با اولویت از سوی بنیاد جانبازان انجام می‌گیرد.

‌تبصره 2 تشخیص لزوم اعزام اسرای آزاد شده جانباز و بیمار به خارج از كشور به عهده كمیسیون پزشكی بنیاد جانبازان می‌باشد.

‌ماده 6 

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی و كلیه دستگاههایی كه امكانات بهداشتی و درمانی دارند و همچنین كلیه بیمارستانها و مراكز‌درمانی خصوصی مكلفند حسب مورد نسبت به درمان رایگان آن دسته از اسرای آزاد شده كه بیمار تشخیص داده می‌شوند تا بهبودی كامل اقدام و‌گواهی لازم دال بر سلامت آنان را صادر نمایند. و برای كلیه اسرای آزاد شده و افراد تحت تكفل آنان دفترچه تأمین خدمات درمانی همانند كاركنان‌مشمول قانون تأمین خدمات درمانی، (‌بدون پرداخت حق تأمین سرانه ماهیانه و برای استفاده تا صدور گواهی بازتوانی و یا تا زمانی كه تحت مقررات‌درمانی دیگری قرار نگرفته باشند) صادر نمایند.

‌تبصره 1 هزینه خدمات ارائه شده از سوی بیمارستانها و مراكز درمانی خصوصی به اسرای آزاد شده بر اساس تعرفه‌های وزارت بهداشت، درمان‌و آموزش پزشكی از سوی وزارت مذكور پرداخت خواهد شد.

‌تبصره 2 اعتبار مورد نیاز اجرای این طرح همه‌ساله در قانون بودجه كل كشور منظور می‌شود.

‌ماده 7 

اسرای آزاد شده كه با تشخیص كمیسیون مربوطه ازكارافتاده كلی شناخته شوند در صورتی كه مشمول هیچ یك از قوانین و مقررات‌برقراری حقوق وظیفه یا مستمری ازكارافتادگی جانبازان نباشند متوسط حقوق وظیفه و مستمری ازكارافتادگی موضوع قانون برقراری مستمری درباره‌بیمه‌شدگانی كه به علت همكاری با نیروهای مسلح… مصوب 1360.11.18 توسط دستگاه مربوطه به آنان پرداخت می‌گردد و چنانچه مستمری مذكور‌كفاف زندگی آنان را ندهد دستگاه مربوطه موظف است مابه‌التفاوت را برای نیل به زندگی متعارف پرداخت نماید و سایر آزادگان بر حسب مورد مشمول‌قوانین و مقررات ازكارافتادگی جانبازان ذیربط خواهند شد.

‌ماده 8 

اسرای آزاد شده كه قبل از اسارت در استخدام هر یك از دستگاههای مشمول این قانون بوده‌اند می‌توانند پس از آزادی تا مدت یك‌دهم‌زمان اسارت (‌حداقل 2 ماه و حداكثر 6 ماه) با استفاده از حقوق و مزایای مستمر استراحت نمایند.

‌تبصره كلیه مرخصیهای استحقاقی سالیانه به نسبت مدت اسارت ذخیره می‌گردد و در صورت تمایل و درخواست فرد آزاده، معادل حقوق و‌مزایای مدت مذكور به وی پرداخت می‌گردد.

‌ماده 9 

كلیه دستگاهها موظفند نسبت به ادامه اشتغال اسرایی كه آزاد شده یا می‌شوند حداقل در شغل سازمانی قبل از اسارتشان و یا همطراز آن از‌نظر سطح حقوق و مزایا و شؤونات شغلی اقدام و امكان اشتغال به كار آزادگانی كه كارمند دولت بوده و مایلند در محل سكونت فعلی خانواده خود باقی‌بمانند را فراهم سازند.

‌تبصره 1 در صورتی كه به دلیل عدم توانایی جسمی فرد آزاده یا به دلیل اشغال پست سازمانی مربوط توسط متصدی دیگر، امكان اشتغال فرد در‌پست سازمانی قبلی یا همطراز آن وجود نداشته باشد، در صورت كاهش حقوق و مزایای مابه‌التفاوت حقوق و مزایای جدید با حقوق و مزایای پست‌قبلی بایستی به دریافتی وی اضافه گردد.

‌تبصره 2 در مواردی كه ارتقاء به پست سازمانی جدید نیازمند دوره‌های تخصصی و آموزشی ویژه باشد دستگاه ذیربط موظف است اولویت‌برقراری دوره مزبور را برای آزادگان تسهیل نماید.

‌ماده 10 

محدودیت بند الف ماده 14 قانون استخدام كشوری برای استخدام اسرای آزاد شده جهت ورود به خدمت دستگاههای دولتی الزامی‌نیست.

‌ماده 11 

كلیه دستگاهها مكلفند وضعیت استخدامی اسرای آزاد شده كه در هنگام اسارت در استخدام غیر رسمی یا موقت داشته‌اند با درخواست‌كتبی آنان و تأیید دستگاه مسئول رسیدگی به امور آزادگان به رسمی ، ثابت، دائم و یا عناوین مشابه تبدیل نمایند.

‌ماده 12 

اسرای آزاد شده از لحاظ مستثنی بودن از تبصره 60 قانون بودجه سال 1364 كل كشور همانند خانواده‌های شهداء و جانبازان خواهند بود‌و كلیه دستگاهها موظفند از تاریخ تصویب این قانون حداقل ده درصد از پرسنل مورد نیاز خود را با رعایت ضوابط و مقررات از میان اسیران آزاد شده‌ای‌كه نیاز به اشتغال دارند ضمن هماهنگی با بنیاد شهید تأمین نمایند.

‌ماده 13 

مدت اسارت برای عموم آزادگان اعم از این كه قبل از اسارت در دستگاهها شاغل بوده و یا بعد از اسارت شاغل شوند با تمایل آنان به ازاء‌هر یك سال اسارت دو سال به عنوان سابقه خدمت رسمی و مرتبط تلقی می‌گردد و از هر لحاظ مورد محاسبه قرار خواهد گرفت و دستگاه ذینفع‌موظف است كسورات بازنشستگی را در قانون بودجه سال بعد پیش‌بینی و به صندوقهای بازنشستگی ذیربط پرداخت نماید.

‌تبصره نحوه ارتقاء و ترفیعات بعدی آزادگان پرسنل نیروهای مسلح تابع دستورالعملی است كه به تصویب ستاد فرماندهی كل قوا برسد.

نظر مجلس:
بلی، شامل حقوق و مزایای دوران اسارت همه آزادگان اعم از شاغل و افراد غیرشاغلی كه قبل از اسارت در هیچ یك از دستگاههای اجرائی « موضوع ماده (5) قانون مدیریت خدمات كشوری مصوب 8/7/1386» شاغل نبوده‌اند، می‌شود.

‌ماده 14 

مدت معالجه آزادگان و استراحت‌های بعدی آنان طبق تجویز پزشك معالج و تأیید پزشك معتمد دستگاه محل اشتغال جزء سابقه‌خدمت رسمی مربوط و به عنوان حالت اشتغال تلقی و از هر لحاظ مورد محاسبه قرار خواهد گرفت.

‌ماده 15 

آزادگانی كه به درجه جانبازی نایل گشته و یا آزادگان مجروح و بیمار كه تحت پوشش برنامه‌های حمایتی هستند چنانچه تا قبل از زمان‌بازتوانی به تشخیص كمیسیون پزشكی مشترك بنیاد شهید و آزادگان در اثر بیماریهای ناشی از زمان اسارت وفات یابند، شهید تلقی و خانواده آنان تحت‌پوشش بنیاد شهید قرار خواهند گرفت. در صورت فوت طبیعی با پرداخت حق بیمه توسط دستگاه مسئول رسیدگی به امور آزادگان از بدو اسارت به‌سازمان تأمین اجتماعی، از مستمری فوت و سایر مزایای تأمین اجتماعی استفاده خواهند نمود.

‌ماده 16 

برای جذب آزادشدگان در مشاغل آزاد اعم از تولیدی (‌تعاونی، كشاورزی، خدماتی و…) كلیه بانكهای سراسر كشور نسبت به اعطاء وام با‌حداقل كارمزد و هر گونه تسهیلات بانكی اقدام نمایند. آیین‌نامه اجرایی این ماده توسط بانك مركزی و با همكاری دستگاه مسئول رسیدگی به امور‌آزادشدگان ظرف دو ماه از تاریخ ابلاغ این قانون تهیه و پس از تصویب هیأت وزیران برای اجراء ابلاغ خواهد شد.

‌ماده 17 

وزارت امور اقتصادی و دارایی، بانك مركزی و شورای عالی بانكها لازم است در اعطای اعتبار به آزادگانی كه تصمیم به احداث واحد‌تولیدی (‌تعاونی، خدماتی و كشاورزی) دارند اولویت قائل شده و تسهیلات لازم جهت احداث واحدهای مذكور از طریق در نظر گرفتن معافیتهای‌مالیاتی در پنج سال اول بهره‌برداری اقدام نماید.

‌ماده 18 

كارفرمایان كارگاهها، كارخانجات و مؤسسات خصوصی كه به نحوی از امكانات و خدمات دولتی نظیر ارز، انرژی، مواد اولیه، اعتبارات‌بانكی و غیره استفاده می‌نمایند موظفند آن دسته از آزادگانی را كه قبل از اسارت در واحدهای آنان به كار اشتغال داشته‌اند مجدداً به كار گرفته و نسبت به‌غیر شاغلین در استخدام جدید برای اشتغال آنان اولویت قائل شوند.

‌ماده 19 

وزارت امور اقتصادی و دارایی مكلف است به آزادگانی كه با مشكلات مالیاتی مواجه هستند معافیت با تخفیف 50% مالیاتی اعطاء‌نماید.

‌ماده 20 

كلیه وزارتخانه‌ها و دستگاههای مذكور در ماده 23 این قانون مكلفند با دستگاه مسئول رسیدگی به امور اسرای آزاد شده همكاری نموده و‌بخشی از خدمات و امكانات خود را در زمینه‌های (‌درمان، توانبخشی، تهیه مسكن، ایجاد اشتغال، تهیه وسائل زندگی، اعطای معافیتهای عوارض و‌مالیاتی، اعطای وامهای ازدواج و ضروری، ایجاد واحدهای تولیدی و صنعتی، كشاورزی، خدماتی عمرانی و صنفی، برقراری مستمری، تهیه وسائط‌نقلیه شخصی و همگانی، دادن موافقت اصولی و پروانه‌های صنفی، ساختمانی و پایان كار، تهیه كالاهای اساسی و سهمیه‌بندی و مصالح ساختمانی،‌انجام امور حقوقی مبتلا به آنان و…) به انجام امور اسراء آزاد شده تخصیص دهند. آیین‌نامه‌های اجرایی این ماده ظرف سه ماه به تصویب هیأت وزیران‌خواهد رسید.

‌ماده 21 

اسرای آزاد شده داوطلب استخدامی در دستگاههای مذكور در ماده 23 از شرط حداقل تحصیلات مندرج در بند ج ماده 14 قانون‌استخدام كشوری معاف می‌باشند و با سواد خواندن و نوشتن می‌توانند استخدام شوند و دستگاههای ذیربط موظفند وسائل ادامه تحصیلات این قبیل‌افراد را فراهم آورند.

‌تبصره مدرك تحصیلی آزادگان از نظر استخدامی معادل یك مقطع تحصیلی بالاتر تلقی می‌شود.

‌ماده 22 

وزارت آموزش و پرورش و وزارت فرهنگ و آموزش عالی مكلفند كه با تشكیل دوره‌های فشرده كوتاه مدت جبران عقب‌افتادگی‌تحصیلی دوران اسارت آزادگان را نموده و پس از امتحانات مدرك تحصیلی لازم به آنان اعطاء نمایند. وزارتین مذكور آیین‌نامه اجرایی لازم را ظرف‌مدت دو ماه تهیه و به تأیید هیأت وزیران می‌رسانند.

‌ماده 23 

كلیه وزارتخانه‌ها ، سازمانها و دستگاههای قضایی- نهاد ریاست جمهوری – مجلس شورای اسلامی – سازمان صدا و سیمای جمهوری‌اسلامی و نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران – مؤسسات و شركتهای دولتی، نهادهای انقلاب اسلامی، بانكها، شركتهای بیمه، مؤسسات و شركتها‌و كارخانجات ملی شده و دارای مدیریت دولتی و تحت پوشش مؤسسات دولتی، جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، شهرداریها و مؤسسات‌تابعه و یا وابسته به آنها و كلیه شركتها و مؤسساتی كه به نحوی از بودجه عمومی دولت استفاده می‌نمایند كلیه مؤسسات و شركتها و كارخانجاتی كه به‌هر نحوی از سهام یا سرمایه‌گذاری و یا كمك مالی دولت استفاده می‌نمایند و مصادره‌ایها و مؤسسات واگذاری دولت به مؤسسات فرهنگی خیریه و‌عام‌المنفعه و همچنین مؤسساتی كه شمول قانون بر آنها مستلزم ذكر نام است مشمول این قانون می‌باشند و در این قانون اختصاراً دستگاه نامیده شده‌است.

نظر مجلس :
از آنجائی كه نام دستگاههای قضائی در ماده (23) قانون حمایت از آزادگان (اسرای آزاد شده) بعد از ورود به كشور و ماده (3) قانون تسهیلات استخدامی و اجتماعی جانبازان انقلاب اسلامی قید شده است بنابراین قضات جانباز و آزاده نیز می توانند از مزایای مقرر در قوانین مذكور استفاده نمایند. همچنین مزایای مقرر در قانون الحاق یك تبصره به ماده (14) قانون نظام هماهنگ پرداخت كاركنان دولت مصوب 1380/1/29 به قضات یاد شده تسری دارد.

‌ماده 24 

دستگاههای مذكور در ماده 23 این قانون موظفند كلیه اقداماتی را كه در برنامه حمایت از اسرای آزاد شده قرار می‌گیرد با هماهنگی‌دستگاه مسئول رسیدگی به امور آزادگان اجراء نمایند.

‌ماده 25 

اعتبارات لازم بری هزینه‌های مربوط به كلیه امور آزادگان از محل‌های اعتبارات دفاعی ردیف 503041 ، بری سال جاری و برای سالهای‌آتی در بودجه عمومی كشور تأمین گردد.

‌ماده 26 

اسرای آزاد شده موضوع این قانون در شمول كلیه امتیازات اعطایی (‌كه قبلاً در قوانین و مصوبات هیأت وزیران و سایر مقرراتی قانون‌برای رزمندگان پیش‌بینی شده است و در این قانون به آن اشاره‌ای نشده است) خواهند بود.

‌تبصره 

مدت اسارت اسرای آزاد شده برای احتساب امتیازات این قانون معادل دو برابر حضور در جبهه محسوب می‌گردد.

‌ماده 27 

اجرای مفاد مواد 9 و 11 و ایجاد اشتغال دولتی در ماده 20 به تأیید وزارت اطلاعات و در خصوص پرسنل كادر نیروهای مسلح مشروط‌به تأیید حفاظت اطلاعات ذیربط خواهد بود.

‌ماده 28 

آیین‌نامه‌های اجرایی این قانون حسب مورد ظرف مدت دو ماه به پیشنهاد دستگاههای ذیربط و با تأیید دستگاه مسئول رسیدگی به امور‌آزادگان و تصویب هیأت وزیران به مورد اجراء گذاشته می‌شود.

‌ماده 29 

رئیس جمهور مسئول نظارت بر حسن اجرای این قانون بوده و مسئول ستاد رسیدگی به امور آزادگان را تعیین خواهد كرد.

‌قانون فوق مشتمل بر بیست و نه ماده و سیزده تبصره در جلسه علنی روز دوشنبه مورخ سیزدهم آذر ماه یك هزار و سیصد و شصت و هشت مجلس‌شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 1368.9.22 به تأیید شورای نگهبان رسیده است.

‌رئیس مجلس شورای اسلامی – مهدی كروبی