قانون اجازه مبادله موافقتنامه سرویس های حمل و نقل هوائی بازرگانی منعقده بین ایران و تركیه مصوب 1334,03,22
ماده واحده – مجلس شورای ملی موافقت نامه راجع بسرویسهای حمل و نقل هوائی بازرگانی منعقده بین ایران و تركیه را كه مشتمل بر یك مقدمهو بیست ماده و یك ضمیمه میباشد و در تاریخ 29 اسفند ماه 1329 در تهران بامضاء رسیده تصویب و اجاره مبادله نسخ صحه شده آنها را بدولت میدهد.
موافقتنامه مزبور كه مشتمل بر یك مقدمه و بیست ماده و یك ضمیمه است در جلسه چهاردهم اردیبهشت ماه یكهزار و سیصد و سی چهار بتصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی – رضا حكمت
قانون بالا در جلسه شنبه 22 خرداد 1334 بتصویب مجلس سنا رسیده است
موافقتنامه بین ایران و تركیه راجع بسرویسهای
حمل و نقل هوائی بازرگانی مابین قلمرو
دو دولت و ماوراء آنها
نظر باینكه اعلیحضرت همایون شاهنشاه ایران
و
حضرت رئیس جمهور جمهوری تركیه
كه از این پس در این موافقتنامه طرفین معظمین متعاهدین نامیده خواهند شد امضاء كنندگان قرارداد بینالمللی هواپیمائی كشوری كه در 7 دسامبر1944 برای امضاء كشورها در شیكاگو حاضر شده بود (از این پس قرارداد نامیده میشود) میباشد
و نظر باینكه برقراری سرویسهائی هوائیبینالمللی مطمئن و منظم و حتیالامكان اقدام بتوسعه همكاری بینالمللی در این رشته مطلوب میباشد و نظر باینكه تشویق مسافرت هوائیبینالمللی با نازلترین قیمت ممكنه كه با اصول اقتصادی صحیح وفق دهد بمنظور ایجاد حسن تفاهم و روابط صمیمانه بین ملتها و تأمین منافع غیرمستقیم این نوع حمل و نقل كه بنفع مشترك هر دو كشور است مطلوب میباشد و نظر باینكه طرفین معظمین متعاهدین مایلند برای تأسیسسرویسهای حمل و نقل هوائی بازرگانی منظم مابین قلمرو خود و ماوراء آنها موافقت نامه منعقد نمایند لذا نمایندگان تامالاختیار خود را بدین منظور بشرح زیر تعیین نمودند: اعلیحضرت همایون شاهنشاه ایران
جناب آقای حسین علاء نخستوزیر و وزیر امور خارجه ایران. حضرت رئیس جمهور جمهوری تركیه
جناب آقای یعقوب قدری كاراعثماناغلو سفیر كبیر و نماینده فوقالعاده و تامالاختیار تركیه در تهران نمایندگان مزبور پس از مبادله اختیارنامههای كامل خود كه صحیح و معتبر بود بشرح زیر موافقت نمودند:
مقدمه
در این موافقت نامه مقصود از بعضی عبارت مستعمله بشرحی است كه در زیر ذكر شده:
الف – مقصود از مقامات هواپیمائی در مورد تركیه وزارت ارتباطات و هر شخص یا هیئتی است كه متصدی وظائف فعلی آنوزارت یا وظایف مشابهگردد و در مورد ایران (اداره كل هواپیمائی كشوری) و هر شخص یا هیئتی است كه متصدی وظائف فعلی آن ادارة كل یا وظائف مشابه گردد.
ب – مقصود از «قرارداد» قرارداد بینالمللی هواپیمائی كشوری است كه در تاریخ 7 دسامبر 1944 برای امضاء در شیكاگو حاضر شده.
ج – مقصود از «قلمرو» سرویس حمل و نقل هوائی «سرویس حمل و نقل هوائی بینالمللی» «مؤسسه هواپیمائی» و «فرود آمدن بمنظور غیر ازحمل و نقل» همانست كه در موارد 2 و 96 قرارداد تصریح گردید.
ماده 1
با رعایت مقررات این موافقت نامه هر یك از طرفین معظمین متعاهدین مؤسسه یا مؤسسات هواپیمائی كه از طرف معظم متعاهد دیگر تعیین شده برای بكار انداختن سرویسهای مورد موافقت حق پرواز ترانزیتی از فراز قلمرو خود و همچنین حق فرود آمدن در آن قلمرو و در نقاط مذكوره دربرنامه پرواز پیوست را بمنظور غیر از حمل و نقل و نیز بمنظور پیاده یا سواركردن محمولات بینالمللی مسافر و بار و پست اعطاء مینمایند.
ماده 2
الف – هر یك از طرفین معظمین متعاهدین بمنظور بهرهبرداری طبق این موافقتنامه در خطوط مصرحه در برنامه پرواز یك یا چند مؤسسههواپیمائی خود را كتباً بطرف معظم متعاهد دیگر معرفی مینمایند طرف معظم متعاهد دیگر بمجرد دریافت آن معرفینامه با رعایت مقررات ماده 3این موافقتنامه بلاتأخیر بمؤسسه یا مؤسسات معرفی شده اجازه مقتضی بهرهبرداری را اعطاء خواهد نمود مشروط بر اینكه در صورت لزوممؤسسات مذكوره مقامات صلاحیت دار هواپیمائی طرفی كه حقوق نامبرده را اعطاء مینماید قانعكنند كه قابلیت انجام شرائطی را كه طبق قوانین ومقررات آنطرف برای عملیات مؤسسات هواپیمائی بازرگانی مقرر است دارا میباشند هر مؤسسه هواپیمائی كه بدون ترتیب تعیین و اجازه بهرهبرداریتحصیل نمود هر موقعی كه بخواهد میتواند بهرهبرداری از سرویسهای مورد موافقت را شروع نماید.
ب – و نیز مقرر است كه بهرهبرداری از سرویسهای مزبور در مناطق جنگ یا مناطقی كه بطور دائم یا موقت تحت اشغال نظامی بوده یا در تحت تأثیرآن واقع شده باشد باید با موافقت مقامات صلاحیتدار نظامی باشند.
ماده 3
الف – هر یك از طرفین معظمین متعاهدین حق خواهد داشت از اعطاء حقوق مصرحه در ماده 1 این موافقت نامه بیك مؤسسه یا مؤسساتهواپیمائی خودداری یا آن حقوق را معلق یا نقض نموده و یا استفاده از آنرا مقید به شرایطی كه لازم میداند بنماید در هر مورد كه آنطرف قانع نشدهباشد كه مالكیت و تسلط مؤثر بر آن مؤسسه یا مؤسسات در دست طرف معظم متعاهد دیگر یا اتباع آنطرف میباشد.
ب – هر یك از طرفین معظمین متعاهدین نیز حق خواهد داشت پس از مشورت با طرف معظم متعاهد دیگر یك مؤسسه یا مؤسسات هواپیمائی را ازاستفاده از حقوق اعطائی مذكور در ماده یك این موافقتنامه بازدارد و یا برای استفاده از آن حقوق شرایطی را كه مقتضی بداند تعیین كند و در هر مورد كهآن مؤسسه یا مؤسسات هواپیمائی مندرجات مواد 11 و 13 قرارداد را بصورت فعلی یا شرائط مندرجه در این موافقتنامه را مراعات ننماید.
ماده 4
هیچیك از مقررات این موافقتنامه نباید چنین تعبیر شود كه حقوق انحصاری و استثنائی بطرف معظم متعاهد دیگر یا مؤسسات هواپیمائیآنطرف اعطاء نموده یا نسبت بمؤسسات هواپیمائی هر كشور دیگری استثناء یا تبعیض بعمل آمده است.
ماده 5
مفاد این موافقت نامه بمؤسسه هواپیمائی یكی از طرفین معظمین متعاهدین حق نمیدهد كه در قلمرو طرف معظم متعاهد دیگر از یك نقطه بهنقطه دیگر آن مسافر بار یا محمولات پستی با دریافت كرایه یا حقالزحمه برای حمل قبول نماید و مفاد مزبور نباید باین منظور تعبیر گردد.
ماده 6
مؤسسات هواپیمائیكه به وسیله طرفین معظمین متعاهدین معین شدهاند فرصت مناسب و متساوی خواهند داشت كه سرویسهای موردموافقت را در خطوط هوائی مشخصه بین قلمرو طرفین و ماوراء آنها بكار اندازند مؤسسه یا مؤسسات هواپیمائی معینه بوسیله هر یك از طرفینمعظمین متعاهدین باید در موقع بكار انداختن سرویسهای مورد موافقت منافع مؤسسه یا مؤسسات هواپیمائی طرف معظم متعاهد دیگر را ملحوظ دارند تا اثر نامطلوبی در جریان امور سرویسهائیكه طرف اخیرالذكر در تمام یا قسمتی از همان خطوط دائر نموده حاصل نشود.
ماده 7
سرویسهای مورد موافقت كه از طرف مؤسسات هواپیمائی معینه طرفین معظمین متعاهدین برقرار میشود باید كاملاً با احتیاجات عمومیبرای حمل و نقل در خطوط معینه منطبق باشد و هدف اصلی آنها فراهم نمودن ظرفیتی باشد متناسب با احتیاجات كنونی و احتیاجاتی كه منطقاً ازلحاظ حمل و نقل مسافر – بار و محمولات پستی بین قلمرو طرف معظم متعاهدین كه مؤسسه یا مؤسسات هواپیمائی را تعیین نموده و قلمروی كهمقصد نهائی حمل و نقل است پیشبینی میشود فراهم نمودن وسائل حمل مسافر بار و محمولات پستی از لحاظ پیاده و سوار كردن آنها در نقاطی واقعدر خطوط معینه در قلمرو دولی غیر از دولتی كه مؤسسه یا مؤسسات هواپیمائی را تعیین نموده است طبق اصول كلی زیر باید انجام گیرد ظرفیت بایدمتناسب باشد با:
الف ) احتیاجات حمل و نقل بین كشور مبدأ و كشور مقصد.
ب ) احتیاجات بهرهبرداری از خط هوائی سرتاسری.
ج ) احتیاجات حمل و نقل نواحی كه هواپیماهای مؤسسات هواپیمائی از آن عبور مینمایند با رعایت منافع سرویسهای حمل و نقل هوائی دیگریكه بوسیله مؤسسات هواپیمائی كشورهای آن نواحی تأسیس شده است.
ماده 8
1 – نرخهای حمل و نقل بایستی عادلانه بوده و میزان آن با رعایت كلیه عوامل مربوطه از جمله صرفهجوئی در عمل – نفع عادلانه و اختلافخصوصیات سرویسها(میزان سرعت و وسائل راحتی مسافرین) و نرخهائی كه از طرف سرویسهای حمل و نقل هوائی منظم كه در تمام یا قسمتی ازمسیر مربوطه دریافت میگردد تعیین شود.
2 – نرخهای حمل نقل كه هر یك از مؤسسات هواپیمائی معینه طبق این موافقتنامه برای حمل و نقل در هر یك از خطوط هوائی مشخصه بینقلمروهای طرفین معظمین متعاهدین و مابین قلمرو كشور ثالث و قلمرو یكی از طرفین معظمین متعاهدین دریافت مینماید بایستی بترتیب زیر تعیینگردد:
الف – طبق تصمیمات متخذه از طرف سازمان مؤسسات هواپیمائیكه مؤسسات هواپیمائی معینه طبق این موافقتنامه عضویت آنرا دارا میباشند.
ب – با موافقت بین مؤسسات هواپیمائی معینه بوسیله هر دو طرف معظم متعاهد برای بهرهبرداری سرویسهای مورد موافقت در موردی كه آنمؤسسات عضویت سازمان هواپیمائی واحدی را دارا نمیباشند و یا در موردی كه هیچگونه تصمیم نامبرده در قسمت 2 الف فوق اتخاذ نشده باشدمشروط بر اینكه اگر هر یك از طرفین معظمین متعاهدین برای یكی از خطوط هوائی مشخصه مؤسسة هواپیمائی تعیین ننموده و نرخهای كرایه برایآن خط طبق بند 2 الف فوق تعیین نشده باشد مؤسسات هواپیمائی معینه از طرف معظم متعاهد دیگر بتواند در خط مذكور بهرهبرداری و نرخهای كرایهآنرا تعیین كند.
3 – نرخهائی كه بدین ترتیب تعیین میشود بایستی برای تصویب مقامات هوائی طرفین معظمین متعاهدین تقدیم گردند و این نرخها سی روز پس ازتاریخ دریافت آنها بوسیله مقامات هواپیمائی نامبرده قابل اجرا خواهد بود مگر اینكه هر یك از آنمقامات عدم موافقت خود را اعلام كرده باشند.
4 – در صورتیكه نرخها طبق بند 2 فوق تعیین نشود و یا اینكه مقامات هواپیمائی هر یك از طرفین معظمین متعاهدین نرخهای معینه بترتیب فوق راتصویب نكنند طرفین معظمین متعاهدین سعی خواهند نمود كه بین خود موافقت حاصل نمایند و كلیه اقدامات لازمه را معمول خواهند داشت كهچنین موافقتی بموقع اجرا درآید در صورتیكه طرفین معظمین متعاهدین نتوانند موافقت حاصل نمایند برای حل مورد اختلاف طبق ماده 12 رفتارخواهد شد مادامی كه مورد اختلاف بوسیله موافقت حل نشده و یا تا موقعیكه تصمیم طبق ماده 12 اتخاذ نگردیده است نرخهائی كه قبلاً برقرار شدهو در صورتی كه هیچگونه نرخی برقرار نشده باشد نرخهای عادلانه بوسیله مؤسسات هواپیمائی معینه معمول خواهد شد.
ماده 9
مواد 15 – 24 – 31 – 32 – 33 – 35 قرارداد بصورت فعلی آنها بمنزله جزء لایتجزای این موافقتنامه در مورد هر یك از طرفین معظمینمتعاهدین طی مدت اعتبار این موافقتنامه لازمالاجراء خواهد بود مگر آنكه طرفین معظمین متعاهدین كه قرارداد نامبرده را امضاء نمودهاند نسبت بمواد مذكور اصلاحاتی را كه طبق ماده 94 آن قرارداد بموقع اجرا گذارده خواهد شد تصویب نمایند و در این صورت موادی كه باین ترتیب اصلاح شدهنسبت بطرفین معظمین متعاهدین در مدت اعتبار این موافقت نامه لازمالاجرا خواهد بود.
ماده 10
هر یك از طرفین معظمین متعاهدین نقاط ورود بقلمرو خود و خروج از آن و همچنین خطوط هوائی را كه هواپیماهای سرویسهای حملو نقل هوائی معینه از طرف معظم متعاهد دیگر از آن عبور مینماید تعیین خواهد نمود.
ماده 11
الف – هر گاه یكی از طرفین معظمین متعاهدین مقتضی بداند شرایط این موافقتنامه را تغییر دهد میتواند تقاضای مشورت بین مقاماترسمی هواپیمائی طرفین معظمین متعاهدین را بنماید و این مشورت در ظرف 60 از تاریخ تقاضا شروع خواهد شد و هر موقع كه مقامات رسمی نامبردهبا تغییر این موافقتنامه توافق نظر حاصل نمودند تغییر مزبور پس از آنكه بوسیله مبادله یادداشتهائی از مجرای سیاسی تأیید گردید بموقع اجراگذارده خواهد شد این تغییر بایستی بلافاصله باطلاع شورای سازمان بینالمللی هواپیمائی كشوری برسد.
ب – تغییراتی كه یكی از طرفین معظمین متعاهدین در خطوط هوائی میدهد یا حذف نقاطی از آن خطوط در یك یا كلیه پروازها باستثنای تغییرنقاط در قلمرو و طرف متعاهد دیگر كه هواپیماهای مؤسسه یا مؤسسات هواپیمائی معینه در آن فرود میآید تغییر این موافقت نامه محسوب نخواهد شدلذا مقامات هواپیمائی یك طرف معظم متعاهد میتوانند بتنهائی تغییرات نامبرده را بدهند و یا نقاطی را حذف نمایند مشروط بر آنكه تغییر و یاحذف نقاط را بلاتأخیر باطلاع مقامات هواپیمائی طرف دیگر برسانند.
ماده 12
بدون آنكه بمقررات ماده 14 این موافقت نامه خللی وارد آید.
1 – هر گاه نسبت بتفسیر یا اجرای موافقتنامه فعلی اختلافی بین طرفین معظمین متعاهدین روی دهد طرفین در وهله اول كوشش خواهند نمود كه آنرا بوسیله مذاكره مستقیم بین خود حل و فصل نمایند.
2 – هر گاه طرفین معظمین متعاهدین موقع نشوند كه در ظرف مدت نود روز از تاریخ بروز اختلاف آنرا بوسیله مذاكره مرتفع نمایند.
الف – ممكن است موافقت نمایند كه مورد اختلاف برای تصمیم بهیئت یا شخص و یا دادگاه حكمیتی كه با توافق نظر طرفین تعیین شده باشد ارجاعگردد یا.
ب – اگر بدین ترتیب توافق نشود و یا اگر پس از موافقت ارجاع مورد اختلاف بدادگاه حكمیت طرفین نتوانند در ظرف سی روز از تاریخ ارجاع مورداختلاف بدادگاه نسبت بتركیب آن موافقت حاصل كنند هر یك از طرفین معظمین متعاهدین میتوانند مورد اختلاف را برای تصمیم بشورایسازمان بینالمللی هواپیمائی كشوری احاله نماید.
3 – طرفین معظمین متعاهدین تعهد مینمایند هر تصمیمی را كه طبق بند 2 این ماده صادر شد مراعات نمایند.
4 – هر گاه و مادامی كه هر یك از طرفین معظمین متعاهدین و یا مؤسسه هواپیمائی معینه هر یك از طرفین معظمین متعاهدین تصمیم صادره طبق بند2 این ماده را مراعات ننماید طرف معظم متعاهد دیگر میتواند هر گونه حقوقی را كه طبق این موافقت نامه بطرف معظم متعاهد مستنكف یا بمؤسسههواپیمائی معینه آنطرف و یا بمؤسسه هواپیمائی مستنكف اعطاء نموده محدود یا معلق یا نقض نماید.
ماده 13
در صورتیكه یك قرارداد یا موافقت نامه عمومی چند جانبه راجع بحقوق مربوط بحمل و نقل سرویسهای هوائی منظم بینالمللی نسبتبهر دو طرف معظم متعاهد بموقع اجرا درآید موافقتنامه فعلی بطوری اصلاح خواهد شد كه با مقررات قرارداد یا موافقت نامه مزبور منطبق گردد.
ماده 14
این موافقت نامه یكسال پس از تاریخ وصول اخطار خاتمه موافقت نامه بوسیله یكی از طرفین معظمین متعاهدین خاتمه خواهد یافت مگراینكه اخطار نامبرده قبل از انقضای مدت یكسال مذكور با موافقت نامه طرفین پس گرفته شود این اخطار باید در آن واحد بشورای سازمان بینالمللیهواپیمائی كشوری نیز ارسال شود طرف معظم متعاهدی كه اخطار خاتمه موافقت نامه را دریافت كرده است بآن پاسخ وصول خواهد داد و در عدماعلام وصول اخطار مذكور چهارده روز پس از تاریخ وصول بشورای سازمان بینالمللی هواپیمائی كشوری بطرف معظم متعاهد دیگر وصول یافتهتلقی خواهد شد.
ماده 15
الف – قوانین و مقررات یكطرف معظم متعاهد بخصوص آنهائیكه مربوط بورود هواپیماهای سرویسهای هوائی بینالمللی بقلمروآن طرف ویا خروج از آن قلمرو و یا مربوط ببهرهبرداری و پرواز چنین هواپیماها در آن قلمرو میباشند در مورد هواپیماهای مؤسسه یا مؤسساتهواپیمائی معینه از طرف معظم متعاهد دیگر قابل اجرا خواهند بود.
ب – قوانین و مقررات یكطرف معظم متعاهد بخصوص آنهائیكه مربوط بورود مسافرین و كاركنان یا بار هواپیما بقلمرو آنطرف و یا خروج ازآن قلمرو میباشند مانند مقررات راجع به ورود و ترخیص و مهاجرت و گذرنامه و گمرك و قرنطینه و مقررات ارزی در مورد مسافرین و كاركنان و كالایمحموله توسط هواپیماهای مؤسسه هواپیمائی معینه طرف معظم متعاهد دیگر اجرا خواهند شد.
ماده 16
سوخت روغنهای موتور كه برای مصرف هواپیماهای مؤسسه هواپیمائی معینه یكطرف معظم متعاهد در قلمرو طرف معظم متعاهد دیگربار میشود در صورتیكه از سایر جهات مقررات گمركی طرف معظم متعاهد اخیر مراعات شود از حقوق گمركی و عوارض بازرسی و عوارض مشابهكه در قلمرو طرف دیگر وضع شده معاف میباشد.
این امتیاز علاوه بر امتیازی است كه طبق ماده 24 قرارداد اعطاء شده است.
ماده 17
هر یك از طرفین معظمین متعاهدین مؤسسات هواپیمائی معینه خود را وادار مینمایند هر چه زودتر رونوشت برنامه پرواز – صورتنرخهای حمل و نقل و سایر اطلاعات مشابه دیگر مربوط به بهرهبرداری سرویسهای هوائی معینه و همچنین رونوشت كلیه تغییراتی را كه در اینبرنامهها و صورتها و اطلاعات داده میشود به مقامات هواپیمائی طرف معظم دیگر تسلیم كنند.
ماده 18
موافقتنامه فعلی و كلیه قراردادهای مربوط بآن نزد سازمان بینالمللی هواپیمائی كشوری به ثبت خواهد رسید.
ماده 19
طرفین معظمین متعاهدین موافقت دارند كه موافقتنامه فعلی جانشین قرارداد هواپیمائی كه بین نمایندگان دو دولت در 20 آوریل 1937 درتهران بامضاء رسیده میباشد و مقررات قرارداد هواپیمائی مزبور از تاریخ اجراء موافقتنامه فعلی كانلمیكن خواهد بود.
ماده 20
این موافقتنامه بتصویب مقامات مقننه هر یك از طرفین معظمین متعاهدین خواهد رسید و پس از تاریخ مبادله اسناد مصوبه بموقع اجراگذارده خواهد شد.
برای تأیید مراتب بالا نمایندگان تامالاختیار و امضاكننده زیر كه دارای اختیارنامه میباشند این موافقتنامه را امضاء و بمهر خود ممهور نمودهاند اینموافقتنامه در تاریخ سهشنبه بیست و نهم اسفند ماه 1329 مطابق با بیستم مارس 1951 در تهران بدو زبان فارسی و تركی كه هر دو متن متساویاً معتبرمیباشند بامضاء رسید.
از طرف اعلیحضرت همایون شاهنشاه ایران
از طرف رئیس جمهور جمهوری تركیه برنامه پرواز
الف – 1 – مؤسسه یا مؤسسات هوائی معینه دولت ایران حق دارند كه سرویسهای هوائی در هر یك از خطوط معینه زیر را در هر دو جهت بكارانداخته و بمنظورهای حمل و نقل در نقاط مصرحه در این بند در تركیه فرود آیند.
الف – نقاطی در ایران – بغداد – حلب و یا دمشق – آنكارا – استانبول.
ب – نقاطی در ایران آنكارا استانبول.
2 – مؤسسه یا مؤسسات هوائی معینه دولت تركیه حق دارند كه سرویسهای هوائی در هر یك از خطوط معینه زیر را در دو جهت بكار انداخته وبمنظورهای حمل و نقل در نقاط مصرحه در این بند در ایران فرود آیند.
الف – نقاطی در تركیه – حلب – دمشق بغداد – تهران.
ب – نقاطی در تركیه – تبریز – تهران.
در صورتی كه مؤسسه یا مؤسسات هواپیمائی معینه هر یك از طرفین معظمین متعاهدین در قلمرو طرف معظم متعاهد دیگر عملیات حمل و نقل را بوسیله تشكیلات و كارمندان خود انجام ندهند طرف اخیرالذكر میتواند از آنها بخواهد كه این عملیات را بسازمانی كه مورد تصویب مقاماتهواپیمائی خود بوده و تابعیت آن را دارد واگذار نمایند.
اجازه مبادله موافقتنامه سرویسهای حمل و نقل هوائی بازرگانی بین كشور شاهنشاهی ایران و كشور جمهوری تركیه مشتمل بر یك مقدمه و بیستماده و یك ضمیمه بشرح فوق در جلسه پنجشنبه چهاردهم اردیبهشت ماه یكهزار و سیصد و سی و چهار داده شده است.
رئیس مجلس شورای ملی – رضا حكمت