آیین‌ نامه اعطای تابعیت ایران به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی مصوب 1399

هیئت وزیران در جلسه 31 /2 /1399 به پیشنهاد شماره 15519 مورخ 21 /2 /1399 معاونت حقوقی رییس جمهور و به استناد اصل یكصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، آیین‌ نامه اعطای تابعیت ایران به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی را به شرح زیر تصویب كرد:

آیین‌ نامه اعطای تابعیت ایران به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی مصوب 1399,02,31با اصلاحات و الحاقات بعدی

ماده 1 

 در این آیین ‌نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به كار می ‌روند:

قانون: قانون اصلاح قانون تعیین تكلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی – مصوب 1398

– ازدواج شرعیازدواجی كه مطابق قوانین ایران معتبر باشد، اعم از اینكه ثبت شده یا نشده باشد.

پروانه اقامت: سندی كه بر اساس قانون راجع به ورود و اقامت اتباع خارجه در ایران – مصوب 1310 – و اصلاحات بعدی آن یا مقررات ورود و اقامت اتباع خارجی در مناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران، صادر شده یا می شود.

متقاضی: اشخاص زیر متقاضی تلقی می‌ شوند:
الف – هر زن ایرانی كه با مرد غیرایرانی ازدواج كرده و در نتیجه این ازدواج، دارای فرزند زیر (18) سال باشد.
ب – هر فردی كه از مادر ایرانی و پدر غیرایرانی متولد شده و بیش از (18) سال تمام داشته باشد.

زن ایرانی: زنی كه پیش از ولادت فرزند، مطابق قوانین و مقررات ایران، دارای تابعیت ایرانی باشد و با مرد خارجی ازدواج كرده باشد.

مرجع امنیتی: هر دو نهاد امنیتی مندرج در قانون

ماده 2 

 ملاك ایرانی بودن مادر، اسناد سجلی او است.

ماده 3 

ملاك ازدواج شرعی مادر ایرانی با پدر خارجیِ فرزند مشمول این قانون، عقدنامه رسمی یا هر سند معتبر قانونی مبنی بر وقوع نكاح یا صدور رأی قضایی (داخلی یا خارجی) مبنی بر وجود رابطه زوجیت او است.

تبصره 1 احراز وقوع ازدواج هایی كه از تاریخ لازم الاجرا شدن قانون تا زمان انتشار این آیین نامه در روزنامه رسمی صورت گرفته، موكول به ارایه عقدنامه رسمی یا حكم قطعی مرجع قضایی مبنی بر احراز وقوع نكاح شرعی است. در مورد ازدواج هایی كه پس از انتشار این آیین نامه واقع می شوند، تنها ازدواج ثبت‌ شده ملاك تأیید تابعیت فرزندان متولد از این ازدواج ها خواهد بود.

تبصره 2 صدور و اجرای حكم قطعی طلاق یا فسخ نكاح، مانع از رسیدگی به درخواست اعلام تابعیت ایرانی برای فرزندان حاصل از ازدواج منتهی به حكم طلاق نیست.

ماده 4 

 فوت مادر، پدر یا فرزند و حجر این افراد، با رعایت تبصره ماده (11) این آیین نامه، مانع از درخواست اعلام تابعیت ایرانی برای فرزند نیست. در صورت فوت یا حجر مادر و نرسیدن فرزند به هجده سالگی، دادستان شهرستان محل اقامت فرزند پس از انجام تحقیقات و گردآوری مستندات و ادله، درخواست مورد نظر را به استانداری ارایه می كند.

تبصره 1 در صورت فوت یا حجر مادر یا حجر فرزند و وجود قیم منصوب یا قیم اتفاقی یا امین موقت موضوع ماده (1187) قانون مدنی، حسب مورد، افراد مذكور درخواست و دلایل و مدارك را ارایه می كنند.

تبصره 2 اقامت فرزند در خارج از كشور، مانع از رسیدگی به درخواست مربوط به وی نمی شود.

ماده 5 

تعلق فرزند مشمول این قانون به مادر ایرانی، به موجب گواهی معتبر بیمارستان یا گواهی هر یك از مراكز بهداشتی و درمانی ایرانی كه فرزند در آن جا متولد شده و در صورت نبودن هریك از این گواهی ها یا تولد طفل در خارج از كشور، به موجب رأی مرجع قضایی (داخلی یا خارجی)، احراز می شود.

تبصره تأیید تابعیت ایرانی فرزندانی كه در خارج از ایران از مادر ایرانی متولد شده اند یا تا زمان تقدیم درخواست موضوع این آیین‌ نامه در ایران اقامت قانونی نداشته ‌اند یا در زمان تقدیم درخواست، قانوناً مقیم ایران نباشند، بر اساس گواهی ثبت رسمی ازدواج پدر و مادر آنها مطابق مقررات كشور محل تنظیم سند و رعایت قوانین و مقررات احوال شخصیه ایرانیان، صورت می پذیرد.

ماده 6 

صدور پروانه اقامت برای پدر غیرایرانیِ فرد مشمول قانون در صورت نداشتن مشكل امنیتی، مشروط به تأیید و اعلام تابعیت ایرانی فرزند و درخواست كتبی وی برای اقامت در ایران، براساس قوانین و مقررات مربوط صورت می ‌گیرد.

تبصره در صورتی كه پدر غیرایرانی به موجب این قانون اجازه اقامت اخذ كند و پس از آن از زن ایرانی به واسطه صدور حكم طلاق یا فسخ نكاح یا هر طریقی كه موجب مفارقت می ‌شود، جدا شود، اقامتی كه بدین جهت تحصیل كرده، لغو می ‌شود.

ماده 7 

 در صورت اعلام صریح وجود مشكل امنیتی توسط مرجع امنیتی ظرف سه ماه، عدم موافقت به استانداری مربوط یا نمایندگی‌ سیاسی و كنسولی جمهوری اسلامی ایران در خارج از كشور اعلام می‌ شود. پس از ابلاغ عدم موافقت توسط استانداری یا نمایندگی مذكور به متقاضی، وی حق دارد ظرف یك سال از تاریخ ابلاغ نسبت به اعلام نظر مرجع امنیتی اعتراض كند. مرجع امنیتی پس از دریافت اعتراض، دوباره به موضوع رسیدگی و حداكثر ظرف سه ماه اظهارنظر می كند.

ماده 8 

 در موضوعات غیرامنیتی متقاضی می ‌تواند تا یك سال پس از وصول پاسخ نهایی، درخواست تجدیدنظر خود را به استانداری یا نمایندگی سیاسی و كنسولی جمهوری اسلامی ایران در خارج از كشور ارایه كند. تجدیدنظرخواهی براساس نوبت وصول، در كمیسیون تابعیت وزارت كشور مطرح می شود. كمیسیون یاد شده موظف است طبق مقررات، حداكثر ظرف شش ماه درخواست را بررسی و تصمیم نهایی خود را به معترض ابلاغ كند.

ماده 9 

 برای شروع روند اعلام تابعیت، متقاضی موظف است درخواست كتبی یا الكترونیكی خود را با اطلاعات كامل و ارایه مستندات به استانداری محل تولد یا اقامت مادر ایرانی فرزند، ارایه كند.
در این تقاضانامه نام، نام خانوادگی، شغل، نشانی محل سكونت و محل كار، مشخصات و مدارك تابعیت پدر فرزند، مشخصات سجلی مادر فرزند و اطلاعات قابل ذكر هویتی فرزند، بیان می ‌شود.

تبصره 1 درصورتی كه پدر فرزند، مجهول ‌المكان باشد یا محل سكونت مشخصی در ایران نداشته باشد یا فرزند با پدر خود زندگی نكند، مادر آخرین محل اقامت پدر فرزند در ایران یا محل آخرین سكونت مشترك خود با او را به مرجع مربوط، اعلام می كند.

تبصره 2 – فرزندان بالاتر از هجده سال شمسی كه پیش از رسیدن به این سن، سابقه درخواست اعلام تابعیت ایرانی ندارند یا پس از جریان یافتن درخواست مادر، به سن مذكور رسیده اند، حق دارند درخواست خود را ارایه یا پیگیری كنند. در صورت جریان یافتن پرونده به درخواست مادر فرزندان یاد شده، ادامه پیگیری از طریق خود فرزند صورت می پذیرد. تعیین سن این افراد به عهده استانداری یا مرجع صالح رسیدگی است و این مراجع می‌ توانند هرگونه تحقیق لازم، از قبیل اخذ نظر پزشكی قانونی را انجام دهند.

ماده 10 

 استانداری محل تولد یا اقامت زن ایرانی، مدارك هویتی را جهت بررسی و تعیین اصالت مدارك و انجام استعلامات مربوط، دریافت می كند.

تبصره 1 اداره كل ثبت احوال استان مربوط موظف است در صورت عدم احراز اصالت مدارك توسط اداره ثبت احوال محل تولد زن ایرانی، مراتب را با ذكر دلایل و نواقص پرونده از طریق استانداری به اطلاع متقاضی برساند. متقاضی كه درخواست وی در مرحله بررسی اولیه رد شده باشد، می ‌تواند نسبت به تكمیل پرونده اقدام و پس از رفع نواقص، دوباره بررسی پرونده را درخواست كند.

تبصره 2 درصورت اعتراض به اعلام اداره ثبت احوال نسبت به پرونده كامل و نهایی ‌شده از سوی متقاضی، متقاضی می‌ تواند ظرف یك سال اعتراض خود را به استانداری مربوط تسلیم كند.

ماده 11 

 ایرانی بودن مادر، ازدواج وی با مرد غیرایرانی و تعلق فرزند به مادر و حصول آن از ازدواج مذكور برای اعلام تابعیت فرزند توسط استانداری، ضروری است و ارایه اسناد و دلایل مربوط به این موارد به عهده متقاضی و احراز اصالت این موارد به عهده‌ استانداری های سراسر كشور است. در مورد اسناد سجلی، نظر اداره ثبت احوال ملاك است.

تبصره در صورت فوت مادر، پدر یا فرزند در زمان ارایه درخواست یا پس از آن، ادامه رسیدگی به پرونده در استانداری، موكول به احراز نسب فرزند با پدر و مادر، در مرجع قضایی است. پس از ارایه حكم قطعی مرجع قضایی، مرجع رسیدگی كننده بر اساس مقررات به رسیدگی خود ادامه می دهد.

ماده 12 

 استانداری پس از تأیید صحت موارد فوق، موظف است وجود یا فقدان مشكل امنیتی را از مرجع امنیتی استعلام كند. مرجع امنیتی باید حداكثر ظرف سه ماه نظر خود را جهت اعلام تابعیت ایرانی صریحاً به استانداری اعلام كند.

تبصره بررسی، احراز و اعلام وجود مشكل امنیتی در مرجع امنیتی، بر اساس دلایل و مستندات فنی، امنیتی و اطلاعاتی قطعی و موجود در رابطه با متقاضی صورت می گیرد.

ماده 13 

عدم ارسال پاسخ روشن ظرف سه ماه توسط مرجع امنیتی به منزله فقدان مشكل امنیتی تلقی می شود و در این صورت و در فرض اعلام رسمی فقدان مشكل امنیتی، اداره ثبت احوال محل تولد مادر ایرانی موظف به صدور كارت ملی و شناسنامه برای فرد مورد نظر است. در صورت اعلام صریح وجود مشكل امنیتی از سوی مراجع مذكور، رد درخواست توسط استانداری به متقاضی ابلاغ می شود. این تصمیم ظرف یك سال از تاریخ ابلاغ آن به متقاضی در كمیسیون تابعیت وزارت كشور قابل تجدیدنظرخواهی است. این كمیسیون موظف است ظرف شش ماه در خصوص این درخواست، تصمیم گیری نهایی و نتیجه را بر اساس نظر مرجع امنیتی به متقاضی ابلاغ كند.

ماده 14 

 در صورت موافقت با درخواست اعلام تابعیت برای فرزند متولد از مادر ایرانی، نتیجه جهت صدور پروانه اقامت پدر توسط استانداری به اطلاع نیروی انتظامی محل اقامت مادر ایرانی می ‌رسد. صدور پروانه اقامت مذكور موكول به درخواست كتبی پدر است.

ماده 15 

 متقاضی خارج از كشور جهت ارایه درخواست اعلام تابعیت و تشكیل پرونده به نمایندگی‌ سیاسی و كنسولی جمهوری اسلامی ایران در كشور محل سكونت مادر ایرانی مراجعه می كند. احراز اصالت مدارك ارایه شده از جمله اسناد مربوط به مادر ایرانی، ازدواج وی با مرد غیرایرانی و تعلق فرزند به مادر، به عهده‌ نمایندگی مذكور‌ است.

ماده 16 

 نمایندگی سیاسی و كنسولی جمهوری اسلامی ایران موظف است در صورت نقص مدارك، مراتب را با ذكر دلایل و نواقص پرونده به اطلاع متقاضی برساند. متقاضی كه درخواست وی در مرحله بررسی اولیه رد شده است، می‌ تواند نسبت به تكمیل پرونده اقدام و پس از رفع نواقص، دوباره بررسی پرونده را درخواست كند. در صورت اعتراض به تصمیم نهایی نمایندگی‌، متقاضی می ‌تواند ظرف یك سال مراتب تجدید نظرخواهی خود را به نمایندگی منعكس كند تا پرونده جهت بررسی به كمیسیون تابعیت وزارت كشور ارسال شود. ترتیب رسیدگی این كمیسیون به شرح مواد (8) و (13) این آیین نامه است.

ماده 17 

 در صورت تأیید مدارك، نمایندگی سیاسی و كنسولی جمهوری اسلامی ایران موظف است پرونده متقاضی را برای دریافت مجوز صدور شناسنامه و كارت ملی به وزارت امور خارجه و سازمان ثبت احوال كشور ارسال كند.

ماده 18 

 وزارت امور خارجه موظف است پس از ارسال پرونده توسط نمایندگی سیاسی و كنسولی جمهوری اسلامی ایران در خصوص وجود یا عدم وجود مشكل امنیتی درباره فرد مورد نظر از وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی استعلام كند. این دو مرجع طبق ترتیبات مقرر در ماده (7) این آیین نامه بررسی و صریحاً اعلام نظر می كنند.

ماده 19 

 پس از تكمیل پرونده و احراز فقدان مشكل امنیتی، وزارت امور خارجه مراتب را به نمایندگی سیاسی و كنسولی جمهوری اسلامی ایران در كشور محل اقامت مادر ایرانی اعلام می‌ كند تا نسبت به صدور شناسنامه و كارت ملی برای متقاضی، اقدام شود.

ماده 20 

 در صورتی كه پدر غیرایرانی تمایل به اقامت در ایران داشته باشد، می‌ تواند با مراجعه به نمایندگی سیاسی و كنسولی جمهوری اسلامی ایران در كشور محل اقامت مادر ایرانی، صدور روادید ایرانی را برای خود درخواست كند. پدر غیرایرانی در صورت ورود به كشور، می ‌تواند از طریق نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، صدور سند اقامت برای خود را درخواست كند.

ماده 21 

فرزندان موضوع قانون و این آیین نامه، پس از طی روند مقرر در آیین ‌نامه و از زمان تأیید تابعیت ایرانی آنان، از حقوق و تكالیف اتباع ایران برخوردار هستند.

ماده 22 

 درخواست‌ هایی كه قبل از تاریخ لازم‌ الاجرا شدن این آیین‌ نامه برای اعلام تابعیت فرزندان موضوع قانون ارایه شده اند، پس از رفع نقص احتمالی و انطباق با شرایط این آیین نامه، مورد رسیدگی قرار می گیرند.

ماده 23 

 در صورت احراز تقلب یا رفتار غیرقانونی شخص یا اشخاص در ارایه دلایل و مستندات به منظور استفاده از مزایای قانون، استانداری حسب مورد، ضمن توقف یا پایان دادن به رسیدگی خود، بر اساس احكام قانونی مربوط، علیه اشخاص مذكور طرح دعوا می كند. در این صورت، مرجع قضایی صالح حسب مورد براساس قوانین حاكم بر رفتار مرتكب یا مرتكبان، آنها را مجازات می كند. در صورتی كه اعلام تابعیت فرزند ناشی از ازدواج زن ایرانی با مرد غیرایرانی بر اساس اسناد یا دلایل خلاف واقع یا نامعتبر صورت گرفته باشد، تابعیت اعلامی و اسناد صادر شده بر اساس آن، با تصمیم استانداری مربوط، ملغی اعلام و مراتب به اشخاص مرتبط ابلاغ می شود. در صورت بی تأثیر بودن رفتار مذكور در اعلام تابعیت، رسیدگی به درخواست تا اتخاذ تصمیم نهایی در استانداری براساس مقررات این آیین ‌نامه ادامه می یابد.

ماده 24 

 این آیین نامه از زمان تصویب لازم الاجرا است.

اسحاق جهانگیری – معاون اول رییس جمهور