قانون بیمه بیكاری مصوب 1366,03,24
ماده 1
كلیه مشمولین قانون تأمین اجتماعی (كارفرمایان، كارگران، كارگاهها، مؤسسات تولیدی، خدماتی، صنعتی و كشاورزی) كه بهر نحو از‌امكانات دولتی مثل ارز، انرژی، مواد اولیه و اعتبارات بانكی استفاده می نمایند مكلف به اجرای این قانون میباشند.
تبصره – گروههای زیر از شمول مقررات این قانون مستثنی میباشند:
1 – بازنشستگان و از كارافتادگان كلی.
2 – صاحبان حرف و مشاغل آزاد
3 – اتباع خارجی.
ماده 2
بیكار از نظر این قانون فردی است كه مشمول این قانون بوده و بدون میل و اراده بیكار شده و آماده كار باشد.
تبصره 1 – آن دسته از بیمه شدگانی كه بعلت تغییرات ساختار اقتصادی واحد مربوطه به تشخیص شورایعالی كار بیكار موقت شناخته شوند نیز‌مشمول مقررات این قانون خواهند بود.
تبصره 2 – كارگران فصلی اعم از مشمولین قانون كار و قانون كار كشاورزی و آن دسته از كارگرانی كه تحت هر عنوان از محل اعتبارات بودجه عمومی دستمزد یا حقوق دریافت میدارند (به استثنای كاركنان صنایع و كارخانجات و كارگاهها كه مشمول ماده 2 خواهند بود) با تصویب هیأت وزیران به تدریج مشمول این قانون خواهد بود.
ماده 3
بیمه بیكاری بعنوان یكی از حمایتهای تأمین اجتماعی است و سازمان تأمین اجتماعی مكلف است با دریافت حق بیمه مقرر به بیمه شدگانی كه طبق مقررات این قانون بیكار میشوند مقرری ایام بیكاری پرداخت نماید.
ماده 4
بیمه شده با معرفی كتبی كمیته ای مركب از كارفرما و شورای اسلامی كار مبنی بر بیكاری و تأیید وزارت كار و امور اجتماعی از مزایای این قانون منتفع خواهد شد. در مورد بیكاران موقت در صورت استفاده از مقرری بیمه بیكاری مزایای وی از لحاظ مقررات قانون كار و همچنین تأمین اجتماعی محفوظ خواهد بود مدت دریافت مقرری بیمه بیكاری جزء سوابق كار نامبرده محسوب خواهد شد.
تبصره 1 – بیكاران مشمول این قانون كما فی السابق كلیه حقوق و مزایا و خسارات مربوطه (موضوع قانون كار) را دریافت خواهند نمود.
تبصره 2 – در آن دسته از واحدهای مشمول این قانون كه شورای اسلامی كار تشكیل نشده باشد معرفی نامه انجمن صنفی یا نماینده قانونی كارگر در حكم نظر شورای اسلامی كار میباشد.
ماده 5
حق بیمه بیكاری به میزان 3% مزد بیمه شده میباشد كه كلا توسط كارفرما تأمین و پرداخت خواهد شد.
تبصره 1 – مزد بیمه شده و نحوه تشخیص و تعیین حق بیمه بیكاری، چگونگی وصول آن، تكلیف بیمه شده و كارفرما و همچنین نحوه رسیدگی به اعتراض و سایر مقررات مربوطه در این مورد بر اساس ضوابطی است كه برای حق بیمه سایر حمایتهای تأمین اجتماعی در قانون و مقررات تأمین اجتماعی پیش بینی شده است.
تبصره 2 – مابه ازای سهم دولت موضوع ماده 28 قانون تأمین اجتماعی در مدت اجرای قانون برای بیمه شدگان بیكار كماكان بایستی بر اساس آخرین حقوق و مزایای بیكاران محاسبه و در حساب بدهكاری دولت منظور و مكلف است حداكثر دو سال بعد از اجرای آزمایشی به حساب صندوق بیمه بیكاری پرداخت نماید.
تبصره 3 – كارفرما موظف است قبل از بیكار شدن بیمه شده حداقل 6 ماه حق بیمه بیكاری را پرداخت نموده باشد كسری مدت پرداخت حق بیمه بیكاری مربوط به كارگرانی كه از تاریخ تصویب قانون بیكاری و سابقه حق بیمه بیكاری آنان كمتر از 6 ماه میباشد بطور یكجا محاسبه كه میبایستی توسط كارفرمایان پرداخت گردد.
ماده 6
بیمه شدگان بیكار در صورت احراز شرایط زیر استحقاق دریافت مقرری ایام بیكاری را خواهند داشت.
الف – بیمه شده قبل از بیكار شدن حداقل 6 ماه سابقه پرداخت حق بیمه را داشته باشد.
ب – بیمه شده مكلف است ظرف 15 روز از تاریخ بیكاری با اعلام مراتب بیكاری به واحدهای كار و امور اجتماعی آمادگی خود را برای اشتغال بكار تخصصی و یا مشابه آن اطلاع دهد.
ج – بیمه شده بیكار در صورت لزوم در دوره های كارآموزی و سوادآموزی كه توسط واحد كار و امور اجتماعی و نهضت سوادآموزی تعیین میشود شركت نموده و هر دو ماه یكبار گواهی لازم در این مورد را به شعب تأمین اجتماعی تسلیم نماید.
تبصره 1 – تاریخ استفاده از مزایای بیمه بیكاری از 1 /1 /1365 تعیین میگردد. نحوه شمول بیكاران واجد شرایط سال 65 بشرح زیر است:
آن دسته از كارگرانیكه در طول سال 65 نزد سازمان تأمین اجتماعی بیمه بوده اند و شخصاً بر خلاف میل و اراده خود بیكار شده و در واحدهای كار و امور اجتماعی طرح شكایت نموده اند با رعایت بند ج این ماده مشمول خواهند بود.
تبصره 2 – كارگرانیكه در زمان دریافت مستمری بیكاری به شغل یا مشاغلی گمارده شوند كه میزان حقوق و مزایای آن از مستمری بیكاری كمتر باشد مابه التفاوت دریافتی بیمه شده از صندوق بیمه بیكاری پرداخت خواهد شد.
تبصره 3 – ایامی كه بیمه شده در زمان اشتغال غرامت دستمزد ایام بیماری یا بارداری دریافت میدارد در حكم سوابق پرداخت حق بیمه بیكاری خواهد بود.
تبصره 4 – مدت دریافت مقرری بیمه بیكاری جزء سوابق بیمه شده از نظر بازنشستگی از كارافتادگی و فوت محسوب خواهد شد.
تبصره 5 – مبنای محاسبه برای حمایتهای موضوع این قانون آخرین زمان اشتغال بیمه شدگان خواهد شد.
ماده 7
مدت پرداخت مقرری ایام بیكاران و میزان آن بشرح زیر میباشد:
الف – مدت پرداخت مقرری از زمان برخورداری از مزایای بیمه بیكاری برای بیمه شدگان متأهل 2 سال و مجرد یكسال خواهد بود كه در صورت اشتغال مجدد مقرری بیمه بیكاری قطع میگردد و در صورت تكرار بیكاری غیرارادی به تأیید وزارت كار و امور اجتماعی مجدداً مقرری بیمه بیكاری برقرار خواهد شد.
ب – مقرری ایام بیكاری از روز اول بیكاری به میزان حداقل حقوقی كه از طرف شورایعالی كار تعیین شده است پرداخت میگردد. به مقرری افراد متأهل تا چهار نفر از عائله تحت تكفل به نسبت هر یك از افراد به میزان 20 درصد حداقل دستمزد تعیین شده برای افراد مجرد به مقرری افزوده خواهد شد.
تبصره 1 – عائله تحت تكفل موضوع این ماده همان افرادی هستند كه در ماده 58 قانون تأمین اجتماعی مشخص شده اند.
تبصره 2 – بیمه شده بیكار و افراد تحت تكفل، در مدت دریافت مقرری ایام بیكاری بطور رایگان از خدمات درمانی موضوع بند الف و بند ب ماده 3 قانون تأمین اجتماعی استفاده خواهند كرد.
تبصره 3 – مقرری ایام بیكاری مانند سایر مستمریهای تأمین اجتماعی از پرداخت هرگونه مالیات معاف خواهد بود.
ماده 8
در موارد زیر مقرری ایام بیكاری قطع خواهد شد.
الف – زمانیكه بیمه شده مجدداً اشتغال بكار یابد.
ب – بنا به اعلام واحد كار و امور اجتماعی محل و یا نهضت سوادآموزی بیمه شده بیكار بدون عذرموجه از شركت در دوره های كارآموزی و یا سوادآموزی خودداری نماید.
ج – بیمه شده بیكار از قبول شغل تخصصی خود و یا شغل مشابه پیشنهادی خودداری ورزد.
د – بیمه شده بیكار ضمن دریافت مقرری مزد ایام بیكاری مشمول استفاده از مستمری بازنشستگی و یا از كارافتادگی شود.
هـ – بیمه شده به نحوی از انحاء با دریافت مزد ایام بلاتكلیفی به كار مربوطه اعاده گردد.
تبصره 1 – در صورتیكه پس از پرداخت مقرری ایام بیكاری محرز شود كه بیكاری بیمه شده ناشی از میل و اراده او بوده است كارگر موظف به استرداد وجوه دریافتی به سازمان خواهد بود و مشمولین بند (هـ) این ماده مكلف به بازپرداخت سهم بیمه بیكاری به سازمان تأمین اجتماعی خواهند بود.
تبصره 2 – چنانچه بیمه شده بیكار اشتغال مجدد خود را مكتوم داشته و مقرری ایام بیكاری را دریافت كرده باشد، ملزم به بازپرداخت مقرری دریافتی از تاریخ اشتغال خواهد بود.
تبصره 3 – دریافت كمك هزینه حین كارآموزی مانع استفاده از مقرری ایام بیكاری نخواهد بود.
ماده 9
كارفرمایان، شوراهای اسلامی و یا نمایندگان كارگران موظفند ضمن هماهنگی با یكدیگر فهرست محلهای خالی شغل را كه ایجاد میشود به مراكز خدمات اشتغال محل اعلام نمایند محلهای شغلی مذكور منحصراً توسط مراكز خدمات اشتغال و با معرفی بیكاران تأمین میگردد.
تبصره 1 – دولت مكلف است هر ساله از طریق سیستم بانكی و با استفاده از اعتبارات قرض الحسنه طرحهای اشتغال زای مشخصی را جهت اشتغال بكار بیكاران مشمول این قانون در بودجه سالانه كشور پیش بینی و رأساً یا از طریق شركتهای تعاونی و یا خصوصی و با نظارت وزارت كار و امور اجتماعی بموقع اجراء گذارد.
تبصره 2 – بیكاران مشمول این قانون در اخذ پروانه های كسب و كار و موافقت اصولی و تأسیس واحدهای اقتصادی از وزارتخانه های صنعتی، كشاورزی و خدماتی با معرفی وزارت كار و امور اجتماعی در اولویت قرار خواهند داشت.
تبصره 3 – سازمان آموزش فنی و حرفه ای وزارت كار و امور اجتماعی مكلف است همزمان با اجرای قانون بیمه بیكاری آموزش مهارتهای مورد نیاز بازار كار و نیز بازآموزی و تجدید مهارت كارگران تحت پوشش بیمه بیكاری موضوع بند ج ماده 6 این قانون را در مراكز آموزش فنی و حرفه ای و در مراكز آموزش جوار كارخانجات فراهم نماید.
تبصره 4 – نهضت سوادآموزی موظف است با همكاری كارفرمایان و وزارتخانه های مربوطه نسبت به تشكیل كلاسهای سوادآموزی برای آن دسته از بیسوادان مشمول این قانون اقدام نماید.
ماده 10
وزارت كار و امور اجتماعی مكلف است ظرف 6 ماه برای كلیه مشمولین قانون كار شناسنامه كار حاوی وضعیت اشتغال و بیكاری و نوع مهارت و سایر مشخصات شغلی آنان را تهیه نماید.
ماده 11
سازمان تأمین اجتماعی مكلف است حسابهای درآمد حق بیمه بیكاری و پرداخت مقرری ایام بیكاری موضوع این قانون را جداگانه نگهداری و در صورتهای مالی خود منعكس نماید و گزارش عملكرد مالی خود را هر 6 ماه یكبار به شورایعالی كار و شورایعالی تأمین اجتماعی و كمیسیون كار و امور اجتماعی مجلس شورای اسلامی ارائه نماید.
ماده 12
مدت اجرای این قانون سه سال بطور آزمایشی بوده و سازمان مكلف است كه هزینه های موضوع این قانون را منحصراً از محل درآمدهای ناشی از آن تأمین نماید. در پایان دوره آزمایشی مازاد عملیات مالی ناشی از اجرای این قانون در صورت تأیید ادامه اجرای آن به حساب ذخیره صندوق بیمه بیكاری منظور و در صورت كسری تا مبلغ 30 میلیارد ریال از محل ذخیره سازمان تأمین اجتماعی به حساب بیمه بیكاری مذكور واریز و مازاد بر آن بحساب دولت منظور خواهد شد.
تبصره – چنانچه در مراحل اجرایی طرح حساب درآمد حق بیمه كمبود داشته باشد سازمان تأمین اجتماعی مكلف است این كمبود را بصورت علی الحساب تأمین و بحساب بدهكار دولت منظور نماید.
ماده 13
وزارت كار و امور اجتماعی و سازمان تأمین اجتماعی مجری این قانون خواهند بود.
ماده 14
سازمان تأمین اجتماعی و وزارت كار و امور اجتماعی موظفند گزارش عملكرد اجرای این قانون را شش ماه قبل از پایان دوره آزمایشی با نتیجه تجربیات حاصله و گزارش عملكرد و عنداللزوم تجدیدنظر در میزان حق بیمه موضوع ماده 5 این قانون را جهت اجرای دائمی آن به هیأت دولت برای بررسی و تقدیم به مجلس شورای اسلامی تسلیم نمایند.
ماده 15
آئیننامه اجرائی این قانون ظرف یكماه توسط وزارت كار و امور اجتماعی و سازمان تأمین اجتماعی تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
قانون فوق مشتمل بر پانزده ماده و بیست و چهار تبصره در جلسة روز یكشنبه بیست و چهارم خردادماه یكهزار و سیصد و شصت و شش مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ دوم تیرماه یكهزار و سیصد و شصت و شش به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
رئیس مجلس شورای اسلامی – اكبر هاشمی
