هيأت وزيران در جلسه مورخ 22/12/1380 بنا به پيشنهاد شماره 11/10688 مورخ 26/7/1378 وزارت راه و ترابري و به استناد ماده (14) اصلاحي قانون رسيدگي به تخلفات و اخذ جرايم رانندگي – مصوب 1376 – آيين نامه اجرايي حمل و نقل جاده اي مواد خطرناك را به شرح زير تصويب نمود :
آيين نامه اجرايي حمل و نقل جاده اي مواد خطرناك مصوب 1380,12,22با اصلاحات و الحاقات بعدي
فصل اول : كليات و تعاريف
ماده 1
اصطلاحات به كار رفته در اين آيين نامه به شرح زير تعريف مي شوند :
الف – متصدي حمل و نقل : منظور از متصدي حمل و نقل در اين آيين نامه ، كليه شركتها و مؤسسات حمل و نقل ، سازمانها ، كارخانجات و … اعم از دولتي و غير دولتي مي باشند كه به حمل و نقل ، سازمانها ، كارخانجات ، و… اعم از دولتي و غير دولتي مي باشند كه به حمل و نقل محمولات خطرناك ( توليدات يا مواد اوليه ) مبادرت مي ورزند .
ب – مواد خطرناك : موادي كه نسبت به بهداشت يا سلامتي انسان ، حيوان و محيط زيست ذاتاً خطر زا بوده و مشمول يكي از طبقه بندي هاي نه گانه زير مي باشند :
1- طبقه يك : اين طبقه به سه دسته تقسيم بندي مي شود :
1-1- مواد و محصولات منفجره .
1-2-محصولا و كالاهايي كه با مواد منفجره انباشته گرديده اند .
1-3- محصولات و كالاهايي كه ايجاد آتش سوزي و احتراق مي نمايند .
2- طبقه دو : اين طبقه مشتمل است بر گازهاي تحت فشار مايع نشده و گازهاي نامحلول تحت فشار .
3- طبقه سه : اين طبقه مشتمل است بر مايعات قابل اشتعال .
4- طبقه چهار: اين طبقه به سه دسته تقسيم بندي مي شود .
1-4- جامدات قابل اشتعال .
2-4- موادي كه داراي قابليت آتش سوزي و آتش افروزي خود به خود مي باشند .
3-4- موادي كه بر اثر تماس با آب يا مجاور با رطوبت ، گازهاي قابل اشتعال توليد مي كنند .
5- طبقه پنج : اين طبقه به دو دسته تقسيم بندي مي شود :
1-5- موادي كه باعث ايجاد زنگ زدگي مي شوند .
2-5- پراكسيدهاي آلي
6- طبقه شش : اين طبقه به دو دسته تقسيم بندي مي شود :
1-6- محصولات سمي .
2-6- مواد و محصولات متعفن كه باعث ايجاد و نشر بيماريهاي عفوني مي گردند .
7- طبقه هفت : مواد راديواكتيو .
8- طبقه هشت : مواد خورنده و اسيدها .
9- طبقه نه : مواد و محصولات خطرناك متفرقه .
فهرست و اقسام مواد خطرناك كه تحت هر يك از طبقات نه گانه فوق قرار مي گيرند در ضميمه ‹‹ز›› اين آيين نامه آمده است . همچنين در ميان مواد خطرناك موضوع طبقات 2و4 موادي وجود دارند كه از حيث اهميت خطر و نحوه حمل ، علاوه بر مقررات كلي داراي شرايط خاصي هستند كه شرح هر يك از طبقات مذكور به ترتيب در ضميمه ‹‹ح›› و ‹‹ط›› اين آيين نامه آمده است .
ماده 2
انجام هرگونه عمليات حمل و نقل جاده اي مواد خطرناك از نقطه اي به نقطه ديگر در داخل كشور مستلزم رعايت مقررات و ضوابط مندرج در اين آيين نامه مي باشد :
تبصره – برنامه زمان بندي و مراحل اجراي مفاد آيين نامه به شرح زير است :
كليه شرايط و ضوابط مربوط به فصول اول و دوم اين آيين نامه در خصوص كليات و مقررات مربوط به عمليات بارگيري ، حمل و نقل و باراندازي مواد خطرناك پس از تصويب آيين نامه لازم الاجراء مي باشد .
كليه شرايط و ضوابط فصل سوم آيين نامه در خصوص مقررات مربوط به وسايل نقليه حامل مواد خطرناك حداكثر تا 1 سال پس از تاريخ تصويب آيين نامه لازم الاجرا مي باشد . با وجود اين مهلت رعايت مقررات مربوط به فصل سوم براي وسايل نقليه حامل مواد سوختني در كشور 2 سال پس از تصويب آيين نامه است .
كليه شرايط و ضوابط فصل چهارم اين آيين نامه در خصوص مقررات مربوط به راننده و كمك راننده وسايل نقليه حداكثر تا شش ماه پس از تاريخ تصويب آيين نامه لازم الاجرا مي باشد و كليه متصديان حمل و نقل موظفند ظرف مدت ياد شده اقدامات لازم را براي اجراي آن به عمل آورند .
ماده 3
راننده وسيله نقليه حامل مواد خطرناك بايد همواره ، حين عمليات حمل و نقل كالاي خطرناك اسناد مربوط به خصوصيات و نحوه حمل اين گونه كالاها را وفق ضميمه ‹‹ب›› اين آيين نامه در اختيار داشته باشد تا هنگام درخواست مقامات ذيصلاح ارايه نمايد .
تبصره ـ در موارد حمل و نقل فرآو‌رده‌هاي نفتي، فرم طراحي شده توسط شركت ملي پخش فرآو‌رده‌هاي نفتي مشرو‌ط به درج موارد و اطلاعات مربوط ، به عنوان ضميمه «ب» موضوع اين ماده تلقي شده و ارائه فرم ياد شده به ضميمه بارنامه مربوط توسط راننده وسيله نقليه حامل فرآو‌رده‌هاي نفتي كفايت مي‌كند.
ماده 4
وسايل حمل و نقل حامل مواد و محمولات خطرناك بايد در حين عمليات حمل و نقل كليه نشانه ها و علايم مندرج در ضميمه ‹‹الف›› اين آيين نامه را دارا باشند .
تبصره ـ به شركتهاي حمل و نقل مهلت داده مي‌شود تا نسبت به فراهم نمودن زمينه اجراي مفاد اين ماده درخصوص حمل و نقل فرآو‌رده‌هاي نفتي تا پايان سال 1383 اقدام نمايند.
ماده 5
فرستنده كالا و محصول خطرناك مكلف است پيش از تنظيم قرارداد حمل و نقل كالا ، طي اظهارنامه اي مطابق فرم پيوست شماره يك از ضميمه ‹‹ب›› متصدي حمل و نقل را از خطرناك بودن محموله و همچنين نوع خطر و اقدامات احتياطي كه بايد در حين حمل و نقل كالاي موصوف به عمل آيد ، مطلع نمايد .
تبصره – چنانچه متصدي حمل و نقل از وجود كالاي خطرناك آگاه نشده باشد ، پس از وقوف به موضوع بايد با هماهنگي سازمان حفاظت محيط زيست يا واحدهاي تابعه آن و كسب اجازه مدعي العموم حوزه قضايي محل توقف نسبت به تخليه محموله اقدام نموده و يا به محل بارگيري عودت نمايد . در اين شرايط صاحب كالا مطابق قوانين و مقررات موجود مسئول جبران كليه خسارتها و هزينه هايي است كه از تحويل چنين كالايي به متصدي حمل و نقل ، شخص ثالث يا دولت وارد گرديده است.
ماده 6
در صورت عدم رعايت ضوابط و دستورالعمل هاي مندرج در اين آيين نامه با تخلفات به شرح زير برخورد خواهد شد :
الف – مؤسسات و شركتهاي حمل و نقل جاده اي بر اساس ماده 13 مقررات و آيين نامه حمل و نقل بار و مسافر و مدت لغو پروانه فعاليت و تعطيلي شركتها و مؤسسات حمل و نقل جاده اي موضوع ماده 14 اصلاحيه قانون نحوه رسيدگي به تخلفات و اخذ جرايم رانندگي .
ب : رانندگان وسايل نقليه بر اساس جداول جرايم رانندگي موضوع ماده 2 قانون نحوه رسيدگي بر تخلفات و اخذ جرايم رانندگي .
فصل دوم : مقررات مربوط به عمليات بارگيري ، حمل و نقل و باراندازي مواد و محصولات خطرناك
ماده 7
چنانچه متصدي حمل و نقل قصد حمل مواد خطرناك را دارد كه در طبقه بندي مواد خطرناك تحت طبقات 8،6،1و9 شناسايي گرديده اند مكلف است جهت هماهنگي وتعيين مسير مجاز تردد از مبدأ به مقصد و با اولويت جاده هاي خارج از شهرها به سازمان راهداري و حمل و نقل جاده‌اي يا سازمانهاي تابعه مراجعه و ضمن ارايه درخواست كتبي به همراه اظهارنامه صاحب كالا ، مجوز و مسير عبور مواد خطرناك را دريافت نمايد .
تبصره – سازمان راهداري و حمل و نقل جاده‌اي مي تواند مجوز عبور و مسير حمل و نقل بعضي از مواد خطرناك را به صورت مدت دار ارايه نمايد .
ماده 8
وسيله نقليه حامل مواد خطرناك صرف نظر از وزن و حجم محموله فقط در ساعات روز مجاز به تردد در جاده هاي كشور خواهد بود و بايد قبل از پايان روز در پاركينگ مناسب توقف و تا آغاز روز بعد از حركت خودداري كند . در صورت لزوم سازمان راهداري و حمل و نقل جاده‌اي نقشه مسيري را كه وسيله نقليه حامل مواد خطرناك براي رسيدن به مقصد بايد طي كند و توقفهاي غير اضطراري بين راه در آن پيش بيني شده است را در اختيار متصديان حمل ونقل قرار خواهد داد و راننده مكلف است وسيله نقليه را در مسير تعيين شده هدايت كند . در نقشه مورد بحث سعي خواهد شد كه وسيله نقليه حتي المقدور از نقاط كم جمعيت و احياناً جاده اي كمر بندي شهرها عبور داده شود و توقفهاي بين راه دور از وسايل نقليه ديگر و محلهاي امن و خلوت انجام گيرد .
تبصره ـ دارندگان وسايل نقليه حامل فرآو‌رده‌هاي نفتي موظفند حداكثر تا پايان اسفند ماه سال 1385 نسبت به نصب تجهيزات مربوط به كنترل لحظه‌اي سرعت مجاز، ساعت مجاز رانندگي و امثال آن اقدام نمايند. پس از آن تاريخ وسايل نقليه حامل فرآو‌رده‌هاي نفتي تنها در صورت نصب تجهيزات ياد شده مجاز به تردد در شب مي‌باشند.
ماده 9
پارك و توقف وسايل نقليه حامل مواد و محصولات خطرناك در طول جاده ها فقط تحت شرايط زير امكانپذير است .
الف – نصب گوه به تعداد حداقل 2 عدد و متناسب با تعداد چرخهاي وسايل نقليه حامل مواد و محصولات خطرناك در حين توقف الزامي است .
ب – موتور وسيله حامل مواد و محصولا خطرناك بايد در حين توقف خاموش باشد .
ج – وسايل نقليه حامل مواد و محصولات خطرناك نبايد به هيچ عنوان نشت يا سرريز داشته باشند .
چ – وسايل نقليه حامل مواد و محصولات خطرناك بايد در نقاط با شيب كم توقف كنند و از پارك و توقف وسيله نقليه در سربالايي يا سرازيريهايي كه توسط وزارت راه و ترابري با علايم مشخص شده اند ، خودداري نمايد .
ح – در مواقعي كه راننده وسيله نقليه حامل مواد خطرناك اضطراراً مجبور به توقف شود بايد وسيله نقليه را حتي المقدور منتهي اليه سمت راست جاده در محوطه باز دور از پلها و تونلها و تأسيسات رفاهي بين راه متوقف نمايد .
خ – در توقف هاي بين راه وتوقفهاي اضطراري بايد راننده يا كمك راننده در وسيله نقليه يا اطراف آن باقي مانده و از آن مراقبت نمايد . علاوه بر اين ضرورت در مواضع 10 متري ابتدا و انتهاي وسيله نقليه متوقف شده چراغهاي 24 ولتي يا 12 ولتي زرد رنگ الكتريكي نصب شود كه تأمين نيروي آنها مستقل از وسيله نقليه صورت مي گيرد .
ماده 10
رانندگان وسايل نقليه حامل مواد خطرناك در هنگام سوخت گيري بايد موارد زير را رعايت كنند :
الف – سوخت گيري حتي الامكان در پمپهاي دور از شهرها و مراكز جمعيتي صورت گيرد .
ب – وسيله نقليه ديگري در جلو يا عقب وسيله نقليه حامل مواد خطرناك مشغول سوخت گيري يا در انتظار نوبت نباشد .
ج – موتور وسيله نقليه حامل مواد خطرناك بايد در حين سوخت گيري خاموش باشد .
د – راننده يا كمك راننده وسيله نقليه نبايد از آن دور شوند .
ماده 11
وسايل نقليه حامل محمولات خطرناك نبايد تحت هيچ شرايطي وسيله نقليه ديگري را يدك كشي نموده يا توسط وسيله نقليه ديگري يدك كشي شود .
ماده 12
حمل مسافر و سرنشين به استثناي راننده يا عوامل ديگري كه با تشخيص متصدي حمل و نقل بايد همراه محموله و وسيله نقليه در عمليات حمل و نقل كالاي خطرناك باشد، ممنوع است .
ماده 13
استعمال دخانيات يا استفاده از هر گونه وسيله روشنايي يا آتش زا در داخل وسيله نقليه يا در فاصله 50 متري آن در حين انجام عمليات حمل و نقل مواد خطرناك ممنوع است .
ماده 14
چنانچه به هر دليل در حين عمليات باراندازي يا بارگيري به ناچار بايد در محوطه اي تعدادي وسيله نقليه حامل مواد خطرناك متوقف شوند يا در توقفگاه مناسبي تعدادي از اينگونه وسايل نقليه متوقف شده اند بايد شعاع 20 متري را براي فاصله يكديگر حفظ كنند .
ماده 15
در صورتي كه پمپ تخليه كالاي خطرناك از نيروي موتور وسيله نقليه انرژي خود را كسب نمي نمايد بايد در حين تخليه ، موتور وسيله نقليه خاموش باشد .
تبصره 1 – چنانچه وسيله نقليه ، حامل محموله خطرناكي ازطبقات 8،6 و 9 باشد و محل تخليه و باراندازي در مكاني مسقف واقع شده باشد ، بايد وسيله نقليه مجهز به موتور پمپ تخليه محموله باشد كه منبع انرژي آن مستقل از موتور محركه وسيله نقليه است .
تبصره 2– چنانچه وسيله نقليه ، حامل محموله خطرناكي از طبقات 8،6،1 و9 بوده و محل تخليه و باراندازي در مكاني مسقف واقع شده باشد بايد در حين تخليه موتور وسيله نقليه خاموش باشد .
ماده 16
حمل مواد خطرناك در بارگير و يدك مستقل و همچنين حمل مواد خطرناك طبقات 8،6،1 و9 در وسايل نقليه مفصل دار ممنوع است .
ماده 17
محمولات خطرناك از طبقه 4 و رديف 3-4 بايد در بارگيريهاي مسقف و مقاوم نسبت به نفوذ آب و رطوبت حمل شوند .
ماده 18
چنانچه وسيله نقليه حامل مواد خطرناك به دليل نقص فني ناچار به توقف طولاني ( بر اساس نظر صاحب كالا در چارچوب مقررات سازمان راهداري و حمل و نقل جاده‌اي ) در مسير گردد ، راننده مكلف است متصدي حمل و نقل را از موضوع مطلع نمايد و متصدي حمل و نقل نيز مكلف است به محض اطلاع وسيله نقليه مناسبي را به همراه عوامل لازم براي باراندازي وسيله نقليه معيوب و بارگيري وسيله نقليه اعزامي به محل توقف خودرو اعزام نمايد .
ماده 19
در صورت بروز سوانحي كه منجر به پخش مواد در طبيعت مي گردد ، متصدي حمل و نقل ، موظف است سريعاً مراتب را به سازمان هاي امدادي اطلاع دهد .
ماده 20
متصدي حمل و نقل مكلف است قبل اعزام وسيله نقليه جهت بارگيري و حمل محموله خطرناك برنامه زمان بندي سفر را در اختيار راننده قرار دهد و راننده نيز مكلف است برنامه تنظيمي از سوي متصدي حمل و نقل را به دقت رعايت نمايد .
ماده 21
مواد خطرناك از انواع زير گروههاي طبقه 1 بايد در كاميون هاي بار بارگير بسته يا داراي دربهاي كناري (بغل بازشو) حمل شود .
ماده 22
حداكثر وزن محموله از طبقه 1 در زير گروه 1-1 نبايد از 1000 كيلوگرم و در زيرگروههاي 2-1 و 3-1 نبايد از 3000 كيلوگرم در هر بارگير تجاوز نمايد .
تبصره ميزان حمل محمولات متعلق به نيروهاي مسلح كشور در صورت ضرورت و با مسئوليت وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح از شمول اين ماده مستثني است .
ماده 23
متصدي حمل و نقل مكلف است مقررات مربوط به اسناد و مدارك حمل و نقل كالاي خطرناك را طبق ضوابط مندرج در ضميمه ‹‹ب›› رعايت نموده و بسته ها و جعبه هاي حامل مواد خطرناك نيز بايد داراي برچسب ويژه اي باشند كه مشخصات كالاي خطرناك و شماره طبقه مربوط به آن مطابق پيوست يك ضميمه ‹‹الف›› به دقت درآن منعكس شده باشد و روشهاي بسته بندي مندرج در ضميمه ‹‹ج›› در مورد آنها رعايت گردد.
ماده 24
چنانچه وسيله نقليه ، حامل محموله اي از طبقه 1 بوده و مقرر است كه محموله آن در باراندازهاي مختلف تخليه گردد، نحوه بارگيري بايد به نحوي باشد كه بدون جابه جا كردن ساير جعبه هاي حامل كالاي خطرناك و به ترتيب محموله تخليه و باراندازي شود .
ماده 25
چنانچه وسيله نقليه ، حامل مواد خطرناك از طبقه 1 توسط مأمورين پليس راه ملزم به توقف شود ، راننده وسيله نقليه مكلف است در نقطه اي كه پليس راه مشخص نموده است ، توقف نمايد .
ماده 26
در صورتي كه كارواني از وسايل نقليه حامل مواد خطرناك به دنبال يكديگر در حركت باشند ، رانندگان مكلف به حفظ فاصله 80 متري از يكديگر مي باشند .
ماده 27
محموله هايي از نوع دي اكسيد كربن و اكسيد نيتروژن و گازهايي از طبقه 2 بايد در وسايل نقليه بدون مفصل و در تانكرهاي ثابت كه به نحو مناسبي به شاسي وسيله نقليه محكم شده اند ، حمل گردند .
ماده 28
حمل گازهايي از طبقه 2 در مخازن كوچك و در بارگيريهاي كانتينرهاي ممنوع است .
ماده 29
حمل مايعات از طبقه 8 فقط توسط تانكرهاي ثابت مجاز است و اين گونه مواد نبايد به صورت بشكه هاي مجزا روي بارگيري هاي كفي يا اطاقدار حمل شوند .
فصل سوم : مقررات مربوط به وسايل نقليه حامل مواد و محمولات خطرناك
ماده 30
حمل و نقل كالاها و محمولات خطرناك در صورتي مجاز مي باشد كه وسايل نقليه حامل اين گونه محمولات حائز شرايط و ضوابط مندرج در اين فصل باشند .
تبصره حمل و نقل مواد سوختني به صورت مايع يا گاز در صورتي كه ظرفيت وسايل نقليه از ميزان زير تجاوز ننمايد ، مشمول مقررات اين آيين نامه نمي باشند .
الف – وسايل نقليه داراي تانكرهاي قابل انفكاك جهت حمل مايعات با حداكثر ظرفيت 1000 ليتر .
ب- تانك كانتينرها جهت حمل انواع گازها با حداكثر حجم 3000 ليتر .
ماده 31
وسايل نقليه حامل مواد خطرناك بايد علاوه بر معاينه فني معتبر، داراي گواهينامه تأييد صلاحيت صادره از طرف مؤسسه معتبر به شرح مذكور در ضميمه ‹‹د›› اين آيين نامه مي باشند .
تبصره 1– در صورت نبود مؤسسات فني ذي صلاح در شناسايي و بازرسي فني وسايل نقليه حامل مواد خطرناك، شركتها ومؤسسات حمل و نقلي شاغل در بخش حمل و نقل مواد خطرناك موظفند وفق مفاد اين آيين نامه صلاحيت فني وسيله نقليه تحت پوشش خود را به دفتر وارسي و گواهينامه اي مطابق ضميمه ‹‹د›› را تنظيم و در اختيار رانندگان و عوامل حمل و نقل كالاي خطرناك قرار دهند . مسئوليت قانوني ناشي از عدم بررسي دقيق و درست وسايل نقليه شاغل در اين بخش ، متوجه اين شركتها و مؤسسات بوده و هرگونه سهل انگاري در صدور چنين گواهينامه هايي مشمول مقررات ماده 6 خواهد بود .
تبصره 2– مدت اعتبار اين گواهينامه يك سال بوده و مالك وسيله نقليه مكلف است ظرف يك ماه قبل از انقضاي مدت گواهينامه آن را تمديد نمايد .
تبصره 3– چنانچه وسيله نقليه حامل مواد خطرناك از 2 بخش كشنده و بارگير تشكيل شده باشد بايد هر كدام به تفكيك داراي يك گواهينامه تأييد صلاحيت باشند .
تبصره 4– چنانچه وسيله نقليه حامل مواد خطرناك از 2 بخش كشنده و نيم يدك تشكيل شده باشد و نيم يدك به صورت مستقل داراي شماره پلاك باشد بايد در بند 7 گواهينامه تأييد صلاحيت شماره پلاك نيم يدك نيز درج گردد .
ماده 32
وسايل نقليه تانكردار با بارگيرهاي نيم يدك كه كانتينرهاي حامل مواد خطرناك را حمل مي كنند يا وسايل نقليه اي كه مواد و محصولات خطرناك را به صورت فله اي حمل مي كنند بايد از مثلثهاي خطر در هر دو طرف كانتينر يا تانك استفاده كنند .
ماده 33
اطلاعات زير بايد به صورت خوانا روي بدنه بارگير وسايل نقليه تانكردار كه محمولات خطرناك را حمل نمايند درج گردد .
نام شركت يا مؤسسه حمل و نقل
ظرفيت تانكر .
وزن خالي تانكر .
حداكثر وزن تامكر به همراه محموله .
تاريخ و مدت اعتبار بازرسي .
ماده 34
اطلاعات زير بايد به صورت خوانا بر روي تانك كانتينرهاي حامل مواد خطرناك درج گردد .
شماره ثبت تانك كانتينر .
نام شركت توليد كننده تانك كانتينر .
شماره سريال اعلام شده توسط شركت توليد كننده تانك كانتينر .
مقدار عددي فشار محموله بر حسب مگاپاسكال يا بار .
سال توليد تانك كانتينر .
ظرفيت تانك كانتينر بر حسب ليتر .
ماده 35
وسايل نقليه اي كه محمولات خطرناك با حداكثر نقطه اشتعال 32 درجه سانتي گراد را حمل مي نمايند بايد سرپوشيده بوده و طرح و ساخت محفظه بارگير آنها به صورتي باشد كه محموله آنها تحت اثر دما و حرارت خارج از محيط قرار نگيرند .
ماده 36
حداكثر عمر تانكرهايي كه به صورت بارگير براي حمل كالاهاي خطرناك از طبقه 3 بكار مي روند ، نبايد از 8 سال تجاوز كند .
ماده 37
تانكرهايي كه در آنها محمولاتي از طبقات 2-5 و8 حمل مي شوند بايد از ورقي با پوشش گالوانيزه ساخته شوند و عمر آنها نيز از 4 سال تجاوز ننمايد .
ماده 38
وسايل نقليه حامل مواد خطرناك بايد در سطح قايم عقب داراي مثلث نارنجي رنگ به طول قاعده 40 سانتي متر و ارتفاع 30 سانتي متر با خط مشكي حاشيه اي به ضخامت 15 ميلي متر باشند .
تبصره 1– وسايل نقليه تانكردار و بارگيرهايي كه داراي بيش از يك تانكر براي حمل و نقل كالاي خطرناك هستند بايد علاوه بر نصب مثلث موضوع اين ماده به دو مثلث خطر با همان ابعاد در طرفين نيز مجهز باشند .
تبصره 2– وسايل نقليه حامل محمولات خطرناك به صورت جامد و فله اي ، علاوه بر نصب مثلث خطر موضوع اين ماده ، بايد تابلوهاي نارنجي كه شماره كالاي خطرناك، شماره خطر و ساير مشخصات لازم در آن ثبت شده است را مطابق ضميمه ‹‹هـ›› داشته باشند .
ماده 39
وسايل نقليه حامل مواد خطرناك بايد به وسايل اطفاي حريق متناسب با نوع وسيله نقليه و ميزان قابليت اشتعال كالاهاي حمل شده مجهز باشند .
فصل چهارم : مقررات مربوط به راننده و خدمه وسايل نقليه حامل مواد و محمولات خطرناك
ماده 40
حمل و نقل كالاها و محمولات خطرناك در صورتي مجاز مي باشد كه رانندگان و كمك رانندگان وسايل نقليه حامل اين گونه محمولات حائز شرايط و ضوابط مندرج در اين فصل باشند .
ماده 41
رانندگان وسايل نقليه حامل مواد خطرناك بايد داراي گواهينامه معتبر متناسب با نوع وسيله نقليه تحت راهبري خويش بوده و حداقل مدت 3 سال از زمان صدور گواهينامه نيز سپري شده باشد .
تبصره 1– حداقل سن رانندگان كه قصد فعاليت در زمينه حمل و نقل مواد خطرناك رادارند ، 26 سال تمام مي باشد .
تبصره 2– حداكثر سن مجازبراي رانندگان وسايل نقليه حامل مواد خطرناك 50 سال تمام مي باشد . اما در صورت عدم بروز تخلفات از جانب راننده با در نظر گرفتن امتياز بندي تخلفات راننده ،متصدي حمل و نقل مي تواند با موافقت سازمان از رانندگان با سن بيش از 50 سال و كمتر از 60 سال استفاده نمايد .
ماده 42
آن دسته از رانندگان كه مواد خطرناك را داخل تانكرهاي ثابت يا تانكرهاي قابل انتقال با ظرفيت بيش از 1000 ليتر يا تانك كانتينرهاي با ظرفيت بيش از 3000 ليتر حمل مي كنند و همچنين رانندگاني كه به حمل اين مواد توسط وسايل نقليه با وزن ناخالص بيش از 3500 كيلوگرم اقدام مي نمايند ، بايد علاوه بر گواهينامه متناسب با رانندگي وسيله نقليه ، تأييديه ويژه اي كه مؤيد آشنايي با موضوع حمل و نقل مواد خطرناك ، مفاد آيين نامه حمل و نقل جاده اي مواد خطرناك ، اقدامات احتياطي جهت اجتناب از بروز حوادث ناشي از حمل و نقل مواد خطرناك و اقدامات پيشگيرانه در جهت جلوگيري از حوادث ناشي از حمل و نقل جاده اي اين مواد را مطابق نمونه مذكور در ضميمه و در اختيار داشته باشند .
تبصره 1 – براي صدور تأييديه ويژه ، شركتها و مؤسسات حمل و نقلي كه به جابه جايي مواد خطرناك مبادرت مي ورزند ، مكلفند بر اساس ضوابط و دستورالعملهاي ارايه شده از طرف سازمان حمل و نقل و پايانه هاي كشور اقدام به برگزاري دوره هاي آموزشي نموده و تأييديه ويژه را به رانندگان ارايه كنند .
تبصره 2 ـ در مورد رانندگان وسايل نقليه حامل فرآو‌رده‌هاي نفتي، شركت ملي پخش فرآو‌رده‌هاي نفتي مكلف است دستور عمل آموزشي رانندگان مربوط درخصوص نحوه مقابله با مخاطرات ناشي از حمل كالاهاي مذكور و نيز چگونگي بارگيري و حمل كالاهاي موصوف را تهيه نمايد و پس از تأييد سازمان راهداري و حمل و نقل جاده‌اي، در اختيار متصديان حمل و نقل اين قبيل مواد خطرناك قرار دهد.
ماده 43
رانندگان وسايل نقليه مكلفند قبل از آغاز عمليات حمل و نقل وسايل و لوازم زير را به همراه داشته باشند و در صورت لزوم از آنها استفاده كنند .
جليقه زرد رنگ احتياط مطابق با استاندارد 471 EN
عينك حفاظتي مناسب جهت حفاظت از چشم در مقابل حرارت و خطرات ناشي از واكنشهاي شيميايي مواد خطرناك .
ماسك مناسب براي تصفيه بخارها و گازهاي ناشي از محمولات سمي .
دستكش لاستيكي مناسب و مقاوم در برابر مواد شيميايي .
چكمه لاستيكي مقاوم در برابر مواد شيميايي .
تن پوشي سراسري از جنس مواد ضد آب (WATER PROOF ) و مقاوم در برابر مواد شيميايي .
چراغ قوه دستي .
بطري حاوي مايع شستشوي چشم .
بطري حاوي آب .
ماده 44
به منظور كنترل و ارزيابي ميزان تخلفات رانندگي رانندگان و شركتهاي حمل و نقل از مفاد اين آيين نامه دستورالعمل امتيازبندي تخلفات و نحوه برخورد با رانندگان و شركتها توسط سازمان راهداري و حمل و نقل جاده‌اي و معاونت راهنمايي و رانندگي و امور حمل و نقل ناجا تهيه و به مرحله اجرا گذارده خواهد شد .
ماده 45
استفاده از راننده اي كه حائز كليه شرايط راننده اصلي باشد ، همراه وسيله نقليه حامل مواد خطرناك اجباري است .
ماده 46
رعايت كنوانسيون بازل و مصوبات مرتبط با آن در حمل و نقل جاده اي لازم الاجرا است .
معاون اول رييس جمهور – محمد رضا عارف