هيئت وزيران در جلسه مورخ 24 /5 /1386 بنا به پيشنهاد شماره 17850 /11 مورخ 6 /9 /1385 وزارت راه و ترابري و به استناد تبصره (3) ماده (2) قانون دسترسي آزاد به شبكه حمل و نقل ريلي كشور ـ مصوب 1384 ـ آيين نامه اجرايي كميسيونهاي جلوگيري از سوانح راه آهن را به شرح زير تصويب نمود:
آيين نامه اجرايي كميسيونهاي جلوگيري از سوانح راه‌آهن مصوب 1386,05,24با اصلاحات و الحاقات بعدي
ماده 1
در اين آيين نامه عبارات زير در معاني مشروح مربوط به كار مي رود:
الف- كميسيون سوانح ناحيه: كميسيوني متشكل از اعضاء به شرح آتي است كه به منظور كنترل و بكارگيري آيين نامه‌ها و دستورالعملهاي اجرايي، پيشگيري و رسيدگي به سوانح احتمالي در نواحي راه آهن جمهوري اسلامي ايران تشكيل مي گردد.
ب- كميسيون عالي سوانح: كميسيوني متشكل از اعضاء به شرح آتي است كه به منظور پيشگيري از سوانح احتمالي، تهيه دستورالعملها و مقررات عملياتي و اجرايي و نظارت بر اجراي آنها و رسيدگي به تقاضاي تجديد نظر نسبت به آراي صادره در كميسيونهاي سوانح نواحي به شرح مندرج در اين آيين نامه در مركز راه آهن جمهوري اسلامي ايران تشكيل مي گردد.
ماده 2
كميسيون جلوگيري از سوانح راه آهن مستقر در نواحي كه در اين آيين نامه كميسيون سوانح ناحيه ناميده مي شود، با عضويت مديركل يا معاون فني ناحيه و پنج نفر خبره در هر يك از رسته‌هاي ناوگان، سير و حركت، خط و ابنيه فني، علايم و ايمني كه با پيشنهاد مديركل ناحيه و تأييد كميسيون عالي سوانح راه آهن براي يك دوره دو ساله قابل تمديد انتخاب مي شوند، تشكيل مي گردد.
تبصره 1 ـ مديركل يا معاون فني ناحيه، رييس، و عضو خبره ايمني، دبير كميسيون مي باشد.
تبصره 2 ـ هرگاه به عللي تغيير اعضاي كميسيون قبل از انقضاي مدت دو سال ايجاب نمايد، عضو يا اعضاي جديد با همان شرايط انتخاب خواهند شد.
ماده 3
كميسيون سوانح ناحيه جهت رسيدگي به سانحه اقدامات زير را بعمل مي آورد:
الف– به سرعت در محل حاضر شده و ضمن تهيه كروكي صحنه و بررسي علل و عوامل وقوع آن، صورتمجلس وضعيت سانحه را تنظيم و تحقيقات اوليه را از مباشرين، مسببين و شاهدين معمول و اظهارات آنان را در برگ تحقيق قيد مي نمايد.
تبصره 1 ـ در صورت عدم امكان حضور هر يك از افراد مذكور جانشين وي كه قبلاً به تأييد كميسيون عالي سوانح رسيده است اعزام مي گردد.
تبصره 2 ـ در مواردي كه سوانح ريلي منجر به قتل يا جرح شود نماينده نيروي انتظامي راه آهن نيز بايستي همراه كميسيون اعزام شود.
تبصره 3 ـ در صورت وقوع سانحه ريلي كه مديريت آن خارج از توان و ظرفيت راه آهن باشد ضمن انجام وظايف كميسيون سوانح (موارد بندهاي «الف» و «ب» اين ماده) موضوع بعنوان بحران تلقي و بلافاصله مسئولين مربوطه راه آهن مراتب را با سريعترين وسيله ممكن به اطلاع بالاترين مقام مسئول مي رسانند كه در اين شرايط مطابق طرح جامع امداد و نجات كشور موضوع تصويب نامه شماره 2282 /ت24412هـ مورخ 23 /1 /1382 اقدام خواهد شد.
ب– پس از تكميل تحقيقات ضمن تشكيل جلسه با حضور كليه اعضا و تعيين خسارات وارده به ناوگان، خط و ابنيه فني، علائم، تأسيسات و تجهيزات، افراد و ديگر موارد ناشي از سانحه، علت يا علل وقوع سانحه، مسئول يا مسئولين آن و ميزان مسئوليت هر يك را طي صورتجلسه‌اي تعيين مي نمايد.
تبصره 1 ـ نظريه كميسيون سوانح ناحيه با اكثريت آراء معتبر مي باشد. در صورت تساوي آراء تصميمي كه مطابق نظر رييس كميسيون باشد، ملاك عمل خواهد بود.
تبصره 2 ـ در مواردي كه سوانح ريلي منجر به قتل يا جرح شود يك نسخه از نظريه كميسيون سوانح ناحيه به نيروي انتظامي راه آهن ارسال مي گردد. نيروي انتظامي ناحيه بعنوان ضابط دادگستري مكلف است نظريه كميسيون را به همراه پرونده قضايي به دادگستري محل ارسال نمايد.
ج– كميسيونهاي سوانح نواحي به منظور پيشگيري از سوانح هر ماه بايد از كليه خطوط، تأسيسات، تجهيزات و عمليات در محدوده ناحيه خود بازديد نمايند و علاوه بر ثبت ايرادها در دفتر مخصوص ايستگاه يك نسخه از آن را جهت تنظيم صورت مجلس كميسيون و پيگيريهاي بعدي به دبير كميسيون ارايه نمايند و اعضاي كميسيون بايد از رفع نواقص در بازديد بعدي مطمئن شوند.
ماده 4
چنانچه مسئول يا مسئولين وقوع سانحه از كاركنان راه آهن باشند مديركل ناحيه مراتب را ضمن ابلاغ به آنان به هيئتهاي رسيدگي به تخلفات اداري يا كميته انضباط كار (حسب مورد) جهت اقدام اعلام و در صورتي كه مسئوليت متوجه شركتهاي حمل و نقل ريلي يا پيمانكاري يا ساير اشخاص باشد، نظريه كميسيون را به آنان ابلاغ مي نمايد. هر يك از مسئولين سانحه كه به نظر كميسيون سوانح ناحيه اعتراض داشته باشند، مي توانند ظرف مدت بيست روز از تاريخ ابلاغ مراتب اعتراض كتبي خود را به ناحيه راه آهن مربوط تحويل و رسيد اخذ نمايند تا پرونده جهت رسيدگي به كميسيون عالي سوانح راه آهن ارسال گردد. ناحيه راه آهن مربوط موظف است اعتراض دريافتي را جهت طرح در كميسيون عالي سوانح به دبيرخانه كميسيون مذكور ارسال نمايد.
تبصره ـ در مواردي كه پرونده در مراجع قضايي در حال رسيدگي بوده و اصحاب دعوي به نظريه كميسيون سوانح ناحيه اعتراض داشته باشند، موضوع جهت رسيدگي و اظهار نظر به كميسيون عالي سوانح ارجاع خواهد شد.
ماده 5
كميسيون عالي رسيدگي به سوانح راه آهن كه در اين آيين نامه كميسيون عالي سوانح ناميده مي شود با عضويت يك نفر رييس و پنج نفر خبره امور ناوگان ، سير و حركت ، خط و ابنيه فني ، علايم و ايمني (دبير كميسيون ) با پيشنهاد مدير عامل شركت راه آهن جمهوري اسلامي ايران و تأييد وزير راه و شهرسازي تشكيل مي گردد. افراد مذكور در زمان عضويت در كميسيون عالي سوانح نبايد مسؤوليتي در راه آهن داشته باشند.
تبصره 1 ـ در موارد رسيدگي به اعتراضات اصحاب دعوي به نظريه كميسيونهاي سوانح نواحي، نماينده انجمن صنفي شركتهاي حمل و نقل ريلي به اعضاي كميسيون اضافه مي شود.
تبصره 2– رييس كميسيون عالي سوانح فردي خبره و با حداقل (3) سال سابقه عضويت در هيئت مديره يا در سمت معاونت مدير عامل شركت راه آهن جمهوري اسلامي ايران و يا عضويت در كميسيون عالي سوانح مي باشد.
تبصره 3 ـ هرگاه به عللي تغيير اعضاي كميسيون عالي سوانح قبل از انقضاي مدت دو سال ايجاب نمايد، عضو يا اعضاي جديد با همان شرايط انتخاب خواهند شد.
تبصره 4 ـ جلسات كميسيون عالي سوانح با حضور كليه اعضاء رسميت يافته و نظريه كميسيون با اكثريت آراء معتبر خواهد بود.
تبصره 5 ـ در صورت عدم امكان حضور هر يك از افراد مذكور جانشين وي كه قبلاً به پيشنهاد مديرعامل راه آهن و تأييد وزير راه و ترابري رسيده است، در جلسه شركت مي نمايد.
تبصره 6 ـ كميسيون عالي سوانح موظف است به منظور ارتقاي ايمني، كليه حوادث مهم را مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار داده و دستورالعملهاي مورد نياز جهت جلوگيري از تكرار حوادث مشابه صادر نمايد.
تبصره 7 ـ كميسيون عالي سوانح موظف به تهيه دستورالعملها و اصلاح مقررات در جهت ارتقاء ايمني و ايجاد روش واحد جهت عمليات ريلي در راه آهن مي باشد.
ماده 6
نظريه كميسيون عالي سوانح راه آهن غير قابل اعتراض بوده و نظريه اين كميسيون و نيز نظريه كميسيونهاي سوانح نواحي (در صورت عدم اعتراض اصحاب دعوي در موعد مقرر) در صدور آراي قضايي بعنوان نظريه كارشناسي ملاك عمل قرار مي گيرد.
معاون اول رئيس جمهور- پرويز داودي
