قانون موافقتنامه دوجانبه حمل و نقل هوایی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت پادشاهی مغرب مصوب 1379,04,19
ماده واحده – موافقتنامه دو جانبه حمل و نقل هوایی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت پادشاهی مغرب مشتمل بر یك مقدمه و (22) ماده و یك پیوست با رعایت اصل یكصد و سی و نهم (139) قانون اساسی در بخش ارجاع به داوری به شرح ضمیمه تصویب و اجازه مبادله اسناد آن داده می‌شود.
بسم الله الرحمن الرحیم
موافقتنامه دوجانبه حمل و نقل هوایی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت پادشاهی مغرب
دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت پادشاهی مغرب كه از این پس «طرفهای متعاهد» نامیده می‌شوند و عضو كنوانسیون هواپیمایی كشوری بین‌المللی كه در تاریخ 16 آذر 1323 هجری شمسی برابر با 7 دسامبر 1944 میلادی در شیكاگو جهت امضاء مفتوح گردید، می‌باشند،
با تمایل به انعقاد موافقتنامه‌ای كه مكمل كنوانسیون مذكور است، به منظور تأسیس و توسعه سرویسهای هوایی بین و ماورای سرزمینهای خود،
نسبت به موارد زیر موافقت نمودند:
ماده 1 – تعاریف
بجز در مواردی كه فحوای عبارت معنی دیگر را ایجاب نماید، از لحاظ این موافقتنامه:
الف – اصطلاح «كنوانسیون» به كنوانسیون هواپیمایی كشوری بین‌المللی كه در تاریخ 16 آذر 1323 هجری شمسی برابر با 7 دسامبر 1944 میلادی در‌شیكاگو برای امضاء مفتوح گردید، اطلاق می‌شود و شامل هر الحاقیه‌ای كه به موجب ماده (90) كنوانسیون و هر اصلاحیه كنوانسیون طبق ماده (94) آن، تا حدی كه الحاقیه‌ها و اصلاحات مورد تنفیذ یا تصویب دو طرف متعاهد قرار گرفته است، خواهد بود.
ب – اصطلاح «موافقتنامه» به موافقتنامه حاضر، از جمله پیوست آن و هر تغییری كه در مورد آنها انجام خواهد شد، اطلاق می‌شود.
پ – اصطلاح «مقامهای هواپیمایی» برای دولت جمهوری اسلامی ایران، به رییس هواپیمایی كشوری و برای دولت پادشاهی مغرب، به وزیر حمل و‌نقل (اداره هوایی) و در هر دو مورد هر شخص یا مقامی كه مجاز به انجام وظایف هواپیمایی كشوری یا وظایف مشابه باشد، اطلاق می‌شود.
ت – اصطلاح «سرویسهای توافق شده» به سرویسهایی كه مطابق بند (1) ماده (2) این موافقتنامه در مسیرهای مشخص شده ایجاد می‌گردد، اطلاق می‌شود.
ث – اصطلاحهای «سرویس هوایی»، «سرویسهای هوایی بین‌المللی»، «شركت هواپیمایی» و «توقف به منظورهای غیر حمل و نقل» به ترتیب دارای همان معانی هستند كه در ماده (96) كنوانسیون به آنها داده شده است.
ج – اصطلاح «تجهیزات هواپیما» به مواردی غیر از خوار و بار و لوازم یدكی قابل حمل برای استفاده در هواپیما در طول پرواز از جمله تجهیزات كمكی و اولیه، اطلاق می‌شود.
چ – اصطلاح «شركت (شركتهای) هواپیمایی تعیین شده» به یك یا چند شركت هواپیمایی كه توسط یك طرف متعاهد تعیین شده است و به موجب‌ماده (3) (تعیین شركتهای هواپیمایی) این موافقتنامه، توسط طرف متعاهد دیگر اجازه فعالیت یافته باشد، اطلاق می‌شود.
ح – اصطلاح «لوازم یدكی» به مواد مورد مصرف برای تعمیر یا تعویض قطعات در هواپیما از جمله موتورها، اطلاق می‌شود.
خ – اصطلاح «مسیرهای مشخص شده» به مسیرهای مشخص شده در پیوست این موافقتنامه، اطلاق می‌شود.
د – اصطلاح «خوار و بار» به موادی كه به سادگی مصرف می‌شوند و برای استفاده یا فروش در هواپیما در طول پرواز می‌باشند از جمله مواد مصرفی خوراكی اطلاق می‌شود.
ذ – اصطلاح «نرخ» به وجوهی كه باید برای حمل مسافر، بار همراه و غیر همراه پرداخت گردد و شرایطی كه به موجب آن قیمتها اعمال می‌شود از‌جمله قیمتها، كارمزدها و شرایط مقرر برای آژانس (نمایندگی) و سایر خدمات جنبی به استثنای دستمزدها و شرایط حمل پست اطلاق می‌شود.
ر – اصطلاح «سرزمین» در مورد یك كشور به مناطق خاكی، آبهای داخلی و آبهای سرزمینی مجاور آن كه تحت حاكمیت كشور مزبور باشد، اطلاق‌می‌شود.
ز – اصطلاح «ظرفیت» در مورد یك هواپیما به میزان بارگیری مؤثر آن هواپیما در یك مسیر یا قسمتی از مسیر و اصطلاح «ظرفیت» در مورد «سرویس‌توافق شده» به ظرفیت هواپیما در چنین سرویسی ضربدر دفعات پرواز هواپیمای مزبور طی زمان معین در تمام یا قسمتی از مسیر، اطلاق می‌شود.
ژ – اصطلاح «جدول» به جدول مسیرهای پیوست این موافقتنامه و كلیه اصطلاحات آن كه طبق مفاد ماده (16) این موافقتنامه مورد توافق قرار می‌گیرد، اطلاق می‌شود. جدول جزو لاینفكی از این موافقتنامه را تشكیل می‌دهد.
ماده 2 – اعطای حقوق
1 – هر طرف متعاهد حق تأسیس سرویسهای هوایی، در مسیرهای مشخص شده در بخش مربوط پیوست را به طرف متعاهد دیگر اعطا می‌نماید.
2 – هر طرف متعاهد حقوق زیر را به طرف متعاهد دیگر در خصوص برقراری سرویسهای هوایی بین‌المللی منظم خود اعطا می‌نماید:
الف – حق پرواز بدون فرود از فراز سرزمین خود،
ب – حق توقف در سرزمین خود به منظورهای غیر حمل و نقل، و
پ – توقف در سرزمین مذكور در نقاطی كه برای آن مسیر در جدول مسیر پیوست به این موافقتنامه مشخص گردیده است، به منظور سوار و پیاده كردن مسافر، بار و پست، در حمل و نقل بین‌المللی براساس مفاد این موافقتنامه.
3 – استفاده از آزادی پنجم حقوق حمل و نقل مشروط به پیشنهاد شركتهای هواپیمایی تعیین شده كشور اعطا كننده و تصویب مقامهای ذیصلاح هواپیمایی طرفهای متعاهد می‌باشد.
4 – هیچ یك از مفاد این ماده به نحوی تلقی نخواهد شد كه شركت (شركتهای) هواپیمایی تعیین شده یك طرف متعاهد، محق باشد در سرزمین طرف متعاهد دیگر، مسافر، بار ، بار غیر همراه و پست به مقصد نقطه دیگری در سرزمین طرف متعاهد دیگر حمل كند.
5 – به منظور اجرای این ماده هر یك از طرفهای متعاهد می‌توانند فرودگاههای مورد استفاده را در سرزمین خود مشخص نمایند.
6 – در مناطق جنگی یا تحت اشغال نظامی یا در مناطقی كه بدین طریق تحت تأثیر قرار گرفته‌اند انجام این قبیل سرویسها منوط به تصویب مقامهای ذیصلاح مربوط خواهد بود.
ماده 3 – تعیین شركتهای هواپیمایی
1 – هر طرف متعاهد حق دارد یك یا چند شركت هواپیمایی را به عنوان شركت هواپیمایی كه سرویسهای مورد توافق را در مسیرهای مشخص شده انجام خواهد داد، تعیین و مراتب را به طور كتبی به طرف متعاهد دیگر اعلام نماید.
2 – پس از دریافت اعلامیه تعیین، مقامهای هواپیمایی طرف متعاهد دیگر با رعایت مفاد این ماده و ماده (4) ، بدون تأخیر به شركت (شركتهای) تعیین شده، براساس بند (1) این ماده، اجازه بهره برداری مربوط را اعطا خواهند كرد.
3 – به منظور اعطای اجازه بهره برداری مربوط طبق بند (2) این ماده، مقامهای هواپیمایی یك طرف متعاهد می‌توانند از شركت (شركتهای) هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر بخواهند كه مقامهای یاد شده را قانع سازند شرایط مقرر در قوانین و مقرراتی را كه معمولاً طبق مفاد كنوانسیون توسط مقامهای مزبور در مورد بهره برداری از سرویسهای هوایی بین‌المللی اعمال می‌گردد، دارا می‌باشد.
4 – زمانی كه یك شركت هواپیمایی طبق این ماده تعیین و اجازه كسب نماید، می‌تواند سرویسهای توافق شده را كه آن شركت برای بهره برداری از آنها، تعیین شده مورد بهره برداری قرار دهد مشروط بر آنكه نرخی مطابق مفاد مواد (5) (تصویب برنامه‌های پروازی) و (10) (نرخها) این موافقتنامه در مورد‌آن سرویس لازم‌الاجرا گردیده باشد و در هر زمان توسط آن شركت (شركتهای) هواپیمایی رعایت گردد.
ماده 4 – لغو یا تعلیق اجازه بهره برداری
1 – هر طرف متعاهد حق دارد در موارد زیر اجازه بهره برداری را لغو یا استفاده از حقوق اعطاء شده به موجب ماده (2) این موافقتنامه را در مورد شركت(شركتهای) هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر معلق نماید یا هر شرطی را كه ممكن است برای استفاده از این حقوق لازم باشد وضع نماید:
الف – چنانچه شركت هواپیمایی تعیین شده مذكور نتواند ثابت كند كه شرایط مقرر در قوانین و مقرراتی را كه معمولاً طبق مفاد كنوانسیون توسط مقامهای مزبور در مورد سرویسهای هوایی بین‌المللی اعمال می‌گردد دارا می‌باشد.
ب – چنانچه شركت هواپیمایی مذكور عملیات بهره برداری را مطابق مقررات این موافقتنامه انجام ندهد.
پ – چنانچه شركت هواپیمایی تعیین شده قوانین یا مقررات لازم‌الاجرا را در سرزمین طرف متعاهدی كه این حقوق را اعطا نموده است، رعایت نكند.
ت – چنانچه شركت هواپیمایی مذكور نتواند ثابت كند كه بخش عمده مالكیت و كنترل مؤثر آن در دست طرف متعاهدی كه شركت مذكور را تعیین‌نموده یا اتباع آن است.
2 – جز در مواردی كه اعمال حق لغو، تعلیق یا وضع شرایط، كه به موجب بند (1) ماده حاضر اعطاء شده، به صورت فوری برای جلوگیری از نقض بیشتر قوانین یا مقررات یا مفاد این موافقتنامه لازم باشد. این حق فقط پس از مشورت با مقامهای هواپیمایی طرف متعاهد دیگر طبق ماده (17) این موافقتنامه اعمال خواهد شد.
ماده 5 – تصویب برنامه‌های پروازی
1 – شركت (شركتهای) هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد حداكثر (30) روز قبل از بهره برداری از هر سرویس مورد توافق، برنامه‌های پرواز پیشنهادی خود را به مقامهای هواپیمایی طرف متعاهد دیگر برای تصویب تسلیم خواهد نمود.
چنین برنامه‌های پروازی شامل نوع سرویس، هواپیمای مورد استفاده، جدول مسیر پروازی، نرخها، شرایط حمل و نقل و تمام اطلاعات مربوط خواهد‌بود.
2 – چنانچه شركت (شركتهای) هواپیمایی تعیین شده تمایل به انجام پروازهای تكمیلی و یا اضافی علاوه بر پروازهای مندرج در جدول مسیر پروازی مصوب داشته باشد، ابتدا باید از مقامهای هواپیمایی طرف متعاهد مربوط كسب اجازه نماید.
3 – هر گونه تغییرات بعدی در جدول مسیر پروازی مصوب شركت (شركتهای) هواپیمایی تعیین شده برای تصویب به مقامهای هواپیمایی طرف متعاهد دیگر تسلیم خواهد شد.
ماده 6 – اصول حاكم بر بهره برداری از سرویسهای توافق شده
1 – شركتهای هواپیمایی تعیین شده دو طرف متعاهد از رفتار عادلانه و متساوی برخوردار خواهند بود تا بتوانند برای انجام سرویسهای مورد توافق از فرصت متساوی بهره‌مند باشند.
به هر حال شركتهای هواپیمایی تعیین شده در بهره برداری از سرویسهای مورد توافق منافع دوجانبه خود را منظور خواهند داشت تا به طور ناروا در سرویسهای مربوط آنها اثر نامطلوب ایجاد نشود.
2 – بهره برداری از آزادی سوم و چهارم حقوق حمل و نقل بین سرزمینهای طرفهای متعاهد در هر دو جهت در طول مسیرهای مشخص شده از حقوق اولیه و اساسی هر یك از طرفهای متعاهد محسوب می‌گردد.
3 – همچنین بهره برداری از حمل و نقل نقاط واسط و ماوراء برای كارآیی سرویسهای توافق شده به گونه‌ای كه در پیوست موافقتنامه پیش‌بینی شده‌است مهم می‌باشد.
4 – در مورد بهره برداری از سرویسهای توافق شده:
الف – مجموع ظرفیتی كه در هریك از مسیرهای مشخص شده ارائه می‌شود، با توجه به نیازمندیهای واقعی و پیش‌بینی شده معقول حمل و نقل تعیین خواهد شد.
ب – شركتهای هواپیمایی تعیین شده دو طرف متعاهد از ظرفیت اشاره شده در بند (الف) این ماده به نسبت متساوی بهره برداری خواهند كرد.
5 – شركتهای هواپیمایی تعیین شده دو طرف متعاهد به منظور برآوردن تقاضای حمل و نقل ناشی از تغییرات فصلی یا تقاضاهای حمل و نقل موقتی غیرمنتظره، در مورد اقدامهای مناسبی كه باید در شرایط مزبور معمول گردد با یكدیگر مشاوره خواهند كرد.
هرگونه ترتیباتی كه در این مورد بین شركتهای هواپیمایی منعقد شود و هر اصلاحیه آن باید برای تصویب به مقامهای هواپیمایی دو طرف متعاهد تسلیم‌گردد.
6 – در صورتی كه یكی از طرفهای متعاهد، نسبت به بهره برداری از كل یا قسمتی از ظرفیت حمل و نقل كه به آن واگذار شده است در یك یا چند مسیر‌تمایل نداشته باشد، با توافق طرف متعاهد دیگر برای مدت معینی، بهره برداری كل یا یك قسمت از ظرفیت حمل و نقل پیش‌بینی شده برای آن را به‌طرف متعاهد دیگر، منتقل خواهد كرد.
طرف متعاهدی كه یك قسمت یا تمام حقوق خود را منتقل كرده است می‌تواند در پایان دوره مذكور، آن حقوق را باز گرداند.
ماده 7 – شمول قوانین و مقررات
1 – قوانین و مقررات یك طرف متعاهد كه ناظر به پذیرش، پرواز بر فراز یا خروج هواپیمای شركت (شركتهای) هواپیمایی تعیین شده‌ای كه به امر‌هوانوردی بین‌المللی اشتغال دارد، از سرزمین آن، یا ناظر به بهره برداری یا هوانوردی چنین هواپیمایی در آن سرزمین است در مورد هواپیمایی شركت(شركتهای) هواپیمایی طرف متعاهد دیگر نیز اعمال خواهد شد و توسط هواپیمای مزبور به هنگام ورود یا خروج یا در زمانی كه در سرزمین طرف‌متعاهد دیگر باشند رعایت خواهد شد.
2 – قوانین و مقررات یك طرف متعاهد كه ناظر به پذیرش، اقامت، خروج مسافران، بار همراه، كاركنان، بار غیر همراه، یا پست، از سرزمین آن از قبیل قوانین و مقررات مربوط به ورود، خروج ، مهاجرت ، گذرنامه‌ها همچنین مقررات گمركی و بهداشتی است در مورد مسافران، بار همراه، كاركنان، بار غیر‌همراه و پست حمل شده توسط هواپیمای شركت (شركتهای) هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر در زمان ورود یا خروج یا در زمانی كه در‌سرزمین طرف متعاهد مذكور باشد، اعمال خواهد شد.
این قوانین و مقررات همانطور كه در مورد شركت (شركتهای) هواپیمایی یك طرف متعاهد اعمال می‌گردد، به طور متساوی در مورد شركت (شركتهای)هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر نیز اعمال می‌گردد.
ماده 8 – هزینه‌های فرودگاهی
1 – هر یك از طرفهای متعاهد می‌تواند برای استفاده از فرودگاهها و سایر تأسیسات تحت كنترل خود هزینه‌های عادلانه و مناسبی را وضع نموده یا اجازه وضع آن را بدهد.
2 – هر یك از طرفهای متعاهد موافقت دارد كه این هزینه‌ها از آنچه شركتهای حمل و نقل تعیین شده آن طرف متعاهد كه در سرویسهای مشابه بین‌المللی تردد می‌نمایند و برای استفاده از این فرودگاهها و تأسیسات می‌پردازند تجاوز نكند.
ماده 9 – نمایندگی شركتهای هواپیمایی
1 – هر طرف متعاهد، براساس عمل متقابل، حق دایر نمودن خدمات بازرگانی، اداری و فنی كه برای بهره برداری عملیات پروازی ضروری است را در سرزمین خود به شركت (شركتهای) هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر اعطا خواهد نمود.
2 – شركت (شركتهای) هواپیمایی تعیین شده، به منظور ارائه خدمات خود، مجاز خواهد بود كاركنان اداری، فنی و بازرگانی تبعه كشور خود را طبق قوانین و مقرراتی كه در كشوری كه این كاركنان قرار است در آنجا به كار گرفته شوند، استخدام نماید.
ماده 10 – نرخها
1 – نرخهای مورد اجرا توسط شركت (شركتهای) هواپیمایی یك طرف متعاهد برای حمل به یا از سرزمین طرف متعاهد دیگر در سطح معقولی خواهد بود كه با توجه به كلیه عوامل مربوط از جمله هزینه بهره برداری، سود و نرخهای دیگر شركتهای هواپیمایی، وضع می‌گردد.
2 – نرخهای موضوع بند (1) ماده حاضر، هر جا كه امكان داشته باشد، توسط شركتهای هواپیمایی طرفهای متعاهد پس از مشورت با دیگر شركتهای هواپیمایی كه تمام یا قسمتی از آن مسیر را مورد بهره برداری قرار می‌دهند توافق خواهد شد.
چنین توافقی ، تا جایی كه ممكن است، طبق روشهای انجمن حمل و نقل بین‌المللی هوایی در مورد محاسبه نرخها به شرح زیر به دست خواهد آمد.
3 – نرخهایی كه به این صورت مورد موافقت قرار می‌گیرد، حداقل (30) روز قبل از تاریخ پیشنهادی اجرا (از این به بعد زمان اعلام نامیده می‌شود) برای تصویب به مقامهای هواپیمایی طرفهای متعاهد تسلیم خواهد گردید. در موارد ویژه، زمان اعلام به شرط موافقت مقامهای مذكور قابل كاهش است.
4- تصویب موضوع بند (3) این ماده می‌تواند به طور صریح اعلام شود. چنانچه هیچ كدام از مقامهای هواپیمایی عدم تصویب نرخها را در مدت (30) روز از تاریخ تسلیم براساس بند (3) اعلام نكند نرخها تصویب شده تلقی خواهد شد.
در صورت كاهش زمان اعلام كه در بند (3) آمده است، مقامهای هواپیمایی كشوری می‌توانند توافق كنند كه زمانی كه طی آن عدم تصویب اعلام شود، به كمتر از (30) روز كاهش یابد.
5- چنانچه مقامهای هواپیمایی نتوانند در مورد هرگونه نرخی كه براساس بند (3) به آنها ارائه شده یا تعیین هر نرخی بر اساس بند (4) به توافق برسند، مقامهای هواپیمایی طرفهای متعاهد اهتمام خواهند نمود تا در مورد نرخهای مناسب به توافق برسند، لیكن هیچ نرخی قبل از تصویب مقامهای‌هواپیمایی هر طرف متعاهد به موقع اجرا در نخواهد آمد.
6- نرخی كه براساس مفاد این ماده تعیین خواهد شد تا زمانی كه نرخهای جدید تعیین نشده باشد به قوت خود باقی خواهد ماند. با این وجود، به موجب موافقتنامه حاضر، در موارد زیر نرخی مورد تمدید قرار نخواهد گرفت:
الف – در صورتی كه چنین نرخی تاریخ نهایی داشته باشد، برای بیشتر از دوازده (12) ماه بعد از آن تاریخ، و
ب – در صورتی كه چنین نرخی دارای تاریخ نهایی نباشد، برای بیشتر از دوازده (12) ماه بعد از تاریخی كه شركت (شركتهای) هواپیمایی یك طرف متعاهد نرخ جدیدی را براساس مفاد این موافقتنامه به طور كتبی به مقامهای هواپیمایی كشوری طرفهای متعاهد پیشنهاد كنند.
7- هر طرف متعاهد باید اطمینان حاصل كند كه نرخهای تصویب شده براساس مفاد ماده حاضر، در سرویسهایی كه به یا از سرزمین آن توسط كلیه شركتهای هواپیمایی انجام می‌شود، به طور دقیق رعایت می‌گردد.
ماده 11 – تبادل آمار و اطلاعات هواپیمایی
1- مقامهای هواپیمایی هر طرف متعاهد، اطلاعات مربوط به حمل و نقل انجام شده در سرویسهای مورد توافق توسط شركت (شركتهای) هواپیمایی تعیین شده مربوط را بنا به تقاضا، در اختیار مقامهای هواپیمایی طرف متعاهد دیگر قرار خواهد داد. چنین اطلاعاتی شامل آمارها و دیگر اطلاعات مورد نیاز در تعیین میزان حمل و نقل انجام شده توسط شركتهای هواپیمایی مذكور در سرویسهای مورد توافق خواهد بود.
2- هر طرف متعاهد، در صورت تقاضا، نسخه‌هایی از قوانین و مقررات مربوط را به طرف متعاهد دیگر تسلیم خواهد كرد.
ماده 12 – شناسایی گواهینامه‌ها و پروانه‌ها
گواهینامه‌های قابلیت پرواز و گواهینامه‌های صلاحیت و پروانه‌هایی كه توسط یك طرف متعاهد صادر شده یا اعتبار یافته و هنوز به قوت خود باقی باشد توسط طرف متعاهد دیگر برای بهره برداری از مسیرها و سرویسهای موضوع موافقتنامه حاضر معتبر شناخته خواهد شد، مشروط بر اینكه شرایط صدور یا اعتبار گواهینامه‌ها و پروانه‌های مزبور مساوی یا بیش از حداقل استانداردهایی باشد كه به موجب كنوانسیون وضع شده یا خواهد شد.
در هر حال طرف متعاهد این حق را برای خود محفوظ می‌دارد كه در مورد پرواز از فراز سرزمین خود، از شناسایی گواهینامه‌های صلاحیت و پروانه‌هایی كه جهت اتباع آن توسط طرف متعاهد دیگر یا هر دولت دیگری صادر شده یا اعتبار یافته خودداری نماید.
ماده 13 – امنیت هوانوردی
1- طرفهای متعاهد در راستای حقوق و تعهدات خود به موجب حقوق بین‌الملل تأكید می‌نمایند كه تعهد آنان در قبال یكدیگر برای حفظ امنیت هواپیمایی كشوری در برابر اعمال مداخله غیرقانونی جزو لاینفكی از این موافقتنامه را تشكیل می‌دهد.
طرفهای متعاهد بدون تحدید كلیت حقوق و تعهدات خود به موجب حقوق بین‌الملل، به ویژه مطابق با مفاد كنوانسیون راجع به جرایم و برخی اعمال ارتكابی دیگر در هواپیما امضاء شده در توكیو به تاریخ 13 شهریور 1342 هجری شمسی برابر با 14 سپتامبر 1963، كنوانسیون راجع به جلوگیری از‌تصرف غیرقانونی هواپیما امضاء شده در لاهه به تاریخ 25 آذر 1349 برابر با 16 سپتامبر 1970 و كنوانسیون راجع به جلوگیری از اعمال غیرقانونی علیه امنیت هواپیمایی كشوری امضاء شده در مونترال به تاریخ اول مهرماه1350 برابر با 23 سپتامبر 1971 و هر موافقتنامه چند جانبه دیگری در ارتباط با امنیت هواپیمایی كشوری لازم‌الاجرا برای هر دو طرف متعاهد، عمل خواهند كرد.
2- طرفهای متعاهد كلیه مساعدتهای لازم را جهت جلوگیری از اعمال تصرف غیرقانونی هواپیماهای كشوری و سایر اعمال غیرقانونی علیه امنیت این‌هواپیماها، مسافران و خدمه آنها، فرودگاهها و تأسیسات هوانوردی و هر نوع تهدید دیگر علیه امنیت هواپیمایی كشوری را بنا به تقاضا در مورد یكدیگر‌به عمل خواهند آورد.
3- طرفهای متعاهد باید در روابط دوجانبه خود طبق مقررات امنیت هوانوردی تعیین شده از سوی سازمان بین‌المللی هواپیمایی كشوری كه به عنوان ضمایم كنوانسیون هواپیمایی كشوری بین‌المللی شناخته شده‌اند، تا حدودی كه مقررات امنیتی مزبور در مورد طرفین قابل اجرا است عمل نمایند. آنها‌می‌باید از گردانندگان هواپیماهایی كه محل ثبت آن هواپیماها یا محل اصلی كار و یا اقامت دایم آنها در سرزمین طرفین می‌باشد و نیز گردانندگان فرودگاههای واقع در سرزمینهای خود بخواهند، كه طبق مقررات امنیت هوانوردی مزبور عمل نمایند.
4- هر طرف متعاهد موافقت دارد كه می‌توان از این گردانندگان هواپیماها درخواست نمود تا مقررات امنیت هوانوردی مورد اشاره در بند (3) فوق را كه طرف متعاهد دیگر از لحاظ ورود به سرزمین خود، خروج از آن یا در مدت توقف در آنجا مقرر كرده است، رعایت كنند. هر طرف متعاهد باید اطمینان‌حاصل كند كه در سرزمین آن اقدامات كافی برای حفاظت از هواپیماها و بازرسی مسافران، خدمه، لوازم همراه مسافر، اثاثیه مسافر، بار و خواربار‌هواپیما قبل و در زمان سوار شدن مسافران یا بارگیری به نحو مؤثر معمول می‌شود. همچنین هر طرف متعاهد باید با هر درخواست طرف متعاهد دیگر‌برای انجام اقدامات امنیتی ویژه معقول، جهت مقابله با یك تهدید خاص برخورد مثبت داشته باشد.
5- هنگامی كه حادثه یا خطر بروز حادثه تصرف غیرقانونی هواپیماهای كشوری یا دیگر اعمال غیرقانونی علیه امنیت این هواپیماها، مسافران و خدمه آن، فرودگاهها یا تأسیسات هوانوردی رخ دهد، طرفهای متعاهد باید با تسهیل ارتباطات و دیگر اقدامات مناسب به منظور پایان سریع و امن حادثه‌مزبور یا خطر وابسته به آن یكدیگر را یاری نمایند.
ماده 14 – معافیت از حقوق گمركی، سود بازرگانی، هزینه‌های بازرسی و هزینه‌های مشابه دیگر
1- هواپیماهای شركت هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد كه سرویسهای توافق شده را مورد بهره برداری قرار می‌دهند، همچنین هرگونه لوازم مورد نیاز، مواد سوختی و روغن موتور و خواربار موجود در هواپیما به هنگام ورود به سرزمین طرف متعاهد دیگر از پرداخت كلیه حقوق گمركی و‌سود بازرگانی و هزینه‌های بازرسی و سایر هزینه‌های مشابه معاف خواهند بود، مشروط بر اینكه لوازم و مواد و خواربار مزبور تا زمانی كه مجدداً صادر‌شوند یا در قسمتی از سفر بر فراز آن سرزمین مورد استفاده قرار گیرد در داخل هواپیما باقی بماند.
2- همچنین، طبق بند (3) ماده حاضر، موارد زیر از حقوق گمركی و سود بازرگانی، هزینه‌های بازرسی و هزینه‌های مشابه، به استثنای هزینه‌های مربوط به خدمات انجام شده معاف خواهد بود:
الف – خوارباری كه در سرزمین یك طرف متعاهد، در حد تعیین شده توسط مقامهای هواپیمایی آن طرف متعاهد، بار هواپیما می‌شود و برای استفاده در هواپیما و خارج از هواپیما در سرویس توافق شده طرف متعاهد دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ب – وسایل یدكی كه به داخل سرزمین هر طرف متعاهد به منظور نگهداری یا تعمیر هواپیمایی كه توسط شركت (شركتهای هواپیمایی) طرف متعاهد دیگر در سرویسهای توافق شده مورد بهره برداری قرار می‌گیرد، وارد شده است.
پ – مواد سوختی و روغن موتورهایی كه در داخل، در ترانزیت یا خارج هواپیمایی كه توسط شركت (شركتهای) هواپیمایی طرف متعاهد دیگر در‌سرویسهای توافق شده مورد استفاده قرار می‌گیرد، حتی زمانی كه چنین مواد مصرفی در قسمتی از سفر بر فراز سرزمین طرف متعاهدی كه آنها در آن بار‌هواپیما شده مورد استفاده قرار گیرد.
3- كالا و مواد مصرفی اشاره شده در جزء‌های (الف) و (ب) و (پ) بند (2) می‌تواند تحت نظارت یا كنترل گمركی دو طرف متعاهد قرار گیرد.
4- اثاثیه مسافر و باری كه در ترانزیت مستقیم می‌باشند از حقوق گمركی، سود بازرگانی و سایر مالیاتهای مشابه معاف خواهند بود، مشروط بر اینكه تحت نظارت و كنترل گمركی باشند.
5- لوازم جاری هوانوردی و همچنین كالاها و لوازم نگهداری شده در هواپیمای شركت (شركتهای) هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد تنها با موافقت مقامهای گمركی طرف دیگر متعاهد در سرزمین آن طرف متعاهد قابل تخلیه است و مقامهای گمركی می‌توانند این تجهیزات ، لوازم و مواد‌مصرفی را تا زمانی كه طبق مقررات گمركی مجدداً صادر شوند یا ترتیب دیگری در مورد آنها داده شود تحت نظارت خود قرار دهند.
6- اسناد رسمی حاوی نشانه رسمی شركت هواپیمایی مانند برچسب چمدان، بلیط هواپیما، بارنامه ، كارت اجازه ورود به هواپیما و جدول زمان بندی كه به داخل سرزمین هر طرف متعاهد برای استفاده اختصاصی شركت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر وارد شده باشد از كلیه حقوق گمركی و‌سود بازرگانی و یا مالیاتها براساس عمل متقابل معاف خواهند بود.
ماده 15 – فروش، دریافتها و انتقال درآمدها
1- هر شركت هواپیمایی تعیین شده مجاز خواهد بود به طور مستقیم نسبت به فروش بلیطهای خود در سرزمین طرف متعاهد دیگر اقدام كند و در‌صورت تمایل از طرف نمایندگان خود عمل نماید، این فروشها باید با پول محلی انجام گردد.
2- هر طرف متعاهد حق انتقال دریافتیهای مازاد بر هزینه را كه توسط شركت (شركتهای) هواپیمایی در سرزمین آن طرف متعاهد در ارتباط با حمل و‌نقل مسافر، اثاثیه مسافر، بار و پست و همچنین هرگونه فعالیت حمل و نقل هوایی، كه طبق قوانین داخلی مجاز باشد، به دست آمده به شركت(شركتهای) هواپیمایی طرف متعاهد دیگر اعطاء می‌نماید. این انتقالات به نرخ تبادل طبق قوانین و مقررات مربوط قابل اعمال در مورد پرداختهای جاری‌انجام خواهد شد.
ماده 16 – مشاوره
1- به منظور همكاری نزدیك، مقامهای هواپیمایی طرفهای متعاهد هرچند وقت یك بار به منظور اطمینان از اجرا و رعایت رضایت‌بخش مفاد این موافقتنامه و پیوست منضم به آن و نیز هر وقت كه پیش‌بینی تغییری در این موافقتنامه یا پیوست آن ضروری باشد، مشورت خواهند نمود.
2- هر طرف متعاهد می‌تواند از طریق مذاكره یا مكاتبه تقاضای مشاوره نماید.
در صورت مذاكره ، طرفهای متعاهد باید مذاكرات را در فاصله (30) روز از تاریخ درخواست آغاز كنند، مگر اینكه دو طرف متعاهد در مورد تمدید این مدت موافقت نمایند.
ماده 17 – اصلاحات
هر اصلاحیه این موافقتنامه به وسیله تبادل یادداشت قابل اجرا خواهد بود و از تاریخی كه در تبادل یادداشت‌های سیاسی پیش‌بینی شده لازم‌الاجرا خواهد بود.
ماده 18 – اصلاح موافقتنامه در جهت مطابقت با كنوانسیونهای چندجانبه
این موافقتنامه به نحوی اصلاح خواهد شد كه با هر موافقتنامه چند جانبه‌ای كه ممكن است برای هر دو طرف متعاهد لازم‌الاتباع شود، مطابقت داشته‌باشد.
ماده 19 – حل اختلافات
1- هر گاه در مورد تفسیر یا اجرای این موافقتنامه بین طرفهای متعاهد اختلافی بروز نماید، طرفهای متعاهد در مرحله نخست اهتمام خواهند نمود تا‌اختلاف را از طریق مذاكره مستقیم حل و فصل نمایند.
2- هرگاه طرفهای متعاهد نتوانند اختلاف را از طریق مذاكرات مستقیم حل و فصل نمایند، می‌توانند موضوع را جهت تصمیم‌گیری به هر شخص یا هیأت صلاحیتداری از یك كشور ثالث ارجاع كنند.
3- چنانچه حل و فصل اختلافات از طریق روشهای مذكور به نتیجه نرسد، اختلافات، با درخواست هر طرف متعاهد براساس قوانین و مقررات مربوطه آنها، برای تصمیم‌گیری به یك دیوان (از این به بعد دیوان داوری نامیده می‌شود) شامل سه نفر داور كه یك نفر از طرف هر كدام از طرفهای متعاهد و نفر‌سوم با توافق آن دو انتخاب می‌شود، تسلیم خواهد شد.
4- هر طرف متعاهد ظرف (60) روز پس از وصول تقاضای طرف متعاهد دیگر در مورد ارجاع اختلاف به دیوان داوری، از طریق مجاری سیاسی به تعیین داور خود مبادرت خواهد نمود و داور سوم نیز ظرف (60) روز بعد از آن تعیین خواهد شد. چنانچه هریك از طرفهای متعاهد ظرف مدت مقرر داور خود را تعیین نكند یا داور سوم ظرف مدت مقرر تعیین نشود، بنا به تقاضای هریك از طرفهای متعاهد، رئیس شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی كشوری بر حسب مورد داور یا داورها را تعیین خواهد نمود.
5- داور سومی طبق بند (3) تعیین شده از اتباع یك كشور ثالث خواهد بود و به عنوان رئیس دیوان داوری عمل خواهد كرد.
6- دیوان داوری آیین كار خود را تعیین خواهد نمود.
7- با رعایت تصمیم قطعی دیوان داوری، طرفهای متعاهد هزینه اولیه داوری را به طور متساوی متحمل خواهند شد.
8- طرفهای متعاهد هر تصمیم قطعی یا رأی موقتی دیوان داوری را رعایت خواهند كرد.
9- چنانچه و مادامی كه هر طرف متعاهد طبق این ماده تصمیمات متخذه دیوان داوری را رعایت نكند، طرف متعاهد دیگر می‌تواند حقوق یا امتیازات اعطا شده به موجب این موافقتنامه را محدود، ملغی یا از اعطای آن خودداری كند.
ماده 20 – فسخ موافقتنامه
هر طرف متعاهد می‌تواند در هر زمان قصد خود را مبنی بر فسخ این موافقتنامه به طور كتبی به طرف متعاهد دیگر اعلام نماید. این اعلام همان زمان به اطلاع سازمان بین‌المللی هواپیمایی كشوری خواهد رسید.
در این صورت موافقتنامه دوازده (12) ماه پس از دریافت اعلام فسخ توسط طرف متعاهد دیگر فسخ خواهد شد، مگر آنكه اعلام فسخ قبل از انقضای این مدت با تراضی طرفین پس گرفته شود. در صورت عدم اعلام وصول از سوی طرف متعاهد دیگر، اعلام فسخ (14) روز پس از وصول آن به سازمان بین‌المللی هواپیمایی كشوری دریافت شده تلقی خواهد شد.
ماده 21 – ثبت موافقتنامه و اصلاحات
این موافقتنامه و هر اصلاحیه بعد از آن توسط طرفهای متعاهد نزد سازمان بین‌المللی هواپیمایی كشوری به ثبت خواهد رسید.
ماده 22 – لازم‌الاجرا شدن
این موافقتنامه از تاریخ امضای آن و همین كه دو طرف متعاهد انجام مراحل قانون اساسی مربوطه خود را به وسیله تبادل یادداشت سیاسی به یكدیگر اطلاع دهند، لازم‌الاجرا خواهد شد.
در تأیید مراتب بالا، نمایندگان امضاء‌كننده زیر كه از طرف دولتهای متبوع خود مجاز می‌باشند این موافقتنامه را امضاء نمودند.
این موافقتنامه در تاریخ نهم اسفندماه سال 1375 هجری شمسی برابر با بیست و هفتم فوریه سال 1997 میلادی در رباط در دو نسخه به زبانهای فارسی، عربی و انگلیسی كه تمام متن‌ها دارای اعتبار یكسان می‌باشند، تنظیم گردید. در صورت بروز اختلاف ، متن انگلیسی ملاك عمل خواهد بود.
از طرف از طرف
دولت جمهوری اسلامی ایران دولت پادشاهی مغرب
پیوست
جدول مسیر
الف – مسیرهای طرف مغربی
نقاطی در كشور پادشاهی مغرب
نقاط واسط: بعداً تعیین می‌گردد.
نقاطی در جمهوری اسلامی ایران (تهران و اصفهان)
نقاط ماوراء: بعداً تعیین می‌گردد.
ب – مسیرهای طرف ایرانی
نقاطی در جمهوری اسلامی ایران
نقاط واسط: بعداً تعیین می‌گردد.
نقاطی در كشور پادشاهی مغرب (رباط و كازابلانكا)
نقاط ماوراء: بعداً تعیین می‌گردد.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده منضم به متن موافقتنامه شامل مقدمه و بیست و دو ماده و یك پیوست در جلسه علنی روز یكشنبه مورخ نوزدهم تیر‌ماه یكهزار و سیصد و هفتاد و نه مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 29/4/1379 به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
رئیس مجلس شورای اسلامی – مهدی كروبی
