وزيران عضو كارگروه توسعه حمل و نقل عمومي و مديريت مصرف سوخت به استناد اصل يكصد و سي و هشتم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران و با رعايت تصويب نامه شماره ۱۴۵۶۰۱ /ت۴ ۳۴۵۸هـ مورخ ۲۱ /۷ / ۱۳۸۷ “آيين نامه اجرايي ماده (۵) قانون توسعه حمل و نقل عمومي و مديريت مصرف سوخت – مصوب ۱۳۸۶-” را به شرح زير موافقت نمودند:
آيين نامه اجرايي ماده (5) قانون توسعه حمل و نقل عمومي و مديريت مصرف سوخت مصوب 1387/07/21
ماده ۱– وزارتخانه هاي كشور، راه و ترابري، بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، امور اقتصادي و دارايي، صنايع و معادن، ارتباطات و فناوري اطلاعات و آموزش و پرورش و نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران (پليس راهنمايي و رانندگي و سازمان پزشكي قانوني كشور و بيمه مركزي ايران و جمعيت هلال احمر جمهوري اسلامي ايران موظفند نسبت به ثبت اطلاعات و آمار عملكردي مربوط در سامانه ثبت اطلاعات تصادفات به صورت بهنگام و ارايه گزارش ارزيابي دستگاه مربوط به كميسيون ايمني راهها در قالب شاخص هاي عملكردي مطابق پيوست شماره (۱) كه به مهر “دفتر هيئت دولت” تأييد شده است، اقدام نمايند.
ماده ۲– وزارت راه و ترابري (دبيرخانه كميسيون ايمني راهها) موظف است به منظور فراهم شدن بستر سيستم كارآمد ارزيابي عملكرد دستگاههاي مؤثر در كاهش حوادث و تلفات سوانح حمل و نقل درون شهري و برون شهري ظرف سه ماه پس از ابلاغ اين آيين نامه اقدامات زير را انجام دهد:
الف – ايجاد سامانه اطلاعات جامع مديريت ايمني راهها و تلفات سوانح حمل و نقل درون شهري و برون شهري.
ب – فراهم كردن امكان دسترسي متقابل دستگاههاي موضوع ماده (۱) به سامانه ياد شده همراه با تعيين سطح دسترسي هر دستگاه.
پ – تعريف شناسه مشترك تصادفات.
ت – جمع بندي و تعيين ميزان كاهش آسيب ناشي از تصادفات منجر به خسارت، جرح و فوت نسبت به جمعيت و وسايل نقليه داراي بيمه از طريق مقايسه با آمار سالهاي قبل.
ث – ارايه گزارش سه ماهه ارزيابي عملكرد دستگاههاي موضوع ماده (۱) به ستاد مديريت حمل و نقل وسوخت .
ج – ارايه آمار و اطلاعات مورد نياز دستگاههاي اجرايي، مراكز تحقيقاتي، پژوهشي و دانشگاهها، حسب مورد و براساس درخواست رسمي آنها.
تبصره– دستگاههاي موضوع ماده (1) موظفند تا زمان راه اندازي سامانه ياد شده، اطلاعات و آمار مربوط را در قالب ضوابط موضوع پيوست شماره (2) كه به مهر “دفتر هيئت دولت” تأييد شده است به صورت ماهانه به دبيرخانه كميسيون ايمني راهها ارايه دهند.
ماده ۳– وزارت امور اقتصادي و دارايي بيمه مركزي ايران موظف است ميزان صرفه جويي موضوع ماده (۵) قانون توسعه حمل و نقل عمومي و مديريت مصرف سوخت را بر اساس عملكرد سال قبل از ابلاغ اين آيين نامه و طبق فرآيند مندرج در پيوست شماره (۳) كه به مهر«دفتر هيئت دولت» تأييد شده است تعيين و به ستاد مديريت حمل و نقل و سوخت اعلام نمايد.
ماده ۴ – شركتهاي بيمه گر موظفند حسب اعلام بيمه مركزي ايران معادل پنجاه (۵۰%) درصد صرفه جويي موضوع ماده (۳) را به حسابي كه توسط وزارت امور اقتصادي و دارايي تعيين مي شود واريز نمايند.
تبصره – وزارتخانه هاي كشور و راه و ترابري موظفند اعتبارات موضوع اين آيين نامه را براي آموزش و فرهنگ سازي ايمني تردد، تأمين تجهيزات، كمك به اصلاح فيزيكي نقاط و مقاطع حادثه خيز، بهبود عبور و مرور و كمك به پرداخت هزينه هاي جاري (با تصويب طرحها و اعتبارات پيشنهادي توسعه شهرداريها در شوراي هماهنگي ترافيك استان و از سوي وزارت راه و ترابري و پليس راهور، در كميسيون ايمني راههاي وزارت راه و ترابري) به دستگاههاي مذكور اختصاص دهند.
ماده ۵– پيگيري اجراي اين آيين نامه به عهده وزارت راه و ترابري (كميسيون ايمني راهها) و مسئوليت نظارت بر حسن اجراي آن به عهده بيمه مركزي ايران مي باشد.
ماده ۶ – وزارت راه و ترابري (كميسيون ايمني راهها) موظف است هر سه ماه يكبار گزارش عملكرد دستگاههاي ذي ربط را به ستاد مديريت حمل و نقل و سوخت ارايه نمايد.
اين تصميم نامه در تاريخ ۹ /۱ /۱۳۸۸ به تأييد مقام محترم رياست جمهوري رسيده است.
محمدرضا رحيمي
معاون اول رييس جمهور
رونوشت:دفتر رييس جمهور،دفتر معاون اول رييس جمهور و دفتر هيئت دولت
پيوست ۱
ضوابط ارايه آمار و اطلاعات تصادفات راهها
مصوبه جلسه سيزدهم كميسيون ايمني راهها مورخ ۳ /۴ /۱۳۸۵
مقدمه
اين ضوابط به منظور انجام هماهنگي لازم در خصوص تهيه و ارايه آمار و اطلاعات تصادفات راههاي كشور تهيه و تدوين گرديده است.
الف – تعاريف در نظر گرفته شده در ارايه آمار و اطلاعات:
وسيله نقليه: كليه وسايل نقليه موتوري زميني كه قابليت شماره گذاري دارند (شامل سبك، سنگين، نيمه سنگين و موتورسيكلت).
تصادف: حادثه اي است كه براي يك وسيله نقليه موتوري متحرك به تنهايي (انحراف، خروج از راه ، واژگوني، سقوط در پرتگاه) و يا بين يك وسيله نقليه موتوري متحرك با يك عامل ديگر همچون يك يا چند وسيله نقليه ، عابر، حيوان، اشياء ثابت بوقوع مي پيوندد و منجر به خسارات مالي يا جاني مي گردد.
تبصره
۱. تصادف بايستي در جاده يا حريم قانوني جاده اتفاق افتاده باشد.
۲. مواردي كه علت بروز حادثه خارج از اراده راننده و سه عامل: وسيله نقليه، جاده، انسان باشد مشمول اين تعريف نمي گردد. مانند: حوادث ناشي از رانش زمين، ريزش كوه ، ريزش بهمن، سيل، زلزله و انفجار و حريق.
كشته: در جمع آوري اطلاعات ، منظور از كشته افرادي مي باشند كه بر اثر تصادف فورا يا طي ۳۰ روز بعد از تصادف فوت نمايند.
مجروح: شخصي كه در اثر تصادف فوت نشود ولي دچار جراحات سطحي يا شديد يا نقص عضو شود.
تذكر مهم: تعاريف ارايه شده فوق الذكر صرفا به منظور هماهنگ سازي و جمع آوري دقيق آمار و اطلاعات بوده و فارغ از تعاريف بكار رفته در مسايل حقوقي، قضايي و بيمه اي مربوط به تصادفات كه تابع مقررات خاص خود هستند، مي باشد.
ب – ضوابط هماهنگي دستگاههاي مسوول ارايه آمار و اطلاعات
مرجع ارايه آمار تعداد وسايل نقليه ، تصادفات ، كشته شدگان، مجروحين در ذيل تعيين مي گردد. همچنين جزييات مربوط به آمار و اطلاعات مورد نظر در قالب فرمهاي شماره ۱ الي ۶ در پيوست ضوابط ارايه گرديده است.
۱. وسايل نقليه:
دستگاه مسوول: پليس راهنمايي و رانندگي ناجا
آمار درخواستي در فرم شماره ۱ مربوط به پليس راهنمايي و رانندگي ناجا به شرح ذيل اعلام گردد:
۱. وسايل نقليه موجود كشور به تفكيك نوع وسيله نقليه (سالانه)
۲. وسايل نقليه اضافه شده به ناوگان به تفكيك نوع وسيله نقليه (سالانه)
۳. وسايل نقليه اسقاط شده به تفكيك نوع وسيله نقليه (سالانه)
۲. تعداد تصادفات ( درون شهري و برون شهري، راه روستايي):
دستگاه مسوول: پليس راهنمايي و رانندگي ناجا
آمار درخواستي در فرم شماره ۲ مربوط به پليس راهنمايي و رانندگي ناجا به شرح ذيل اعلام گردد:
۱. تعداد تصادفات به تفكيك نوع و محل تصادف به لحاظ درون شهري ، برون شهري و راه روستايي
۲. تعداد تصادفات درون شهري، برون شهري و راه روستايي به تفكيك علت تصادف
۳. تعداد تصادفات درون شهري و برون شهري به تفكيك علت تامه
۴. تعداد تصادفات به تفكيك عامل انساني موثر در تصادف
۵. تعداد تصادفات به تفكيك عامل وسيله نقليه مقصر
۶. تعداد تصادفات درون شهري و برون شهري به تفكيك نقايص مؤثر معبر در محل تصادف
۷. تعداد تصادفات درون شهري و برون شهري به تفكيك مشخصه محل تصادف
۸. تعداد تصادفات درون شهري و برون شهري به تفكيك جهت معبر
۹. تعداد تصادفات درون شهري ، برون شهري به تفكيك ساعت وقوع تصادف
۱۰. تعداد تصادفات درون شهري ، برون شهري به تفكيك نوع وسيله نقليه درگير در تصادف
۱۱. تعداد تصادفات درون شهري، برون شهري به تفكيك نوع وسيله نقليه مقصر
۱۲. تعداد تصادفات درون شهري ، برون شهري به تفكيك وضعيت آب و هوا
۱۳. تعداد تصادفات برون شهري به تفكيك نوع راه
۱۴. تعداد كشته سر صحنه تصادفات درون شهري و برون شهري به تفكيك نوع راه
۱۵. تعداد تصادفات درون شهري و برون شهري براساس نوع برخورد
۳. كشته شدگان ناشي از تصادفات ( درون شهري و برون شهري ، راه روستايي):
دستگاه مسوول: سازمان پزشكي قانوني كشور
آمار درخواستي در فرم شماره ۳ مربوط به سازمان پزشكي قانوني به شرح ذيل اعلام گردد:
۱. تعداد كشته شدگان ناشي از تصادفات درون شهري ، برون شهري و راه روستايي به تفكيك محل فوت
۲. تعداد كشته شدگان ناشي از تصادفات درون شهري ، برون شهري و راه روستايي به تفكيك وضعيت متوفي
۳. تعداد كشته شدگان ناشي از تصادفات به تفكيك گروه سني و وضعيت متوفي
۴. تعداد كشته شدگان ناشي از تصادفات به تفكيك محل تصادف و محل فوت
۵. تعداد كشته شدگان ناشي از تصادفات به تفكيك ميزان تحصيلات
۶. تعداد كشته شدگان ناشي از تصادفات به علت ضربه به سر به تفكيك وضعيت متوفي
۷. تعداد كشته شدگان ناشي از تصادفات به تفكيك گروه سني در استانهاي مختلف كشور
تبصره آمار كشته شدگان سر صحنه تصادفات توسط پليس راهنمايي و رانندگي ناجا نيز به تفكيك استان ارايه گردد.
۴. مجروحين ناشي از تصادفات ( درون شهري و برون شهري، راه روستايي):
دستگاه مسوول : وزارت بهداشت ، درمان و آمزش پزشكي
آمار درخواستي در فرم شماره ۴ مربوط به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي به شرح ذيل اعلام گردد:
۱. تعداد مجروحين ناشي از تصادفات درون شهري ، برون شهري و راه روستايي به تفكيك وضعيت مصدوم
۲. تعداد مجروحين ناشي از تصادفات راههاي روستايي به تفكيك وضعيت مصدوم
۳. تعداد مجروحين ناشي از تصادفات به تفكيك نوع مصدوميت
۴. تعداد مجروحين ناشي از تصادفات به تفكيك گروه سني و وضعيت مصدوم در كل كشور
۵. تعداد مجروحين ناشي از تصادفات به تفكيك گروه سني در استانهاي مختلف كشور
تبصره ۱: آمار تعداد مجروحين ارجاعي به مراكز قضايي توسط پزشكي قانوني كشور به دستگاه مسوول اعلام مي گردد.
تبصره ۲: آمار تعداد مجروحين رسيدگي شده سر صحنه تصادفات توسط اورژانس و هلال احمر به عنوان شاخصهاي عملكردي در پوشش خدمات امداد و نجات مجروحين به دستگاه مسوول اعلام مي گردد.
۵. ترافيك عبوري روزانه و تعداد سفرهاي انجام شده:
دستگاه مسوول : سازمان راهداري و حمل و نقل جاده اي
آمار درخواستي در فرم شماره ۵ مربوط به سازمان راهداري و حمل ونقل جاده اي به شرح ذيل اعلام گردد:
۱. متوسط حجم ترافيك عبوري روزانه در شبكه راههاي اصلي به تفكيك استان ها و ميزان رشد ساليانه
۲. متوسط حجم ترافيك عبوري در شبكه راهها به تفكيك نوع وسيله نقليه در استان هاي مختلف
۳. تعداد سفر انجام شده و همچنين تعداد مسافر جابجا شده توسط ناوگان حمل و نقل عمومي در استان هاي مختلف
تبصره اطلاعات و آمار مربوط به حجم ترافيك عبوري روزانه در محورهاي خاص و در دوره هاي زماني مورد نظر، همچون ايام نوروز، برحسب نياز و درخواست هريك از دستگاهها توسط سازمان راهداري و حمل و نقل جاده اي ارايه خواهد شد.
۶. طول راههاي كشور
دستگاه مسوول: سازمان راهداري و حمل و نقل جاده اي
آمار درخواستي در فرم شماره ۶ مربوط به سازمان راهداري و حمل و نقل جاده اي به شرح ذيل اعلام گردد:
۱. طول راههاي موجود كشور به تفكيك استان و نوع راه (سالانه)
۲. طول راههاي اضافه شده به شبكه راهها به تفكيك استان و نوع راه (سالانه)
ج – ضوابط مربوط به زمان و دوره هاي ارايه آمار و اطلاعات:
زمان و دوره هاي مربوط به ارايه آمار و اطلاعات به شرح ذيل تعيين مي گردد.
| اطلاعات مورد نظر | دستگاه مسوول | زمان ارايه آمار | ||
| ماهيانه۱ | ساليانه۲ | ايام نوروز۳ (۲۵ اسفند تا ۱۵ فروردين) |
||
| وسايل نقليه | پليس راهنمايي و رانندگي ناجا | ____ | √ | ____ |
| تعداد تصادفات | پليس راهنمايي و رانندگي ناجا | √ | √ | √ |
| كشته شدگان | سازمان پزشكي قانوني كشور | √ | √ | √ |
| مجروحين | وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي | √ | √ | √ |
| ترافيك عبوري روزانه و تعداد سفرهاي انجام شده | سازمان راهداري و حمل ونقل جاده اي |
____ | √ | √ |
| طول راههاي كشور | سازمان راهداري و حمل ونقل جاده اي |
____ | √ | ____ |
| ارايه گزارش وضعيت موجود و تحليل شاخصها | دبيرخانه كميسيون ايمني راهها | ____ | √ | √ |
۱ – زمان ارايه آمار ماهيانه حداكثر تا پايان ماه بعد
تذكر پس از راه اندازي سيستم Onlin پزشكي قانوني زمان ارايه آمار حداكثر تا پايان پانزدهم ماه بعد خواهد بود
۲– زمان ارايه آمار ساليانه حداكثر تا پايان ارديبهشت ماه سال بعد
۳ – زمان ارايه آمار ايام نوروز حداكثر تا ۱۵ ارديبهشت ماه همان سال
تبصره ۱: سازمان راهداري و حمل ونقل جاده اي با همكاري وزارت كشور و پليس راهنمايي و رانندگي ناجا حداكثر تا پايان سال ۱۳۸۵ نسبت به تعيين دقيق مرز محدوده هاي درون و برون شهري كه ملاك عمل تعيين محل تصادفات خواهد بود اقدام نمايد.
تبصره ۲: تمامي دستگاهها مكلفند تا اول آبان ماه سال ۱۳۸۵ ، نظام ثبت آمار و اطلاعات خود را با اطلاعات درخواستي تطبيق نموده و اطلاعات درخواستي را از آن تاريخ به صورت مستمر و طي دوره هاي زماني بيان شده در بند ج به دبيرخانه كميسيون ارايه نمايند.
د : ضوابط مربوط به اعلام شاخصهاي ايمني راهها
دستگاه مسوول: دبيرخانه كميسيون ايمني راهها
دبيرخانه كميسيون ايمني راهها موظف است گزارشي از وضعيت ايمني راهها، تجزيه و تحليل و مقايسه با ساير كشورها را بر اساس شاخصهاي ذيل اواخر خرداد ماه هر سال تهيه و ارايه نمايد.
۱. شاخص تعداد كشته به ۱۰۰ هزار نفر جمعيت: بيانگر ميزان آسيب وارده به صورت مرگ به مردم يك كشور از تصادفات رخ داده شده مي باشد.
۲. شاخص تعداد كشته به ۱۰ هزار وسيله نقليه موجود: بيانگر ارتباط تعداد كشته شدگان به ميزان تعداد وسايل نقليه آن كشور مي باشد.
۳. شاخص تعداد كشته به ۱۰۰ تصادف: بيانگر ميزان شدت تصادفات به وقوع پيوسته در كشور مي باشد.
۴. شاخص تعداد كشته به مجموع كشته و مجروح: نشانگر ميزان خطري است كه كاربران سيستم حمل و نقل را تهديد مي كند افزايش مقدار اين شاخص مي تواند گوياي مشكلات و مسايل متعددي باشد از جمله: وسايل نقليه ناايمن، فقدان تجهيزات ايمني در وسايل نقليه و يا عدم استفاده از آنها توسط سرنشينان ، ضعف سيستم امدادرساني، ضعف خدمات پزشكي پس از رساندن مصدوم به مركز درماني.
۵. شاخص تعداد كشته برون شهري استان به طول راههاي برون شهري استان: بيانگر ميزان حادثه خيزي راههاي استان مي باشد.
تبصره – شاخص هاي فوق بر اساس دسترسي به اطلاعات موجود قابل احصاء بوده و ارايه آن در گزارش سالانه دبيرخانه ضروري است. در صورت دستيابي به ساير اطلاعات ، دبيرخانه مي تواند جهت اطلاع رساني شاخص هاي معتبر ديگري نيز در گزارش ارايه نمايد.