آئیننامه اجرائی قانون اجرای طبقه بندی مشاغل در کارگاهها
ماده ۱
کارفرمایان کلیه کارگاههای بخش خصوصی و دولتی مکلفند طرح طبقه بندی مشاغل کارگاههای خود را در مهلت هائی که شورایعالی کار تعیین مینماید تهیه و بمورد اجرا گذارند.
تبصره ۱ – مهلت های تعیین شده از طرف شورایعالی کار مبتنی بر نوع صنعت – حرفه و تعداد کارگران هر کارگاه میباشد.
تبصره ۲ – اتحادیه یا سندیکای کارفرمائی و کارگری یک صنعت – یک حرفه و حتی یک فعالیت خدماتی میتوانند با توافق یکدیگر اصول مشترکی برای طبقه بندی مشاغل در سطح حرفه – صنعت یا فعالیت خدماتی تهیه نمایند. اگر این اصول مورد تأیید وزارت کار و امور اجتماعی قرار گیرد در سطح کارگاههای آن صنعت – حرفه یا فعالیت خدماتی بمرحله اجرا گذاشته میشود.
تبصره ۳ – مهلت مقرر در مصوب مورخ ۷ /۳ /۱۳۴۹ شورایعالی کار مبنی بر تهیه و اجرای طرح طبقه بندی مشاغل در کارگاههای بخش خصوصی و دولتی که بیش از یکصد نفر کارگر دارند، کماکان بقوت خود باقی است.
ماده ۲
طبقه بندی مشاغل که هدف نهائی آن ایجاد یک نظام صحیح مزدی است شامل شرح وظیفه – ارزیابی مشاغل، دستورالعمل اجرائی و جدول مزد بشرح زیر میباشد:
الف – شرح شغل: شامل عوامل زیر میباشد:
1 – عنوان شغل: معرف نوع کار – مشخصات و اهمیت نسبی آن.
2 – تعریف شغل: متضمن شرح مختصری درباره خصوصیات اصلی کار و مسئولیت نسبی شغل.
3- شرایط احراز شغل: شامل حداقل شرایط تحصیلی – تجربی و سایر شرایط لازم که برای تصدی شغل مورد نظر ضروری تشخیص داده شود.
ب – ارزیابی مشاغل: بر اساس ضوابطی از قبیل سطح مهارت – مسئولیت شرایط محیط کار میباشد که ارزش و اهمیت یک شغل نسبت بسایر مشاغل را از طریق تجزیه و تحلیل (کمی و کیفی) عناصر متشکله شغل تعیین مینماید که منجر به تعیین طبقات شغلی میگردد.
ج – دستورالعمل اجرائی طرح: عبارت از مقرراتی است که بموجب آن وضع استخدامی شاغل با توجه بشرایط زیر تعیین میگردد:
1 – چگونگی تطبیق وضع شاغلین با طرح طبقه بندی.
2 – نحوه احتساب پایه ها و شرایط ارتقاء شاغل و تعیین طبقه و پایه جدید.
3 – تعیین شرایط جانشینی عوامل شرایط احراز شغل.
4- شرایط و مدت کارآموزی.
5 – شرایط پرداخت دستمزدهای بالاتر از مزد طبقه و پایه استحقاقی با توجه به ضرورتهای ناشی از بازار کار و مقتضیات کارگاه.
6 – پیش بینی مواردی که منجر به تجدیدنظر و یا تغییر کلی طرح طبقه بندی مشاغل میشود.
د – جدول مزد: جدولی است که در آن تعداد طبقات یا گروهها و تعداد پایه ها و مزد مربوط به هر یک از طبقات یا گروهها و پایه های مربوط تعیین شده است.
تبصره – کارفرمایان مکلفند در اجرای طرح طبقه بندی مشاغل کارگاه خود برای هر یک از شاغلین شرح وظیفه ای حاوی وظایف محوله بر اساس شغل مورد تصدی تهیه نمایند.
ماده ۳
کارفرمایان مشمول موظفند طرح طبقه بندی مشاغل کارگاههای خود را با اطلاع نماینده کارگران تهیه و جهت بررسی و اظهارنظر بوزارت کار و امور اجتماعی ارسال نمایند.
تبصره – منظور از نماینده کارگران در این آئین نامه عبارت است از نماینده سندیکای حائز اکثریت کارگران کارگاه و در صورت نبودن سندیکای حائز اکثریت، نماینده کارگران در شورای کارگاه و در غیر این دو صورت حداقل یکنفر از کارگران کارگاه که لااقل ۵۱ % از کارگران کارگاه کتباً وی را برای این مورد انتخاب نموده باشند.
ماده ۴
وزارت کار و امور اجتماعی طرحهای واصله را حداکثر ظرف یکماه در استان مرکز و دو ماه در سایر نقاط کشور از تاریخ وصول از نظر کلی بررسی و نظر خود را اعلام مینماید.
ماده ۵
کارفرمایان مشمول مکلفند با توجه بنظرات وزارت کار و امور اجتماعی در مهلتی که برای اصلاح و اجرا تعیین میشود طرح را اصلاح و پس از تأیید نماینده کارگران بموقع اجرا گذارند و نتیجه اجرا را همراه با لیست تطبیق وضع شاغلین با طرح طبقه بندی مشاغل بوزارت کار و امور اجتماعی ارسال نمایند. در صورتیکه کارفرمایان در مهلت تعیین شده نسبت به اصلاح و اجرای طرح اقدام ننمایند و یا طرح تهیه شده یا اصلاح شده مورد تأیید نماینده کارگران قرار نگیرد موضوع در کمیته ای منتخب از طرف شورایعالی کار مورد رسیدگی قرار میگیرد نظر کمیته مزبور قطعی و لازم الاجرا میباشد.
تبصره – کارگاههائی که نوع کار آنان ایجاب مینماید کارگران در فصل یا زمان خاص و محدودی بکار اشتغال داشته باشند در صورتیکه در این دوره فعالیت تعداد کارگران آنها بحد نصاب برسد شورایعالی کار باستناد گزارش وزارت کار و امور اجتماعی در مورد شمول آنها تصمیم خواهد گرفت.
ماده ۶
در صورت بروز اختلاف در مورد نحوه اجرای طرح و همچنین مطالبات کارگران از نظر مابه التفاوت احتمالی ناشی از اجرای طرح موضوع در کمیته ای مرکب از نماینده وزارت کار و امور اجتماعی نماینده کارگران و نماینده کارفرما و تهیه کننده طرح (بعنوان مشاور کارفرما) مورد رسیدگی قرار میگیرد.
در مورد نحوه اجرای طرح نظر کمیته فوق با اکثریت آراء قطعی است و در صورت عدم توافق نسبت به پرداخت مابه التفاوت احتمالی ناشی از اجرای طرح طبقه بندی مشاغل پرونده امر بانضمام نظرات اعضای کمیته به هیئت حل اختلاف ارجاع میگردد.
تبصره – کارفرمایان مجاز نیستند کارگری را از طبقه مربوط به طبقه پائین تنزل دهند و بهر صورت حقوق مکتسبه کارگران از هر لحاظ محفوظ است و نیز چنانچه در اجرای طبقه بندی مشاغل دستمزد کارگری از دستمزد تعیین شده در طبقه بندی بیشتر باشد کارفرما مکلف است دستمزد او را به مأخذ آخرین دستمزد دریافتی بپردازد.
ماده ۷
وزارت کار و امور اجتماعی بطور مستمر بر کار دفاتر مشاور فنی تأیید شده از طرف شورایعالی کار نظارت نموده و در صورتیکه تشخیص دهد بهر عنوان دفاتر مزبور صلاحیت خود را از دست داده اند با تأیید شورایعالی کار پروانه کار آنانرا لغو خواهد نمود.
ماده ۸
وزارت کار و امور اجتماعی تهیه طرح طبقه بندی مشاغل کارگاههائی را که کارفرمایان آنها در اولین مهلت تعیین شده از طرف شورایعالی کار اقدامی نکرده اند با شرایط زیر بدفاتر مشاور فنی واگذار مینماید:
۱ – مشخصات کارگاه را از نظر تعداد کارگر – منطقه جغرافیائی و نوع فعالیت تهیه و جهت دریافت پیشنهادات در مورد مدت لازم برای انجام کار و همچنین استعلام هزینه مربوط بدفاتر مشاور فنی صلاحیتداری که وزارت کار و امور اجتماعی تشخیص دهد ارسال میدارد.
۲ – وزارت کار و امور اجتماعی پیشنهادات واصله را بررسی و مؤسسه مشاور فنی را که مناسبترین پیشنهاد را داده باشد انتخاب و با ذکر مدت انجام کار و میزان هزینه مربوط به تهیه و اجرای طرح بکارفرما معرفی مینماید.
ماده ۹
کارفرمایان موظفند حداکثر یکماه پس از معرفی دفتر مشاور فنی بر اساس مدت و هزینه تعیین شده با مؤسسه معرفی شده قرارداد مربوط به تهیه و اجرای طرح طبقه بندی مشاغل کارگاههای خود را منعقد نمایند و در صورت خودداری کارفرمایان به عقد قرارداد با مؤسسه معرفی شده طبق تبصره ۴ ماده واحده عمل خواهد شد.
ماده ۱۰
کارفرمایان موضوع ماده ۸ این آئیننامه مکلفند آمار و اطلاعات لازم برای تهیه و اجرای طرح طبقه بندی مشاغل کارگاه خود را در اختیار دفتر مشاور فنی که وزارت کار و امور اجتماعی معرفی نموده است قرار دهند
ماده ۱۱
وزارت کار و امور اجتماعی کلاسهای آموزشی بمنظور آشنائی کارگران و کارفرمایان با اصول طبقه بندی مشاغل دایر خواهد نمود.
آئیننامه فوق مشتمل بر ۱۱ ماده و ۷ تبصره در جلسه روز یکشنبه ۷ /۷ /۱۳۵۳، بتصویب شورایعالی کار رسید.
