وزيران عضو كميسيون امور زيربنايي، صنعت و محيط زيست درجلسه مورخ 1 /2 /1387 بنا به پيشنهاد شماره 37 /3 /1 /140150 مورخ 26 /12 /1383 وزارت كشور به استناد بند (۴) ماده (۱۸) قانون تنظيم بخشي از مقررات مالي دولت – مصوب ۱۳۸۰ – و با رعايت تصويب نامه شماره ۱۶۴۰۸۲ /ت۳۷۳هـ مورخ 10 /10 /1386، «آيين نامه اجرايي حمل و نقل دانش آموزان مدارس» را به شرح زير تصويب نمودند:
آيين نامه اجرايي حمل و نقل دانش آموزان مدارس مصوب 1387,02,01
ماده ۱
در اين آيين نامه اصطلاحات زير در معاني مشروح مربوط به كار مي روند:
الف – مؤسسات يا شركتهاي پيمانكاري خودروهاي حمل و نقل دانش آموزان:
اشخاص حقوقي هستند كه تأمين خودروها و رانندگان واجد شرايط را جهت حمل و نقل دانش آموزان با توجه به ضوابط و مقررات مندرج در اين آيين نامه به عهده مي گيرند.
ب – خودروهاي حمل و نقل دانش آموزان: خودروي عمومي است اعم از اتوبوس، ميني بوس، ون، سواري كار، سواري استيشن و سواري كه براي رفت و آمد دانش آموزان مدارس اختصاص داده شده است و داراي علايم مشخص كننده و تجهيزات لازم مي باشد.
پ – راننده خودروهاي حمل و نقل دانش آموزان: فردي است كه به موجب اين آيين نامه پس از اخذ گواهي صلاحيت رانندگي با خودروهاي حمل و نقل دانش آموزان مسئوليت جابه جايي آنان را به عهده خواهد داشت.
ت – گواهي صلاحيت رانندگان خودروهاي حمل و نقل دانش آموزي: اجازه نامه اي است كه با رعايت قوانين و مقررات مربوط و يا در صورت نياز با ارايه معرفي نامه از سوي آموزش و پرورش توسط مراجع مربوط به نام راننده صادر مي گردد.
ث – مجوز تأسيس و فعاليت: اجازه نامه اي است كه با رعايت مقررات اين آيين نامه از طرف مراجع صالح براي متقاضيان واجد شرايط و براي مدت معين صادر مي شود.
ج – مراقب دانش آموزان: فردي است واجد شرايط مندرج در اين آيين نامه كه جهت حفاظت از دانش آموزان و كودكان در مقابل حوادث احتمالي و كمك به رانندگان درطول زمان سرويس در خودروهاي حمل و نقل دانش آموزان حضور دارد.
چ – قرارداد: تعهدي است كه في مابين نماينده يا نمايندگان وزارت آموزش و پرورش و اشخاص حقوقي موضوع بند الف به منظور حمل و نقل دانش آموزان به مدت يك سال منعقد مي گردد.
ماده ۲
فعاليت مؤسسات و شركتهاي پيمانكاري خودروهاي حمل و نقل دانش آموزان منوط به دارا بودن شرايط زير مي باشد:
الف – دارا بودن اجازه نامه تأسيس از مراجع مربوط.
ب – داشتن اساسنامه و شماره ثبت.
پ – معرفي خودروها و رانندگان واجد شرايط به مراجع صدور مجوز تأسيس.
ت – رعايت ساير شرايط و ضوابط مندرج در اين آيين نامه.
ماده 3
شرايط راننده خودروهاي حمل و نقل دانش آموزان مدارس به شرح زير تعيين مي شود:
الف – دارا بودن حداقل ۲۳ سال تمام.
ب – دارا بودن گواهينامه معتبر براي رانندگي با وسيله نقليه مربوط.
پ – عدم ابتلا به بيماريهاي مسري، صرع و عدم اعتياد به مواد مخدر و يا الكل با ارايه گواهي از مراجع مربوط.
ت – نداشتن سوء پيشينه مؤثر كيفري و همچنين عدم محكوميت به محروميت يا محدوديتهاي رانندگي.
ث – نداشتن سوء شهرت به تأييد مراجع صالح.
ج – تأهل (به استثناي زنان سرپرست خانوار).
تبصره ۱ – اولويت ارايه خدمات حمل و نقل به دانش آموزان مدارس دخترانه با بانوان خواهد بود.
تبصره ۲ – ارايه خدمات حمل و نقل به دانش آموزان پسر در مقاطع راهنمايي و متوسطه برعهده رانندگان مرد خواهد بود.
تبصره ۳ – رانندگان موظفند همه ساله گواهي سلامت جسماني و رواني خود را از مراجع صالح دريافت و ارايه نمايند.
ماده 4
شرايط و ضوابط مراقبين دانش آموزان در خودروهاي حمل و نقل مدارس به شرح زير تعيين مي شود:
الف – دارا بودن حداقل ۲۰ سال تمام.
ب – نداشتن سوء پيشينه مؤثر كيفري.
پ – نداشتن سوء شهرت به تأييد مراجع صالح.
ت – تأهل (مردان).
ث – عدم ابتلا به بيماريهاي مسري، عدم اعتياد به مواد مخدر و يا الكل با ارايه گواهي از مراجع مربوط.
تبصره 1 – تأمين، انتخاب، معرفي و آموزش مراقبين به عهده پيمانكار مي باشد و تأييد و نظارت و كنترل به عهده وزارت آموزش و پرورش مي باشد.
تبصره 2 – مدير مدرسه با هماهنگي انجمن اولياء و مربيان موظف است مراقبين وسيله نقليه مدارس را همه ساله جهت اخذ گواهي سلامت به مراجع صلاحيتدار معرفي نمايد، به كار گماردن مجدد آنان منوط به داشتن گواهي ياد شده خواهد بود.
تبصره 3 – مراقبين خودروهاي مدارس دخترانه الزاماً بر عهده بانوان خواهد بود.
تبصره 4 – مراقبين خودروهاي مدارس پسرانه در مقاطع دوره هاي راهنمايي و متوسطه الزاماً بر عهده مراقبين مرد خواهد بود.
تبصره 5 – استفاده از خدمات مراقبان فقط در خودروهاي جمعي (شامل: ون، ميني بوس و اتوبوس) الزامي خواهد بود.
ماده 5
شرايط و ضوابط خودروهاي حمل و نقل دانش آموزان مدارس به شرح زير تعيين مي شود:
الف – خودروهاي با ظرفيت ۴ نفر به بالا.
ب – دارا بودن برگ معاينه فني و بيمه شخص ثالث و سرنشين.
پ – مجهز بودن به وسايل ايمني از جمله كمربند، كمكهاي اوليه و كپسول اطفاء حريق.
ت – دارا بودن علايم مميزه بر روي بدنه خودرو.
تبصره 1 – تعيين نوع و نحوه استفاده از علايم مميزه بر اساس دستورالعملي خواهد بود كه توسط شوراي عالي هماهنگي ترافيك شهرهاي كشور به تصويب خواهد رسيد.
تبصره 2 – به كارگيري خودروهاي متفرقه از شمول اين آيين نامه خارج بوده و مسئوليت و عواقب سوء ناشي از استفاده از آنها متوجه شخص استفاده كننده خواهد بود.
ماده ۶
شرايط و ضوابط صدور گواهي صلاحيت رانندگي خودروهاي حمل و نقل دانش آموزان به شرح زير تعيين مي شود:
الف – رانندگان خودروهاي حمل و نقل دانش آموزان بايد داراي گواهي صلاحيت رانندگي خودروهاي حمل و نقل مدارس دانش آموزان باشند.
ب – شهرداري و بخشداري محل حسب مورد وظيفه دارند با رعايت مقررات و شرايط مندرج در اين آيين نامه پس از اخذ مدارك از متقاضيان نسبت به صدور گواهي صلاحيت رانندگي با وسايل مجاز اقدام نمايند.
پ – مدت اعتبار گواهي صلاحيت رانندگي براي رانندگي خودروهاي حمل و نقل دانش آموزان مدارس از تاريخ صدور يك سال است.
ت – آموزش و پرورش و مؤسسات و شركت هاي پيمانكاري خودروهاي حمل و نقل دانش آموزان مكلفند به محض اطلاع از فقدان هر يك از شرايط مندرج در اين آيين نامه در خصوص صلاحيت راننده، مراتب را حسب مورد به شهرداري يا بخشداري محل اعلام نمايند.
ث – هرگاه راننده يكي از شرايط ياد شده در اين آيين نامه را از دست بدهد شهرداري، بخشداري و آموزش و پرورش محل حسب مورد موظفند مراتب را ظرف يك هفته به پيمانكار و راننده مربوط اعلام نمايند. پيمانكار و راننده مي توانند ظرف پانزده روز از تاريخ ابلاغ نسبت به ارايه اسناد و مدارك مثبته مبني بر عدم زوال شرايط اعلام شده و يا رفع نواقص به شهرداري و بخشداري محل اقدام نمايند. در صورت عدم اقدام و يا عدم پذيرش دفاعيات، گواهي صلاحيت، ابطال خواهد شد.
تبصره – پيمانكار موظف است به منظور جلوگيري از اختلال يا وقفه در ارايه خدمات حمل و نقل به دانش آموزان، در طول مدت رسيدگي به وضعيت راننده، نسبت به معرفي و اشتغال راننده واجد شرايط اقدام نمايد.
ماده ۷
مرجع صالح صدور مجوز تأسيس و فعاليت و گواهي صلاحيت رانندگي در محل هايي كه شهرداري وجود دارد، شهرداري محل و در بقيه محل ها به عهده بخشداريها مي باشد.
ماده ۸
در اختيار گذاشتن خودروي حمل و نقل دانش آموزان مدارس به افراد فاقد گواهي صلاحيت و همچنين رانندگي بدون گواهي صلاحيت با اين گونه وسايل ممنوع مي باشد. با مرتكبين مطابق قانون نحوه رسيدگي به تخلفات و اخذ جرايم رانندگي – مصوب ۱۳۵۰ – و اصلاحات بعدي آن و آيين نامه راهنمايي و رانندگي عمل خواهد شد و در صورت ارتكاب درغير موارد اضطرار و نيز در صورت تكرار تخلف بيش از چهار بار مطابق بند (ث) ماده (۶) اين آيين نامه عمل خواهد شد.
تبصره – مدارس موظفند موضوع اخذ و ابطال گواهي صلاحيت در صورت تكرار تخلف را در قراردادهاي پيمانكاري درج نمايند.
ماده ۹
پيمانكاران و آموزش و پرورش بايد ترتيبي اتخاذ نمايند كه مدت زمان رفت و يا بازگشت دانش آموزان با خودروي مدرسه از يك ساعت تجاوز ننمايد.
ماده ۱۰
پيمانكاران و رانندگان خودروهاي حمل و نقل مدارس موظف هستند از سوار نمودن افراد غيرمسئول در خودروهاي مدارس خودداري و ظرفيت هر وسيله را برابر مندرجات تعيين شده در كارت شناسايي خودرو مراعات نمايند.
ماده ۱۱
هرگاه راننده خودروي مدارس تصادف منجربه فوت يا جرح داشته باشد و راننده مقصر تشخيص داده شود گواهي صلاحيت وي موقتاً اخذ و در صورت محكوميت ابطال خواهد شد.
ماده ۱۲
هرگاه راننده خودروي مدارس بيش از سه بار مرتكب تخلفات سرعت غيرمجاز، سبقت غيرمجاز، انحراف به چپ، عدم رعايت حق تقدم، عبور از چراغ قرمز و عبور ازمحل ممنوعه شود گواهي صلاحيت وي براي مدت يك سال ضبط خواهد شد.
تبصره – پليس راهنمايي و رانندگي موظف است هر شش ماه يك بار وضعيت تخلف از مقررات راهنمايي و رانندگي رانندگان خودروهاي مدارس را به ادارات آموزش و پرورش و شهرداري و بخشداري محل اعلام نمايد.
ماده ۱۳
در صورتي كه راننده از ادامه كار رانندگي با خودروي مدارس منصرف شود موظف است مراتب انصراف خود را يك ماه قبل كتباً به اطلاع مدرسه مربوط و شهرداري يا بخشداري محل صادركننده گواهي صلاحيت با تسليم گواهي ياد شده اعلام نمايد.
ماده ۱۴
رانندگان خودروي حمل و نقل دانش آموزان موظفند به هنگام رانندگي اصل گواهي صلاحيت را همراه داشته باشند.
ماده ۱۵
هرگاه راننده گواهي صلاحيت خود را مفقود نمايد مراتب را بلافاصله به مرجع صادركننده گواهي اعلام تا ضمن رعايت كليه مقررات نسبت به صدور گواهي المثني اقدام شود.
ماده ۱۶
كليه رانندگان وسايل نقليه اي كه درجهت مخالف يا موافق خودروهاي مدارس حركت مي كنند، مكلفند به محض مشاهده چراغ زردگردان خودروهاي ياد شده در فاصله پانزده الي سي متري آن توقف كامل نمايند، ادامه مسير قبل از حركت خودروي مدرسه مجاز نمي باشد.
ماده ۱۷
رانندگان خودروهاي مدارس فقط در صورتي مجاز به روشن كردن چراغ زردگردان مي باشند كه دانش آموزان جهت سوار و يا پياده شدن ناچار به عبور از عرض معابر باشند.
ماده ۱۸
مسؤوليت ارزشيابي، مديريت و كنترل قراردادها به عهده كارگروهي متشكل از نمايندگان آموزش و پرورش و اعضاي شوراهاي انجمن اوليا و مربيان و شهرداريها و حسب مورد بخشداريها مي باشد.
ماده ۱۹
دستورالعمل ها و شيوه نامه ها ي مربوط به اين آيين نامه توسط كار گروهي متشكل از نمايندگان وزارتخانه هاي كشور، راه و ترابري و آموزش و پرورش تهيه و پس از تصويب وزير كشور ابلاغ خواهد شد.
اين تصويب نامه در تاريخ 31 /5 /1387 به تأييد مقام محترم رياست جمهوري رسيده است.
معاون اول رييس جمهور – پرويز داودي