آیین نامه اجرایی بند (5) جزء (ب) ماده واحده قانون اصلاح تبصره (2) الحاقی ماده (76) قانون اصلاح مواد (72) و (77) و تبصره ماده (76) قانون تأمین اجتماعی مصوب 1380

هیئت‏ وزیران در جلسه مورخ 26 /12 /1385 بنا به پیشنهاد مشترك شماره ۷۷۱۹۷ مورخ 28 /6 /1385 وزارتخانه‌ های كار و امور اجتماعی، بهداشت، درمان و آموزش پزشكی و سازمان تأمین اجتماعی و به استناد بند (5) جزء (ب) ماده واحده قانون اصلاح تبصره (2) الحاقی ماده (76) قانون اصلاح مواد (72) و (77) و تبصره ماده (76) قانون تأمین اجتماعی مصوب ۱۳۵۴ و الحاق دو تبصره به ماده (76) مصوب ۱۳۷۱- مصوب ۱۳۸۰- آیین نامه اجرایی بند یادشده را به شرح زیر تصویب نمود:

آیین نامه اجرایی بند (5) جزء (ب) ماده واحده قانون اصلاح تبصره (2) الحاقی ماده (76قانون اصلاح مواد (72) و (77) و تبصره ماده (76قانون تأمین اجتماعی مصوب ۱۳۵۴ و الحاق دو تبصره به ماده (76) مصوب ۱۳۷۱- مصوب ۱۳۸۰

ماده 1 

 كارهای سخت و زیان ‌آور كارهایی است كه در آنها عوامل فیزیكی، شیمیایی، مكانیكی، بیولوژیكی محیط كار غیر استاندارد بوده و در اثر اشتغال بیمه شده تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیتهای طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد می ‌شود كه نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن باشد. مشاغل سخت و زیان ‌آور موضوع این ماده به دو گروه تقسیم می ‌شوند:

الف ـ مشاغلی كه صفت سخت و زیان ‌آوری با ماهیت شغلی وابستگی دارد اما می ‌توان با بكارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی مناسب توسط كارفرما سختی و زیان ‌آوری آنها را حذف نمود.

ب ـ مشاغلی كه ماهیتاً سخت و زیان ‌آور بوده و با بكارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی توسط كارفرما، صفت سخت و زیان‌ آوری آنها كاهش یافته ولی كماكان سخت و زیان ‌آوری آنها حفظ می ‌گردد.

تبصره – مشمولین قانون «نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور – مصوب 1367- و اصلاحات بعدی آن» و همچنین مشمولین قانون «حفاظت در برابر اشعه – مصوب 1368-» تابع قوانین و مقررات مربوط خواهند بود.

ماده 2 

 تعیین سخت و زیان ‌آور بودن مشاغل موضوع ماده (1) و نوع آن گروه «الف» و گروه «ب» حسب درخواست كارگر، كارفرما، تشكلها، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی، وزارت كار و امور اجتماعی و سازمان تأمین اجتماعی در هر كارگاه با بررسی سوابق، انجام بازدید و بررسی شرایط كار توسط كارشناسان بهداشت حرفه‌ ای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی و بازرسان كار وزارت كار و امور اجتماعی و با تأیید توسط كمیته‌ های بدوی و تجدیدنظر استانی موضوع این آیین‌ نامه انجام می ‌گیرد.

تبصره – در موارد مشمول بند «الف» ماده (1) این آیین ‌نامه كه استاندارد حدود تماس شغلی عوامل بیماری ‌زا و سخت و زیان ‌آور وجود دارد اتخاذ تصمیم قطعی در كمیته ‌ها مستلزم اندازه ‌گیری و اظهارنظر كارشناسان بهداشت حرفه ‌ای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی و یا سایر مراكز دارای مجوز از وزارتخانه یادشده است.

ماده 3 

 كارفرمایان كارگاههای دایر كه از تاریخ تصویب این آیین ‌نامه تمام یا برخی از مشاغل آنها در كمیته های بدوی و تجدیدنظر استانی یا شورای‌ عالی حفاظت فنی ، سخت و زیان‌ آور شناخته شده یا می ‌شود مكلفند ظرف دو سال از تاریخ ابلاغ تصمیم قطعی كمیته یا شورا حسب مورد نسبت به ایمن ‌سازی عوامل و شرایط محیط كار مطابق حد مجاز و استانداردهای مشخص شده در قانون كار و آیین‌ نامه‌ های مربوط (مصوب شورای ‌عالی حفاظت فنی) و سایر قوانین موضوعه در این زمینه اقدام و صفت سخت و زیان ‌آوری مشاغل موضوع بند «الف» ماده (1) را حذف و نتیجه را كتباَ به كمیته بدوی موضوع ماده (8) این آیین نامه برای بررسی و تأیید گزارش نمایند.

تبصره – وزارتخانه های كار و امور اجتماعی و بهداشت، درمان و آموزش پزشكی مكلفند كارگاههایی كه مشاغل آنها سخت و زیان آور شناخته شده است و یا طبق این آیین نامه سخت و زیان آور تعیین می گردد پس از گذشت مهلت مقرر در این ماده بازدید و نتیجه را كتباً به كمیته بدوی استان گزارش نمایند.

ماده ۴ 

كارفرمایان مكلفند شاغلین در كارهای سخت و زیان ‌آور را حداقل سالی یكبار به منظور آگاهی از روند سلامتی و تشخیص بهنگام بیماری و پیشگیری از فرسایش جسمی و روحی آنان توسط مراكز بهداشتی و درمانی مورد معاینه قرار داده و نتیجه را در پرونده ‌های مربوط ضبط و یك نسخه از آن را به سازمان تأمین اجتماعی ارایه نمایند.

تبصره 1 – تغییر شغل بیمه شده كه در معرض فرسایش جسمی و روحی ناشی از اشتغال در كارهای سخت و زیان‌ آور باشد بر اساس مقررات پیش ‌بینی شده در قانون كار صورت می ‌گیرد.

تبصره 2 ـ معاینات قبل از استخدام طبق ماده (90) قانون تأمین اجتماعی ـ مصوب 1354ـ انجام می ‌گیرد.

تبصره 3 – در صورت عدم انجام تكالیف مقرر در بند (2) جزء «الف» ماده واحده قانون اصلاح تبصره (2) الحاقی ماده (76) قانون اصلاح مواد (72) و (77) و تبصره ماده (76) قانون تأمین اجتماعی مصوب 1354 و الحاق دو تبصره به ماده (76)، مصوب 1371 – مصوب 1380، سازمان تأمین اجتماعی ضمن انجام تعهدات قانونی نسبت به بیمه شده هزینه‌ های وارده را مطابق ماده (90) قانون تأمین اجتماعی از كارفرمای مربوطه وصول خواهد نمود.

ماده 5 

 به استناد تبصره (1) ماده (96) قانون كار مقررات و ضوابط انجام معاینات پزشكی موضوع ماده (4) این آیین ‌نامه اعم از قبل از استخدام و ادواری اختصاصی و هرگونه معاینه پزشكی دیگر در این ارتباط مطابق با دستورالعمل و آیین ‌نامه ‌های جاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی خواهد بود.

تبصره ـ وزارت بهداشت،‌ درمان و آموزش پزشكی موظف است تمهیدات لازم برای اعلام نتایج معاینات موضوع این ماده را متناسب با شرح وظایف سازمانهای ذی ‌ربط بعمل آورد.

ماده 6 

 كمیته بدوی استان موظف است حسب گزارش كارشناسان موضوع ماده (2) بررسی و در صورت تأیید، حذف یا كاهش صفت سخت و زیان ‌آور به ترتیب در مشاغل بند «الف» و «ب» ماده یك مراتب را برای خروج كارگاه از شمول این آیین ‌نامه به مراجع ذی ‌ربط ابلاغ نماید و درصورت عدم حذف صفت سخت و زیان‌ آوری محیط كار در مشاغل بند «الف» ظرف مهلت مقرر، مطابق قانون كار از سوی وزارتخانه‌ های كار و امـور اجتماعی و بهداشت، درمان و آمــوزش پزشـكی از طریق مــراجع ذی صلاح اقدام لازم بعمل می ‌آید.

تبصره – در صورتی كه گزارش كارشناسان موضوع این ماده پس از تأیید كمیته های بدوی و تجدید نظر استانی حسب مورد حاكی از عدم كاهش یا حذف عوامل زیان ‌آور و بیماریزای محیط كار ظرف مهلت مقرر در قانون باشد اقدامات لازم بر حسب مورد مطابق قانون كار از سوی وزارتخانه‌ های كار و امور اجتماعی و بهداشت، درمان و آموزش پزشكی بعمل خواهد آمد.

ماده 7 

 سیاستگذاری كشوری كارهای سخت و زیان‌ آور موضوع این آیین ‌نامه و رسیدگی به درخواست كمیته‌ های بدوی و تجدیدنظر استانی موضوع ماده (8) و همچنین نظارت و هماهنگی بر فعالیت كمیته‌ های مذكور در این آیین‌ نامه به عهده شورای‌ عالی حفاظت فنی است.
دستورالعمل اجرایی نحوه فعالیت كمیته‌ های مذكور و نظارت بر آنها به پیشنهاد وزارتخانه ‌های بهداشت، درمان و آموزش پزشكی و كار و امور اجتماعی و سازمان تأمین اجتماعی به تصویب شورای‌ عالی حفاظت فنی خواهد رسید.

تبصره – مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی یا معاون وی یا معاون وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی با حق رأی در زمینه كارهای سخت و زیان ‌آور موضوع این آیین ‌نامه عضو شورای ‌عالی حفاظت فنی خواهند بود.

ماده 8 

 به منظور تطبیق و تشخیص مشاغل سخت و زیان ‌آور بر اساس ضوابط و سیاست‌ گذاریهای شورای‌ عالی حفاظت فنی و مقررات مربوط كمیته‌ های بدوی و تجدید نظر استانی هر كدام با پنج عضو اصلی و پنج عضو علی ‌البدل به شرح زیر برای مدت سه سال منصوب می‌ شوند و انتصاب مجدد آنان بلامانع است.

الف ـ كمیته بدوی مركب از اعضای زیر می باشد:
۱ـ معاون روابط كار سازمان كار و امور اجتماعی استان و یا نماینده وی به عنوان رییس جلسه.
۲ـ معاون امور بیمه‌ ای اداره كل تأمین اجتماعی استان و یا نماینده وی.
۳ـ كارشناس مسئول بهداشت حرفه ‌ای معاونت بهداشتی دانشگاه/دانشكده علوم پزشكی ذی‌ ربط.
۴ـ نماینده كارگران حسب معرفی تشكل حائز اكثریت استان بنا به تشخیص سازمان كار امور اجتماعی استان.
۵ـ نماینده كارفرمایان حسب معرفی كانون انجمنهای صنفی كارفرمایی استان.

تبصره 1 ـ جلسات كمیته ‌های بدوی و تجدیدنظر استانی در سازمان كار و امور اجتماعی استان تشكیل و با حضور چهار نفر از اعضای اصلی یا علی‌البدل رسمیت می ‌یابد و تصمیمات جلسه با اكثریت آراء حاضرین معتبر و لازم ‌الاجرا می ‌باشد.

تبصره 2 – در استانهایی كه دانشكده علوم پزشكی و خدمات بهداشتی درمانی مستقل وجود دارد درصورت طرح پرونده‌ های مرتبط با منطقه تحت پوشش، كارشناس مسئول بهداشت حرفه‌ ای معاونت بهداشتی دانشكده مزبور، جایگزین كارشناس مسئول بهداشت حرفه ‌ای معاونت بهداشتی دانشگاه خواهد بود.

تبصره 3 – با تصویب كمیته استانی دعوت از افراد صاحب ‌نظر و اساتید مربوط جهت شركت در جلسات بدون حق رأی بلامانع می ‌باشد.

تبصره 4 ـ در صورتی كه مجمع و كانونهای استانی تشكلهای كارگری و كارفرمایی موضوع بندهای (4) و (5) ایجاد نشده باشند، نمایندگان مزبور از بین اعضای تشكلهای حائز اكثریت به تشخیص سازمان كار و امور اجتماعی استان و با انتخاب تشكل ذی‌ ربط استان معرفی می ‌شوند.

تبصره 5 ـ رأی كمیته بدوی ظرف پانزده روز اداری از تاریخ ابلاغ قابل تجدید نظر خواهی است و در صورتی‌ كه هر یك از طرفین (كارگر و كارفرما) به رأی بدوی اعتراض داشته باشند درخواست تجدیدنظر خود را كتباً به سازمان كار و امور اجتماعی محل تسلیم می‌ نماید.

تبصره 6 ـ هیچ یك از اعضای كمیته ‌های بدوی همزمان نمی ‌توانند عضو كمیته تجدیدنظر باشند. همچنین اعضای مذكور نمی‌ توانند در جلسه تجدیدنظر پرونده‌ هایی كه در هنگام رسیدگی بدوی به آن رأی داده ‌اند با حق رأی شركت نمایند.

ب ـ كمیته تجدیدنظر استان مركب از اعضای زیر می باشد:
۱ – رییس سازمان كار و امور اجتماعی استان به عنوان رییس كمیته.
۲ـ مدیر كل تأمین اجتماعی استان.
۳ـ معاونت بهداشتی دانشگاه/دانشكده علوم پزشكی و خدمات بهداشتی درمانی ذی‌ ربط.
۴ـ نماینده كارگران حسب معرفی تشكل حائز اكثریت استان بنا به تشخیص سازمان كار و امور اجتماعی استان.
۵ـ نماینده كارفرمایان با معرفی كانون انجمنهای صنفی كارفرمایی استان.

تبصره ۱ـ رأی كمیته تجدیدنظر استان از تاریخ ابلاغ قطعی و لازم ‌الاجرا می ‌باشد.

تبصره 2 ـ در صورتی كه مجمع و كانونهای استانی تشكلهای كارگری و كارفرمایی موضوع بندهای (4) و (5) ایجاد نشده باشند، نمایندگان مزبور از بین اعضای تشكلهای حائز اكثریت به تشخیص سازمان كار و امور اجتماعی استان و با انتخاب تشكل ذی‌ ربط استان معرفی می‌ شوند.

تبصره ۳ـ در صورت تساوی آراء (موافق و مخالف) اعم از بدوی و تجدیدنظر، جلسه بعدی با حضور همه اعضا تشكیل خواهد شد.

تبصره 4 ـ كمیته‌ های استانی موظفند در آراء صادره نوع سخت و زیان‌ آوری مشاغل را كه در زمره مشاغل بند «الف» یا «ب» ماده (1) این آیین ‌نامه می ‌باشد تعیین نمایند.

تبصره ۵ ـ در استانهایی كه دانشكده علوم پزشكی و خدمات بهداشتی، درمانی مستقل وجود دارد در صورت طرح پرونده‌ های مرتبط با منطقه تحت پوشش، معاونت بهداشتی دانشكده علوم پزشكی جایگزین معاونت بهداشتی دانشگاه می ‌شود.

ج ـ با تصویب كمیته استانی دعوت از افراد صاحب ‌نظر، اساتید و كارشناسان مربوطه جهت شركت در جلسات بدون حق رأی بلامانع می ‌باشد.

د – كارفرمایان كارگاهها مكلفند با كارشناسان موضوع ماده (2) و كمیته‌ های موضوع ماده (8) این آیین‌ نامه همكاری و مدارك مورد نیاز را در اختیار آنان قرار دهند.

ماده 9 

 وظایف كمیته ‌های بدوی و تجدید نظر استانی به شرح زیر تعیین می شود:

الف – وظایف كمیته‌ های بدوی استانی به شرح زیر می‌ باشد:

۱ـ بررسی، تطبیق و تشخیص مشاغل سخت و زیان ‌آور با مواد این آیین‌ نامه كه توسط بیمه شده ، كارفرما، وزارتخانه‌ های بهداشت، درمان و آموزش پزشكی، كار و امور اجتماعی و سازمان تأمین اجتماعی و تشكلها به عنوان مشاغل سخت و زیان ‌آور معرفی شده و اعلام نتیجه به متقاضی و سازمانهای ذی‌ ربط از سوی رییس كمیته بدوی.

۲ـ رسیدگی مواردی كه با اتخاذ تدابیر لازم حالت سخت و زیان ‌آوری شغل یا مشاغل از بین رفته و در زمره مشاغل عادی درآمده‌ اند و اعلام آن به مراجع ذی‌ ربط به منظور حذف امتیازاتی كه به كار سخت و زیان ‌آور تعلق گرفته است.

۳ـ اجرای سیاستها و مصوبات شورای‌ عالی حفاظت فنی.

ب – وظایف كمیته‌ های تجدید نظر استانی عبارت است از رسیدگی، اظهار نظر و تصمیم‌ گیری در خصوص اعتراض به آراء كمیته‌ های بدوی استانی موضوع ماده (8) این آیین ‌نامه كه توسط بیمه شده یا كارفرما درخواست گردیده است و اعلام نتیجه به متقاضی و سازمانهای ذیربط از سوی رییس كمیته تجدید نظر.

ماده 10 

وزارت بهداشت،‌ درمان و آموزش پزشكی تغییرات حدود تماس شغلی آلاینده‌ های محیط كار و عوامل بیماریزا را به شورای ‌عالی حفاظت فنی اعلام و شورای ‌عالی مذكور مراتب را به كمیته‌ های استانی، كارهای سخت و زیان‌ آور برای اجرا ابلاغ می‌ نماید.

ماده 11 

 علاوه بر كارهای سخت و زیان ‌آور مشخص شده طبق مصوبات شورای‌ عالی حفاظت فنی و موارد تأیید شده توسط كمیته‌ های استانی، موارد زیر نیز سخت و زیان ‌آور شناخته می ‌شوند.
1- مشاغلی كه در ندامتگاه‌ ها و زندان‌ ها مستقیماً با زندانی ارتباط دارند.
2- مشاغلی كه مستقیماً در مراكز روان درمانی با بیماران روانی مرتبط هستند.
3- خبرنگاری

تبصره – مصادیق خبرنگاری با تأیید كمیته بدوی موضوع ماده (8) تعیین می‌ شود.

ماده 12 

نحوه توالی و تناوب اشتغال در مشاغل سخت و زیان ‌آور به شرح زیر تعیین می‌ گردد:

ـ ایام زیر چنانچه در فواصل اشتغال به كارهای سخت و زیان ‌آور واقع شود، به عنوان سابقه اشتغال در كارهای سخت و زیان ‌آور محسوب می‌ گردد.
الف ـ تعطیلات هفتگی
ب ـ تعطیلات رسمی
ج ـ ایام استفاده از مرخصی استحقاقی
د ـ ایام استفاده از مرخصی بابت ازدواج یا فوت همسر، پدر، مادر و فرزندان به مدت 3 روز با دریافت دستمزد در مورد مشمولان قانون كار.
هـ ـ ایام استفاده از مرخصی استعلاجی یا استراحت پزشكی اعم از اینكه حقوق ایام مزبور توسط كارفرما پرداخت شود و یا اینكه بیمه شده از غرامت دستمزد ایام بیماری استفاده كرده باشد.
و ـ تمام یا قسمتی از خدمت نظام وظیفه در جبهه ‌های نبرد حق علیه باطل یا حضور داوطلبانه در جبهه.
ز ـ دوران اسارت یا محكومیت سیاسی كه بیمه شده بر اساس آن به عنوان آزاده شناخته شده باشد حسب تقاضای وی.

ـ ایام و موارد زیر چنانچه در فواصل اشتغال بیمه شده به كارهای سخت و زیان ‌آور واقع شود، موجب زایل شدن توالی اشتغال در كارهای سخت و زیان ‌آور نمی‌ گردد.

الف ـ ایام خدمت وظیفه سربازی (دوران ضرورت و احتیاط) مشروط بر اینكه بیمه شده حداكثر تا دو ماه پس از پایان خدمت به كار سابق خود برگشته و یا اینكه در كار دیگری كه سخت و زیان ‌آور شناخته شده مشغول به كار شده باشد.

ب ـ دوران توقیف بیمه شده در صورتی كه منتهی به محكومیت وی نگردد و یا اینكه كارفرما بر اساس تكلیف قانونی حقوق دوران مزبور را به بیمه شده پرداخت نماید.

ج ـ ایام حالت تعلیق كه به واسطه عوامل قهریه طبیعی و یا حوادث و مخاطرات اجتماعی (مانند سیل،‌ زلزله، جنگ و آتش‌سوزی) كه خارج از اراده كارفرما و بیمه شده بوده و در نتیجه آن كارگاه به طور موقت تعطیل می‌ گردد.

د ـ ایام استفاده از مقرری بیمه بیكاری مشروط بر اینكه بیمه شده قبل از برقراری بیمه بیكاری در مشاغل سخت و زیان‌ آور اشتغال به كار داشته و در حین مقرری ‌بگیری و یا حداكثر تا دو ماه پس از اتمام دوره مزبور در مشاغلی كه سخت و زیان‌ آور شناخته شده مشغول به كار شده یا طبق این آیین نامه بتواند بازنشسته شود.

هـ ـ ایام خدمت در جبهه كه به تأیید مراجع ذی‌ صلاح رسیده باشد.

و ـ دوران اسارت یا محكومیت سیاسی كه بیمه شده بر اساس آن به موجب قانون آزاده شناخته شده باشد.

ز ـ ایام بلاتكلیفی بیمه شده كه مستند به آرای صادره از سوی مراجع حل اختلاف و یا سایر مراجع قانونی منجر به صدور رأی بازگشت به كار یا پرداخت حقوق ایام مزبور شده باشد.

ح ـ ایام استفاده از غرامت دستمزد ایام بیماری كه در فاصله زمانی 10 /5 /1354 تا 4 /1 /1359 واقع شده باشد.

ط ـ غیبت غیرموجه حداكثر به مدت ده (10) روز در سال در مورد كارگاههای مشمول قانون كار یا بر اساس مقررات انظباطی، تخلفاتی و یا استخدامی مربوط در كارگاههای غیر مشمول قانون كار كه منجر به اخراج، انفصال موقت و یا دایم نشده باشد.

ی ـ مدت یك ماه استفاده از مرخصی بدون حقوق موضوع ماده (67) قانون كار.

۳ـ ایام و موارد زیر چنانچه در فواصل اشتغال بیمه شده به كارهای سخت و زیان ‌آور واقع شود توالی اشتغال او را از بین برده و موجب تناوب اشتغال وی می ‌گردد.

الف ـ استفاده از مرخصی بدون حقوق به مدت بیش از دو ماه به هر منظور و تحت هر عنوان علاوه بر مرخصی مندرج در بند «ی» ردیف (2) این ماده.

ب ـ اخراج، استعفا، انفصال و بازخریدی مشروط بر اینكه حداكثر تا دو ماه در مجموع پس از تاریخ موارد مزبور در مشاغلی كه سخت و زیان ‌آور شناخته شده مشغول به كار نشده یا طبق این آیین ‌نامه نتواند بازنشسته شود.

ج ـ اشتغال در كارها و مشاغل عادی به مدت یك ماه.

د ـ اشتغال در حرف و مشاغل آزاد به مدت یك ماه.

هـ ـ بیمه اختیاری به مدت یك ماه.

و ـ بیكاری بدون دریافت مقرری بیكاری بیش از دو ماه.

ز ـ سایر موارد مشابه.

ماده ۱۳

 شرایط بازنشستگی در كارهای سخت و زیان ‌آور به شرح زیر می باشد:

۱ـ بیمه شدگانی كه حداقل (20) سال سابقه كار متوالی یا بیست و پنج (25) سال سابقه كار متناوب و پرداخت حق بیمه در كارهای سخت و زیان ‌آور را داشته باشند، بدون شرط سنی می‌ توانند درخواست بازنشستگی از سازمان تأمین اجتماعی نمایند.

۲ـ چنانچه كمیسیونهای پزشكی موضوع ماده (91) قانون تأمین اجتماعی قبل از رسیدن بیمه شده شاغل در كارهای سخت و زیان‌ آور به سابقه مقرر در بند (1) فوق، فرسایش جسمی و روحی وی را ناشی از اشتغال به كارهای سخت و زیان ‌آور تشخیص و تأیید نمایند.

۳ـ این قبیل بیمه شدگان به صرف ارایه درخواست بازنشستگی مجاز به ترك كار نبوده و می ‌باید احراز شرایط و استحقاق آنها جهت بازنشستگی پیش از موعد در كارهای سخت و زیان ‌آور رسماً از سوی سازمان تأمین اجتماعی به آنها ابلاغ و سپس ترك كار نمایند.

۴ـ چنانچه بیمه شده شرایط استفاده از بازنشستگی پیش از موعد در كارهای سخت و زیان ‌آور را طبق این آیین‌ نامه احراز كند سازمان تأمین اجتماعی مكلف است نسبت به برقراری مستمری وی از تاریخ ترك كار اقدام نماید.

۵ ـ افرادی‌ كه حداقل بیست (20) سال متوالی یا بیست و پنج (25) سال متناوب سابقه پرداخت حق بیمه در مشاغل سخت و زیان ‌آور مربوط به قبل از تاریخ تصویب قانون را داشته باشند و یا در آینده شرایط مذكور را احراز نمایند می ‌توانند درخواست بازنشستگی خود را با رعایت بند (1) این ماده به سازمان تأمین اجتماعی تسلیم نمایند.

ماده ۱۴

كارفرما مكلف است پس از احراز شرایط بازنشستگی بیمه شده شاغل در كارگاه وی، طبق این آیین‌ نامه معادل چهار درصد (4%) میزان مستمری برقراری بیمه شده نسبت به سنوات اشتغال او در مشاغل سخت و زیان ‌آور را كه توسط سازمان تأمین اجتماعی محاسبه و مطالبه می ‌گردد به طور یكجا به سازمان یادشده پرداخت نماید.

ماده ۱۵ـ

آثار محدودیتها و مزایای مندرج در قانون برای مواردی كه بازنشستگی به موجب این آیین ‌نامه ایجاد می ‌شود منحصر به همان شغل در همان كارگاه خاص بوده و قابل تسری و تعمیم در دیگر شغلهای مشابه در سایر كارگاهها نمی ‌گردد.

ماده ۱۶ 

اجرای این آیین نامه در مورد آن دسته از مشمولین قانون تأمین اجتماعی كه در مشاغل سخت و زیان ‌آور وزارت دفاع و پشتیبانی و نیروهای مسلح و شركتها و سازمانهای تابعه آن به صورت خرید خدمت مشغول خدمت می ‌باشند با رعایت مقررات و ضوابط نیروهای مسلح و با هماهنگی سازمان تأمین اجتماعی خواهد بود.

معاون اول رئیس جمهور – پرویز داوودی