آیین نامه بیمه و بازنشستگی سردفترداران و دفتریاران اسناد رسمی
مصوب 1381,08,12 و اصلاحات بعدی
فصل اول : تعاریف
ماده 1
اصلاحات بكار رفته در این آیین نامه به شرح زیر است:
الف: حساب بیمه برای انجام امور زیر:
1 – بیمه بازنشستگی، از كارافتادگی، بیمه عمر و حوادث، سردفتران و دفتریاران اسناد رسمی و مستمری، مستمری بگیران .
2 – امور رفاهی و درمانی سردفتران و دفتریاران اسناد رسمی و عائله تحت تكفل آنان و مستمری بگیران حسابی به نام حساب بیمه توسط كانون در بانك ملی ایران افتتاح شده یا خواهد شد. كلیه وجوه حاصل از ماده 165 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب سال 1345 و ماده واحده مصوب 11 /2 /1367 و ماده واحده 28 /2 /1373 كه به بیمه سردفتران و دفتریاران تخصیص یافته به این حساب واریز شده یا خواهد شد.
ب: حساب تعاون: منظور از حساب تعاون حسابی است كه از طرف كانون به منظور واریز سود حاصله از وجوه حساب بیمه، در بانك ملی ایران افتتاح شده یا خواهد شد.
ج: كانون: منظور از كانون، كانون سردفتران و دفتریاران موضوع ماده 68 قانون دفاتر اسناد رسمی مصوب سال 1354 است .
د: منظور از دفتریار، دفتریار اول است .
فصل دوم : تكالیف دفاتر اسناد رسمی
ماده 2
با توجه به بند یك ماده واحده مصوب 28 /2 /1373 مجلس شورای اسلامی سردفتران دفاتر اسناد رسمی مكلفند ده درصد از حق التحریر دریافتی هر ماه را به حساب تعیین شده واریز نموده و فتوكپی فیش پرداختی را ضمن اعلام كتبی جمع حق التحریر مأخوذه همان ماه تا دهم ماه بعد به كانون ارسال دارند عدم انجام وظیفه مذكور تخلف انتظامی محسوب می گردد.
فصل سوم : حق بازنشستگی
ماده 3
حق بیمه بازنشستگی عبارت است از مبلغی كه سردفتران و دفتریاران اسناد رسمی پس از احراز شرایط بازنشستگی و بازنشسته شدن در حدود قانون دفاتر اسناد رسمی مصوب 1354 و این آیین نامه استحقاق دریافت آن را خواهند داشت .
تبصره 1 – سردفتران و دفتریاران اسناد رسمی مكلفند حداقل شش ماه قبل از فرا رسیدن موعد بازنشستگی الزامی، مراتب را جهت انجام مقدمات لازم كتباً به سازمان ثبت اعلام نمایند.
تبصره 2 – سازمان ثبت اسناد و املاك كشور ضمن صدور حكم، موضوع بازنشستگی یا استعفاء یا انفصال دائم یا سلب صلاحیت و اعلام فوت سردفتر یا دفتریار، مدت اشتغال آنان را نیز به كانون اعلام می نماید.
ضمناً یك نسخه از حكم صادره به دارایی مربوطه فرستاده خواهد شد تا بدهی مسلم سردفتر یا دفتریاران را ظرف مدت سه ماه ضمن ارسال صورتمجلس رسیدگی به كانون ارسال و اعلام دارد.
تبصره 3 – صورتجلسه رسیدگی به امور مالی اشخاص مذكور در تبصره (2) با تعیین میزان بدهی مسلم آنان همراه به صورتمجلس تحویل و تحول ظرف سه ماه توسط سازمان ثبت اسناد و املاك كشور به كانون ارسال می گردد.
تبصره 4 – صدور حكم برقراری حق بیمه بازنشستگی سردفتران و دفتریاران منوط است به پرداخت كلیه بدهی های مسلم سردفتر و دفتریار در دوران عملكرد كه به مقتضای شغل و وظایف قانونی محوله بدهكار گردیده اند.
در صورت عدم اعلام بدهی ظرف مهلت مذكور در تبصره های فوق، كانون نسبت به صدور ابلاغ برقراری حق بیمه بازنشستگی اقدام خواهد نمود.
ماده 4
سردفتران و دفتریارانی كه به سن قانونی بازنشستگی می رسند الزاماً بازنشسته خواهند شد ولو اینكه تحت تعقیب انتظامی یا كیفری و یا تحمل مجازات یا در حال تعلیق و یا انفصال موقت باشند.
تبصره 1 – در مواردی كه سردفتر و یا دفتریار اول مستعفی شوند یا برابر مقررات بركنار یا به حكم دادگاه به انفصال دائم یا سلب صلاحیت محكوم شده یا بشوند مشروط به اینكه سابقه اشتغال آنان ده سال و بیشتر باشد از نظر سابقه خدمت و استفاده از حق بیمه بازنشستگی نسبت به مدت اشتغال استحقاق دریافت حق بیمه بازنشستگی را دارند.
تبصره 2 – چنانچه سابقه اشتغال سردفتران و دفتریاران موضوع تبصره (1) كمتر از ده سال باشد، 25 % از حق بیمه پرداختی دفترخانه تحت تصدی در مدت اشتغال هر یك محاسبه و مقطوعاً به سردفتر یا دفتریار پرداخت خواهد شد. پرداخت وجه موضوع این تبصره موكول به انجام تحویل و تحول و ارائه مفاصاحساب مالی و مالیاتی است .
ماده 5
هرگاه سردفتر یا دفتریار علیل و یا به علت حادثه ای ناقص شود به نحوی كه از كار كردن باز بماند بدون شرط سن از ادامه اشتغال معاف خواهد شد.
تشخیص این امور به عهده هیأتی متشكل از نماینده سازمان ثبت اسناد و املاك كشور و كانون و سازمان پزشكی قانونی در مركز خواهد بود، چنانچه سابقه خدمت سردفتر و یا دفتریار مذكور كمتر از ده سال باشد، حق بیمه بازنشستگی بر مبنای ده سال محاسبه و پرداخت می شود و چنانچه سابقه خدمت آنان بیش از ده سال و كمتر از 15 سال باشد، حق بیمه بازنشستگی بر مبنای 15 سال تمام محاسبه و پرداخت می شود و نسبت به بیش از 15 سال تمام ، طبق روال عادی و به نسبت مدت اشتغال محاسبه و پرداخت می گردد.
تبصره – عائله تحت تكفل سردفتر و دفتریار موضوع این ماده و نیز عائله تحت تكفل سردفتر و دفتریار شاغلی كه قبل از رسیدن به سوابق خدمتی فوق فوت شوند، از مزایای این ماده استفاده خواهند كرد.
ماده 6
از اول سال 1381 به هر سردفتر بازنشسته در صورت 30 سال سابقه خدمت و بیشتر ماهیانه دو میلیون و پانصد هزار ریال حق بیمه بازنشستگی پرداخت خواهد شد این مبلغ با توجه به موجودی حساب بیمه و افزایش هزینه زندگی هر سال با پیشنهاد كانون و تصویب رییس سازمان ثبت اسناد و املاك كشور قابل تعدیل است .
تبصره 1 – حق بیمه بازنشستگی ماهانه دفتریار معادل 80 % (هشتاد درصد) حق بیمه بازنشستگی سردفتر مطابق این آیین نامه خواهد بود.
تبصره 2 – توقیف حق بیمه بازنشستگی سردفتران و دفتریاران و مستمری بگیران سردفتران و دفتریاران متوفی در قبال مطالبات مسلم دولت یا محكومیت مدنی و یا عناوینی از این قبیل مطابق مقررات عمومی است .
ماده 7
سردفتران و دفتریارانی كه بعد از تصویب قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 28 اسفند 1345 اشتغال داشته اند یا احراز شرایط مقرر در این آیین نامه از حق بیمه بازنشستگی استفاده خواهند كرد.
ماده 8
از تاریخ تصویب این آئین نامه حق بیمه بازنشستگی سردفتران و دفتریاران متوفی (اعم از شاغل یا بازنشسته) كه مشمول دریافت حق مزبور برابر مقررات بوده اند به عائله تحت تكفل قانونی آنان (فرزندان – همسر – پدر – مادر و نوادگانی كه پدر و مادر آن فوت شده و تحت تكفل سردفتر و دفتریار بوده اند) به نسبت مدت اشتغال و به تساوی، به عنوان مستمری پرداخت خواهدشد.
ماده 9
استحقاق ورثه سردفتر و دفتریار متوفی به دریافت مبالغ موضوع ماده فوق در مورد فرزندان و نوادگان ذكور تا زمانی است كه به سن بیست و دو سال تمام خورشیدی نرسیده اند و یا مشغول تحصیل در یكی از دانشگاه ها یا مؤسسات آموزش عالی رسمی هستند مشروط به اینكه سن آنان از 27 سال تمام خورشیدی تجاوز نكرده باشد و همچنین در مورد پدر و مادر استحقاق دریافت این وجوه منوط است به اینكه تحت تكفل متوفی بوده باشند. استخدام هر یك از عائله تحت تكفل در هر یك از سازمانهای دولتی و یا مؤسسات عمومی موجب قطع مستمری او خواهد شد. فرزندان نوادگان اناث كه در زمان حیات سردفتر و دفتریار شوهر اختیار كرده و پس از مطلقه شدن و یا قوت شوهر مجدداً تحت تكفل سردفتر و دفتریار قرار گرفته اند مشمول دریافت مستمری خواهد بود. دریافت حقوق بازنشستگی و مستمری از مراجع دولتی و غیردولتی مانع استفاده از مستمری موضوع این ماده نخواهد بود.
تبصره 1 – زوجه سردفتر یا دفتریار متوفی چنانچه شاغل یا بازنشسته مراجع دیگر نیز باشد مشمول دریافت مستمری موضوع این ماده می باشد.
تبصره 2 – در صورت قطع مستمری هر یك از وراث سهم او به سهام دیگر ورثه مشمول دریافت، بالسویه یا به سهم وارث منحصر اضافه خواهد شد.
تبصره 3 – فرزندان و نیز نوادگان ذكور سردفتر یا دفتریاری كه در زمان فوت آنان دچار عوارض روحی روانی و جسمی بوده و یا در زمان مستمری بگیری دچار این عوارض شوند نیز تا زمان افاقه مشمول دریافت مستمری خواهند بود.
تبصره 4 – هرگاه فرزندان یا نوادگان اناث سردفتر و یا دفتركار كه شوهر اختیار كرده اند، بعد از فوت سردفتر و یا دفتریار مطلقه شوند یا اختیار شوهر بعد از فوت سردفتر یا دفتریار بوده باشد پس از مطلقه شدن به شرط موافقت سایر مستمری بگیران می توانند به تساوی از سهم مستمری موافقان استفاده نمایند.
ماده 10
كانون مكلف است از تاریخ ابلاغ این آیین نامه وضعیت كلیه سردفتران و دفتریاران مشمول و بازماندگان سردفتران و دفتریاران متوفی را بر اساس مقررات این آیین نامه تطبیق داده و ابلاغ جدید برقراری حق بیمه بازنشستگی و یا مستمری برای آنان صادر و به موقع اجراء و بگذارند.
ماده 11
سردفتران و دفتریاران در سمتی كه شاغل هستند طبق مقررات این آیین نامه بازنشسته خواهند شد مدت اشتغال در دفتریاری اول برای سنوات بازنشستگی در سردفتری جزو سابقه خدمت آنان محسوب خواهد شد.
ماده 12
كانون موظف است بر اساس دستورالعملی كه سازمان ثبت تهیه و تصویب خواهد كرد به دفتریارانی كه به علت انفصال سردفتر و یا تعطیلی دفترخانه به هر علت بیكار می شوند حداكثر تا دو سال مبلغی متناسب با معیشت آنان به عنوان كمك هزینه ماهیانه از محل حساب بیمه پرداخت نماید.
فصل چهارم : امور مالی
ماده 13
كانون موظف است حساب پرداختی هر دفتر اسناد رسمی را بابت حق بیمه های پرداختی آن دفترخانه جداگانه نگاهداری نماید و برای نگاهداری حساب درآمد و مصارف بیمه بازنشستگی دفاتر لازمه را تنظیم كند و پرداختهایی كه از این محل خواهد شد باید مستند به اسناد و مدارك مثبته باشد و اسناد و مدارك مربوطه را مرتباً ضبط و بایگانی حسابها را به نحوی تنظیم نماید كه در هر موقع قابل بررسی و رسیدگی باشد.
ماده 14
كانون مكلف است از محل حساب بیمه كلیه سردفتران و دفتریاران شاغل و بازنشسته و عائله تحت تكفل آنها و نیز ورثه واجد شرایط سردفتران و دفتریاران متوفی را بیمه درمانی (اصلی و تكمیلی) نموده و در صورت اقتضاء با تصویب رئیس سازمان ثبت نسبت به سایر بیمه های موضوع فراز یك بند الف ماده یك این آیین نامه اقدام نماید.
ماده 15
كانون مكلف است برای تأمین خدمات مذكور در ماده فوق با شركتهای بیمه و یا مراكز درمانی مجاز و پزشكان سراسر كشور قرارداد لازمه را تنظیم یا به طریق متقضی اقدام و هزینه آن را از محل حساب فوق پرداخت نماید.
ماده 16
كانون مكلف است حداكثر تا پایان دی ماه هر سال حق بیمه بازنشستگی بازنشستگان و مستمری بازماندگان و هزینه های درمانی و بیمه های تكمیلی، بیمه عمر و حوادث را برای سال آینده پیش بینی و تعیین و تنظیم و ضمن بودجه سالانه به سازمان ثبت ارسال نماید رییس سازمان ثبت در صورت بلا اشكال بودن حداكثر تا پایان سال آن را تصویب و جهت اجراء ابلاغ خواهد نمود.
ماده 17
رئیس سازمان ثبت اسناد و املاك كشور برای اداره محاسبات دریافت و پرداخت وجوه بیمه بازنشستگی و نظارت مستمر بر عملیات حساب بیمه، شخص مطلعی را بعنوان مدیر داخلی برای مدت دو سال منصوب تا تحت نظر هیأت مدیره كانون انجام وظیفه نماید. انتخاب مجدد و تغییر او در مدت مذكور بلا اشكال است . مدیر منتخب مكلف است گزارش سالانه عملیات را كه به تایید یك مؤسسه حسابرسی رسمی رسیده باشد حداكثر تا پایان تیرماه سال بعد به رئیس سازمان ثبت اسناد و املاك كشور تسلیم نماید.
حق الزحمه مدیر منتخب داخلی توسط هیأت مدیره كانون تعیین و پرداخت خواهد شد.
ماده 18
با تصویب این آیین نامه، آیین نامه بیمه و بازنشستگی سردفتران و دفتریاران اسناد رسمی مصوب 24 /9 /1373 و اصلاحیه های بعدی آن و سایر مقررات مغایر ملغی می گردد.
آئین نامه اصلاحی برخی از مواد آئین نامه بیمه و بازنشستگی سردفتران و دفتریاران مصوب 17/5/1386
1- در تبصره 2 ماده 3 عبارت « یا از كارافتادگی » بعد از كلمه « استعفاء » اضافه می شود .
دلیل توجیهی : افزودن عبارت « یا از كارافتادگی » بعد از كلمه استعفاء به تبصره دو از ماده سه آئین نامه جهت اصلاح و كامل شدن متن تبصره فوق بوده است.
2- در تبصره 4 ماده 3 عبارت « همچنین مستمری بازماندگان » به قبل از كلمه « منوط » اضافه می شود.
3- عبارت زیر به انتهای تبصره 4 ماده 3 اضافه می شود: « همچنین كانون موظف است قبل از ارائه مفاصا حساب های فوق، معادل پنجاه درصد از مستمری بازماندگان را حداكثر تا یك سال به ورثه تحت تكفل سردفتر و یا دفتر یار اول متوفی طبق مقررات پرداخت نماید».
دلیل توجیهی : در خصوص تبصره 4 ماده 3 آئین نامه مواد از افزودن « همچنین مستمری بازماندگان » به قبل از كلمه « منوط » جهت اصلاح و كامل شدن متن تبصره فوق بوده است و در خصوص نظر اداره كل محترم امور اسناد و سردفتران كه طی شماره 159/34-25/3/1384 به كانون اعلام گردیده كانون با بررسی موردی نسبت به پرداخت علی الحساب و تامین نیاز بازماندگان سردفتران متوفی اقدام نماید ومع الوصف افزوده شدن (كانون موظف است قبل از ارائه مفاصا حساب های فوق حداكثر تا یك سال معادل 50 درصد از مستمری بازماندگان به ورثه تحت تكفل سردفتر و دفتریار اول طبق مقررات پرداخت نماید) به انتهای تبصره مزبور نیز مورد تقاضا بوده است.
4- در تبصره 1 ماده 4 بعد از كلمه « مستعفی » كلمه « شوند » حذف و در انتهای تبصره مزبور قبل از كلمه « دارند » عبارت « از تاریخ 12/8/1381 » اضافه می شود.
دلیل توجیهی : با توجه به اینكه كلمه « شوند » در سطر اول تبصره یك از ماده 4 آئین نامه دلالت بر فعل شدن پس از تاریخ 12/8/1381 دارد و نیز از آنجا كه در سطر بعدی تبصره عبارت « شده یا بشوند » ناظر بر سردفتران و دفتریاران سلب صلاحیت شده، قبل از تصویب آئین نامه (یعنی 12/8/1381) می باشد لذا جهت اصلاح متن تبصره فوق الذكر پیشنهاد گردیده است كه پس از حذف كلمه شوند در سطر اول،عبارت «از تاریخ 12/8/1381» نیز به قبل از كلمه «دارند» در آخر تبصره افزوده گردد.
5- متنن زیر به عنوان تبصره 3 به ماده 4 الحاق می شود: « سردفتران و دفتریاران متقاضی انتقال سابقه خدمت پیشین خود به كانون سردفتران و دفتریاران برای احتساب سن بازنشستگی (موضوع ماده واحده قانون نقل و انتقال حق بیمه یا بازنشستگی مصوب 27/3/1365 مجلس شورای اسلامی) بدون امكان محاسبه و انتقال حق بیمه پرداختی از صندوق قبلی به صندوق بیمه و بازنشستگی كانون ،می تواند از مزایای حقوق بازنشستگی كانون به نسبت مدت سنوات حق بیمه پرداختی به صندوق كانون سردفتران و دفتریاران مصوب 1354 استفاده نمایند.
دلیل توجیهی: در خصوص فراز 5 راجع به احتساب سوابق خدمتی سردفتران دفتریاران نیز معروض می دارد هر چند موضوع مذكور مبتلا به عده كثیری از سردفتران و دفتریاران بوده و از سالها قبل نیز در سازمان ثبت پی گیری شده اما نهایتاً در جلسه مورخ 31/4/1385 با حضور نماینده كانون در اداره كل محترم امور اسناد و سردفتران پس از بررسی پیشنهاد مذكور به شرح زیر تصمیم گیری شده است.
« در خصوص احتساب سوابق خدمتی سر دفتر و دفتریار اول كه صندوق های دیگر داشته است چون تعداد قابل ملاحظه ای ،متقاضی برای استفاده از مزایای ماده واحده قانون نقل و انتقال حق بیمه بازنشستگی هستند، لذا اعضاء نظر به این دارند كه شخص سر دفتر و دفتریار اول متقاضی بازنشستگی صرفاً با احتساب سابقه خدمت در سمت سردفتری و دفتر یاری اول می توانند از مزایای ماده واحده بهره مند و از حقوق بازنشستگی كانون استفاده نمایند.با این توضیح كه چون امكان محاسبه حقوق بیمه بازنشستگی در مدتی كه به مشاغل دیگر اشتغال داشته با توجه به معیارهای فعلی كسر حق بیمه سردفتران و دفتریاران به صورت غیر مجازی امری دشوار و بلكه محال (غیر ممكن ) می باشد.بنابراین استفاده از الگوئی میانگین در احتساب حق بیمه مدت مذكور به نظر اعضاء مغایر با حقوق سردفتران و دفتر یاران با سابقه خدمت تمام می باشد».
6- عبارت « مدت اسارت آزادگان اعم از اینكه قبل ا ز اسارت اشتغال داشته و یا بعد از اسارت شاغل گردیده،به عنوان سابقه اشتغال تلقی می گردد» به ذیل ماده «5» و قبل از تبصره الحاق می گردد.
دلیل توجیهی: هر چند كانون سردفتران و دفتریاران مشمول قانون حمایت از آزادگان مصوب 1368 نمی باشد.آئین نامه جهت تكریم و تعظیم مقام آزادگان سرافراز و مشكلات حادث جهت برخی سردفتران آزاده عبارت مذكور جهت الحاق به ذیل ماده 5 آئین نامه پیشنهاد گردیده است.
7- تبصره 4 ماده 9 حذف می شود.
دلیل توجیهی به منظور جلوگیری از ایجاد طلاق های صوری و نظایر آن كه در طی مدت اجرای آئین نامه تاكنون ،كانون با آنها مواجه گردیده و نیز حجم فزاینده درخواست دختران مطلقه سردفتران و دفتریاران متوفی پیشنهاد حذف تبصره 4 ماده 9 ناگزیر نموده است.
8- در سطر اول ماده 14،عبارت «كلیه سردفتران و دفتریاران شاغل و بازنشسته » به عبارت «كلیه سردفتران و دفتریاران مشمول این آئین نامه » اصلاح می گردد.
دلیل توجیهی : نظر به اینكه در حال حاضر به رغم سیاق كلی آئین نامه (كه توجه به بهره مندی كلی سردفتران و دفتریاران به طور مطلق دارد) صرفاً سردفتران و دفتریاران شاغل و بازنشسته مشمول استفاده از خدمات بیمه درمانی می شوند لذا در جهت یكسان سازی با سیاق و روح كلی آئین نامه اصلاح مذكور صورت می گیرد.
خواهشمند است مقرر فرمائید نظر مستطاب عالی را جهت اقدامات مقتضی،ابلاغ فرمایند.
معاون رئیس قوه قضائیه و رئیس سازمان ثبت اسناد و املاك كشور – حسینعلی امیری
