آيين نامه بيمه و بازنشستگي سردفترداران و دفترياران اسناد رسمي
مصوب 1381,08,12 و اصلاحات بعدی
فصل اول : تعاريف
ماده 1
اصلاحات بكار رفته در اين آيين نامه به شرح زير است:
الف: حساب بيمه براي انجام امور زير:
1 – بيمه بازنشستگي، از كارافتادگي، بيمه عمر و حوادث، سردفتران و دفترياران اسناد رسمي و مستمري، مستمري بگيران .
2 – امور رفاهي و درماني سردفتران و دفترياران اسناد رسمي و عائله تحت تكفل آنان و مستمري بگيران حسابي به نام حساب بيمه توسط كانون در بانك ملي ايران افتتاح شده يا خواهد شد. كليه وجوه حاصل از ماده 165 قانون مالياتهاي مستقيم مصوب سال 1345 و ماده واحده مصوب 11 /2 /1367 و ماده واحده 28 /2 /1373 كه به بيمه سردفتران و دفترياران تخصيص يافته به اين حساب واريز شده يا خواهد شد.
ب: حساب تعاون: منظور از حساب تعاون حسابي است كه از طرف كانون به منظور واريز سود حاصله از وجوه حساب بيمه، در بانك ملي ايران افتتاح شده يا خواهد شد.
ج: كانون: منظور از كانون، كانون سردفتران و دفترياران موضوع ماده 68 قانون دفاتر اسناد رسمي مصوب سال 1354 است .
د: منظور از دفتريار، دفتريار اول است .
فصل دوم : تكاليف دفاتر اسناد رسمي
ماده 2
با توجه به بند يك ماده واحده مصوب 28 /2 /1373 مجلس شوراي اسلامي سردفتران دفاتر اسناد رسمي مكلفند ده درصد از حق التحرير دريافتي هر ماه را به حساب تعيين شده واريز نموده و فتوكپي فيش پرداختي را ضمن اعلام كتبي جمع حق التحرير مأخوذه همان ماه تا دهم ماه بعد به كانون ارسال دارند عدم انجام وظيفه مذكور تخلف انتظامي محسوب مي گردد.
فصل سوم : حق بازنشستگي
ماده 3
حق بيمه بازنشستگي عبارت است از مبلغي كه سردفتران و دفترياران اسناد رسمي پس از احراز شرايط بازنشستگي و بازنشسته شدن در حدود قانون دفاتر اسناد رسمي مصوب 1354 و اين آيين نامه استحقاق دريافت آن را خواهند داشت .
تبصره 1 – سردفتران و دفترياران اسناد رسمي مكلفند حداقل شش ماه قبل از فرا رسيدن موعد بازنشستگي الزامي، مراتب را جهت انجام مقدمات لازم كتباً به سازمان ثبت اعلام نمايند.
تبصره 2 – سازمان ثبت اسناد و املاك كشور ضمن صدور حكم، موضوع بازنشستگي يا استعفاء يا انفصال دائم يا سلب صلاحيت و اعلام فوت سردفتر يا دفتريار، مدت اشتغال آنان را نيز به كانون اعلام مي نمايد.
ضمناً يك نسخه از حكم صادره به دارايي مربوطه فرستاده خواهد شد تا بدهي مسلم سردفتر يا دفترياران را ظرف مدت سه ماه ضمن ارسال صورتمجلس رسيدگي به كانون ارسال و اعلام دارد.
تبصره 3 – صورتجلسه رسيدگي به امور مالي اشخاص مذكور در تبصره (2) با تعيين ميزان بدهي مسلم آنان همراه به صورتمجلس تحويل و تحول ظرف سه ماه توسط سازمان ثبت اسناد و املاك كشور به كانون ارسال مي گردد.
تبصره 4 – صدور حكم برقراري حق بيمه بازنشستگي سردفتران و دفترياران منوط است به پرداخت كليه بدهي هاي مسلم سردفتر و دفتريار در دوران عملكرد كه به مقتضاي شغل و وظايف قانوني محوله بدهكار گرديده اند.
در صورت عدم اعلام بدهي ظرف مهلت مذكور در تبصره هاي فوق، كانون نسبت به صدور ابلاغ برقراري حق بيمه بازنشستگي اقدام خواهد نمود.
ماده 4
سردفتران و دفترياراني كه به سن قانوني بازنشستگي مي رسند الزاماً بازنشسته خواهند شد ولو اينكه تحت تعقيب انتظامي يا كيفري و يا تحمل مجازات يا در حال تعليق و يا انفصال موقت باشند.
تبصره 1 – در مواردي كه سردفتر و يا دفتريار اول مستعفي شوند يا برابر مقررات بركنار يا به حكم دادگاه به انفصال دائم يا سلب صلاحيت محكوم شده يا بشوند مشروط به اينكه سابقه اشتغال آنان ده سال و بيشتر باشد از نظر سابقه خدمت و استفاده از حق بيمه بازنشستگي نسبت به مدت اشتغال استحقاق دريافت حق بيمه بازنشستگي را دارند.
تبصره 2 – چنانچه سابقه اشتغال سردفتران و دفترياران موضوع تبصره (1) كمتر از ده سال باشد، 25 % از حق بيمه پرداختي دفترخانه تحت تصدي در مدت اشتغال هر يك محاسبه و مقطوعاً به سردفتر يا دفتريار پرداخت خواهد شد. پرداخت وجه موضوع اين تبصره موكول به انجام تحويل و تحول و ارائه مفاصاحساب مالي و مالياتي است .
ماده 5
هرگاه سردفتر يا دفتريار عليل و يا به علت حادثه اي ناقص شود به نحوي كه از كار كردن باز بماند بدون شرط سن از ادامه اشتغال معاف خواهد شد.
تشخيص اين امور به عهده هيأتي متشكل از نماينده سازمان ثبت اسناد و املاك كشور و كانون و سازمان پزشكي قانوني در مركز خواهد بود، چنانچه سابقه خدمت سردفتر و يا دفتريار مذكور كمتر از ده سال باشد، حق بيمه بازنشستگي بر مبناي ده سال محاسبه و پرداخت مي شود و چنانچه سابقه خدمت آنان بيش از ده سال و كمتر از 15 سال باشد، حق بيمه بازنشستگي بر مبناي 15 سال تمام محاسبه و پرداخت مي شود و نسبت به بيش از 15 سال تمام ، طبق روال عادي و به نسبت مدت اشتغال محاسبه و پرداخت مي گردد.
تبصره – عائله تحت تكفل سردفتر و دفتريار موضوع اين ماده و نيز عائله تحت تكفل سردفتر و دفتريار شاغلي كه قبل از رسيدن به سوابق خدمتي فوق فوت شوند، از مزاياي اين ماده استفاده خواهند كرد.
ماده 6
از اول سال 1381 به هر سردفتر بازنشسته در صورت 30 سال سابقه خدمت و بيشتر ماهيانه دو ميليون و پانصد هزار ريال حق بيمه بازنشستگي پرداخت خواهد شد اين مبلغ با توجه به موجودي حساب بيمه و افزايش هزينه زندگي هر سال با پيشنهاد كانون و تصويب رييس سازمان ثبت اسناد و املاك كشور قابل تعديل است .
تبصره 1 – حق بيمه بازنشستگي ماهانه دفتريار معادل 80 % (هشتاد درصد) حق بيمه بازنشستگي سردفتر مطابق اين آيين نامه خواهد بود.
تبصره 2 – توقيف حق بيمه بازنشستگي سردفتران و دفترياران و مستمري بگيران سردفتران و دفترياران متوفي در قبال مطالبات مسلم دولت يا محكوميت مدني و يا عناويني از اين قبيل مطابق مقررات عمومي است .
ماده 7
سردفتران و دفترياراني كه بعد از تصويب قانون مالياتهاي مستقيم مصوب 28 اسفند 1345 اشتغال داشته اند يا احراز شرايط مقرر در اين آيين نامه از حق بيمه بازنشستگي استفاده خواهند كرد.
ماده 8
از تاريخ تصويب اين آئين نامه حق بيمه بازنشستگي سردفتران و دفترياران متوفي (اعم از شاغل يا بازنشسته) كه مشمول دريافت حق مزبور برابر مقررات بوده اند به عائله تحت تكفل قانوني آنان (فرزندان – همسر – پدر – مادر و نوادگاني كه پدر و مادر آن فوت شده و تحت تكفل سردفتر و دفتريار بوده اند) به نسبت مدت اشتغال و به تساوي، به عنوان مستمري پرداخت خواهدشد.
ماده 9
استحقاق ورثه سردفتر و دفتريار متوفي به دريافت مبالغ موضوع ماده فوق در مورد فرزندان و نوادگان ذكور تا زماني است كه به سن بيست و دو سال تمام خورشيدي نرسيده اند و يا مشغول تحصيل در يكي از دانشگاه ها يا مؤسسات آموزش عالي رسمي هستند مشروط به اينكه سن آنان از 27 سال تمام خورشيدي تجاوز نكرده باشد و همچنين در مورد پدر و مادر استحقاق دريافت اين وجوه منوط است به اينكه تحت تكفل متوفي بوده باشند. استخدام هر يك از عائله تحت تكفل در هر يك از سازمانهاي دولتي و يا مؤسسات عمومي موجب قطع مستمري او خواهد شد. فرزندان نوادگان اناث كه در زمان حيات سردفتر و دفتريار شوهر اختيار كرده و پس از مطلقه شدن و يا قوت شوهر مجدداً تحت تكفل سردفتر و دفتريار قرار گرفته اند مشمول دريافت مستمري خواهد بود. دريافت حقوق بازنشستگي و مستمري از مراجع دولتي و غيردولتي مانع استفاده از مستمري موضوع اين ماده نخواهد بود.
تبصره 1 – زوجه سردفتر يا دفتريار متوفي چنانچه شاغل يا بازنشسته مراجع ديگر نيز باشد مشمول دريافت مستمري موضوع اين ماده مي باشد.
تبصره 2 – در صورت قطع مستمري هر يك از وراث سهم او به سهام ديگر ورثه مشمول دريافت، بالسويه يا به سهم وارث منحصر اضافه خواهد شد.
تبصره 3 – فرزندان و نيز نوادگان ذكور سردفتر يا دفترياري كه در زمان فوت آنان دچار عوارض روحي رواني و جسمي بوده و يا در زمان مستمري بگيري دچار اين عوارض شوند نيز تا زمان افاقه مشمول دريافت مستمري خواهند بود.
تبصره 4 – هرگاه فرزندان يا نوادگان اناث سردفتر و يا دفتركار كه شوهر اختيار كرده اند، بعد از فوت سردفتر و يا دفتريار مطلقه شوند يا اختيار شوهر بعد از فوت سردفتر يا دفتريار بوده باشد پس از مطلقه شدن به شرط موافقت ساير مستمري بگيران مي توانند به تساوي از سهم مستمري موافقان استفاده نمايند.
ماده 10
كانون مكلف است از تاريخ ابلاغ اين آيين نامه وضعيت كليه سردفتران و دفترياران مشمول و بازماندگان سردفتران و دفترياران متوفي را بر اساس مقررات اين آيين نامه تطبيق داده و ابلاغ جديد برقراري حق بيمه بازنشستگي و يا مستمري براي آنان صادر و به موقع اجراء و بگذارند.
ماده 11
سردفتران و دفترياران در سمتي كه شاغل هستند طبق مقررات اين آيين نامه بازنشسته خواهند شد مدت اشتغال در دفترياري اول براي سنوات بازنشستگي در سردفتري جزو سابقه خدمت آنان محسوب خواهد شد.
ماده 12
كانون موظف است بر اساس دستورالعملي كه سازمان ثبت تهيه و تصويب خواهد كرد به دفترياراني كه به علت انفصال سردفتر و يا تعطيلي دفترخانه به هر علت بيكار مي شوند حداكثر تا دو سال مبلغي متناسب با معيشت آنان به عنوان كمك هزينه ماهيانه از محل حساب بيمه پرداخت نمايد.
فصل چهارم : امور مالي
ماده 13
كانون موظف است حساب پرداختي هر دفتر اسناد رسمي را بابت حق بيمه هاي پرداختي آن دفترخانه جداگانه نگاهداري نمايد و براي نگاهداري حساب درآمد و مصارف بيمه بازنشستگي دفاتر لازمه را تنظيم كند و پرداختهايي كه از اين محل خواهد شد بايد مستند به اسناد و مدارك مثبته باشد و اسناد و مدارك مربوطه را مرتباً ضبط و بايگاني حسابها را به نحوي تنظيم نمايد كه در هر موقع قابل بررسي و رسيدگي باشد.
ماده 14
كانون مكلف است از محل حساب بيمه كليه سردفتران و دفترياران شاغل و بازنشسته و عائله تحت تكفل آنها و نيز ورثه واجد شرايط سردفتران و دفترياران متوفي را بيمه درماني (اصلي و تكميلي) نموده و در صورت اقتضاء با تصويب رئيس سازمان ثبت نسبت به ساير بيمه هاي موضوع فراز يك بند الف ماده يك اين آيين نامه اقدام نمايد.
ماده 15
كانون مكلف است براي تأمين خدمات مذكور در ماده فوق با شركتهاي بيمه و يا مراكز درماني مجاز و پزشكان سراسر كشور قرارداد لازمه را تنظيم يا به طريق متقضي اقدام و هزينه آن را از محل حساب فوق پرداخت نمايد.
ماده 16
كانون مكلف است حداكثر تا پايان دي ماه هر سال حق بيمه بازنشستگي بازنشستگان و مستمري بازماندگان و هزينه هاي درماني و بيمه هاي تكميلي، بيمه عمر و حوادث را براي سال آينده پيش بيني و تعيين و تنظيم و ضمن بودجه سالانه به سازمان ثبت ارسال نمايد رييس سازمان ثبت در صورت بلا اشكال بودن حداكثر تا پايان سال آن را تصويب و جهت اجراء ابلاغ خواهد نمود.
ماده 17
رئيس سازمان ثبت اسناد و املاك كشور براي اداره محاسبات دريافت و پرداخت وجوه بيمه بازنشستگي و نظارت مستمر بر عمليات حساب بيمه، شخص مطلعي را بعنوان مدير داخلي براي مدت دو سال منصوب تا تحت نظر هيأت مديره كانون انجام وظيفه نمايد. انتخاب مجدد و تغيير او در مدت مذكور بلا اشكال است . مدير منتخب مكلف است گزارش سالانه عمليات را كه به تاييد يك مؤسسه حسابرسي رسمي رسيده باشد حداكثر تا پايان تيرماه سال بعد به رئيس سازمان ثبت اسناد و املاك كشور تسليم نمايد.
حق الزحمه مدير منتخب داخلي توسط هيأت مديره كانون تعيين و پرداخت خواهد شد.
ماده 18
با تصويب اين آيين نامه، آيين نامه بيمه و بازنشستگي سردفتران و دفترياران اسناد رسمي مصوب 24 /9 /1373 و اصلاحيه هاي بعدي آن و ساير مقررات مغاير ملغي مي گردد.
آئین نامه اصلاحی برخی از مواد آئین نامه بیمه و بازنشستگی سردفتران و دفتریاران مصوب 17/5/1386
1- در تبصره 2 ماده 3 عبارت « يا از كارافتادگي » بعد از كلمه « استعفاء » اضافه مي شود .
دليل توجيهي : افزودن عبارت « يا از كارافتادگي » بعد از كلمه استعفاء به تبصره دو از ماده سه آئين نامه جهت اصلاح و كامل شدن متن تبصره فوق بوده است.
2- در تبصره 4 ماده 3 عبارت « همچنين مستمري بازماندگان » به قبل از كلمه « منوط » اضافه مي شود.
3- عبارت زير به انتهاي تبصره 4 ماده 3 اضافه مي شود: « همچنين كانون موظف است قبل از ارائه مفاصا حساب هاي فوق، معادل پنجاه درصد از مستمري بازماندگان را حداكثر تا يك سال به ورثه تحت تكفل سردفتر و يا دفتر يار اول متوفي طبق مقررات پرداخت نمايد».
دليل توجيهي : در خصوص تبصره 4 ماده 3 آئين نامه مواد از افزودن « همچنين مستمري بازماندگان » به قبل از كلمه « منوط » جهت اصلاح و كامل شدن متن تبصره فوق بوده است و در خصوص نظر اداره كل محترم امور اسناد و سردفتران كه طي شماره 159/34-25/3/1384 به كانون اعلام گرديده كانون با بررسي موردي نسبت به پرداخت علي الحساب و تامين نياز بازماندگان سردفتران متوفي اقدام نمايد ومع الوصف افزوده شدن (كانون موظف است قبل از ارائه مفاصا حساب هاي فوق حداكثر تا يك سال معادل 50 درصد از مستمري بازماندگان به ورثه تحت تكفل سردفتر و دفتريار اول طبق مقررات پرداخت نمايد) به انتهاي تبصره مزبور نيز مورد تقاضا بوده است.
4- در تبصره 1 ماده 4 بعد از كلمه « مستعفي » كلمه « شوند » حذف و در انتهاي تبصره مزبور قبل از كلمه « دارند » عبارت « از تاريخ 12/8/1381 » اضافه مي شود.
دليل توجيهي : با توجه به اينكه كلمه « شوند » در سطر اول تبصره يك از ماده 4 آئين نامه دلالت بر فعل شدن پس از تاريخ 12/8/1381 دارد و نيز از آنجا كه در سطر بعدي تبصره عبارت « شده يا بشوند » ناظر بر سردفتران و دفترياران سلب صلاحيت شده، قبل از تصويب آئين نامه (يعني 12/8/1381) مي باشد لذا جهت اصلاح متن تبصره فوق الذكر پيشنهاد گرديده است كه پس از حذف كلمه شوند در سطر اول،عبارت «از تاريخ 12/8/1381» نيز به قبل از كلمه «دارند» در آخر تبصره افزوده گردد.
5- متنن زير به عنوان تبصره 3 به ماده 4 الحاق مي شود: « سردفتران و دفترياران متقاضي انتقال سابقه خدمت پيشين خود به كانون سردفتران و دفترياران براي احتساب سن بازنشستگي (موضوع ماده واحده قانون نقل و انتقال حق بيمه يا بازنشستگي مصوب 27/3/1365 مجلس شوراي اسلامي) بدون امكان محاسبه و انتقال حق بيمه پرداختي از صندوق قبلي به صندوق بيمه و بازنشستگي كانون ،مي تواند از مزاياي حقوق بازنشستگي كانون به نسبت مدت سنوات حق بيمه پرداختي به صندوق كانون سردفتران و دفترياران مصوب 1354 استفاده نمايند.
دليل توجيهي: در خصوص فراز 5 راجع به احتساب سوابق خدمتي سردفتران دفترياران نيز معروض مي دارد هر چند موضوع مذكور مبتلا به عده كثيري از سردفتران و دفترياران بوده و از سالها قبل نيز در سازمان ثبت پي گيري شده اما نهايتاً در جلسه مورخ 31/4/1385 با حضور نماينده كانون در اداره كل محترم امور اسناد و سردفتران پس از بررسي پيشنهاد مذكور به شرح زير تصميم گيري شده است.
« در خصوص احتساب سوابق خدمتي سر دفتر و دفتريار اول كه صندوق هاي ديگر داشته است چون تعداد قابل ملاحظه اي ،متقاضي براي استفاده از مزاياي ماده واحده قانون نقل و انتقال حق بيمه بازنشستگي هستند، لذا اعضاء نظر به اين دارند كه شخص سر دفتر و دفتريار اول متقاضي بازنشستگي صرفاً با احتساب سابقه خدمت در سمت سردفتري و دفتر ياري اول مي توانند از مزاياي ماده واحده بهره مند و از حقوق بازنشستگي كانون استفاده نمايند.با اين توضيح كه چون امكان محاسبه حقوق بيمه بازنشستگي در مدتي كه به مشاغل ديگر اشتغال داشته با توجه به معيارهاي فعلي كسر حق بيمه سردفتران و دفترياران به صورت غير مجازي امري دشوار و بلكه محال (غير ممكن ) مي باشد.بنابراين استفاده از الگوئي ميانگين در احتساب حق بيمه مدت مذكور به نظر اعضاء مغاير با حقوق سردفتران و دفتر ياران با سابقه خدمت تمام مي باشد».
6- عبارت « مدت اسارت آزادگان اعم از اينكه قبل ا ز اسارت اشتغال داشته و يا بعد از اسارت شاغل گرديده،به عنوان سابقه اشتغال تلقي مي گردد» به ذيل ماده «5» و قبل از تبصره الحاق مي گردد.
دليل توجيهي: هر چند كانون سردفتران و دفترياران مشمول قانون حمايت از آزادگان مصوب 1368 نمي باشد.آئين نامه جهت تكريم و تعظيم مقام آزادگان سرافراز و مشكلات حادث جهت برخي سردفتران آزاده عبارت مذكور جهت الحاق به ذيل ماده 5 آئين نامه پيشنهاد گرديده است.
7- تبصره 4 ماده 9 حذف مي شود.
دليل توجيهي به منظور جلوگيري از ايجاد طلاق هاي صوري و نظاير آن كه در طي مدت اجراي آئين نامه تاكنون ،كانون با آنها مواجه گرديده و نيز حجم فزاينده درخواست دختران مطلقه سردفتران و دفترياران متوفي پيشنهاد حذف تبصره 4 ماده 9 ناگزير نموده است.
8- در سطر اول ماده 14،عبارت «كليه سردفتران و دفترياران شاغل و بازنشسته » به عبارت «كليه سردفتران و دفترياران مشمول اين آئين نامه » اصلاح مي گردد.
دليل توجيهي : نظر به اينكه در حال حاضر به رغم سياق كلي آئين نامه (كه توجه به بهره مندي كلي سردفتران و دفترياران به طور مطلق دارد) صرفاً سردفتران و دفترياران شاغل و بازنشسته مشمول استفاده از خدمات بيمه درماني مي شوند لذا در جهت يكسان سازي با سياق و روح كلي آئين نامه اصلاح مذكور صورت مي گيرد.
خواهشمند است مقرر فرمائيد نظر مستطاب عالي را جهت اقدامات مقتضي،ابلاغ فرمايند.
معاون رئيس قوه قضائيه و رئيس سازمان ثبت اسناد و املاك كشور – حسينعلي اميري
