آیین نامه قانون ثبت اسناد و املاک مصوب 1317

آئین نامه قانون ثبت املاك مصوب 1317/08/17با اصلاحات و الحاقات بعدی

نظر بمواد 4 و 5 و 7 و 8 و 14 و 16 و 26 و 27 و 28 قانون ثبت اسناد و املاك مورخه 26 اسفند ماه 1310 وزارت دادگستری مقرر میدارد:

فصل اول دفاتر ثبت اسناد و املاك

ماده 1 

اداره ثبت اسناد و املاك دارای دفاتر زیر خواهد بود:

1 ـ دفتر املاك

2 ـ دفتر نماینده املاك

3 ـ دفتر املاك توقیف شده

4 ـ دفتر ثبت موقوفات

5 ـ دفتر گواهی امضاء

6 ـ دفتر سپرده ها

7 ـ دفتر توزیع اظهارنامه ها

8 ـ دفتر املاك مجهول المالك

9 ـ دفتر ثبت شركتها

10 ـ دفتر اسناد رسمی

11 ـ دفتر ثبت قنوات

12 ـ دفتر آمار و ثبت اظهارنامه

تبصره ـ دفتر املاك و دفتر ثبت قنوات در مركز و كلیه شهرستانها یك نسخه خواهد بود و در موقع مقتضی با فراهم شدن امكانات از مندرجات دفاتر مزبور میكروفیلم و یا اسكن تهیه و به مركز ارسال می گردد.

ماده 2

كلیه دفاتر نامبرده در ماده قبل باید مجلد بوده و باستثنای دفتر توزیع اظهارنامه و دفتر املاك مجهول‌المالك و دفتر آمار بقیه دفاتر باید تمام صفحات آنرا در بدو امر مدعی‌العموم بدایت محل یا نماینده او شماره گذاشته و نمونه «امضاء» كرده و بمهر پاركه ممهور و مجموع عده صفحات را در صفحه اول و آخر دفتر با تمام حروف ذكر و قید نماید.

ماده 3 

برای ثبت املاك هر بخش یك دفتر املاك تخصیص و برای ثبت هر شماره مستقل مجموعاً سه صفحه و بجهت ثبت هر شماره از املاك مزروعی علاوه بر گنجایش مقدار ثبت لااقل سه صفحه سفید برای انتقالات بعدی آن منظور خواهد شد.

تبصره ـ در صورتیكه یك دفتر املاك برای یك بخش كافی نباشد بنا به پیشنهاد مدیركل ثبت استان و تصویب سازمان ثبت اسناد و املاك كشور بخش مذكور به دو یا چند ناحیه تقسیم و برای هر ناحیه یك دفتر املاك تخصیص می یابد. در این صورت هر ناحیه به نواحی دیگر محدود و حدفاصل آنها اعم از خیابان اصلی یا آثار طبیعی در صورتجلسه ای به امضاء مدیركل و رئیس ثبت محل قید می گردد.

ماده 4

دفاتر نامبرده در ماده یك مادام كه صفحه سفید دارد مورد عمل و پس از اتمام آن مسئول دفتر باید تعداد شماره های ثبت را در آخر دفتر قید و بسته، امضاء نماید.

فصل دوم  در شماره‌‌گذاری املاك و توزیع اظهارنامه

ماده 5

در موقعیكه اداره ثبت قطعه یا بخشی را برای ثبت عمومی در نظر میگیرد باید پیش‌نویس آگهی ماده 9 قانون ثبت را تهیه و برای نمونه (امضاء) و انتشار باداره كل ثبت بفرستد و در ضمن این مدت بایستی وسائل مقدمات توزیع اظهارنامه را از انتشار آگهی ماده 10- در محل و تهیه پلاك از مركز و غیره در نظر گرفته كه در موقع مقرر بتواند نماینده در محل حاضر شده و تاخیری در كار پلاك ‌كوبی و توزیع اظهارنامه نشود.

ماده 6 

در قراء و قصبات خورده مالك قبل از شروع بعملیات ثبت عمومی لازم است نماینده عمل بوسائل مقتضی از قبیل جار و غیره مالكین را مطلع و با اطلاع كد خدا و ریش‌سفیدان قریه را به ‌بخش‌های معینی كه حدود طبیعی داشته باشد تقسیم و اسامی و سایر مشخصات مالك و ملك را در كتابچه یا صورت مجلس نوشته به نمونه (امضاء) كد خدا و ریش‌سفیدان برساند و بعد بشماره‌گذاری و توزیع اظهارنامه شروع كند و نمایندۂ مامور توزیع اظهارنامه باید دقیقاً مراقبت كند كه اظهارنامه‌ها با صورت مجلس فوق‌الذكر كاملا تطبیق نموده و در صورت مزبور كلیه قطعات با مشخصات و معروفیت آنها و اسامی مالكین كه معرفی میشوند و حدود اربعه آن ذكرگردد و شماره و نوع املاك و اسامی مالكین در دفتر توزیع اظهارنامه نوشته شود و در روی اظهارنامه نیز كه بمالكین و در صورت غیبت آنها به مستاجر یا كد خدای محل تسلیم و در دفتر توزیع اظهارنامه رسید داده میشود شماره ملك و مشخصات آن یادداشت و به نمونه (امضاء) نماینده مربوطه برسد.

ماده 7 

در املاك شهری و مستغلات نیز پس از تعیین بخشی كه مورد ثبت عمومی واقع میشود شماره‌‌گذاری و توزیع اظهارنامه طبق مواد بالا به استثنای جار و صورت مجلس كه مخصوص املاك مزروعی خورده مالك است بعمل خواهد آمد.

ماده 8

در مستغلات برای هر ملك یك شماره و در املاك مزروعی نیز برای قراء و مزارع شش دانكی [شش دانگی] یك شماره اصلی منظور میشود و در صورتیكه مزرعه مشتمل بر قطعات مفروز و اعیانی و غیره باشد برای هر قسمت یك شماره فرعی از همان شماره اصلی منظور خواهد شد.

ماده 9 

چنانچه پس از شماره‌گذاری املاك هر قطعه یا بخشی معلوم شود كه ملكی از قلم افتاده آخرین شماره آن بخش برای آن اختصاص داده می‌شود و اگر ملكی پس از شماره‌گذاری مفروزاً به قطعاتی تقسیم شد برای هر یك از قطعات شماره فرعی از همان شماره اصلی منظور خواهد شد مثلاً از شماره 5 اصلی 1/5 2/5 3/5

ماده 10

برای سرعت جریان باید قطعـات ثبت عمومی كوچك انتخاب شود.

ماده 11 

در مورد كاروانسرا و امثال آن كه دارای حجرات متعدده است در صورتیكه متعلق به یك نفر یا مشاعاً متعلق به اشخاص باشد یك شماره و در صورتیكه حجرات مالك جداگانه داشته باشد برای هر یك شماره مستقلی منظور خواهد شد.

ماده 12

هر بخشی كه به ثبت عمومی گذارده میشود قنوات آن بخش هم باید جزو سایر املاك برای ثبت عمومی منظور و آخرین نمره آن بخش بقنوات داده شود و در اظهارنامه و دفتر توزیع اظهارنامه و آگهی‌ها نیز شماره و اسم قنوات و مبدء و مظهر آن قید شود. هرگاه قنات از متعلقات ملك است و جداگانه مورد معامله واقع نمی‌شود تابع اصل ملك بوده و شماره مستقلی لازم ندارد.

ماده 13

در موقع توزیع اظهارنامه در قراء مأمورین عمل بوسائل مقتضی در محل رسیدگی نموده پس از تشخیص اینكه اعیانی قریه متعلق برعایا میباشد تعیین شماره فرعی نموده و از روی شماره ردیف در دفتر توزیع اظهارنامه وارد و بمالكین اعیانی اظهارنامه میدهد- بمالكین عرصه هم پس از تعیین سهام آن ها اظهارنامه توزیع مینماید سپس اظهارنامه‌ های مالكین اعیانی و عرصه را جداكانه [جداگانه] با اخذ حق‌الثبت از هر یك از آنها تنظیم و قبول مینماید در موقع تنظیم آگهی ابتداء عرصه و بعداً اعیانی باسم مالكین آگهی میشود درصورتیكه اختلافی بین مالكین عرصه و اعیانی پیدا شود باید بدواً بمدارك و قبالجات و بنچاق مالكین اصل مزرعه و عرصه مراجعه شود چنانچه مدارك مالكین عرصه حاكی است كه اعیانی‌ها متعلق بانان بوده و رعایا مدركی برای مالكیت خود از طرف مالك یا مالكین قعلی [فعلی] یا قبلی ندارند درخواست ثبت را باید از مالك عرصه و ده پذیرفته و رعایا معترض شناخته شوند و چنانچه مدارك مالكیت مالكین قراء و قصبات حكایتی از اعیانی‌ها ندارند یا رعایا مداركی بر مالكیت خود دارند حق درخواست ثبت با رعایا است.

ماده 14 

نسبت بدرخواست‌های ثبتی كه قبلا شده و نسبت باعیانی‌های آن كه تشریفات این نظامنامه بعمل نیامده چنانچه در موقع تعیین حدود مالكین عرصه اعیانی را برای رعایا گواهی نماید یا قبلا بطور كلی گواهی كرده باشند باید برای اعیانی‌ها شماره فرعی منظور درخواست ثبت پذیرفته آگهی نموده.

ماده 15

در مورد املاكی كه قبلا درخواست ثبت شده و تعیین حدود بعمل آمده و مالكین حق رعایا را نسبت باعیانی با اسامی معین قید و گواهی نموده‌اند و آگهی هم شده است با دریافت حق‌الثبت و مخارج از صاحبان اعیانی و تعیین حدود آن میتوان در دفتر املاك ثبت و سند مالكیت صادر نمود.

ماده 16

املاكی كه در جریان ثبت عادی بدون قید حق اعیانی برای رعایا به ثبت رسیده و بعداً در ثبت عمومی رعایا اظهارنامه داده‌اند چون سابقاً ملك ثبت شده و جریان ثبت عمومی موردی نداشته این قبیل پرونده‌ها باید برای رأی مقتضی به هیئت نظارت احاله شود.

ماده 17 

در مورد املاك مشاع اگر بعضی مالكین نسبت باعیانی‌ها حق را گواهی كرده و بعضی گواهی نكرده‌اند نسبت باعیانی از رعایا اظهارنامه پذیرفته شده و مالكین كه حق مزبور را گواهی نكرده‌اند معترض شناخته میشوند.

ماده 18 

ملاك اخذ حق الثبت املاك قیمت منطقه بندی مذكور در ماده 64 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 7/2/1371 است. هرگاه در موقع ثبت ملك در دفتر املاك ارزش منطقه بندی تغییر كرده باشد بهاء ملك طبق قیمت منطقه بندی جدید تعیین می گردد. در نقاطی كه قیمت منطقه بندی تعیین نشده ملك باید ارزیابی شود. اعتبار برگ ارزیابی یكسال از تاریخ تنظیم است ولو اینكه بهاء ملك طبق ارزیابی در دفتر املاك و سند مالكیت نوشته شده باشد.

تبصره 1 ـ چنانچه متقاضی ثبت قبل از ثبت ملك در دفتر املاك بخواهد معامله نماید در پاسخ پرسش نامه دفاتر اسناد رسمی برای معامله باید مبلغ وصولی حق الثبت تعیین و به دفترخانه اعلام شود تا مابه التفاوت بقایای ثبتی ملك را براساس قیمت منطقه بندی دریافت و به حساب مربوطه واریز نماید.

تبصره 2 ـ در مواردی كه پس از ثبت و صدور سند مالكیت مالك برای گرفتن سند مالكیت به اداره ثبت مراجعه ننماید و در مقام معامله برآید طبق تبصره فوق رفتار شود.

ماده 19

هرگاه نسبت به قسمتی از ملكی بنحو مشاع و یا مفروز اظهارنامه پذیرفته شده نسبت به بقیه سهام بر خلاف اظهارنامه اولی اظهارنامه پذیرفته نخواهد شد در صورت توافق مالكین مطابق آن عمل می گردد و چنانچه قبلاً اظهارنامه هم بعنوان مشاع و هم مفروز پذیرفته شده صدور سند مالكیت موكول به رفع اختلاف در دادگاه است.

ماده 20

قلم‌خوردگی و كسر و اضافه كردن در مندرجات اظهارنامه ممنوع و اگر توضیحی لازم باشد باید صریحاً ذكرشده و به‌نمونه (امضاء) متصدی مربوطه (نماینده تنظیم اظهارنامه) و مستدعی ثبت برسد.

تخلف از مقررات این ماده موجب مسئولیت شدید خواهد بود.

فصل سوم  در درخواست ثبت

ماده 21 

اظهارنامه باید به نمونه (امضاء) مستدعی ثبت یا وكیل یا جانشین قانونی او باداره ثبت محل داده شود هركاه [گاه] دهنده اظهارنامه نتواند نمونه (امضاء) كند علامت انگشت خود را زیر اظهارنامه خواهد گذاشت و در صورتیكه اظهارنامه توسط وكیل یا جانشین مستدعی ثبت داده شود باید وكالت نامه یا اوراق مربوطه ضمیمه شود.

ماده 22 

اظهارنامه شامل نكات زیر خواهد بود:

1 ـ نام و نام خانوادگی، شماره شناسنامه یا كد ملی و محل صدور آن و نام پدر و سمت دهنده اظهارنامه نسبت به ملك مورد درخواست و محل اقامت مستدعی ثبت.

2 ـ تابعیت مستدعی ثبت.

3 ـ نوع مال غیر منقولی كه درخواست ثبت آن می شود با تعیین محل وقوع ملك (حوزه ثبتی، بخش یا روستا و شماره پلاك اعم از اصلی و فرعی)، حدود و مشخصات اجزاء و متعلقات آن و آدرس ملك (خیابان، كوچه، پلاك شهرداری) و محل اقامت متقاضی.

4 ـ بهای ملك در تاریخ درخواست ثبت طبق قیمت منطقه بندی.

5 ـ شرح حقوق عینی كه برای اشخاص در آن ملك است با تعیین صاحبان حقوق و همچنین حقوق عینی كه مستدعی ثبت در املاك مجاور دارد.

ماده 23 

دهنده اظهارنامه باید اسناد و قبالجات و بنچاق ملك و مدارك راجعه بمالكیت و تصرف خود را باداره ثبت ارائه دهد تا رونوشت یا خلاصه آن ضمیمه اظهارنامه و در پرونده عمل بایكانی [بایگانی] شود و اگر دلیل مالكیت منحصر بتصرف است ادله و نشانی‌های تصرف فعلی خود را كتبا باداره ثبت تسلیم نماید و در هر حال درخواست‌كننده باید نحوه تصرف خود را كه او را برای تقاضای ثبت مجاز میدارد معلوم كند.

ماده 24

پس از ارائه مدارك از طرف متقاضی ثبت و معرفی ملك باید نقشه آن توسط نقشه بردار ثبت ترسیم و صورتمجلس مبنی بر تصرف مالكانه مستدعی ثبت وسیله نماینده و نقشه بردار تهیه شود، در اظهارنامه میزان و مقدار املاك و اراضی مورد درخواست باید به دانگ و سهم قرار داده شود اصطلاحات محل از قبیل جام و فنجان و پیمان و غیره را بر حسب تحقیقات محلی با دانگ و سهم تطبیق بنمایند.

ماده 25 

در هر موقع كه اداره ثبت اجراء ثبت عمومی را در بخش معینی در نظر میگیرد باید لااقل پانزده روز قبل انتشار آگهی مقرر در ماده10 قانون ثبت بنماینده اوقاف آنمحل اطلاع دهد تا نماینده مزبور بمتولیان موقوفات عام‌المنفعه محل اخطار كند كه در ظرف 30روز از تاریخ نشر اولین آگهی نامبرده در ماده 10 قانون ثبت نسبت باملاك موقوفه كه در آن بخش واقع و تحت تصدی و تولیت آن ها میباشد درخواست ثبت نمایند.

ماده 26 

اظهارنامه اتباع خارجه و قنسول‌گریها و سفارتخانها در برگهائی كه برای اینكار تخصیص داده شده تنظیم و یك نسخه در محل بایگانی و نسخه دیگر باداره كل ثبت فرستاده میشود تا پس از صدور اجازه بجریان ثبت اقدام گردد.

ماده 27 

اراضی كه قبلاً جزء شوارع یا میدانهای عمومی بوده و همچنین انهار متروكه كه بعداً تبدیل به ملك می شود از طرف مالك یا شهرداری یا مرجع ذیربط درخواست ثبت نسبت به آنها پذیرفته خواهد شد.

ماده 28 

هر اظهارنامه و صورتمجلس تحدید حدود مختص یك پلاك است. هرگاه درخواست چندین شماره در یك بخش یا قطعاتی كه در یك قریه و مزرعه واقع است و قبلاً در یك اظهارنامه پذیرفته شده باشد در موقع تحدید حدود برای هر شماره یك صورتمجلس تحدید حدود تنظیم شود.

ماده 29

تا وقتیكه آگهی نوبتی نامبرده در ماده 11 قانون ثبت منتشر نشده اظهارنامه میتوان پذیرفت.

ماده 30 

در صلح‌های محاباتی كه برای مصالح حق فسخ قید شده درخواست ثبت ازمتصالح با قید حق فسخ برای مصالح پذیرفته میشود و مشمول ماده 33 قانون ثبت نیست سند مالكیت این قبیل املاك با قید حق فسخ بنام متصالح صادر و پس از سقوط حق خیار متصالح میتواند بدون ذكر حق فسخ سند مالكیت جدید بگیرد.

ماده 31 

دست رنج رعیتی و حق اولویت و گلوبندی و غیره كه در املاك معمول و بین رعایا خرید و فروش میشود از حقوق راجعه به‌عین املاك نبوده و قابل درخواست ثبت و اعتراض ثبت نیست و صدور سند مالكیت بنام مالك هم تغییری در وضع حقوق مزبور در هر جا كه معمول است نمیدهد.

ماده 32 

در صورتیكه متولیان در ظرف مدت سی روز مقرر در ماده 25 این آئین نامه اقدام بدرخواست ثبت ننمایند نمایندۂ اوقاف محل درخواست ثبت خواهد كرد لكن اگر تا انقضاء مدت نامبرده در ماده 11 قانون ثبت متولی نیز درخواست ثبت كند درخواست اداره اوقاف بلاتعقیب گذارده خواهد شد.

ماده 33

نسبت بموقوفاتی كه متولی خاص ندارد نماینده اوقاف محل مستقیماً درخواست ثبت خواهد كرد.

ماده 34

نسبت باملاكی كه بنفع عمومی حبس شده است متصدی امور حبس مكلف به درخواست ثبت است.

ماده 35

درخواست ثبت نسبت بموقوفات خاصه بعهده متولی و نسبت باملاك كه بنفع اشخاص معینی حبس شده بعهده متصدی امور حبس است معذلك هر یك از موقوف‌علیهم و محبوس‌‌لهم نیز می‌توانند درخواست ثبت نمایند.

ماده 36 

در مورد ثلث مؤبد و باقی وصی مكلف به درخواست ثبت است.

ماده 37 

طبق ماده 3 قانون اوقاف املاكی كه مورد نذر یا وصیت یا حبس شود بطور دائم یا مدتی كه كمتر از هیجده سال نباشد و برای مصارف عامه تخصیص داده شده اداره اوقاف حق درخواست ثبت و اعتراض بر ثبت دارد و ادارات اوقاف باید مدارك وقفیت و تصرف وقف را ضمیمه اظهارنامه نمایند.

ماده 38 

چنانچه گواهی رسمی اداره اوقاف بر موجود نبودن وجوهی بابت موقوفات مجهول‌المصرف و مبرات مطلقه ضمیمه درخواست نامه ثبت یا دادخواست اعتراض بر ثبت املاك مشمول ماده 29 قانون باشد بدون مطالبه حق‌الثبت و هزینه بجریان گذارده میشود.

ماده 39 

در مورد درخواست ثبت املاك موقوفه و حبس ثلث در اظهارنامه عنوان درخواست‌كننده ثبت متصدی یا مدعی تولیت قید می‌شود.

ماده 40 

كلیساها و معابد اقلیتهای دینی شناخته شده در قانون اساسی و كاروانسراهای عباسی و رباطها از حق الثبت معاف است. معافیت سایر سازمانها و ارگانها تابع مقررات خاص خود می باشد.

ماده 41

نسبت به املاكی كه مالك خاص ندارد مانند طرق و شوارع و اراضی و جبال موات و مباحه نیزارها، بیشه ها، مراتع و جنگلها و قبرستانهای عمومی و بستر مسیلها و آب رودخانه ها و نهرهای منشعب از آنها و انهار طبیعی و هر مسیر طبیعی دیگر اعم از سطحی و زیرزمینی و چشمه سارها از افراد درخواست ثبت پذیرفته نخواهد شد.

ماده 42

نسبت به آب رودخانه ها و انهار طبیعی و چشمه سارها كه ضمن درخواست ثبت ملك بعنوان حقابه معمول محل قبول تقاضای ثبت گردیده در موقع صدور سند مالكیت از ذكر حق مزبور خودداری نموده و بجای آن عبارت با حقابه از مقررات قانون توزیع عادلانه آب قید گردد.

ماده 43

هرگاه ششدانگ قنات یا چشمه متعلق به یكنفراست بمنزله یك ملك محسوب و شماره مخصوص بان داده میشود و اگر مالكین متعدد دارد باید میزان سهام هر یك از روی ساعت و گردش شبانه روز تعیین شود و درخواست ثبت هر سهم مستقلاً پذیرفته خواهد شد و تمام قنات یا چشمه دارای یك شماره خواهد بود اگر چشمه از روی ساعت تقسیم نشده و میزان آن مشخص نباشد اظهارنامه ثبت آب را فقط در ضمن درخواست ثبت ملك بعنوان حقابه مطابق معمول باید قبول كرد و در آگهی‌ها و سند مالكیت جمله (مطابق معمول محل) را قید نمود.

ماده 44 

درخواست ثبت پاكنه‌هائی كه از قنوات در املاك مورد درخواست ثبت موجود است بدون اجازه صاحب قنات پذیرفته نخواهد شد.

ماده 45

املاكی را كه پس از پلاك‌كوبی و توزیع اظهارنامه و قبل از درخواست ثبت و آگهی بوسیله اصلاحات خراب میشود باید مالك یا شهرداری مراتب را باداره ثبت اطلاع دهد و همچنین اگر خود اداره ثبت اطلاع حاصل كرد بایستی پس از رسیدگی و معاینه محل باید مراتب را در دفتر توضیح اظهارنامه و پرونده مربوطه و اگر ملك ثبت شده است در ستون ملاحظات دفتر املاك هم قید كرده هرگاه قسمتی از ملك باقی بماند یا بشهرداری منتقل شود بهمان شماره اصلی ملك كه برای تمام ملك تعیین شده آگهی خواهد شد و چنانچه قبلا آگهی و تحدید شده حدود بقیه تعیین و در صورتیكه در دفتر املاك ثبت شده با توضیح مراتب در ملاحظات دفتر املاك با حدود واقعی در زیر ثبت اولیه با بایگانی كردن سند مالكیت اولی سند مالكیت جدید صادر خواهد شد.و نیز هرگاه در نتیجه تغییر وضع مجاور املاك ثبت‌ شده و تبدیل حد به كوچه اصلاح سند مالكیت در حدی كه قبلاً به ملك مجاور و فعلاً به كوچه محدود است تقاضا شود در صورتیكه شهرداری عمومی بودن كوچه را اعم از بن‌بست یا غیر بن‌بست تأیید نماید اصلاح ثبت دفتر املاك و سند مالكیت توسط اداره ثبت مربوطه با رعایت حقوق مجاورین انجام خواهد شد.

ماده 46 

املاك مشاعی كه قبل از این بر طبق قانون سابق درخواست ثبت شده نسبت به بقیه آن فقط در موقع ثبت عمومی بخش مربوطه درخواست ثبت پذیرفته خواهد شد.

ماده 47

اظهارنامه‌هائیكه تا قبل از انتشارآكهی[آگهی] نامبرده در ماده11 قانون ثبت باداره تسلیم شود مشمول جریمه نخواهد بود املاكی كه بواسطه تاخیر درخواست درآگهی اولیه قید نشده درآگهی های شش ماهه كه در ماده 12 قانون ثبت مقرر است آگهی خواهد شد.

ماده 48

متصدی تنظیم اظهارنامه باید مراقبت نماید كه اسم و نام خانوادگی و شماره شناس نامه و محل صدور آن و مقدار مورد درخواست و سهام مالكین و كلیه مطالب اظهارنامه صحیحا و صریحا نوشته شود كه بعداً موجب اشتباه نگردد و هر نوع اشتباهی هم كه در مطالب اظهارنامه روی دهد و معلوم شود در اثر بی‌مراقبتی متصدی بوده موجب مسئولیت خواهد بود.

ماده 49

در قراء و قصباتی كه به ثبت عمومی گذارده می‌شـود نماینده توزیع اظهارنامه بامر مدیر ثبت مأمورتنظیم اظهارنامه‌ها نیز خواهد بود.

ماده 50 

در موقعی كه اظهارنامه‌ها عودت داده می‌شود وصول آن مرتباً با قید تاریخ در دفتر توزیع اظهارنامه قید شود.

ماده 51

پس از انتشار آگهی نوبتی نامبرده در ماده 11 شماره‌هائی كه تمام یا قسمتی از آن مجهول‌المالك مانده باید فورا در دفتر املاك مجهول‌المالك وارد شده و اظهارنامه‌هائیكه بعداً داده می‌شود در ستون مربوط به هر ششماه یادداشت و مطابق آن در آگهی های نوبتی شش ماهه آگهی شود و غفلت در انجام آن موجب مسئولیت خواهد بود مسئولیت تنظیم این دفتر باید رسما بعهده یكنفر از كارمندان گذارده شود كه در صورت غفلت و از قلم افتادن شماره ملكی مورد مؤاخذه واقع شود.

فصل چهارم در آگهی‌های نوبتی و تحدیدی و تعیین حدود املاك

ماده 52 

آكهیهای [آگهیهای] نوبتی و تعیین حدود را اداره ثبت در یكی از جرائد حوزه خود و یا در یكی از جرائد نزدیكترین حوزه خود و یا در یكی از جرائد مركز منتشر مینماید.

ماده 53 

آگهی‌های مربوطه بر بخش باید در روزنامه معینی منتشر شود كه در آخر هر سال برای سال بعد از طرف اداره كل ثبت تعیین شده و باطلاع عموم خواهد رسید.

ماده 54 

علاوه بر انتشار روزنامه یك نسخه از آگهی تعیین حدود در شهرها بهر یك از املاك مورد تحدید الصاق و در دهات نیز چند نسخه از آگهی مزبور باید در محل های عمومی قریه مورد تحدید و قراء مجاور بوسیله مأمورین ثبت الصاق و انتشار آگهی را كدخدایان محل گواهی نمایند.

ماده 55 

فقط آگهی نوبت اول املاك برای درج در مجله رسمی باید ارسال شود.

ماده 56

حقوق ارتفاقی در آگهی‌های نوبتی ذكرنمیشود ولی باید در زیر آگهی ها قید كرد كه حقوق ارتفاقی در موقع تعیین حدود در صورت مجلس منظور میگردد كه اگر معترضی باشد مطابق مقررات در مدت سی روز از تاریخ تنظیم صورت مجلس دادخواست اعتراض بدهد.

ماده 57 

در پیش‌نویس آگهی‌های نوبتی باید مراقبت شود كه كلمات روشن و خوانا بوده و در اسامی درخواست كنندكان [كنندگان] ثبت و شماره و اسم املاك اشتباهی نشود و لازم است اولین نسخه آگهی چاپ شده قبلا در اداره ثبت با پیش‌نویس آگهی مطابقه شود و پس از غلط‌گیری بچاپ آن اقدام گردد رؤساء ثبت و مدیر مجله رسمی مستقیماً مسئول صحت تنظیم و چاپ آگهیها میباشند اولین نسخه آگهی كه برای غلطگیری مقابله شده باید به نمونه (امضاء) رئیس ثبت محل برسد و پس از چاپ آگهی ها در پرونده اداری بایگانی شود.

ماده 58 

آگهی‌هائیكه باید طبق ماده 10 قانون ثبت در سی روز سه مرتبه منتشر شود انتشار آن در روز اول و پانزدهم و سی‌ام خواهد بود.

ماده 59

آگهی‌هائیكه برحسب دستور هیئت نظارت باید تجدید یا اصلاح شود در آخر فروردین و مهر هر سال ضمن آگهی‌های شش ماهه منتشر خواهد شد.

ماده 60 

در آگهی‌های نوبتی مفاد ماده 17 قانون ثبت نیز باید قید شود.

ماده 61

حتی‌الامكان برای هر ملكی نباید یك آگهی تحدید جداگانه تهیه كرد املاكی كه برای تحدید در نظر گرفته میشود باید بتعداد و با رعایت اهمیت ملك و استعداد نمایندگان لااقل برای ده الی بیست شماره از املاك شهری و اعیانی و قطعات مفروزه یك آگهی منتشر و متوالیاً تحدید شود مگر آنكه درخواست‌كننده ثبت در موقع تجدید تعیین حدود هزینه آگهی و فوق‌العاده و هزینه سفر نماینده را (در صورتیكه لازم باشد) بوسیله اداره بپردازد و نسبت باملاك مزروعی با رعایت اهمیت آن باید یك یا چند روز وقت تحدید آنرا قرار دهند.

ماده 62

درآگهی های تحدیدی نسبت باملاك مزروعی شماره‌های فرعی را نیز پس از شماره اصلی ملك میتوان برای تعیین حدود قید و آگهی كرد.

ماده 63 

پیش‌نویس آگهی موضوع ماده 9 قانون ثبت باید در 6 نسخه تهیه و برای نمونه (امضا) و انتشار به مركز فرستاده شود.

ماده 64 

آگهیهای مربوط باملاك مجهول‌المالك كه باید در آخر فروردین و مهر منتشر شود باید منتهی تا پانزده فروردین و مهر بمجله و جریده مربوطه برسد كه در موعد مقرر منتشر شود.

ماده 65 

برای قنوات باید در آگهی و صورت مجلس مبدء و مظهر قنات و حقوق ارتفاقی اشخاص قید گردد.

ماده 66 

آگهی تحدیدی منتشر نخواهد شد مگر پس از نشر اولین آگهی نوبتی.

ماده 67 

فاصله بین انتشار آگهی تحدیدی و روز و تعیین حدود نباید كمتر از بیست و بیشتر از شصت روز باشد.

ماده 68

عملیات تحدید حدود با رعایت مواد 14 و 15 قانون ثبت توسط نماینده به اتفاق نقشه بردار ثبت انجام خواهد شد. املاك و اراضی كه قبلاً بدون نقشه كامل تحدید حدود شده در صورتی كه منجر به ثبت در دفتر املاك نگردیده باید نقشه ملك طبق صورتمجلس تحدیدی بطور صحیح ترسیم شود.

ماده 69

در صورتیكه مالك و نماینده او غائب باشد و ملك تحدید نشود باید مراتب در صورت مجلس ضمیمه قید و به نمونه (امضاء) حاضرین برسد نمایندگانیكه برخلاف حقیقت ببهانه غیبت مالك از تحدید ملكی خودداری كرده یا عمل طبق ماده 15 ممكن بوده و اقدام نشده باشد بدادگاه اداری جلب خواهد شد.

ماده 70

درخواست كننده یا نماینده او حدود ملكی را كه می خواهد ثبت كند بطور مشخص معرفی نموده و صاحبان املاك مجاور و دخالت كنندگان چنانچه ایراد و اعتراضی دارند بیان می نمایند.

ماده 71 

مستدعی ثبت فقط ابنیه و اجزائی را میتواند در موقع تعیین حدود معرفی كند كه داخل در حدود مندرجه در اظهارنامه باشد و نماینده عمل باید معرفی مالك یا نماینده او را وقتی معتبر بشناسد كه تصرفات او در قسمت معرفی شده محرز باشد و الا از تعیین حدود خودداری خواهد نمود.

ماده 72 

صورتمجلس تحدید حدود باید حاوی مطالب زیر باشد و به امضاء نماینده و نقشه بردار و كلیه حاضرین برسد:

1 ـ تعیین روز و ماه و یا روزهائی كه عملیات تحدید حدود در آن واقع شده.

2 ـ نام و مشخصات محل اقامت اشخاصی كه حضور داشته اند.

3 ـ اشخاصی كه اعتراض نموده اند.

4 ـ ذكر حقوقی كه دیگران در ملك مورد تحدید دارند و یا مورد تحدید در ملك دیگران دارد.

5 ـ ذكر حدود و مشخصات با علامات و عده و نوع فواصل آنها و شماره های مجاورین.

6 ـ ذكر عبارت آگهی تحدید حدود و شماره روزنامه ای كه آگهی در آن درج شده و گواهی صحت انتشار آگهی و یا ذكر اشتباه در آگهی مزبور.

ماده 73 

در صورت مجلس تحدید قلم زدن و كم و زیاد نمودن عبارات بكلی ممنوع است و اگر اصلاح و توضیحی لازم باشد زیر صورت مجلس نوشته شده به نمونه (امضاء) حاضرین برسد و اگر بعضی از حاضرین نخواهند نمونه (امضا) كنند این نكته در صورت مجلس قید میشود و كسانیكه نمونه (امضاء) ندارند علامت انگشت خواهند گذاشت.

ماده 74

باید به معترضین خاطرنشان شود كه اعتراض خود را كتباً به اداره ثبت محل تسلیم نمایند و علاوه بر آن ظرف مدت یكماه از تاریخ تسلیم اعتراض به مرجع ثبتی، دادخواست به مرجع ذیصلاح قضائی تقدیم نمایند.

ماده 75

در موقع تحدید حدود املاك باید نقشه كامل ملك به وسیله نقشه بردار ثبت ترسیم شود و حدود و مشخصات ملك ب ذكر طول ابعاد و مساحت آن در صورت مجلس تحدید حدود قید گردد.

ماده 76

در صورتیكه بتوان از روی حدود املاك مجاور حدود ملكی را تعیین نمود تجدید آگهی و اخذ دو برابر حق‌الثبت مورد نخواهد داشت.

ماده 77 

در مورد املاك مشاع كه قسمتی از آن درخواست ثبت و قبلاً تحدید شده چنانچه نسبت به بقیه درخواست ثبت شود تحدید مجدد لازم نیست و همچنین در مواردی كه املاك مجاور ملك مورد درخواستی كه تحدید شده باشد و درخواست‌كننده ثبت در اظهارنامه این موضوع را متذكر شود یا اداره مطلع گردد انتشار آگهی تحدیدی و عملیات تعیین حدود نسبت بان ملك لازم نبوده و بر طبق حدود مجاورین بثبت خواهد رسید.

ماده 78 

در مواردیكه ملكی قبلا تحدید شده حدود مجاورین كه بعداً تحدید میشود باید با آن تطبیق و تبعیت نماید.

ماده 79

مقیاس نقشه در دهكده‌ها پنجهزارویك و در قراء و قصات ده هزارویك و در فاصله‌هائیكه حد غیرطبیعی مستقیم باشد ممكن است با مقیاس 20 هزار یك نقشه ترسیم شود.

ماده 80 

در اراضی بیاض غیرمحصور كه حد فاصل نداشته باشد در اطراف زمین بعمق نیم گز از طرف مالك پی حفر شود.

ماده 81 

هرگاه در وسط ملكی اشخاص دیگری ملك داشته باشند نقشه قطعات مزبور هم ترسیم و در صورتمجلس تحدید حدود مراتب با ذكر موقعیت مكانی و حدود و مشخصات با طول اضلاع و مساحت تصریح خواهد شد.

ماده 82

نسبت باملاكی كه در ثبت عادی تحدید شده و در ثبت عمومی آگهی نوبت آن منتشر میشود باید در آگهی‌های تحدیدی برای آن ملك نیز وقت تحدید داد و روز مقرر نماینده در محل حاضر شده در زیر صورت مجلس سابق بنویسد كه از این تاریخ تا مدت سی روز اعتراض بر حدود و حقوق ارتفاقی پذیرفته میشود.

ماده 83 

پس از تسلیم صورتمجلس تحدیدی مسئول اداره كتباً در زیر آن دستور ثبت در دفتر را می دهد.

ماده 84 

نمایندگان محدد باید پس از خاتمه عملیات تحدیدی و ثبت صورتمجلس تعیین حدود صورتمجلس مزبور را با پرونده های مجاورین تطبیق نموده و پس از تكمیل آن پیش نویس سند مالكیت را تهیه و ضمیمه پرونده به شعبه بایگانی تسلیم نمایند. چنانچه معلوم شود كه پرونده ناقص تحویل شده نماینده مسؤول مورد تعقیب اداری واقع خواهد شد.

ماده 85

نصف هزینه و فوق‌العاده نمایندگان را میتوان در موقع عزیمت برای عملیات تحدیدی بعنوان پیش‌پرداخت داد و پرداخت بقیه موكول بتكمیل و تحویل پرونده‌ها و گواهی مدیر بایگانی است.

فصل پنجم در اعتراض

ماده 86 

در آگهی های نوبتی و تحدیدی قید می شود كه اعتراض باید كتبی و مستقیماً به اداره ثبتی كه آگهی را منتشر می كند تسلیم شود و معترض باید ظرف مدت یك ماه از تاریخ تسلیم اعتراض به مرجع ثبتی، دادخواست به مرجع ذیصلاح قضائی تقدیم نماید در غیر اینصورت متقاضی ثبت یا نماینده قانونی وی می تواند به دادگاه مربوطه مراجعه و گواهی عدم تقدیم دادخواست را دریافت و به اداره ثبت تسلیم نماید. اداره ثبت بدون توجه به اعتراض عملیات ثبتی را با رعایت مقررات ادامه می دهد. مبداء اعتراض به اصل ملك، تاریخ انتشار روزنامه ایست كه اولین آگهی نوبتی در آن درج شده است و ادارات ثبت باید مراقبت نمایند تاریخ انتشار آگهی كه در زیر آگهی هم قید شده با تاریخ انتشار روزنامه مطابق باشد.

تبصره ـ دادگاهها در مورد دادخواستهای مربوط به اصل و حدود و حقوق املاك پس از احراز اینكه اعتراض در مواعد مقرر به اداره ثبت مربوطه تسلیم شده و داخل مدت می باشد به موضوع رسیدگی والا قرار مقتضی صادر می نماید.

ماده 87 

قبل از انتشار آگهی نوبتی دادخواست اعتراض یا گواهینامه جریان دعوا بین معترض و مستدعی ثبت پذیرفته نخواهد شد.

ماده 88

دادخواست اعتراض اعم از اینكه رسیدگی بان در حدود صلاحیت صلحیه یا محقق ثبت یا بدایت یا دیوان محاكمات دارائی باشد كتبی خواهد بود و باید مطابق مقررات قانون اصول محاكمات حقوقی تنظیم و تمبر شود ولی ممكن است كه در روی برگ‌های مخصوص دادخواست هم نوشته نشده باشد.

ماده 89

اعتراض اعم از اینكه در مدت قانونی داده شده باشد یا خارج از مدت باید گرفته و متصدی امر بلافاصله روی اظهارنامه ملك مورد اعتراض در مورد هر اعتراض مهری كه كلمه اعتراض روی آن نقش شده باشد زده و با قید تاریخ رسید به دهنده آن داده شود و همچنین در مواردی كه گواهی نامه جریان دعوا به اداره ثبت تسلیم می شود باید طبق این ماده عمل شود.

ماده 90 

در رسید دادخواست اعتراض یا گواهینامه جریان دعوا باید تاریخ رسید با تمام حروف قید شود.

ماده 91 

در مورد گواهی نامه هائی نیز كه مطابق ماده 86 داده شده باشد متصدی امر بلافاصله روی اظهارنامه ملك در مورد هر گواهی مهری كه جمله تقدیم دادخواست روی آن نقش شده باشد زده و با قید تاریخ رسید به دهنده آن داده شود.

ماده 92

مسؤول اداره ثبت نسبت به اعتراضهائی كه خارج از مدت داده می شود نظر خود را در زیر برگ اعتراض نوشته و در نشست اداری طبق ماده 16 قانون ثبت مطرح می نماید تا تكلیف قطعی آن معین گردد.

ماده 93

در مورد گواهی نامه هائی نیز كه مطابق ماده 17 قانون ثبت داده شده و بنظر اداره خارج از مدت می باشد مدلول مواد 89 و 90و 92 در آن قسمتی كه راجع به گرفتن گواهی نامه و دادن رسید و مهر اعتراض مقرر است رعایت خواهد شد.

ماده 94

دادخواست‌هائیكه از طرف دارائی بر ثبت املاك اشخاص یا از طرف اشخاص نسبت بمورد تقاضای دارائی تسلیم شود باید بوسیله دفتر اداره كل ثبت بدیوان محاكمات دارائی فرستاده شود.

ماده 95

ر مواردی كه پرونده‌های ثبتی املاك و یا دفاتر اسناد رسمی و ازدواج و طلاق از نظر رسیدگی مقامات صلاحیت‌دار قضائی دادگستری مورد احتیاج این مقامات باشد مدیر ثبت یا سر دفتر پرونده یا دفتر مورد احتیاج را بوسیله یكی از كارمندان بآنجا فرستاده و مقامات مذكور پس از اقدامی كه برای حفظ آثار مورد نظر لازم است بلافاصله پرونده یا دفتر را بوسیله آورنده عودت میدهند مگر اینكه باقی بودن پرونده یا دفتر مزبور را ضروری تشخیص دهند و مطابق قانون چنین اجازه‌ای بمقام صلاحیتدار قضائی داده شده باشد كه در اینصورت میتواند بمسئولیت خود با تعیین مدتی كه وجود پرونده یا دفتر لازم است پرونده یا دفتر را نگاهداشته و پس از رفع احتیاج فوراً باداره ثبت یا دفترخانه مربوطه اعاده دهند.

ماده 96 

اگر دادخواست در خارج از مدت بشعبه یا دایره ثبتی داده شده كه در مقر دادگاه ابتدائی نیست رئیس شعبه یا دایره نظر خود را كتباً در زیر دادخواست نوشته و برای تعیین تكلیف باداره مركزی ثبت كه در آن حوزه واقع است میفرستد.

ماده 97

رئیس دادگاه با دعوت اداره ثبت در غیر ساعت اداری و در موقعی كه با موافقت مسئول اداره ثبت معین می شود در اداره ثبت حاضر و در موضوع اعتراض های مذكور در ماده 92 و گواهی نامه مذكور در ماده 93 رسیدگی و زیر برگ اعتراض یا گواهی نامه كتباً اظهار نظر می نماید مسئول ثبت یا نماینده او نیز در این نشست حضور خواهد داشت.

ماده 98

نسبت بسایر نواقص كه ممكن است در دادخواست اعتراض نموده باشد اداره ثبت اظهارنظر نكرده و اجراء مقررات ماده 16 و 19 اصول محاكمات آزمایش بعهده محقق ثبت یا دادكاه [دادگاه] مربوطه است.

ماده 99 

اعتراضی كه باید برای حفظ منافع وقف بعمل آید در مورد موقوفاتی كه متولی خاص ندارد بعهده اداره اوقاف و در مورد موقوفات عام‌‌المنفعه كه متولی خاصی دارد بعهدۂ متولی یا ناظر یا اداره اوقاف است و در حبس عام‌المنفعه نیز اعتراضی كه باید برای حفظ منافع حبس بعمل آید بعهده متصدی امور حبس است.

ماده 100

در موقوفات خاصه متولی و هر یك از موقوف‌علیهم و در حبس بنفع اشخاص معین متصدی امور حبس و هر یك از محبوس‌لهم میتوانند برای حفظ منافع وقف یا حبس دادخواست اعتراض بدهند حق مزبور را ناظر وقف نیز اگر باشد دارا میباشد و اعتراضی كه باید برای حفظ منافع ثلث باقی داده شود بعهده وصی یا ناظر ثلث میباشد و در ثلث غیرباقی كسانی نیز حق اعتراض دارند كه بعد از خروج ملك از حالت ثلث در آن ملك ذی‌حق میشوند.

ماده 101

در موردیكه ملكی مورد اعتراض واقع شود اعم از اینكه مستدعی ثبت باعتراض معترض تمكین كند یا در دادكاه [دادگاه] محكوم شود معترض محكوم ‌له جانشین مستدعی شناخته شده و چنانچه مانع دیكری [دیگری] نباشد ملك طبق حكم نهائی دادكاه [دادگاه] ثبت خواهد كردید [گردید] و محتاج بآگهی مجدد بنام معترض نخواهد بود.

ماده 102

در مواردیكه قبل از اعتراض پس از خاتمه مدت قانونی مستدعی ثبتی بدون اینكه مطابق مقررات انتقالی واقع شود گواهی كند كه تمام یا قسمتی از ملك مورد تقاضای او در موقع تقاضا متعلق بدیكری [ بدیگری] بوده آنمقدار از مورد تقاضای او خارج و مجددا از مالك واقعی آن تقاضای ثبت پذیرفته خواهد شد.

فصل ششم در ثبت املاك در دفتر املاك و ثبت انتقالات ملك

ماده 103 

پس از اتمام عملیات مقدماتی ثبت مسئول دفتر ثبت ملك را با مشخصات زیر در دفتر املاك نموده و به نمونه (امضاء) مدیر ثبت یا كارمندیكه از طرف وزارت دادگستری برای نمونه كردن دفتر و برگهای مالكیت مجاز است میرساند:

1ـ شماره ملك.

2ـ تاریخ ثبت ملك در دفتر املاك.

3ـ اسم و نام خانوادگی و شماره شناسنامه و محل صدور آن و محل اقامت تابعیت مالك.

4ـ نوع و مشخصات ملك و محل وقوع و اجراء و متعلقات آن.

5 ـ حدود ملك.

6 ـ بهای ملك.

7ـ حقوق عینیه كه اشخاص در آن ملك دارند با اسامی صاحبان حقوق و همچنین حقوق ارتفاقیه كه برای ملك مورد ثبت در املاك مجاور و یا برای املاك مجاور در ملك مورد ثبت موجود است.

ماده 104

در موقع انتقال تمام یا قسمتی از ملك ثبت شده و یا واگذاری حقی نسبت به عین ملك سند معامله در دفتر اسناد رسمی ثبت و خلاصه آن در دفتر املاك زیر ثبت ملك به طریق آتی ثبت می‌شود.

1ـ هرگاه معامله راجع باشد بانتقال قطعی تمام ملك ثبت شده سردفتر انتقال را در صفحات مخصوص به انتقالات سند مالكیت قید و امضاء كرده و بمنتقل‌الیه تسلیم مینماید و مادام كه در صفحات انتقالات جا دارد سند مالكیت بنام منتقل‌الیه تجدید نخواهد شد.

2ـ اگر انتقال راجع به قسمتی از ملك مفروز یا مشاعاً باشد خروج آن را از مالكیت مالك اولی به نحوی كه به منزله ذكر خلاصه معامله نیز محسوب می‌شود با مركب قرمز در زیر ثبت ملك یا در ستون ملاحظات به‏این شرح (یكدانك [یكدانگ] مشاع یا دو دانك [دانگ] مفروز یا دو هزارگز از ملك بالا را آقای مالك به‏موجب سند شماره (………) به آقای ………….. منتقل كرده و در صفحه ……….. این دفتر یا دفتر متمم شماره …………. ثبت و از ملكیت مالك بالا خارج گردید) قید و سپس مورد انتقال را اگر مشاع است به‏نحو ثبت املاك مشاعه و اگر مفروز است به‏طوری كه ملك مستقل با تمام مشخصات و حدود و بهاء و حقوق در صفحه معینی از دفتر اصلی یا متمم ثبت و در ملاحظات ثبت آن یادداشت نمایند كه ملك در اصل صفحه …….. دفتر……… ثبت شده یا مورد ثبت از ملك شماره……… كه در صفحه……… ثبت شده افراز شده است.

3ـ هركاه [هرگاه] نسبت به هریك از دو قسمت املاك بالا انتقالی به طور شرطی و رهنی یا قطعی واقع شود به‏وفق معمول سابقه خلاصه آن را در زیر ثبت ملك ثبت و فسخ و فك را نیز در موقع خود در مقابل همان قسمت در ستون ملاحظات دفتر یادداشت نمایند و به همین طریق خلاصه كلیه معاملات راجعه به عین ملك مزبور در دفتر املاك به ترتیب تاریخ زیر یكدیگر ثبت خواهد شد. در موارد بالا سردفتر خلاصه معامله را در برك [برگ] مخصوص كه برای اینكار تهیه شده نوشته و به‏دفتر املاك حوزه ثبت ملك ارسال می‌دارد خلاصه مذكور علاوه بر امضاء متعاملین باید به امضاء سردفتر و نماینده ثبت « چنانچه نماینده داشته باشد» رسیده باشد مسئول دفتر املاك باید خلاصه مذكور فوق را فوراً به‏طوری كه در بالا مقرر است در زیر ثبت ملك قید نموده و به امضاء مدیر ثبت برساند. در موقع فسخ معاملات نیز باید سردفتر لاشه سند باطل شده و آگهی فسخ را به اداره ثبت بفرستد تا در ملاحظات دفتر املاك قید شود.

متصدیان مربوطه ثبت املاك مكلفند پس از وصول خلاصه معامله از دفترخانه در ظرف 24ساعت آن را در دفتر املاك ثبت نموده و در پرونده مربوطه بایكانی [بایگانی] نمایند و چنانچه خلاصه معامله دارای نواقص باشد در ظرف همان مدت از دفترخانه مربوطه توضیحات لازمه بخواهد تسامح و تأخیر و یا غفلت در اجرای این دستور مستلزم تعقیب اداری و كیفر خواهد بود.

هرگاه معامله راجع باشد به انتقال تمام ملك ثبت شده سردفتر انتقال را در صفحات مخصوص به انتقالات سند مالكیت قید و امضاء كرده و به‌منتقل‌الیه تسلیم می‌نماید تا در صورتی كه بخواهد سند مالكیت تازه برای خود بگیرد در مواردی كه معامله راجع به انتقال یك قسمت از ملك باشد خلاصه آن باید در صفحات مخصوص به انتقالات سند مالكیت قید و امضاء گردیده و سند مزبور به ناقل مسترد گردد و در این صورت منتقل‌الیه می‌تواند به اداره ثبت حوزه وقوع ملك مراجعه كرده و برای خود سند مالكیت مستقلی بگیرد در موردی نیز كه معامله مربوطه به واگذاری حق عینی نسبت به ملك باشد مثل « رهن و حقوق ارتفاقی» و یا راجع به انتقال تمام یا قسمتی از عین ملك باشد ولی با حق استرداد سردفتر باید آن را در صفحات مخصوص به انتقالات سند مالكیت نوشته امضاء نماید در مورد عمری و رقبی و سكنی و مواردی كه معامله راجع به انتقال سود ملكی برای بیش از 3 سال باشد مقررات بالا راجع به تنظیم خلاصه سند و فرستادن آن به اداره ثبت حوزه وقوع ملك و قید آن در زیر ثبت ملك در دفتر املاك و در سند مالكیت و بایكانی [بایگانی] نمودن خلاصه معامله در پرونده باید مجری گردد.

در موارد صلح‌های محاباتی با حق خیار فسخ و با استفاده از سود و غیره برای مصالح نسبت به املاك ثبت شده مطابق خلاصه معامله با قید حق خیار و سایر حقوق منظور شده به نام متصالح در دفتر ثبت و سند مالكیت صادر می‌شود و در صورت فسخ از طرف مصالح و یا انقضاء مدت خیار یا اسقاط حق مذكور مراتب در دفتر و در برگهای مالكیت قید می‌شود.

ماده 104 مكرر 

چنانچه پس از ثبت ملك در دفتر املاك مالك آن بموجب سند رسمی قراردادی نماید كه بالنتیجه اعیان احداثی در آن ملك بملكیت طرف قرارداد كه مجاز در احداث اعیانی بوده مستقر گردد خلاصه سند قرارداد او را باید در ستون انتقالات سند مالكیت و ذیل ثبت ملك قید نمود و مالك اعیانی پس از انجام عمل می تواند سند مالكیت آنرا از اداره ثبت بخواهد اداره ثبت وقت معاینه محل و تعیین حدود و حقوق ارتفاقی اعیانی را بمالك عرصه و مجاورین اخطار مینماید و در وقت مقرر صورت مجلس معاینه را تنظیم كه هرگاه اختلافی نباشد با دریافت حق الثبت انتقال سند مالكیت اعیانی را صادر خواهد نمود و در صورت بروز اختلاف و ارائه گواهی رجوع بدادكاه [بدادگاه] از تاریخ تنظیم صورت مجلس تا 30 روز از صدور سند مالكیت تا صدور حكم نهائی خودداری می شود.

ماده 105 

در مواردی كه سند مالكیت جدید صادر می شود باید سند مالكیت اولی باطل شده در پرونده مربوطه بایگانی و در مورد انتقال ملك به ورثه باید بعد از احراز انحصار وراثت و سمت ورثه نسبت به مورث خلاصه مفاد و شماره گواهینامه دادگاه راجع به حصر وراثت در ملاحظات دفتر قید و در زیر ثبت اولیه ملك سهم یكی از وراث ثبت و سهام بقیه وراث در دفتر جاری ثبت شود و چنانچه مالك پس از خاتمه جریان ثبتی و قبل از ثبت ملك در دفتر املاك فوت شود حصه هر یك از ورثه از ملك طبق مقررات به طریقی كه در تصدیق انحصار وراثت معین شده یا بین ورثه مذكور در تصدیق انحصار وراثت توافق حاصل شده باشد با قید انتقال از مورث متوفی ثبت می شود و دیگر ثبت ملك مستقلاً بنام مورث لازم نخواهد بود.

تبصره 1 ـ هرگاه ورثه متوفی یا قائم مقام یا نماینده قانونی آنها تقاضای پرداخت بهاء ربع یا ثمن اعیانی زوجه متوفی را از اداره ثبت بنمایند مسؤول ثبت محل كارشناس رسمی دادگستری را برای ارزیابی تعیین می كند تا كارشناس بهاء عادله اعیانی را با لحاظ ماده 947 قانون مدنی و سایر مقررات معین نماید ورثه می توانند بهاء مذكور را به حساب سپرده ادارات ثبت تودیع نمایند اداره ثبت بهاء تعیین شده ملك را به ذینفع ابلاغ واقعی می كند و چنانچه ذینفع فاقد نشانی باشد یا نشانی تعیین شده موافق با واقع نباشد مراتب در یكی از روزنامه های كثیرالانتشار فقط یك مرتبه آگهی خواهد شد. در آگهی مزبور و همچنین در اخطاریه حسب مورد باید تصریح شود كه ذینفع جهت اخذ سپرده مذكور به اداره مربوطه مراجعه نماید و در صورتی كه مدعی تضییع حق باشد ظرف مدت یك ماه پس از رؤیت اخطار یا انتشار آگهی می تواند به دادگاه صالحه مراجعه و گواهی طرح دعوی را به اداره ثبت محل ارائه نماید.

تبصره 2 ـ هرگاه ظرف مدت مرقوم گواهی طرح دعوی تسلیم نشود اداره ثبت سند مالكیت ملك را بدون استثناء بهاء اعیانی صادر خواهد نمود و در صورت وصول گواهی طرح دعوی در مدت مزبور صدور سند مالكیت به شرح فوق موكول به صدور حكم نهائی است. هزینه ارزیابی و آگهی به عهده متقاضی است.

ماده 106

در مواردی كه مطابق ماده 104 سند مالكیت جدید داده می شود بر اساس مقررات هزینه قانونی سند مالكیت جدید دریافت خواهد شد در صورتی كه املاك بعد از ثبت در دفتر املاك به قطعات مفروزه یا آپارتمان تفكیك شود در صورت درخواست مالك یا مالكین اداره ثبت مطابق صورتمجلس تفكیكی یكی از قطعات را در زیر ثبت ملك و بقیه را در صفحه یا صفحات دفتر جاری یا دفتر متمم ثبت نموده و با ابطال سند مالكیت اولیه در مورد هریك از قطعات مفروزه یا آپارتمانها سند مالكیت تفكیكی و جداگانه صادر خواهد شد.

ماده 107 

املاك موقوفه پس از ثبت در دفتر املاك در دفتر ثبت موقوفات نیز بترتیب و در زیر یكدیگر ثبت خواهد شد و در دفتر مزبور احتیاج بگذاردن صفحات سفید نخواهد داشت. املاك مورد ثلث باقی نیز در دفتر مزبور به ثبت خواهد رسید.

ماده 108 

نمونۂ دفتر املاك باید با دست بعمل آید و نمونه مهری ممنوع است.

ماده 109 

املاكی كه از جهت بنا مفروز و از حیث صحن و غیره مشاع است طبق ماده 3 در دفتر املاك برای هر سهمی 3 صفحه تشخیص داده میشود و انتقالات هر سهمی زیر ثبت همان قسمت ثبت و حدود و مشخصات و حقوق ارتفاقی قسمت مشاع را در زیر ثبت سهم اولی قید و در بقیه سهام و صفحات ذكر شماره صفحه اولیه كافی خواهد بود.

ماده 110

هرگاه ملك مشاع در نتیجه انتقالات به یك نفر منتقل شود در صورت تقاضای مالك در ملاحظات هر یك از صفحات ثبت مربوط به سهام مالكین مراتب ذكر می شود و انتقال مزبور در زیر ثبت آخرین سهم با رعایت مقررات بالا ثبت و اسناد مالكیت اولیه باطل و یك جلد سند مالكیت جدید صادر شود.

ماده 111

ثبت انتقالات قهری به نام ورثه در دفتر املاك مجانی است و حق‌الثبت به آنان تعلق نمی‌گیرد.

ماده 112

برای حقوق ارتفاقی كه برای اشخاص در سند مالكیت غیر قید شده است صاحبان حقوق میتوانند طبق ماده 124 و 125 قانون ثبت گواهینامه بگیرند.

ماده 113

برای هر شخصی از هر شماره ملك باید یك جلد سند مالكیت جداگانه صادر شود.

ماده 114

هركاه [گاه] ملك مشاع از طرف چند نفر درخواست ثبت شده و قبل از ثبت ملك بیك نفر منتقل شود با تذكر باسامی متقاضیانی كه ملك بنام آنها آگهی شده و انتقال داده‌اند بنام منتقل‌الیه در یكجا ثبت شده و سند مالكیت تمام ملك صادر میگردد.

ماده 115

در املاك مشاع برای هر شریك نسبت به سهم اویك سند مالكیت صادر خواهد شد

ماده 116 

در ثبت اعیانی املاك مزروعی برای هر شماره دو صفحه دفتر املاك كافی است و در صورتیكه ارزش آن كمتر از هزارریال باشد برگهای مخصوصی كه تنظیم شده صادر میگردد.

ماده 117

تغییر در وضعیات املاك ثبت شده مستلزم تغییر سند مالكیت نیست مگر در مورد انتقال تمام یا قسمتی از آنكه در این مورد سند تازه بنام منتقل‌الیه با ذكر مشخصات معامله صادر خواهد گردید.

ماده 118

در قسمت املاك مشاع كه یكقسمت از آن در ثبت عادی بدون ذكر شماره املاك مجاور ثبت شده و برای بقیه در ثبت عمومی سند مالكیت صادر میشود بایستی شماره املاك مجاور در ثبت سهام اخیر قید و در ملاحظات ثبت سهم اولیه نیز تصریح شود و در صورتیكه تمام سهام ملك مشاع بدون قید شماره املاك ثبت شده باشد در موقع انتقال و صدور سند مالكیت تازه بایستی شماره املاك مجاورین قید گردد و همچنین نسبت بهر ملكی كه در ثبت عادی سند آن صادر شده است.

ماده 119

املاك مشاعی كه سهام مالكین یك قسمت از آن تواماً در یكجا ثبت و سند مالكیت صادر شده و بقیه سهام در ثبت عمومی سند مالكیت صادر می‌شود قسمت ثبت شده بحالت اول باقی ولی برای سهم هر یك از شركاء بعدی سه صفحه سفید تخصیص و در ملاحظات ثبت هر یك از سهام شماره صفحات ثبت سایر سهام ذكر میشود:

ماده 120

در مواردی كه مالك به علت از بین رفتن یا گم شدن سند مالكیت تقاضای صدور المثنای سند مالكیت می نماید بایستی طریق از بین رفتن یا گم شدن سند را كتباً به اداره ثبت محل اعلام و استشهادیه ای (كه نمونه آنرا سازمان ثبت اسناد و املاك كشور چاپ نموده و دو برگ برای تنظیم و تكمیل به درخواست كننده داده می شود)، مبنی بر شهادت و اظهار اطلاع حداقل سه نفر كه هویت و امضاء آنها به گواهی یكنفر از شهود مذكور رسیده و هویت و امضاء نامبرده به گواهی نیروی انتظامی محل یا یكی از دفاتر اسناد رسمی رسیده باشد ضمیمه نماید. اداره ثبت پس از وصول درخواست نامه و برگ استشهاد باید نخست آنرا ثبت و در دفتر املاك منعكس كند و سپس مراتب را طی بخشنامه ای به دفاتر اسناد رسمی اعلام كند و در محل هائیكه از رایانه استفاده می شود صدور بخشنامه مزبور ضرورت نداشته و بایستی موضوع را به متصدی رایانه ابلاغ نمایند و پس از آن به هزینه درخواست كننده مراتب را یك نوبت در یكی از روزنامه های كثیرالانتشار یا یكی از روزنامه هائی كه آگهی های ثبتی در آن درج می شود آگهی كند. در صورتی كه تا ده روز از تاریخ انتشار آگهی اعتراضی نرسیده یا در صورت اعتراض اصل سند مالكیت یا سند معامله ارائه نشده باشد اداره ثبت اقدام به صدور المثنی سند مالكیت خواهد نمود و در مواردی هم كه مندرجات صفحه یا صفحات سند مالكیت مفقود گردیده می بایست المثنی صادر گردد.

سند مالكیت المثنی حاوی كلیه مندرجات سند مفقودی است.

(ذكر اسناد شرطی و رهنی كه فسخ و یا فك شده ضرورتی ندارد.)

در آگهی كه در روزنامه منتشر می شود باید مطالب زیر قید شود:

1 ـ نام و نام خانوادگی مالك.

2 ـ شماره پلاك و بخش و محل وقوع ملك.

3 ـ خلاصه ادعای از بین رفتن یا گم شدن سند مالكیت.

4 ـ معاملاتی كه به حكایت سوابق ثبتی و اظهار مالك مستند به سند رسمی در سند مالكیت نوشته شده است.

5 ـ تذكر به اینكه هركس نسبت به ملك مورد آگهی معامله ای كرده كه در قسمت 4 ذكر نشده یا مدعی وجود سند مالكیت نزد خود می باشد باید تا ده روز پس از انتشار آگهی به ثبت محل مراجعه و اعتراض خود را ضمن ارائه اصل سند مالكیت یا سند معامله تسلیم نماید و اگر ظرف مهلت مقرر اعتراضی نرسد و یا در صورت اعتراض اصل سند مالكیت یا سند معامله ارائه نشود اداره ثبت المثنای سند مالكیت را طبق مقررات صادر و به متقاضی تسلیم خواهد كرد. (در صورت ارائه سند مالكیت یا سند معامله صورتمجلس مبنی بر وجود آن نزد معترض در دو نسخه تنظیم و یك نسخه آن به متقاضی المثنی تسلیم و اصل سند به ارائه دهنده مسترد می شود.)

در صورتی كه در آگهی مذكور اشتباهی رخ دهد تشخیص اشتباه و صدور دستور رفع اشتباه به عهده مسؤول اداره كل ثبت اسناد و املاك استان مربوط خواهد بود.

تبصره 1 ـ اداره ثبت مكلف است هنگام صدور المثنی سند مالكیت مراتب را به دفاتر حوزه خود كتباً اعلام و متذكر شود كه هر موقع نسبت به پلاك موضوع المثنی سند مالكیت بخواهند هرگونه سند معامله ای تنظیم نمایند (اعم از اینكه به استناد اصل سند مالكیت باشد یا المثنی) جریان ثبتی ملك را استعلام و سپس در صورت نبودن مانع اقدام به تنظیم و ثبت معامله كنند هر یك از دفترخانه ها مكلفند دفتری برای ثبت شماره پلاك این قبیل املاك داشته باشند كه در موقع تنظیم اسناد به آن مراجعه نموده در صورتی كه مورد معامله از املاكی باشد كه نسبت به آن سند مالكیت المثنی صادر شده باید قبلاً جریان ثبتی ملك را استعلام و در صورت نبودن مانعی اقدام به تنظیم سند بنمایند و در محل هائی كه از رایانه استفاده می شود نیاز به اعلام موضوع به دفاتر اسناد رسمی نمی باشد ولی دفاتر با توجه به سند مالكیت المثنی در موقع انجام معامله باید جریان ثبتی را استعلام و سپس در صورت نبودن مانع اقدام به تنظیم و ثبت معامله نمایند.

تخلف از رعایت دستور فوق مستلزم كیفر درجه سه به بالا مقرر در ماده 38 قانون دفاتر اسناد رسمی است.

تبصره 2 ـ در مواردی كه سند مالكیت در ید ثالث بوده و دادگاه حكم به استرداد آن می دهد و با صدور اجرائیه نیز استرداد سند مالكیت مقدور نمی شود مالك می تواند با اخذ گواهی از دادگاه صادر كننده حكم و تسلیم آن به اداره ثبت مربوطه تقاضای صدور سند مالكیت المثنی بنماید. در این مورد ارائه فرم استشهاد و انتشار آگهی فقدان سند مالكیت ضرورت نداشته اداره ثبت باید با رعایت تبصره یك طبق گواهی دادگاه مبادرت به صدور المثنی بنماید.

تبصره 3 ـ هرگاه بعضی از ورثه با تسلیم رونوشت گواهی انحصار وراثت و سایر مدارك ضروری صدور سند مالكیت سهمیه خود را از ماترك مورث تقاضا نمایند و اعلام بدارند كه سند مالكیت مورث نزد احد از وراث است كه از ابراز و تسلیم آن به وارث یا اداره ثبت خودداری می نماید اداره ثبت مكلف است پس از اخطار به شخص مذكور و انقضاء مدت ده روز از تاریخ ابلاغ اخطاریه مراتب را یكبار در یكی از روزنامه های كثیرالانتشار آگهی نماید. چنانچه دارنده سند مالكیت بدون مجوز قانونی ظرف مهلت معین شده در آگهی، سند مورد مطالبه را تسلیم ننماید سند مالكیت وراث متقاضی را با رعایت كلیه مقررات قانونی صادر و تسلیم خواهد كرد و بلافاصله طی بخشنامه ای به كلیه دفاتر اسناد رسمی اعلام خواهد نمود كه هر موقع سند مورث ابراز گردید آنرا اخذ و برای اقدام به اداره ثبت ارسال دارند

تبصره 4 ـ در مواردی كه سند مالكیت بنام دولت صادر گردیده و یا سند مالكیت بنام دیگری صادر و بعداً به دولت منتقل شده باشد و مرجع ذیربط به علت از بین رفتن یا گم شدن سند مالكیت مربوطه با گواهی وزارت دارائی و امور اقتصادی تقاضای صدورالمثنای سند مالكیت مفقوده را می نماید از شمول این ماده مستثنی است.

تبصره 5 ـ هرگاه به علت ریختن جوهر یا سوختگی یا پارگی و یا جهات دیگری قسمتی از سند مالكیت از بین رفته باشد و یا قابل استفاده نباشد اداره ثبت با انجام تشریفات مقرر در این ماده اقدام به صدور المثنای سند مالكیت خواهد نمود و سند مالكیت ناقص را باطل و در پرونده بایگانی می نماید.

تبصره 6 ـ در صورت اعلام كتبی مالك مبنی بر پیدا شدن سند مالكیت اولیه چنانچه با سند مالكیت المثنی معامله ای انجام نشده باشد سند مالكیت المثنی باطل و مراتب پیرو بخشنامه مربوط به دفاتر اسناد رسمی تابعه اعلام گردد و چنانچه با سند مالكیت المثنی معامله ای انجام شده باشد سند مالكیت اصلی اخذ و پس از ابطال در پرونده ثبتی مربوط ضبط گردد.

ماده 121 

برای هر سهمی از املاك مشاع یك پیش‌نویس سند مالكیت تنظیم میگردد و حدود كلیه ملك در یكی از پیش‌نویس ها قید و در بقیه اشاره به پیش‌نویس مزبوره میشود و بهمین ترتیب در دفتر املاك ثبت و در زیر هر سهمی نوشته میشود كه خود مطابق حدودی است كه در صفحه شماره فلان نوشته شده.

ماده 122

در مورد وصیت نسبت بملك ثبت شده باید مفاد وصیت در سند مالكیت مثل سایر معاملات قید شده خلاصه آن بدفتر املاك فرستاده شود و همچنان در موقع عدول از وصیت ترتیب مزبور رعایت و در صورتیكه ملك مورد وصیت ثبت نشده باشد باید مفاد وصیت در پرونده ثبتی بایگانی و موقع صدور سند مالكیت رعایت گردد.

ماده 123

در مورد ثمن اعیانی كه ضمن درخواست ثبت ملك یا مستقیما بعنوان ثمن اعیانی درخواست و آگهی شده باشد سند مالكیت صادر میگردد ولی هركاه [گاه] در درخواست بهای ثمن اعیانی گواهی شده باشد فقط بصاحب آن گواهینامه حق مزبور داده می‌شود.

ماده 124

در موردیكه برای استیفاء طلب بستانكار طبق حكم دادگاه ملك مدیون بتصرف بستانكار داده میشود اداره ثبت باید متصرف را جانشین مدیون شناخته و اگر ملك بنام مدیون بثبت رسیده باید مطابق همان حكم ملك را بنام محكوم‌ له مثل مورد انتقال ثبت نماید.

ماده 125

املاك مشاعی كه اولین سهم آن در دفتر املاك ثبت می شود بازگذاشتن صفحات سفید برای ثبت بقیه سهام آن لازم نیست و باید بقیه سهام را به ترتیب طبق معمول در دفاتر جاری ثبت و شماره صفحه و ثبت آنرا در ستون ملاحظات ثبت سهم اول قید نمایند و نسبت به صفحاتی كه تا این تاریخ برای ثبت بقیه سهام بازگذاشته شده در همان صفحات سفید ثبت گردد.

تبصره ـ املاك مشاعی كه اولین سهم و قسمت آن در دفتر املاك ثبت میشود بازگذاشتن صفحات سفید برای ثبت بقیه سهام آن لازم نیست و باید بقیه سهام را بترتیب طبق معمول در دفاتر جاری ثبت نموده و شماره صفحه و ثبت آن را در ستون ملاحظات ثبت سهم اول قید نمایند و نسبت بصفحاتیكه تا این تاریخ برای ثبت بقیه سهام بازگذاشته شده در همان صفحات سفید ثبت نموده و طبق ماده 125 عمل نمایند.

ماده 126

در مورد قنوات مستقل دفتری به نام دفتر ثبت قنوات تخصیص داده می شود تا كلیه قنواتی كه مستقلاً مورد معامله واقع می شود و تابع املاك نیست در آن دفتر به ثبت برسد و با رعایت تعداد قنوات هر ناحیه و به نسبت سهام و عده مالكین آن باید یك یا چند دفتر برای قنوات یك یا چند ناحیه اختصاص داده شود.

فصل هفتم  در وظائف محققین ثبت

مبحث اول در تعیین و صلاحیت محققین ثبت

ماده 127

محققین ثبت از میان خدمتگزاران وزارت دادگستری كه لااقل 25 سال سن و اطلاعات كافی متناسب با این شغل داشته باشند معین میگردند.

ماده 128

در موارد زیر رسیدگی بدعاوی بین معترضیـن و مستدعیان ثبت جز در حوزۂ كه محقق ثبت برای آن معین نشده از خصائص محقق ثبت خواهد بود.

1ـ در صورتیكه میزان اختلاف از ده‌هزارریال تجاوز نكند.

2ـ در صورتیكه درخواست ثبت راجع بقنات یا چشمه ‌سار مشاع و یا هر ملك مشاع دیگر بوده و سهامی كه درخواست ثبت آن شده مجموعاً بیش از سهام واقعی ملك یا قنات یا چشمه ‌سار بشود و سهم هر یك از شركاء ده‌هزار ریال یا كمتر باشد.

ماده 129

در مورد ماده بالا رأی محقق ثبت قابل استیناف بوده و شاكی میتواند تا ده روز پس از ابلاغ رای بنزدیكترین دادگاه بدایت شكایت استینافی كند راییكه از دادگاه مزبور استینافاً صادر میشود قابل تمیز است.

محقق ثبت باید در ضمن رأی خود حق استیناف را ذكر كرده و دادگاه را هم كه باید استینافاً رسیدگی كند صریحاً معین نماید.

ماده 130

در مورد قنات و چمشه‌ سارها و املاك مشاعه هرگاه سهامی كه درخواست ثبت آن شده مجموعاً بیشتر از سهام واقعی مالك یا قنات یا چشمه ‌سار باشد محقق ثبت به درخواست اداره ثبت بدون رعایت حدنصاب مذكور در ماده 127 رسیدگی كرده رأی خواهد دارد.

كسانیكه در اینمورد به رأی محقق ثبت تسلیم نباشند میتوانند تا ده روز پس از ابلاغ رأی دادگاه بدایت شكایت استینافی كنند.

ماده 131 

دعاوی ناشی از درخواست ثبت هر ملك باید ب‌محققی رجوع شود كه در اداره یا دائره ثبت اسناد محل وقوع ملك مأموریت دارد.

ماده 132 

در صورتیكه در یك اداره یا دائره ثبت اسناد محققین ثبت متعدد باشند تقسیم كارها بعهده محقق اول خواهد بود.

ماده 133 

محقق ثبت میتواند در صورت محقق بودن معترض حكم تخلیه ید مستدعی ثبت را نیز صادر كند مشروط بر اینكه معترض این درخواست را ضمن دادخواست خود نموده باشد.

مبحث دوم در ترتیب رسیدگی

ماده 134

بعد از وصول دادخواست محقق ثبت با رعایت یك روز برای هر شش فرسخ مسافت طرف را برای روز نشست كه معین مینماید احضار میكند ولی موعد مقرر برای حضور بمدعی‌علیه باید از تاریخ ابلاغ احضارنامه بمدعی‌علیه كمتر از یك روز نباشد احضاریه درد ونسخه بوده یكی بمستدعی ثبت تسلیم و دیگری به نمونه او رسیده بمحقق ثبت تسلیم میگردد.

ماده 135

در ابلاغ احضاریه مقررات اصول محاكمات آزمایش راجع بابلاغ احضاریه رعایت خواهد شد.

ماده 136

در موعد مقرر طرفین باید یا شخصاً حاضر گردند و یا وكیل ثابت‌الوكاله بفرستند.

ماده 137

انتخاب وكیل از میان وكلاء مجاز دادگستری اجباری نیست لیكن اگر اشخاص بخواهند شغل خود را وكالت در امور ثبت و دادرسی در محضر محققین ثبت قرار دهند باید تحصیل پروانه مخصوص نموده از مقررات وزارت دادگستری تبعیت نمایند هر وكیل ثبت كه از عهده انجام امور محول به خود برنیامده یا سوء اخلاق نشان بدهد ممنوع‌الوكاله خواهد شد هر كس در ظرف یك سال در بیش از سه امر ثبت یا بیش از سه‌دعوی ثبت وكالت كرده باشد مشتغل به شغل وكالت محسوب خواهد شد.

ماده 138

محقق ثبت باید در نشست اول بطرفین تكلیف صلح كند و اگر در همان نشست طرفین اصولا حاضر برای صلح نشدند محقق رسیدگی كرده حكم خواهد داد.

ماده 139 

ارجاع بداوری فقـط وقتی ممكن اسـت كه طرفیـن تراضی نمایند.

ماده 140 

محقق ثبت باید خلاصه مذاكرات هر یك از طرفین را در پرونده امر قید و بمهر یا نمونه آنها برساند و اگر طرفین یا یكی از آنها سواد نداشته باشد این نكته باید در صورت نشست قید شود.

مبحث سوم  در اسناد كتبی

ماده 141 

محقق ثبت باید كلیه اسناد كتبی مربوط به دعوی را كه طرفین ابراز میكنند مورد مداقه قرار داده خواه اسناد مزبوره رسمی باشد و خواه عادی.

ماده 142

اعتبار اسناد رسمی همان است كه بموجب اصول محاكمات حقوقی و قانون ثبت اسناد و املاك مقرر است.

ماده 143

هیچیك از متداعیین نمی‌توانند نسبت بسندی كه خودش داده و آنرا نمونه كرده یا از طرف او داده شده و به نمونه او رسیده است اظهار بی‌اطلاعی كند و هركاه [گاه] بخواهد آن سند را رد نماید یا باید نسبت بان ادعای جعلیت كند و یا مدلل نماید كه آن سند بجهتی از جهات قانونی از اعتبار افتاده است.

ماده 144 

اگر نسبت بسندی كه برای صدور حكم اهمیت دارد اقامه دعوی جعل شود محقق ثبت باید بطرفی كه آن سند را ابراز كرده تكلیف نماید كه آنرا پس بگیرد و هركاه [گاه] صاحب سند باین تكلیف راضی نشد و طرف مقابل هم ادعای جعلیت را پس نگرفت محقق ثبت بدعوی جعل رسیدگی كرده قرار مقتضی صادر می‌كند مگر اینكه مدعی جاعل را نیز معرفی كرده باشد كه در اینصورت محقق ثبت رسیدگی بامر را بپاركه بدایت حوزۂ كه در انجام ماموریت دارد احاله می‌كند.

ماده 145

هر كاه [گاه] محقق ثبت در نتیجه رسیدگی بدعوی جعل قرار جعلیت سند را صار نماید سند مزبور را باید با رونوشت قرار خود نزد دادخواه نخست كه در حوزۂ آن مأموریت دارد ارسال كند.

مبحث چهارم  در معاینه محلی و عقیده كارشناس

ماده 146

معاینه محلی بخواهش یكی از متداعیین یا به نظر خود محقق ثبت بعمل می‌آید.

ماده 147 

معاینه در حضور محقق ثبت و متداعیین و لااقل دو نفر گواه طرف اعتماد كه كتبا یا شفاها احضار شده باشند بعمل می‌آید.

ماده 148

هرگاه متداعیین و یا گواه هائیكه قبلا برای معاینه محلی احضار شده‌اند در موعد مقرر حاضر نشوند عدم حضور آنها از انجام معاینه نمی‌شود غائبین حق شكایت نخواهند داشت.

ماده 149

محقق ثبت میتواند بتقاضای یكی از طرفین و یا به‌نظر خود اطلاعات كارشناس را بخواهد دراین صورت متداعیین بتراضی یك یا سه نفر كارشناس برمیگزینند و هرگاه تراضی نشد عده لازم را خود محقق ثبت معین میكند در اینصورت طرفین مطابق ماده 151 این آئیننامه حق رد آن ها را خواهند داشت.

ماده 150

از معاینه محلی و اظهارات كارشناس صورت مجلسی مرتب شده و به نمونه محقق ثبت و متداعیین و گواه‌ها و كارشناس میرسد و هرگاه كسی از حضار سواد نداشته باشد در صورت‌مجلس قید میشود و در صورتیكه معاینه محلی و یا عقیده كارشناس قاطع باشد محقق ثبت میتواند فوراً در خود محل حكم دهد.

مبحث پنجم  در رد محقق ثبت

ماده 151 

در موارد مفصله زیر محقق ثبت باید رأسا از رسیدگی امتناع كند و متداعیین میتوانند او را رد نمایند:

1ـ وقتیكه محقق ثبت سود شخصی در ادعائیكه اقامه شده است داشته باشد.

2ـ وقتیكه محقق ثبت با یكی از متداعیین قرابت نسبی یا سببی تا درجه چهارم داشته باشد.

3ـ وقتیكه محقق ثبت قیم یكی از متداعیین یا كفیل امور او باشد و یا یكی از متداعین مباشر امور محقق ثبت باشد.

4ـ وقتیكه محقق ثبت یا زوجۂ او وارث یكی از متداعیین است.

5 ـ وقتیكه محقق ثبت با یكی از متداعیین یا با اشخاصی كه با او قرابت سببی یا نسبی دارند دادرسی جزائی داشته و یك سال از زمان ختم آن دادرسی نگذشته باشد.

6 ـ در صورتی كه مابین محقق ثبت و یكی از متداعیین یا عمال او دادرسی حقوقی در دادگاه دیگری مطرح باشد.

7ـ وقتی كه محقق ثبت سابقاً در باب ادعائی كه اقامه شده كتباً اظهار عقیده نموده باشد.

8 ـ رد محقق ثبت باید موجه باشد و در هر حال رد باید قبل از شروع برسیدگی بعمل آید مگر اینكه علت رد بعداً حادث شود.

ماده 152 

همینكه محقق ثبت اظهارات مدعی رد را صحیح دانست قرار عدم دخالت خود را صادر و دعوی را بمحقق ثبت دیگر همان حوزه اگر باشد والا با رعایت حد نصاب بنزدیكترین دادگاه ابتدائی و یا نزدیكترین دادكاه [دادگاه] صلح احاله می‌نماید.

ماده 153 

هرگاه محقق ثبت مورد را از موارد رد تشخیص نداد قرار دخالت خود را صادر و بماهیت دعوی رسیدگی كرده و حكم مقتضی میدهد و مدعی رد می‌تواند در موقع استیناف از حكم ماهیتی نسبت بقرار مزبور نیز شكایت نماید.

مبحث ششم  در عدم حضور متداعیین و یا یكی از آنها

ماده 154

هرگاه روز نشست مدعی‌علیه (مستدعی‌ثبت) حاضر نگردیده محقق ثبت میتواند بدرخواست طرف رسیدگی نموده حكم غیابی دهد هرگاه مدعی (معترض) حاضر نشد محقق ثبت بدرخواست طرف دادخواست او را ابطال خواهد كرد.

و در اینصورت تجدید دادخواست در خارج مدت شصت روز مقرر فقط در ده روز پس از ابلاغ قرار ابطال برای یكمرتبه خواهد بود.

ماده 155 

هرگاه مستدعی ثبت (مدعی‌علیه) بموجب ماده قبل غیابا محكوم گردید رونوشت حكم غیابی باید باو ابلاغ شود و محكوم‌علیه غائب می‌تواند در ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ حكم دادخواست واخواهی داده تجدید رسیدگی بخواهد.

ماده 156

بعد از انقضاء مدت مذكور در ماده قبل دادخواست واخواهی پذیرفته نخواهد شد و محكوم‌الیه میتواند دادخواست استیناف دهد.

ماده 157

همین كه دادخواست واخواهی بر حكم غیابی در موعد مقرر به محقق ثبت داده شد محقق ثبت موعد نشست را معین و بطرفین اطلاع میدهد و اگر در این نشست نیز مدعی‌علیه حاضر نشد و ثانیاً بموجب حكم غیابی محكوم گردید دیگر دادخواست واخواهی او پذیرفته نخواهد شد ولی میتواند استینافاً شكایت كند.

مبحث هفتم  در ابلاغ حكم استیناف

ماده 158 

احكام و قرارهای محقق ثبت بر طبق مقررات اصول محاكمات حقوقی راجع بابلاغ احكام ابلاغ می‌شود.

ماده 159

مهلت استیناف از قرار یا احكام محقق ثبت ده روز از تاریخ ابلاغ است.

ماده 160 

در مواردیكه بموجب این نظامنامه پیش‌بینی نشده است محقق ثبت مكلف است بر طبق مقررات اصول محاكمات حقوقی صلحه‌ها[صلحیه] رفتار نماید.

فصل هشتم  در مقررات مختلفه

ماده 161

در مورد املاكی كه به ثبت نرسیده ولی شماره ملك از طرف اداره ثبت تعیین شده است دفاتر اسناد رسمی مكلف هستند كه مطابق ماده 104 این آئین‌نامه خلاصه معامله را تهیه و به طوری كه در ماده مزبور مقرر است به اداره ثبت بفرستند كه در پرونده مربوطه بایكانی [بایگانی] و در موقع ثبت ملك منظور گردد و همچنین در مورد فسخ معامله ثبت نشده مقررات ماده مزبور لازم‌الرعایه است.

ماده 162

مدیران ثبت و هر یك از نمایندگان و كارمندانیكه دخالت در كار ثبت املاك دارند باید در ابتدای تصدی دو برگه نمونه از برگهای مخصوصی كه تهیه شده است نمونه نموده باداره ثبت تسلیم دارند كه یك‌ برگ در ثبت محل باقی‌مانده و دیگری باداره كل ثبت فرستاده شود.

ماده 163 

هر موقع كه اداره ثبت طبق قانون المثنی سند مالكیت میدهد باید در ستون ملاحظات دفتر املاك در مقابل ثبت ملك تاریخ صدور المثنی را قید كند.

ماده 164

آئین نامه شماره 1045 مورخ شانزدهم فروردین 1311 نسخ و این آئین نامه جایگزین آن خواهد بود.

وزیر دادگستری – دكتر متین دفتری