آیین نامه اجرایی قانون احداث پروژه‌ های عمرانی بخش راه و ترابری از طریق مشاركت بانك‌ ها و سایر منابع مالی و پولی كشور مصوب 1394

هیأت وزیران در جلسه 16 /1 /1394 به پیشنهاد شماره 02 /100 /45853 مورخ 2 /9 /1393 وزارت راه و شهرسازی و به استناد اصل یكصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، آیین ‌نامه اجرایی قانون احداث پروژه های عمرانی بخش راه و ترابری از طریق مشاركت بانك ‌ها و سایر منابع مالی و پولی كشور و اصلاحات بعدی را به شرح زیر تصویب كرد:

آیین نامه اجرایی قانون احداث پروژه‌ های عمرانی بخش راه و ترابری از طریق مشاركت بانك‌ ها و سایر منابع مالی و پولی كشور مصوب 1394,01,16با اصلاحات و الحاقات بعدی

 

ماده 1 

 در این آیین‌ نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به كار می‌ روند:
الف – قانون: قانون احداث پروژه‌ های عمرانی بخش راه و ترابری از طریق مشاركت بانك‌ ها و سایر منابع مالی و پولی كشور – مصوب 1366 – و اصلاحات بعدی.
ب – وزارت: وزارت راه و شهرسازی
پ – طرح عمرانی: مجموعه عملیات و خدمات مشخصی كه بر اساس مطالعات توجیهی فنی – اقتصادی طی مدت معین و با اعتبار‌ معینی برای تحقق بخشیدن به هدف‌ های برنامه ‌های عمرانی كشور برای تمام شقوق حمل و نقل در حوزه‌ های زیرساخت، ناوگان، نگهداری و بهره‌ برداری به صورت سرمایه‌ گذاری ثابت متضمن هزینه‌ های غیرثابت وابسته در دوره مطالعه و ‌اجراء انجام می ‌شود. هر طرح عمرانی می‌ تواند مشتمل بر چندین پروژه عمرانی باشد.
ت – شركت طرف قرارداد: شركتی كه برای تأمین منابع مالی و اجرای طرح یا پروژه عمرانی برابر این آیین‌ نامه‌ (به صورت مشاركت یا واگذاری) تأسیس می‌ شود.
ث – منابع مالی: وجوهی كه به صورت آورده نقدی سهامداران شركت، تسهیلات دریافتی یا تعهد شده از بانك‌ ها یا مؤسسات سرمایه‌ گذاری، وجوه ناشی از فروش سهام پروژه یا فروش صكوك و سایر ابزارهای مالی تأمین می‌ شود.
ج – منافع بهره‌ برداری: برداشت عواید ریالی از مجموعه امكانات و خدماتی است كه به واسطه اجرای كامل طرح یا پروژه عمرانی حاصل‌ می‌ شود.
چ – دوران مشاركت یا واگذاری: حاصل جمع مدت زمان دوره ساخت طرح یا پروژه عمرانی و دوره بهره‌ برداری.
ح – دوره ساخت: مدت زمان برنامه ریزی، طراحی، استملاك اراضی، اجرا، تحویل موقت، رفع نقص و شروع بهره‌ برداری آزمایشی است.
خ – دوره بهره ‌برداری: مدت زمان مشاركت یا واگذاری منافع بهره ‌برداری از شروع بهره ‌برداری تا استهلاك كامل هزینه‌ های طرح یا تسویه با طرف مشاركت.
د – تفاهم نامه: سندی كه بین وزارت و سرمایه گذاران شركت قبل از تأسیس شركت و انعقاد قرارداد، تنظیم می ‌شود.
ذ – قرارداد: قراردادی كه بین وزارت و شركت طرف قرارداد (مشاركت یا واگذاری) به منظور تأمین مالی و اجرای طرح یا پروژه عمرانی منعقد می‌ گردد.
ر – بسته مشاركت: مجموعه ای حاوی پروژه های بخش حمل و نقل، تأسیسات جانبی و سایر طرح های سودآوری كه در اراضی جانبی پروژه مورد نظر در داخل و خارج از حریم شهرها تعریف شده و جزو توافق سرمایه گذاری توسط طرفین قرارداد قرار می گیرد. همچنین این بسته می تواند شامل بخشی از زمین های در اختیار وزارت راه و شهرسازی و شركت های تابع در حریم شهرها باشد كه با رعایت قوانین و مقررات مربوط از جمله تبصره (1) ماده (69) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت بر اساس طرح های شهرسازی مصوب دارای كاربری تعیین شده بوده و توسط كارشناسان رسمی دادگستری قیمت گذاری شده باشند.

ماده 2 

 وزارت در اعمال اختیارات حاصل از قانون در واگذاری طرح یا پروژه به شرح زیر عمل می ‌كند:
الف – روش اول: تأمین مالی، اجراء، بهره‌ برداری و انتقال
ب – روش دوم: تأمین مالی، اجراء، اجاره و انتقال

تبصره در قرارداد به روش (ب)، طرح عمرانی یا پروژه پس از احداث به صورت اجاره به شرط تملیك در اختیار وزارت قرار می ‌گیرد.

ماده 3 

 در قرارداد، وظایف و اختیارات مجری طرح و بهره‌ بردار حسب مورد تا انجام كامل آنها در عهده و مسئولیت طرف قرارداد است.

ماده 4 

 وظایف و اختیارات مجری پروژه مذكور در مواد (2) و (3) عیناً مطابق وظایف و اختیاراتی كه در پروژه ‌های عمرانی از محل اعتبارات ‌منابع بودجه عمرانی اجرا می‌ گردند، توسط دستگاه اجرایی تصدی و اعمال می‌ گردد.

ماده 5 

 در مورد هریك از طرح‌ ها و پروژه‌ های منظور شده در برنامه مشاركت یا واگذاری فارغ از این كه مطالعات توسط وزارت یا طرف قرارداد انجام شود، عناوین مطالعاتی زیر باید انجام شده و اسناد و مدارك فنی به تصویب وزارت یا نماینده وی برسد:
الف – مطالعات مرحله پیدایش
ب – مطالعات امكان سنجی
پ – مطالعات خطرپذیری
ت – مطالعات زیست محیطی
ث – مطالعات توجیه اقتصادی
ج – مطالعات فنی مرحله اول
چ – مطالعات فنی مرحله دوم
ح – برنامه زمانی سطح صفر
خ – برنامه تملك اراضی
د – برنامه تأمین ماشین آلات و تجهیزات و مصالح خاص
ذ – برنامه مالی شامل تراز درآمد و هزینه، استهلاك سرمایه و سود سرمایه گذاری، جریان نقدینگی ساخت و بهره‌ برداری
ر – ساختار اجرایی
ز – نظام بهره‌ برداری و تعیین سطح سرویس و نگهداری
ژ – ساختار بهره ‌برداری

تبصره شرح خدمات و چارچوب ارایه مطالعات مذكور در این ماده بر اساس دستورالعمل مصوب وزیر راه و شهرسازی ابلاغ می‌ شود.

ماده 6 

 برآورد درآمد مورد انتظار از مشاركت باید حداقل حاوی اطلاعات مربوط به برآورد ریالی كمیّت‌ های مربوط به موارد زیر در مدت مشاركت یا واگذاری منافع بهره‌ برداری بر اساس نرخ رشد متناسب با هر عنوان و مبتنی بر نتایج مطالعات توجیه اقتصادی طرح یا پروژه باشد:
الف – درآمد ناشی از فروش خدمات
ب – درآمد ناشی از عوارض دریافتی در محل
پ – درآمد ناشی از استفاده از اراضی واقع در حریم طرح یا پروژه
ت – درآمد ناشی از تأسیسات جانبی در خارج از حریم طرح یا پروژه
ث – درآمد ناشی از اجاره بلندمدت طرح یا پروژه به وزارت
ج – درآمد ناشی از تبلیغات از جمله نصب تابلوهای تبلیغاتی
چ – درآمد ناشی از سرمایه ‌گذاری در اراضی مجاور طرح یا پروژه كه در بسته مشاركت یا واگذاری با رعایت مقررات مربوط پیش ‌بینی شده باشد.

ماده 7 

عوامل درآمدزا، قیمت پایه و نرخ رشد هر یك از عوامل باید در سند مطالعات توجیه اقتصادی و برنامه مالی ارایه شده و با رعایت قوانین مربوط، توسط وزارت به تصویب برسد.

ماده 8 

 قرارداد شامل موافقتنامه و ضمائم مربوط كه حداقل شامل موارد زیر می ‌باشد به عنوان مجموعه ‌ای واحد باید تهیه شود كه پس از امضای صاحبان امضای مجاز از طرفین مشاركت معتبر و ملاك عمل خواهد بود:
الف – موافقتنامه بر اساس قالب (فرمت) مصوب
ب – شرایط عمومی
پ – شرایط خصوصی
ت – خلاصه مطالعات فنی و مهندسی انجام شده تا زمان عقد قرارداد مشاركت یا واگذاری
ث – نقشه جانمایی اجرایی طرح یا پروژه
ج – گواهی تأیید مطالعات ارزیابی زیست محیطی در خصوص پروژه ‌هایی كه برابر مقررات مربوط مشمول ارزیابی مذكور می ‌باشند از سوی سازمان حفاظت محیط زیست
چ – سند نهایی مطالعات خطرپذیری
ح – فهرست بیمه نامه ‌های مورد نیاز با تعیین ذینفع و معرفی مسئول اخذ آنها
خ – تراز مالی درآمد و هزینه
د – برآورد هزینه به شرح مندرج در ماده (5)
ذ – برآورد درآمد به شرح مندرج در مواد (6) و (7)
ر – سازمان اجرایی طراحی و ساخت
ز – سازمان اجرایی بهره ‌برداری
ژ – فهرست بخشنامه‌ های لازم ‌الاجراء در بخش طراحی، ساخت، بهره‌ برداری، اجاره و انتقال
س – سایر مجوزها و تأییدیه‌ های لازم به تشخیص وزارت

ماده 9 

 متقاضی یا متقاضیان مشاركت یا واگذاری به دو صورت پیشنهاد خود را ارایه می ‌كنند:
الف – در صورت وجود اسناد و مدارك موضوع ماده (8) با مطالعه آنها كاربرگ (فرم) پیشنهاد تكمیل و ارایه می‌ شود.
ب – اسناد و مدارك موضوع ماده (7) توسط متقاضی یا متقاضیان تهیه و پس از تأیید وزارت، پیشنهاد با تكمیل كاربرگ (فرم) ارایه می ‌شود.

تبصره در حالت (ب) و در صورت مبادله قرارداد مشاركت یا واگذاری، هزینه‌ های انجام شده توسط طرف مشاركت برای تهیه اسناد و مدارك مذكور به عنوان هزینه های قابل قبول ثبت می‌ گردد.

ماده 10 

 وزارت پس از بررسی و حصول اطمینان از توانایی بالقوه متقاضی یا متقاضیان مشاركت یا واگذاری در طرح یا پروژه عمرانی مورد تقاضا ‌كتباً تمایل اصولی خود را جهت انعقاد قرارداد مشاركت یا واگذاری با آنان اعلام خواهد نمود.

ماده 11 

 متقاضی یا متقاضیان مشاركت یا واگذاری برای انعقاد قرارداد مشاركت یا واگذاری و در تحصیل مجوز واگذاری منافع بهره‌ بردار از طرح یا پروژه عمرانی مورد تقاضا،‌ باید پس از دریافت تمایل اصولی از وزارت ظرف دو ماه نسبت به تأسیس شركت اقدام نمایند.

ماده 12 

 شركتهایی كه در اجرای ماده (11) تشكیل خواهند شد از نوع سهامی است.

ماده 13 

 موضوع شركت‌ های طرف قرارداد حسب مورد محدود به موارد زیر است:
الف – تأمین مالی، اجراء، بهره ‌برداری و انتقال.
ب – تأمین مالی، اجراء، اجاره و انتقال یك طرح یا یك پروژه.

ماده 14 

 مدت شركت‌ های طرف قرارداد محدود بوده و تابعی است از دوره ساخت و دوره بهره ‌برداری تا استهلاك كامل هزینه‌ های طرح یا پروژه‌ عمرانی مورد مشاركت یا واگذاری.

ماده 15 

 آورده شركت ‌های طرف قرارداد باید حداقل معادل سی درصد كل برآورد مندرج در مطالعات فنی مصوب طرح یا پروژه عمرانی باشد.

ماده 16 

 شركت طرف قرارداد می ‌تواند ضمن تأمین مالی، طرح یا پروژه مورد قرارداد را با رعایت قوانین و مقررات مربوط رأساً اجرا نموده یا به شركت‌ های سازنده ذی ‌صلاح واگذار كند.

ماده 17 

شركت‌ های عهده‌ دار خدمات برنامه ‌ریزی، طراحی، نظارت، ساخت، مدیریت كیفیت و مانند آنها كه طبق مفاد ماده (16) توسط طرف مشاركت به كار گرفته می‌ شوند باید دارای گواهی صلاحیت معتبر از مراجع ذی‌ ربط مورد قبول وزارت باشند.

ماده 18 

هرگونه نقل و انتقال در سهام شركت‌ های طرف قرارداد باید با اخذ موافقت و تأییدیه كتبی از وزارت صورت گیرد.

ماده 19 

 حسابرسی شركت‌ های طرف قرارداد در دوران مشاركت یا واگذاری بر عهده حسابرس منتخب و مورد تأیید وزارت امور اقتصادی و دارایی خواهد بود.

ماده 20 

پس از ارایه گواهی ثبت شركت (‌طرف قرارداد) و اخذ مصوبه هیأت وزیران، وزارت می‌ تواند قرارداد منعقد نماید.

ماده 21 

 در كلیه پیمان‌ های كارهای ساختمانی و تأسیساتی طرح‌ ها و پروژه‌ های عمرانی موضوع قانون، مقررات پیمان و شرایط عمومی پیمان ‌مصوب هیأت عامل برنامه در برنامه عمرانی دوم كشور و اصلاحات و تغییراتی كه پس از آن به تصویب رسیده است و بخش‌ نامه‌ ها و دستورالعمل ‌های صادره در دوره برنامه عمرانی پنجم به موجب ماده (23) قانون برنامه و بودجه كشور و اصلاحات و تغییرات بعدی آن و مصوبات وزیر راه و شهرسازی مورد استفاده قرار می‌ گیرد.

ماده 22 

 استفاده و عمل مذكور در فوق اعم است از قرارداد بین وزارت و شركت طرف قرارداد و یا قراردادهایی كه در اجرای قرارداد مشاركت یا واگذاری جهت احداث، نگهداری و بهسازی طرح یا پروژه مورد مشاركت یا واگذاری توسط طرف مشاركت با سازنده منعقد می ‌گردد.

ماده 23 

در انعقاد قرارداد كلیه اختیارات:
الف – مذكور در ماده (6) پیمان تحت عنوان نظارت در اجرا
ب – مذكور در ماده (4) و ماده (5) شرایط عمومی پیمان تحت عناوین دستگاه نظارت و نظار مقیم.
ج – مذكور در سایر مواد پیمان و شرایط عمومی پیمان و ملحقات بعدی آن به شرح مندرج در ماده (22) این آیین‌ نامه مربوط به نظارت فنی، دستگاه ‌نظارت و نظار مقیم به جانشینی و نمایندگی قانونی طرف مشاركت منحصراً توسط و از طریق وزارت باید سازماندهی و اعمال گردد.

ماده 24 

 در اعمال قانون اختیارات مربوط به انتخاب مهندسین مشاور و كنترل پرسنل نظارت، تصویب نقشه‌ ها و تغییرات در مشخصات فنی در چارچوب قوانین و مقررات مربوط منحصراً در عهده و مسئولیت وزارت است.

تبصره هزینه مربوط به انتخاب مهندس مشاور و كنترل كاركنان نظارت، تصویب نقشه و تعمیرات در مشخصات فنی از محل اعتبارات عمرانی مربوط به وزارت تأمین خواهد شد.

ماده 25 

 در اعمال قانون كلیه تعهدات و اختیارات كارفرما موضوع بند (الف) و تبصره آن مندرج در ماده (28) شرایط عمومی پیمان بر عهده و ‌مسئولیت وزارت است.

ماده 26 

 در مورد طرح‌ ها یا پروژه‌ های عمرانی كه در برنامه‌ های عمرانی مصوب قرار دارند وزارت موظف است قبل از انعقاد قرارداد‌ و در تحقق مالكیت، ترتیبات ذكر شده در بند (الف) و تبصره آن مندرج در ماده (28) شرایط عمومی پیمان از محل اعتبارات بودجه عمرانی را‌ كاملاً فراهم و تدارك نموده باشد به نحوی كه در دوره احداث برای شركت طرف قرارداد مطلقاً جهات مذكور موجبات تأخیر و ركود عملیات اجرایی در دوره ‌احداث حاصل نگردد.

ماده 27 

 در مورد طرح‌ ها و پروژه‌ های عمرانی موضوع بند (ب) ماده (13) ترتیبات ذكر شده در بند (الف) و تبصره آن، مندرج در ماده (28) شرایط عمومی پیمان به هزینه شركت طرف قرارداد و از طریق وزارت انجام خواهد شد. این هزینه جزو هزینه‌ های طرح یا پروژه مورد مشاركت یا واگذاری منظور می‌ گردد.

ماده 28 

 تحویل موقت و تحویل قطعی طرح ‌ها یا پروژه‌ های موضوع قانون به كمیسیونی مركب از نماینده واحد امضاكننده قرارداد مشاركت از سوی وزارت، نماینده شركت طرف قرارداد، نماینده دستگاه نظارت، نماینده پیمانكار (اگر از نظر حقوقی مستقل از شركت طرف قرارداد باشند) و نماینده دستگاه بهره‌ بردار (حسب مورد سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای یا شركت راه آهن جمهوری اسلامی ایران یا سازمان بنادر و دریانوردی یا شركت فرودگاه‌ های كشور یا معاونت راه روستایی) محول می‌ گردد. این كمیسیون جانشین كمیسیون موضوع ماده (39) شرایط عمومی پیمان است.

ماده 29 

 در دوره بهره‌ برداری امور مربوط به انجام و تدارك خدماتی كه لازم است انجام پذیرد تا كلیه مستحدثات طبق نقشه‌ ها و مشخصات طرح یا پروژه عمرانی كه در صورت مجلس تحویل موقت و اسناد اجرایی (‌ساخت) از آنها نامبرده می ‌شود در حالت اولیه حفظ گردد، تحت عنوان نگهداری طرح یا پروژه عمرانی طبقه‌ بندی شده و انجام آن در عهده و مسئولیت شركت طرف قرارداد قرار دارد و هزینه انجام این امور جزو هزینه ‌های طرح یا پروژه عمرانی مورد مشاركت یا واگذاری منظور می‌ گردد.

ماده 30 

 در دوره بهره‌ برداری امور مربوط به تجدید ساختمان هر یك از عملیات دوره ساخت كه در برنامه احداث طرح یا پروژه عمرانی پیش‌ بینی شده‌ است تحت عنوان بهسازی طبقه ‌بندی شده و انجام آن در عهده و مسئولیت شركت طرف قرارداد، قرار دارد و هزینه انجام این امور جزو هزینه‌ های طرح یا پروژه‌ عمرانی مورد مشاركت یا واگذاری منظور می گردد.

تبصره با توجه به احتمال تفاوت هزینه واقعی بهسازی با مبالغ پیش‌ بینی شده در تراز مالی اولیه (پیوست قرارداد) لازم است تراز مالی با مبالغ واقعی هزینه بهسازی مجدداً تراز شده و گزارش تغییرات به امضای طرفین قرارداد برسد.

ماده 31 

 در دوره بهره‌ برداری امور مربوط به سازماندهی اداری – تشكیلاتی جهت برداشت منافع بهره‌ برداری از طرح یا پروژه عمرانی مورد مشاركت یا واگذاری در عهده و مسئولیت شركت طرف قرارداد، قرار دارد و هزینه انجام این امور جزو هزینه‌ های طرح یا پروژه عمرانی مورد مشاركت یا واگذاری منظور می ‌گردد.

ماده 32 

 پس از تصویب گزارش رفع نقص و انجام كامل تشریفات تحویل موقت و صدور مجوز بهره‌ برداری آزمایشی، شركت طرف قرارداد می‌ تواند برداشت منافع بهره‌ برداری از طرح یا پروژه موضوع مشاركت یا واگذاری را آغاز كند.

تبصره صدور مجوز بهره‌ برداری آزمایشی بر عهده كمیسیون موضوع ماده (28) است.

ماده 33 

 در مورد اجاره مستحدثات جانبی طرح یا پروژه عمرانی به ثالث، نرخ اجاره نباید از نرخ اجاره‌ ای كه توسط وزارت تعیین ‌می‌ گردد كمتر باشد. در اجرای این حكم، وزارت موظف است یك ماه قبل از شروع هر مقطع سه ساله در دوره بهره ‌برداری از طریق استعلام، ‌نرخ اجاره مستحدثات مشابه را ملاحظه و با اعمال ضریب كاهشی بیست درصد، جدول حداقل نرخ اجاره مستحدثات طرح یا پروژه عمرانی را تهیه و به شركت طرف قرارداد ابلاغ نماید.

ماده 34 

 نرخ خدمات بهره ‌برداری حاصل از اجرای طرح یا پروژه عمرانی كه بر اساس مواد (6) و (7) تعیین و مبنای برآورد درآمد مورد انتظار از‌ مشاركت در مطالعه درآمد – هزینه طرح یا پروژه عمرانی واقع گردیده و همچنین مدت واگذاری منافع و هرگونه تغییر در آن توسط وزارت مشخص خواهد شد.

تبصره عوارض تردد انواع وسیله نقلیه از آزادراه ‌ها و سایر عوارض قابل دریافت از طرح‌ ها و پروژه‌ های موضوع مشاركت یا واگذاری موضوع قانون و این آیین‌ نامه بر اساس مفاد مواد (7) و (8) با تصویب وزیر راه و شهرسازی و ابلاغ وزارت با رعایت قوانین و مقررات مربوط قابل اجرا و وصول خواهد بود.

ماده 35 

 شركت طرف قرارداد در برداشت عواید ریالی حاصل از خدمات اجرای طرح یا پروژه عمرانی ملزم است نرخ‌ هایی را كه به شرح ماده (34) تعیین خواهد شد دقیقاً به مورد اجرا گذارد.

ماده 36 

 پس از انعقاد قرارداد و تا شش ماه قبل از آغاز دوره بهره ‌برداری، شركت طرف قرارداد موظف است روش ترتیب وصول عواید‌ ریالی از خدمات حاصل از اجرای طرح یا پروژه عمرانی را تهیه و به وزارت پیشنهاد نماید.

ماده 37 

 بررسی، تعدیل، تدوین نهایی و تصویب روش ترتیب وصول در صلاحیت كمیسیونی است كه با عضویت نمایندگان وزارتخانه‌ های راه و‌ شهرسازی، امور اقتصادی و دارایی و سازمان مدیریت و برنامه‌ ریزی كشور حسب مورد، به دعوت وزارت تشكیل خواهد شد.

ماده 38 

 كمیسیون مذكور در ماده (37) پس از تشكیل موظف است ظرف سه ماه روش اجرایی ترتیب وصول عواید ریالی از خدمات‌ حاصل از اجرای طرح یا پروژه عمرانی موضوع رسیدگی را تعیین و تصویب نماید.

ماده 39 

 روش اجرایی ترتیب وصول مصوب كمیسیون ماده (37) برای طرفین قرارداد لازم ‌الاجراء بوده و باید عیناً در برداشت عواید ریالی از خدمات حاصل از اجرای طرح یا پروژه عمرانی مورد عمل و اقدام و نظارت قرار گیرد.

ماده 40 

 انجام هرگونه تغییر و اصلاح روش اجرایی وصول عواید ریالی منحصراً در صلاحیت كمیسیون موضوع ماده (37) است.

ماده 41 

 در بهره‌ برداری از طرح یا پروژه عمرانی، شركت طرف قرارداد موظف است استانداردها، دستورالعملها و مقررات بهره ‌برداری از طرح یا پروژه را كه ‌از طرف وزارت انتشار یافته و یا به طور مستقیم به شركت طرف قرارداد ابلاغ می‌ گردد دقیقاً به مورد اجرا گذارد.

تبصره 1 شركت طرف قرارداد باید موازین فنی و مفاد دستورالعمل‌ ها و مقررات صادره از سوی وزارت را رعایت كند به نحوی كه سطح خدمات (سرویس) راه بر اساس پیوست‌ های قرارداد حفظ گردد.

تبصره 2 در صورت واگذاری طرح یا پروژه بر اساس بند (الف) و (ب) ماده (2)، جبران خسارت وارده احتمالی به اشخاص حقیقی یا حقوقی كه به دلیل عدم رعایت مفاد تبصره (1) این ماده حادث شده باشد بر عهده شركت طرف قرارداد است.

ماده 42 

 در سوانح حین بهره ‌برداری شركت طرف قرارداد موظف است خدمات مربوط به كمك‌ های اولیه و انتقال مجروحین و مصدومین را تا اولین ‌درمانگاه متناسب با احتیاجات طرح یا پروژه عمرانی تدارك نموده و این خدمات را در سوانح حین بهره برداری به صورت رایگان به استفاده‌ كنندگان از خدمات طرح یا پروژه عمرانی مورد مشاركت یا واگذاری (‌مشتریان) عرضه نماید.

ماده 43 

 در تسهیل اعمال نظارت در دوران بهره برداری، وزارت موظف است حداقل برنامه نظارت جاری و برنامه ‌ای از نحوه بهره برداری را ‌حسب مورد برای هر طرح یا پروژه عمرانی تهیه و یك ماه قبل از شروع بهره برداری به شركت طرف قرارداد ابلاغ نماید.

ماده 44 

 شركت طرف قرارداد موظف است تسهیلات لازم جهت حسن انجام برنامه‌ های نظارت جاری و برنامه ‌ای وزارت از نحوه بهره‌ بردار را ‌تدارك نماید.

ماده 45

 شركت طرف قرارداد موظف است پنج درصد از منافع بهره برداری حاصل از اجرای طرح یا پروژه عمرانی (درآمد ناخالص) را در پایان هر سال به عنوان تضمین حسن انجام تعهدات بهره برداری برای سال بعد به حساب خاصی كه به همین منظور وزارت در نزد خزانه مفتوح خواهد كرد، تودیع نماید.

ماده 46 

 شركت طرف قرارداد موظف است تضمین حسن انجام تعهدات بهره برداری برای سال اول بهره برداری را با ضریب پنج درصد بر اساس درآمد اولین ‌سال مندرج در مطالعه درآمد هزینه یا طرح یا پروژه عمرانی محاسبه و همزمان با امضاء صورت مجلس تحویل موقت به حساب مذكور در ماده (45) واریز نماید. رسید بانكی ضمیمه صورتمجلس تحویل موقت می شود.

ماده 47 

 در صورتی كه شركت طرف قرارداد نسبت به انجام تعهداتی كه مطابق قرارداد برای دوران بهره برداری بر عهده گرفته است تعلل نماید و یا به نحوی عمل نماید كه باعث ورود و یا احتمال ورود صدمات به طرح یا پروژه عمرانی مورد مشاركت یا واگذاری گردیده و یا امر بهره برداری را مختل و با مشكلات ایمنی مواجه نماید، وزارت پس از یك نوبت اخطار و یا انقضای پانزده روز از آن، این امور را رأساً و یا به هر ترتیبی كه مقتضی بداند انجام و ‌هزینه آن را به اضافه پانزده درصد خسارت از محل تضمین حسن انجام تعهدات بهره برداری موضوع ماده (45) برداشت كرده و موظف است صورتحساب‌ هزینه‌ های انجام شده را ظرف یك ماه پس از انجام هزینه به طرف قرارداد ابلاغ نماید.

ماده 48 

 چنانچه دوره احداث، بر اثر تعلل طرف قرارداد بیش از مدت تعیین شده در قرارداد به طول انجامد، در دوره تأخیر نه تنها هیچ گونه سودی برای آورده طرف قرارداد منظور نخواهد شد، بلكه نسبت به محاسبه سود برای آورده وزارت (معادل نرخ سود مصوب طرف قرارداد) اقدام و عیناً به عنوان خسارت دولت از سود طرف قرارداد كسر خواهد شد و چنانچه به دلیل تأخیرهای فوق و یا انصراف طرف قرارداد، پروژه متوقف گردد، از تاریخ توقف، سودی برای طرف قرارداد محاسبه نشده و وزارت مجاز است ضمن محدود نمودن قرارداد، تكمیل پروژه را به سایر متقاضیان سرمایه‌ گذاری واگذار نماید. در این صورت پروژه پس از تكمیل، ابتدا برای بازگشت اصل و سود در اختیار سرمایه ‌گذار جدید قرار داده شده و پس از بازگشت كامل آن، پروژه برای بهره برداری به سرمایه‌ گذار اولیه تحویل خواهد شد.

ماده 49 

 در انقضاء مدت واگذاری منافع بهره برداری چنانچه هزینه‌ های طرح مستهلك نشده باشد به مدت واگذاری منافع بهره برداری تا استهلاك كامل‌ هزینه‌ های طرح افزوده خواهد شد.

تبصره در صورت درخواست شركت طرف قرارداد و موافقت وزیر راه و شهرسازی بهره برداری از پروژه مانند وضعیتی كه هزینه ‌ها مستهلك نشده باشد بر عهده وزارت قرار می ‌گیرد و معادل هزینه‌ های مستهلك نشده از محل درآمدهای طرح یا پروژه‌ ها و یا سایر منابع مربوط توسط وزارت راه و شهرسازی بر اساس تنظیم و مبادله الحاقیه قرارداد به طرف قرارداد پرداخت می‌ گردد.

ماده 50 

 هزینه های مستقیم و بالاسری موضوع تبصره (3) قانون به شرح زیر است:
الف – بهای تمام شده احداث پروژه
ب – سود حاصل از سرمایه گذاری در دوران قبل از بهره برداری از پروژه
پ – هزینه های مربوط به نگهداری از پروژه كه به بهای تمام شده منظور می گردد.
ت – سود حاصل از سرمایه گذاری در دوران بهره برداری تا تاریخ تحویل

ماده 51 

 پس از استهلاك كامل هزینه‌ های طرح یا پروژه عمرانی مورد مشاركت یا واگذاری، موضوع قرارداد خاتمه یافته و وزارت موظف است بهره برداری از خدمات حاصل از اجرای طرح یا پروژه عمرانی مورد مشاركت یا واگذاری را رأساً عهده‌ دار گردد.

تبصره تعیین مصادیق هزینه های قابل قبول مالیاتی طرح یا پروژه های عمرانی مورد مشاركت یا واگذاری موضوع ماده (50) این آیین نامه، بر اساس دستورالعمل ابلاغی وزارتخانه های راه و شهرسازی و امور اقتصادی و دارایی است. مرجع تشخیص استهلاك كامل هزینه های طرح یا پروژه عمرانی مورد مشاركت یا واگذاری، حسابرس منتخب وزارت امور اقتصادی و دارایی است.

ماده 52 

 در سازماندهی طرف مشاركت، وزارت می‌ تواند تمهیدات و تعهدات تشكیل شركت‌ های سهامی عام مشاركت، توسط متقاضیان را بعد از اخذ مجوز از هیأت وزیران در هر مورد به عمل آورد.

ماده 53 

 به منظور كاهش خطر پذیری (ریسك) سرمایه‌ گذاری و تشویق سرمایه‌ گذاران به مشاركت، وزارت می‌ تواند در صورت عدم بازگشت سرمایه بر اساس مفاد قرارداد اقدامات جبرانی را حین و یا پس از پایان دوره مشاركت یا واگذاری مندرج در قرارداد انجام دهد.

ماده 54 

 وزارت برای هر یك از شقوق حمل و نقل اقدام به افتتاح حساب متمركزی نزد خزانه خواهد نمود تا نسبت به دریافت حق دسترسی اقدام و از آن محل مطابق نرخ ‌های تعیین شده در قرارداد با ترتیب اولویت اقدام به پرداخت اقساط استهلاك اصل و سود آورده شركت های طرف قرارداد، هزینه های بهره برداری، نگهداری و توسعه و اقدامات جبرانی و احتمالی مذكور در ماده (53) نماید و یا آنكه شركت های طرف قرارداد را موظف سازد تا طبق استانداردهای حسابداری و بر اساس دستورالعمل متحدالشكلی كه از طرف وزارت در اختیار آنان قرار می‌ گیرد، حساب‌ های دوره احداث و بهره برداری را نگهداری و صورت ‌های مالی و حسابرسی شده میان دوره‌ ای شش ماهه و سالیانه خود را ظرف دو ماه از تاریخ پایان دوره مالی در اختیار وزارت قرار دهند.

ماده 55 

 شركتهای طرف قرارداد در طول دوره قرارداد مجاز به انجام معاملات و ثبت اقلام غیرمرتبط با محدوده موضوع شركت (احداث و بهره برداری از طرح یا پروژه موضوع قرارداد مشاركت یا واگذاری) نبوده و استفاده از وجوه و اعتبارات شركت برای مصارف غیر از احداث و نگهداری و بهره برداری از طرح یا پروژه مربوط ممنوع می‌ باشد.

ماده 56 

 به منظور مدیریت صحیح تغییرات مفاد قرارداد و حل اختلافات احتمالی در تفسیر مفاد قرارداد (توافقنامه و همه پیوست‌ ها) موضوع داوری و نحوه انجام آن در قرارداد منظور می‌ گردد.

ماده 57 

 برای آگاهی ذی ‌نفعان از روند انجام قرارداد، وزارت موظف است سالانه گزارش عملكرد طرح یا پروژه را تهیه و منتشر كند.

ماده 58

 قرارداد مجموعه ‌ای یكپارچه از بخش ‌های مستقل از یكدیگر است و ورود به هر مرحله موكول به اطمینان و مستندسازی انجام كامل مرحله قبل است. به منظور كسب ضمانت اجرایی توافق‌ ها، لازم است برای هر بخش و برای هر یك از طرفین قرارداد، متناسب با مسئولیت آنها خسارت مشخص تعریف و نحوه وصول آن در قرارداد تصریح گردد.

ماده 59 

 این آیین‌ نامه جایگزین آیین نامه اجرایی قانون احداث پروژه‌ های عمرانی بخش راه و ترابری از طریق مشاركت بانكها و سایر منابع پولی و مالی كشور موضوع تصویب ‌نامه شماره 4506 /ت 92هـ مورخ 24 /2 /1367 و اصلاحات بعدی می ‌شود.

معاون اول رئیس جمهور – اسحاق جهانگیری