آیین نامه اجرایی قانون واگذاری معاملات ارزی به بانک ملی مصوب 1337

آیین نامه اجرایی قانون واگذاری معاملات ارزی به بانك ملی  مصوب 1337,01,30

هیئت وزیران در جلسه مورخ ۳۰ /۱ /۳۷ بنا بر پیشنهاد شماره ۱۹۶۱ مورخ ۳۰ /۱ /۳۷ وزارت دارائی و در اجرای قانون واگذاری معاملات ارزی ببانك ملی ایران مصوب ۲۴ اسفند ماه ۱۳۳۶ آئین نامه اجرای قانون مذكور را بشرح زیر تصویب نمودند :

آئین نامه اجرای قانون واگذاری معاملات ارزی ببانك ملی ایران

ماده ۱

 بمنظور اجرای قانون ارز مصوب بیست و چهارم اسفند ماه ۳۶ اداره ای در بانك ملی ایران بنام ((اداره نظارت ارز بانك ملی ایران)) تشكیل میشود.

ماده ۲

 تصمیماتی كه درباره نحوه اجرای قانون معاملات ارزیابی اتخاذ شو در كمیسیونی مركب از اشخاص زیر باكثریت اراء خواهد بود .
1-
یكی از اعضاء هیئت عامل بانك ملی ایران
2-
نماینده وزارت دارائی
3-
رئیس اداره نظارت ارز
4-
دو نفر از مدیران بانك ملی ایران بانتخاب مدیر كل بانك
كمیسیون مزبور حداقل هفته ای یكبار و عنداللزوم جلسات بیشتری خواهد داد یك نسخه از صورت مجلس تصمیمات متخذه د ركمیسیون و بخشنامه های صادره و دستورات عمومی معاملات ارزی برای اطلاع وزارتین دارائی و بازرگانی و هیئت نظارت بانك ملی ایران و هیئت نظارت بر بانكها ارسال خواهد شد .

ماده ۳

هرگونه مقرراتی كه با رعایت قانون ارز راجع بنحوه خرید و فروش ارز و معاملات مربوط بصادرات و واردات باید وضع شود بوسیله رئیس اداره نظارت ارز در كمیسیون مطرح و پس از تصویب بموقع اجرا گذاشته میشود .

ماده ۴

 تعیین برابری ریال تابع قوانین مربوطه است ولی نرخ خرید و فروش ارز با توجه به تبصره ماده اول قانون راجع باصلاح قانون تثبیت پشتوانه بر اساس برابری رسمی صندوق بین المللی پول با بازار بین المللی توسط بانك ملی ایران تعیین خواهد شد .

ماده ۵

 در اجرای ماده ۲ قانون واگذاری معاملات ارز ببانك ملی ایران بانكهای مجاز مكلفند كلیه دستورهای ارزی بانك ملی ایران ((اداره نظارت ارز)) را عینا اجرا نمایند و صورت زیر كامل كلیه معاملات ارزی اعم از خرید و فروش ارز بازرگانی و غیر بازرگانی – افتتاح اعتبار اسنادی وارداتی و صادراتی براتهای وصولی اسنادی رسیده و فرستاده و واریز آنها با هر نوع آمار و اطلاعات دیگر را طبق دستور (( اداره نظارت ارز بانك ملی ایران)) باداره مزبور ارسال دارند.

ماده ۶ 

 چنانچه هر یك از بانكهای مجاز از اجرای مواد این ائین نامه و دستورهای صادره از طرف اداره نظارت ارز بانك ملی ایران تخلف ورزد بانك ملی ایران مراتب را بهیئت نظارت بر بانكها اطلاع خواهد داد تا هیئت نظارت بر بانكها مورد تخلف را ببانك مزبور كتبا اعلام و دستور اقدام دهد و هرگاه پس از سه مرتبه اخطار كتبی هیئت نظارت بر بانكها بانك مجاز مزبور در اجرای مواد ائین نامه و دستورات صادره مورد نظر اداره نظارت ارز بانك ملی ایران تسامح نمود هیئت نظارت بر بانكها میتواند حق معاملات ارزی را از بانك مزبور برای مدت معینی با برای همیشه سلب نماید .

ماده ۷

 اصول وظایفی كه بانك ملی ایران برای اجرای قانون واگذاری معاملات ارز موظف بانجام آن باشد عبارتست از :
الف – حفظ موازنه ارزی كشور و نظارت در اجرای كلیه قوانین و مقررات مربوط بارز و نگاهداری حساب درآمد و هزینه ارزی كشور اعم از بازرگانی وغیر بازرگانی .
ب – تعیین نوع ارزهای قابل خرید و فروش
پ-بازرسی دفاتر و اسناد بانكهای مجاز از نظر اجرای مقررات ارزی .
ت- رسیدگی بدفاتر عملیات شركتهای بیمه و هواپیمائی و سایر موسساتی كه ما بلند تمام یا قسمتی از درآمد خود را بخارج انتقال دهند .
ث- ثبت و نگاهداری پیمانهای ارزی صادر كنندگان كالا و واریز حساب انها و تعقیب قانونی پیمان دهندگانی كه در مدت مقرر تعهد خود را انجام نداده اند .
ج- نگاهداری حساب گواهی ورود كالا و مطالبه تصفیه حساب ارزهائیكه بانكهای مجاز برای واردات میفروشند .
چ-تعقیب متخلفین از قوانین و مقررات ارزی و در صورت لزوم ارجاع بدادگاه برای تعیین كیفر طبق ماده ۷ قانون.
د- اجازه فروش ارز برای واردات مجاز كشور حوائج غیر بازرگانی با توجه و رعایت مقدورات ارزی كشور.
ز- رسیدگی و اقدام نسبت بهر موضوع ارزی دیگری كه مراجعه شود .

ماده 8 

 ارزهایی كه برای نمایندگان سیاسی و یا مامورین كنسولی كشورهای بیگانه مقیم ایران از خارجه میرسد تا میزانی كه برای رفع احتیاجات ریالی آنها در ایران ضرورت دارد باید ببانكهای مجاز فروخته شود ولی مازاد این قبیل ارزها را ممكن است از طریق بانكهای مجاز بخارج از كشور انتقال داد .
باز خرید ارز توسط نمایندگان سیاسی درهر مورد منوط بموافقت ((اداره نظارت ارز بانك ملی ایران)) با توجه بمبلغ ارز انتقالی بایران و فروش آن ببانكهای مجاز خواهد بود .

ماده 9

 اتباع كشورهای دیگر كه بایران وارد میشوند چنانچه بخواهند در موقع خروج از كشور بیش از معادل یكصد دلار همراه داشته باشند باید آنرا قبلا هنگام ورود بایران همراه داشته و بمامورین گمركی اظهار نموده و در گذرنامه آنها قید شده باشد و یا بنا بموافقت بانك ملی ایران از یكی از بانكهایی مجاز خریداری نموده و در گذرنامه آنها ثبت شده باشد .
مسافرین خارجی ارزی را كه در موقع ورود بكشور با خود داشته اند میتوانند نزد خود نگاهدارند و یا در حسابجاری و یا موقتی بارز بیگی از بانكهای مجاز بسپارند ولی در هر حال تبدیل ارزهای قابل خرید و فروش بانك بریال باید منحصرا توسط بانكهای مجاز انجام گیرد .

ماده ۱۰

 اتباع ایران ارزی را كه در موقع ورود بكشور با خود داشته اند و یا از خارج بنام آنها انتقال داده شود باید ببانكهای مجاز بفروشند یا آنرا در حسابجاری یا موقتی بارز بنام خود نزد بانكهای مجاز منظور دارند .
اتباع ایران موقع خروج از كشور منحصرا ارزی را میتوانند با خود داشته باشند كه از بانكهای مجاز خریده و در گذرنامه آنها ثبت شده باشد .

ماده ۱۱

 انتقال موجودی ارزی از حسابجاری یا موقت اتباع خارجی باتباع ایران مجاز است ولی انتقال از حساب اتباع ایران بحساب اتباع خارجه و با بخارج كشور موكول بارائه پروانه اداره نظارت ارز خواهد بود .

ماده ۱۲

 بمنظور حفظ موازنه ارزی و تامین ارز مورد احتیاج هیچ شخص حقیقی با حقوقی حق هیچگونه تعهد پرداخت ارز و صدور تضمین پرداخت ارز و انجام معاملات سلف بدون جلب موافقت اداره نظارت ارز بانك ملی ایران ندارد .

ماده ۱۳

 طبق ماده ۹ قانون ارز چهل در صد از تفاوت خرید و فروش ارز به نسبت هر دلار پنجاه دینار بعنوان كارمزد ببانكهای مجاز معامله كننده پرداخت میشود شصت در صد بقیه را بانكهای مجاز بضمیمه صورت خلاصه خرید و فروش ارز در اخر هر ۱۵ روز بحساب بانك ملی ایران منظور خواهد داشت تا بانك ملی ایران طبق ماده ۸ قانون ارز عمل نماید .

ماده ۱۴

صدور و ورود اسكناسهای بانك ملی ایران ممنوع است لیكن مسافرین میتوانند هنگام خروج تا سه هزار ریال و هنگام ورود موقتا تا اخطار ثانوی بدون محدودیت اسكناس باخود داشته باشند مشروط بر اینكه وارد كنندگان میزان اسكناس خود را بگمرك ورودی اظهار نمایند . در اینمورد اداره گمرك مكلف است اما راین قبیل اسكناسها را بوزارت دارائی و بانك ملی ایران ارسال دارد . مهاجرین ایرانی میتوانند در موقع بازگشت بهمین سرمایه نقدی خود را بوسیله اسكناس ایران با ارائه با داره كل گمرك بكشور وارد نمایند .

ماده 15

برای مراقبت در انجام پیمانهای ارزی اجازه خروج از كشور به بازرگانان با موافقت بانك ملی ایران صادر خواهد شد .

ماده 16 

 بانكهای مجاز مكلفند ارزهایی را كه بمسافرین میفروشند در گذرنامه انها با قید تاریخ ثبت نمایند مسافرین مزبور باید در موقع خروج از مرز ارز مزبور را همراه داشته و با گذرنامه خود به گمركخانه مرزی ارائه نمایند هر مبلغ ارز كه بیشتر با كمتر از مبلغ مندرج در گذر نامه همراه مسافر باشد یا گواهینامه بانك مجاز نیست به مبلغ مورد اختلاف بگمرك ارائه نشود قاچاق محسوب میگردد و مسافر مطابق ماده 7 قانون ارز تعقیب خواهد شد . در هر مورد صورت مجلس تنظیمی بانضمام مبلغ ارز قاچاق و جرائم دریافت شده مستقیما باداره نظارت ارز بانك ملی ایران ارسال خواهد گردید.

ماده ۱۷

 چهل در صد از مبلغ جرائم تخلفات كه بر طبق ماده ۷ قانون ارز دریافت میشود بطریق زیر سهم بندی میگردد.
1-
بمخبرین كه وقوع قاچاق ارز را اطلاع میدهند ۱۵ درصد.
2-
بكاشفینی كه قاچاق ارز را كشف میكنند ۲۵ درصد .
3-
بقیه تا میزان صد در صد بدولت واگذار میشود

صادرات

ماده ۱۸ 

 بمنظور اجرای ماده ۵ قانون معاملات ارز كالاهای صادراتی از طرف گمركخانه ها بر اساس نرخ عمده فروشی بازار داخلی باضافه هزینه های متعلقه تا مرز كشور و در نقاطی كه با كشتی حمل میشود تافوب كشتی ارزیابی و در اظهار نامه كه از طرف صادر كننده تسلیم شده است قید میگردد اداره گمرك محل اظهار نامه ها ای را كه بدین ترتیب تنظیم و تكمیل گردیده بنماینده بانك ملی ایران تسلیم مینماید .

تبصره ۱برای تعیین نرخ عمده فروشی كالاهای صادراتی كمیسیونی با حضور نمایندگان وزارت بازرگانی – اداره كل گمرك – اطاق بازرگانی – وزارت كشاورزی و بانك ملی ایران در اداره كل گمرك تشكیل میشود و حداقل ماهی یكبار نرخ كالای صادراتی را تنظیم و انتشار خواهد داد .

تبصره ۲در مواردیكه صادر كنندگان نسبت بارزیابی گمرك و نرخ كالای صادراتی با طبقه بندی ان اعتراض داشته باشند موضوع مورد اختلاف در كمیسیون فوق الذكر با حضور شاكی یا نماینده او رسیدگی خواهد شد در هر حال اختلاف نظر نسبت بارزیابی نباید موجب تاخیر در صدور كالا گردد و ممكن است برای رسیدگی و رفع اختلاف نمونه كالا ضبط واجازه صدور كالا بقید تعهد و تسلیم به تصمیم بعدی داده شود.

ماده ۱۹

 بانك ملی ایران مبلغ ارزیابی گمرك را بارز قابل خرید و فروش بر اساس نرخ خرید تسعیر مینماید و پس از احراز هویت صادر كننده و با توجه باعتبار و حسن شهرت او پیمان فروش ارز با قید نوع مقدار ارزش مقصد كالا در پنج نسخه بامضاء صادر كننده میرساند .

تبصره ۱در نقاطیكه بانك ملی ایران شعبه با نمایندگی ندارد دفاتر گمركی بنمایندگی از طرف بانك ملی ایران طبق موافقت قبلی پیمان ارزی دریافت خواهند داشت و باداره نظارت ارز بانك ملی ایران میفرستند .

تبصره ۲در مواردیكه كالای صادراتی سیف یا سی انداف فروخته شده باشد قرار داد فروش با مبلغ اعتبار اسنادی باز شده مربوط توسط اداره گمرك ملاك عمل ارزیابی قرار خواهد گرفت و پیمان ارزی به ترتیب مذكور در فوق بمبلغ سیف یا سی انداف دریافت خواهد شد .

ماده ۲۰

 در صورتیكه اعتبار یا هویت صادر كننده محرز نگردد صادر كننده باید ضامن معتبر مورد قبول بانك ملی معرفی نماید كه متضامنا انجام پیمان را تعهد نمایند .

ماده ۲۱ 

 گمركخانه صدوری پس از خروج قطعی كالا تاریخ خروج كالاهای صادراتی را با ذكر شماره پیمان ارزی ببانك ملی ایران اعلام میدارد.

ماده ۲۲

 صادر كنندگان مكلفند ارز حاصل از صادرات را در مدت هشت ماه از تاریخ سپردن پیمان ارزی بكشور انتقال دهند و طبق دستور عمومی با ارائه یك نسخه از پیمان ببانكهای مجاز بفروشنده بانك ملی ایران میتواند عندالزوم مدت فوق را بطور كلی تغییر دهد یا در موارد بخصوص تمدید نماید .

ماده ۲۳ 

 ارزهای حاصله از صادرات كه مورد معامله بانكهای مجاز نیست اعم از اینكه بكشور منتقل شده یا نشده باشد ممكن است برای خرید كالا از خارجه توسط خود صادر كننده یا وارد كننده دیگری مورد استفاده قرار گیرد خواه كالای وارداتی محصول همان كشور مقصد صادرات باشد خواه محصول كشور دیگر پیمان فروش ارز مربوط با ارائه مدارك واردات و پرداخت تفاوت خرید و فروش ارز باطل خواهد شد .

ماده ۲۴

 چنانچه موقع انتقال ارز بكشور بانكهای مجاز خریدار ارز مورد پیمان نباشند با اعطاء مهلت كافی صادر كننده میتواند در مقابل ان شخصا با توسط وارد كننده دیگری كالای مجاز وارد و پیمان خود را واریز نماید .

ماده 25 

در مواردیكه اشخاص با بنگاهها بابت صادرات بعدی خود قبلا ارز بكشور انتقال میدهند مكلفند ارز مزبور را بشرط انكه مورد معامله بانك ملی باشد بعنوان قبل از صادرات ببانكهای مجاز بفروشند و در مقابل خرید این نوع ارزها اعلامیه قبل از صادرات صادر خواهد شد .
هنگام خرید ارز از صادر كننده تعهد صدور كالا نیز عنداللزوم دریافت میشود كه كالای مورد نظر را در مدت مقرر صادر و پیمان مربوطه را باداره نظارت ارز بانك ملی ایران تسلیم نماید . مدت انجام اینگونه تعهدات برای صدور فرش یكسال و برای صدور سایر كالاها ششماه است در صورت انقضاء این مدت و عدم صدور كالا انتقال دهنده ارز حق صدور كالا بابت ارز انتقالی نخواهد داشت مگر با اجازه مخصوص اداره نظارت بانك ملی ایران میتواند در صورت لزوم مهلت صدور كالای مذكور دراین ماده را تغییر دهد .

ماده ۲۶ 

 از كالا های زیر قطع نظر از كشور مقصد و صدور انها پیمان ارزی و پایاپای مطالبه نمیشود .
الف – اثاثیه منزل و اشیاء شخصی مامورین ومسافرین متناسب وضع اجتماعی انها طبق تشخیص اداره گمرك .
ب- كالاهائیكه صدور ان مجاز است و بعنوان هدیه و سوغات بكشور بیگانه فرستاده میشود مشروط بر اینكه جنبه تجاری نداشته باشد مشمول مقررات ارزی و تهاتری خصوص نیست و تا میزان ده هزار ریال از سپردن پیمان فروش ارز معاف میباشد و معافیت مزبور برای هر شخص بیش از یكمرتبه در هر سال نخواهد بود .
پ – صدور مواد نفتی از هر قبیل تابع مقررات مخصوص قانون شركت ملی نفت ایران و كنسرسیوم میباشد .
ت- فرستاده های ایرانی بكشور شوروی تابع قرار داد بازرگانی ایران شوروی میباشد .

ماده ۲۷

 بانكهای مجاز مكلفند مشخصات ارز فروخته شده صادرات را با قید تاریخ مبلغ ارز هم ارز ریالی و نرخ در پشت یكنسخه از پیمان نامه های ارزی مربوط كه از طرف فروشنده ارز ارائه میشود ثبت و امضاء نموده و اعلامیه خرید ارز بعد از صادرات با ذكر شماره تاریخ پیمان ارزی و نام پیمان دهنده نام شعبه بانك ملی گیرنده پیمان – نوع ارز در سه نسخه تنظیم نموده یكنسخه انرا بفروشنده ارز تسلیم و یك نسخه به اداره نظارت ارز بانك ملی ایران ارسال و نسخه تنظیم نموده یكنسخه انرا بفروشنده ارز تسلیم و یك نسخه به اداره نظارت ارز بانك ملی ایران ارسال و نسخه دیگر را بترتیب شماره و تاریخ صدور بایگانی نمایند .

ماده ۲۸ 

صادرات مرز نشینان – پیشه وران و سوداگران بنادر جنوب و سایر مناطق مرزی تابع مقررات مخصوص بخود و تصویبنامه های صادره میباشد .

ماده ۲۹

كسانیكه بخواهند كالای مجاز وارد نمایند و حاصل فروش انرا شخصا یا توسط صادر كننده دیگری بمصرف خرید و صدور كالا از ایران برسانند در صورتی میتوانند اقدام باین عمل نمایند كه پس از ورود كالا بگمرك مرزی و قبل از ترخیص ان از گمرك باداره نظارت ارز بانك ملی ایران مراجعه نموده ومدارك خود را به ثبت رسانیده باشند بعلاوه اسناد حمل این قبیل اجناس باید بوسیله بانكهای مجاز ارسال شده باشد در اینصورت اداره نظارت ارز بانك ملی ایران مدارك را پس از ثبت و رسیدگی با مهر مخصوص (واردات قبل از صادرات) ممهور خواهد نمود و گمركخانه مربوط هم گواهی ورود ترخیص كالا را با این مشخصات در مقابل صادرات بعدی صادر خواهد كرد تا وارد كننده بتواند پس از صدور كالا پیمان فروش ارز خود را باستناد گواهینامه مزبور واریز نماید .
مدت صادرات در مقابل واردات قبلی برای صدور فرش یكسال و سایر كالاها ششماه است .

واردات

ماده ۳۰

بانك ملی ایران در اجرای ماده ۴ قانون در هر سال برای واردات مجاز كشور در حدود مقدورات ارزی دستور لازم بمنظور انتقال ارز صادر و ببانكهای مجاز ابلاغ خواهد نمود .

ماده ۳۱

بانكهای مجاز مكلفند بمحض فروش ارز برای واردات كالای مجاز اعم از اعتبار اسنادی یا برات وصولی اسناد را طبق مقررات پشت نویسی نموده و اعلامیه فروش ارز در ۵ نسخه صادر نمایند یكنسخه انرا بخریدار ارز تسلیم میكند تا بضمیمه یكنسخه از اسناد حمل و سیاهه و بیمه نامه و گواهی مبداء برای ترخیص كالا و صدور پروانه ورود بگمرك بفرستد یكنسخه مسقیما باداره گمرك ارسال میگردد .دو نسخه باداره نظارت ارز بانك ملی ایران فرستاده میشود و یكنسخه بایگانی میگردد . در زیر كلیه نسخ وارد كننده كالا بایستی تعهد نماید كه اسناد ورود و ترخیص كالا را منتهی تا سه ماه از تاریخ خرید ارز از بانكهای مجاز باداره نظارت ارز بانك ملی ایران بفرستد تا تعهد ورود كالا باطل شود والا ارز خریداری شده را بحساب بانك ملی ایران ببانك مجاز بفروشد و در غیر اینصورت طبق مقررات در دادگاه تعقیب خواهد شد.

ماده ۳۲

كسانیكه برای خرید و ورود كالای خارجی احتیاج بانتقال ارز ندارند یا كالای خارجی را بطور امانی یا اعتباری وارد نموده و بهای انرا پس از ورود و فروش كالا میپردازند بایستی مراتب را ببانك مجاز توضیح دهند تا طبق مقررات جاری با رعایت دستور وگذارنده اسناد بدون انتقال ارز پشت نویسی شده بوارد كننده تسلیم گردد . در این قبیل موارد طبق مقررات بایستی تفاوت خرید و فروش ارز بوسیله بانكهای مجاز از وارد كننده كالا دریافت شود و پس از انقضاء ششماه مگر انكه با مدت بیشتری موافقت شده باشد چنانچه ارز كالای امانی انتقال داده نشود با تفاوت خرید و فروش دریافتی طبق ماده ۱۳ عمل خواهد شد . در مورد كالاهای امانی هنگام انتقال ارز تفاوت دریافتی در نظر گرفته خواهد شد.

ماده ۳۳

 وارد كننده باید هنگام گشایش اعتبار یا واریز اسناد كارت بازرگانی در دست داشته باشد ولی عملیات مربوط بكالاهای غیر بازرگانی كه برای مصرف شخصی یا هدیه و سوغات بوده و جنبه بازرگانی نداشته باشد و یا صاحب كالا اصولا بازرگان نباشد یا كالای وارده برای مصرف مؤسسات بهداشتی یا امور اجتماعی یا فرهنگی وارد و بمنظور فروش و تجارت نباشد احتیاج بارائه كارت بازرگانی نخواهد داشت .

ماده ۳۴

 گمركخانه های ورودی نسبت بكالاهای ارزی با پایاپای یكنسخه از پروانه ورودی گمركی را برای واریز حساب ارز خریداری از بانكهای مجاز باداره نظارت ارز بانك ملی ایران میفرستد .
پروانه گمركی مزبور یا تعیین نام وارد كننده و نوع و مقدار و ارزش سیف و كشور مبداء كالا و شماره و تاریخ اعلامیه یا شماره برات در مورد برات قبولی و مبلغ ارزی بنام بانك فروشنده و تاریخ ورود كالا به گمرك صادر میشود .

تبصرهدر مواردیكه كالای موضوع یك سیاهه خرید یا اعلامیه ارزی بتدریج از گمرك مرخص میشود پروانه گمركی برای هر قسمت كالای مرخص شده جداگانه باداره نظارت ارز بانك ملی ایران فرستاده میشود .

ماده ۳۵ 

 بمنظور تسریع در انجام معاملات ارزی در شهرستانها بانكهای مجاز مكلفند كلیه دستورات ارزی بانك ملی ایران را بشعبه های ارزی خود در شهرستانها برای اجرا ارسال دارند تا مراجعات مردم در محل بسرعت انجام گیرد.

ماده ۳۶

این آئین نامه پس از تصویب هیئت وزیران و ابلاغ بموقع اجرا گذارده میشود و كلیه مقرراتیكه مخالف مفاد این آئین نامه میباشد ملغی است .