هیئت وزیران در جلسه مورخ 5 /7 /1385 بنا به پیشنهاد شماره 94309 /101 مورخ 26 /5 /1384 سازمان مدیریت و برنامه ریزی كشور و به استناد بند «الف» ماده (26) قانون برگزاری مناقصات ـ مصوب 1383 ـ آیین نامه اجرایی بند یاد شده را به شرح ذیل تصویب نمود:
آیین نامه اجرایی بند «الف» ماده (26) قانون برگزاری مناقصات مصوب 1385,07,05با اصلاحات و الحاقات بعدی
فصل اول – كلیات
ماده 1 – هدف و كاربرد
الف – هدف: در اجرای بند «الف» ماده (26) قانون برگزاری مناقصات كه در این آیین نامه به اختصار قانون نامیده می شود، ضوابط، موازین و معیارهای تهیه فهرست مناقصه گران صلاحیت دار برای مناقصات محدود به منظور تحقق موارد زیر تعیین می شود:
1- رعایت اصل رقابت بین تمام مناقصه گران صلاحیت دار و توانمند
2- مشاركت مناقصه گزاران در فرایند ارزیابی صلاحیت
3- تسریع در فرایند انتخاب مناقصه گران
ب – كاربرد: تمام دستگاههای موضوع بند «ب» ماده (1) قانون باید مقررات این آیین نامه را در مناقصات محدود رعایت كنند.
ماده 2– تعاریف
الف – در این تصویب نامه ، واژه ها و عبارتهای زیر به جای واژه ها و عبارتهای مشروح مربوط به كار می روند:
1– قانون: قانون برگزاری مناقصات
2– مناقصه گزار: دستگاههای موضوع بند «ب» ماده (1) قانون
3 – اسناد ارزیابی صلاحیت: كاربرگهایی كه به منظور ارزیابی صلاحیت مناقصه گران به طور یكسان بین همه متقاضیان توزیع و اطلاعات مورد نیاز از آنها دریافت می شود.
4 – آگهی ارزیابی: فراخوان برای ارزیابی صلاحیت متقاضیان، موضوع ماده (5) این آیین نامه كه در روزنامه های كثیرالانتشار منتشر می شود.
5 – فهرست بلند: فهرست مناقصه گران صلاحیت دار كه از بین متقاضیان بر اساس معیارهای از پیش تعیین شده، ارزیابی صلاحیت و معرفی می شوند.
6 – سازمان: سازمان مدیریت و برنامه ریزی كشور.
7 – دستگاه مركزی: واحد مركزی دستگاههای موضوع بند «ب» ماده (1) قانون كه طبق مقررات، وظیفه راهبری واحدهای تابع را بر عهده دارند. شناسایی واحدهای مركزی بر عهده دستگاههای موضوع بند «ب» ماده (1) قانون و با تأیید سازمان می باشد.
8 – تأمین كالا: تأمین مصالح، تجهیزات، كالا و خدمات مرتبط كه در قالب قرارداد خرید مشتمل بر یك یا چند مورد زیر باشد:
8-1- تولید یا عرضه
8-2- حمل
8-3- نصب
8-4- پشتیبانی
به شرط آنكه مجموع برآورد خدمات نصب و پشتیبانی كمتر از بیست و پنج درصد مبلغ برآوردی موضوع معامله باشد.
9 – تأمین كننده: شخصی حقیقی یا حقوقی كه برای تأمین كالا قبول تعهد كند.
10 – بهره برداری: مجموعه فعالیتهایی كه به منظور راهبری، تعمیر و نگهداری سامانه ها، ابنیه، تأسیسات، تجهیزات یا خدمات تكمیلی مرتبط انجام می شود.
ب – سایر اصطلاحاتی كه در این آیین نامه به كار رفته است، به ترتیب بر اساس قانون برگزاری مناقصات، آیین نامه نظام مستند سازی و اطلاع رسانی مناقصات، آیین نامه ارزیابی كیفی مناقصه گران، قانون محاسبات عمومی كشور و سایر قوانین تعریف و تفسیر می شوند.
فصل دوم – ضوابط و مقررات
ماده 3 – طبقه بندی فهرستهای بلند
الف – انواع فهرستهای بلند عبارتند از:
1- فهرست سازمان
2- فهرست دستگاههای مركزی
3- فهرست سازمانهای حرفه ای
ب – برای رشته ها و زمینه های تخصصی كه از سوی سازمان تشخیص صلاحیت می شوند، فهرست دارندگان گواهینامه صلاحیت سازمان، مبنای تهیه فهرست بلند می باشد.
پ – برای رشته ها و زمینه های تخصصی نظیر تأمین كالا، پیمانكاری و بهره برداری تا زمانی كه برای آن رشته ها فهرست واجدان صلاحیت از سوی سازمان منتشر نشده باشد، فهرست بلند از سوی دستگاه مركزی یا به تشخیص وی توسط كمیته فنی – بازرگانی دستگاه مركزی تهیه و منتشر می شود.
ت – به منظور تحقق اصل رقابت در تهیه فهرست مناقصه گران صلاحیت دار، ضمن رعایت لایحه قانونی راجع به منع مداخله وزراء و نمایندگان مجلسین و كارمندان دولت در معاملات دولتی و كشوری ـ مصوب 1337 ـ تمام اشخاص مذكور در فهرست بلند باید دارای شخصیت حقوقی مستقل نسبت به دستگاه مركزی باشند.
تبصره 1– شركت های وابسته به دستگاه های اجرایی موضوع ماده (29) قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران – مصوب 1395-، نهادهای نظامی و انتظامی، تعاونی های كاركنان یا صندوق های بازنشستگی و شركت های زیر مجموعه آنها به عنوان پیمانكار، تأمین كننده یا مشاور مجاز به شركت در مناقصه های محدود نیستند. منظور از شركت های وابسته، شركتی است كه بیش از (50 %) درصد سهام آنها متعلق به مناقصه گران فوق الذكر باشد.
تبصره 2– تعاونیهای كاركنان و صندوقهای بازنشستگی نمی توانند با دستگاههای ذی ربط خود قرارداد منعقد كنند.
تبصره 3(الحاقی 19ˏ12ˏ1386)– وزارت امورخارجه از شمول تبصره های (1) و (2) این بند مستثنی می باشد.
ث – تهیه فهرست بلند اشخاص حقیقی صلاحیت دار در رشته ها و زمینه های تخصصی مختلف بر عهده سازمانهای حرفه ای مربوط نظیر سازمانهای نظام مهندسی و كنترل ساختمان، نظام مهندسی كشاورزی، نظام مهندسی معدن و نظایر آن می باشد.
ج – فهرست بلند مناقصه گران صلاحیت دار در صورت عدم انتشار فهرست جدید، دو سال اعتبار دارد.
ماده 4– مراحل تهیه فهرست بلند توسط دستگاههای مركزی
مراحل تهیه و انتشار فهرست بلند دستگاه مركزی به شرح زیر می باشد:
1- تعیین اعضای كمیته فنی – بازرگانی دستگاه مركزی
2- انتشار آگهی ارزیابی صلاحیت
3- تحویل اسناد ارزیابی صلاحیت به متقاضیان و دریافت پاسخ از آنها
4- ارزیابی صلاحیت متقاضیان و تعیین امتیاز ارزیابی
5- انتشار فهرست بلند (موضوع بند «2» ماده «9» این آیین نامه)
ماده 5– آگهی ارزیابی صلاحیت
الف – دستگاه مركزی برای تهیه فهرست بلند، باید آگهی ارزیابی صلاحیت را در پایگاه ملی اطلاع رسانی و دو تا سه نوبت حداقل در یكی از روزنامه های كثیرالانتشار كشوری منتشر كند.
تبصره – دستگاه مركزی می تواند علاوه بر موارد مذكور در بند فوق، از طریق سایر رسانه های گروهی و رسانه های ارتباط جمعی یا پایگاه های اطلاع رسانی، آگهی ارزیابی صلاحیت را منتشر كند.
ب – آگهی ارزیابی صلاحیت باید حداقل شامل موارد زیر باشد:
1- نام و نشانی دستگاه مركزی
2- رشته یا زمینه تخصصی ارزیابی صلاحیت
3- تاریخ، مهلت و نشانی دریافت و تحویل اسناد ارزیابی صلاحیت
4- نحوه دریافت اسناد ارزیابی و هزینه آن در صورت لزوم
5 ـ تاریخ اعلام نتایج ارزیابی كیفی
ماده 6– اسناد ارزیابی صلاحیت
الف – اسناد ارزیابی صلاحیت باید حداقل حاوی موارد زیر باشد:
1- نام و نشانی دستگاه مركزی
2- رشته و زمینه تخصصی برای ارزیابی صلاحیت
3- مجوزها و گواهینامه های لازم، حسب مورد
4- معیارهای ارزیابی
5- اهمیت وزنی معیارهای ارزیابی در صورتی كه ارزیابی صلاحیت به روش وزنی انجام شود
6- مدارك و مستندهای لازم برای تعیین امتیازهای مربوط به هر یك از معیارها، حسب مورد
7- روش محاسبه امتیازهای مربوط به هر یك از معیارها
8- حداقل امتیاز قابل قبول برای هر پایه یا زمینه تخصصی
9- محل، زمان و مهلت دریافت و تحویل اسناد
ب – در ارزیابی صلاحیت، مفاد و نحوه توزیع اسناد ارزیابی باید برای همه متقاضیان یكسان باشد و هر گونه تبعیض در توزیع اسناد و یا انجام فرایند ارزیابی موجب ابطال ارزیابی صلاحیت می شود.
پ – اگر ثابت شود كه متقاضیان ارزیابی صلاحیت از مدارك جعلی یا اطلاعات خلاف واقع، تهدید، تطمیع، رشوه و نظایر آن استفاده كرده اند، علاوه بر مجازاتهای قانونی به مدت دو سال از ارزیابی صلاحیت محروم می شوند.
ماده 7 – معیارهای ارزیابی صلاحیت
الف – دستگاههای مركزی كه ارزیابی صلاحیت تأمین كنندگان (ارزیابی كیفی به طور عام) را برای انواع كالاهای مختلف انجام می دهند، باید حداقل معیارهای زیر را منظوركنند:
1- توان مالی
2- ارزیابی مشتریان قبلی
3- استانداردهای تولید
4- نظام كیفیت و نحوه تضمین محصولات (گارانتی)
5- ظرفیت تولید
6 – كیفیت قطعات مصرفی و ارزیابی سازندگان مربوط
تبصره – محاسبه امتیاز ارزیابی صلاحیت تأمین كنندگان طبق فصل چهارم آیین نامه ارزیابی كیفی مناقصه گران انجام می شود.
ب – در امور پیمانكاری، بهره برداری و نگهداری، چنانچه در رشته مربوط تشخیص صلاحیت از سوی سازمان به عمل نیامده باشد، با رعایت ترتیبات مقرر در بند «پ» ماده (3)، ارزیابی صلاحیت توسط دستگاه مركزی و حداقل بر اساس معیارهای زیر انجام می شود:
1- تجربه (سابقه اجرایی).
2- حُسن سابقه در كارهای قبلی.
3- توان تجهیزاتی.
4- توان فنی و برنامه ریزی.
5- دانش فنی در زمینه مطالعه و طراحی.
6- تجربه در زمینه تأمین كالا.
7 – كیفیت، نیروی انسانی بهره بردار.
تبصره – تعیین وزن معیارهای صلاحیت، روش محاسبه و نصاب امتیازها برای هر پایه، طبق فصل سوم آیین نامه ارزیابی كیفی مناقصه گران بر عهده كمیته فنی – بازرگانی دستگاه مركزی است.
ماده 8– ارزیابی و تعیین امتیاز صلاحیت
الف – استعلامهای ارزیابی باید توسط متقاضیان تكمیل و در موعد مقرر به دستگاه مركزی تحویل شوند. رعایت مقررات زیر در تكمیل اسناد ارزیابی ضروری است:
1- استعلامها باید توسط اشخاص مجاز امضاء و مهر شوند.
2- حسب مورد، اطلاعات مربوط به گواهینامه های صلاحیت و رتبه بندی ارائه شود.
3- اسناد و مدارك درخواست شده پیوست شود.
4- اطلاعات صحیح و كامل باشد.
ب – امتیازدهی به متقاضیان از سوی دستگاه مركزی یا به تشخیص وی توسط كمیته فنی – بازرگانی دستگاه مركزی انجام می شود.
پ – روش ترجیحی در ارزیابی صلاحیت، روش وزنی می باشد. در این روش، مجموع ضریب وزنی معیارها معادل صد در صد می باشد و هر مناقصه گر در ازای هر معیار، امتیازی بین صفر تا صد كسب می نماید. امتیاز كل هر متقاضی، معادل مجموع حاصل ضرب امتیاز كسب شده برای هر معیار در ضریب وزنی مربوط می باشد.حداقل امتیاز قابل قبول (برای امتیاز كل یا برای هر معیار) و نحوه تعیین امتیاز باید در اسناد ارزیابی صلاحیت ذكر شود.
ماده 9 – اطلاع رسانی فهرست بلند
الف – سازمان موظف است فهرست مناقصه گران تشخیص صلاحیت شده را به تفكیك رشته و پایه در پایگاه ملی اطلاع رسانی مناقصات منتشر كند.
ب – دستگاههای مركزی باید ضوابط و روش ارزیابی صلاحیت و همچنین فهرست تأمین كنندگان و پیمانكاران بهره برداری صلاحیت دار را با ذكر رشته و زمینه تخصصی، امتیاز و پایه صلاحیت در پایگاه ملی اطلاع رسانی مناقصات منتشر كنند.
ماده 10– ترجیح متقاضیان داخلی
الف – امتیاز ارزیابی صلاحیت متقاضیان خارجی با رعایت قانون حداكثر استفاده از توان فنی و مهندسی تولیدی و صنعتی و اجرایی كشور در اجرای پروژه ها و ایجاد تسهیلات به منظور صدور خدمات ـ مصوب 1375ـ به ترتیب زیر تنزیل می شود:
1- امتیاز ارزیابی پیمانكاران خارجی همكار پیمانكاران داخلی به نسبت سهم همكاران داخلی آنها در عدد 9 /0 ضرب می شود.
2- امتیاز ارزیابی تأمین كنندگان خارجی همكار تأمین كنندگان داخلی به نسبت سهم تأمین كنندگان داخلی آنها در عدد 85 /0 ضرب می شود.
ب – ترجیح مناقصه گران داخلی كه بخشی از سهام یا سهم الشركه آنها متعلق به اشخاص خارجی باشد، مشروط بر آن است كه میزان سهم یا مشاركت سهامداران یا شركای داخلی در سود و زیان مشخص و بیش از بیست و پنج درصد باشد.
ماده 11– مقررات دعوت به مناقصه محدود
الف – قبل از برگزاری مناقصه محدود، اجرای تمهیدهای زیر ضروری است:
1– تهیه گزارش توجیهی برگزاری مناقصه محدود (موضوع جزء «2» بند «ب» ماده «4» قانون)، نظیر دلایل فنی – بازرگانی، محدود بودن مناقصه گران صلاحیت دار یا شرایط اضطراری.
تبصره– گزارش یاد شده باید توسط واحد متقاضی معامله تهیه و توسط بالاترین مقام دستگاه مناقصه گزار تأیید شود.
2 – مرجع صدور فهرست بلند مناقصه گران صلاحیت دار و نوع فهرست بلند باید مشخص شده باشد.
3– گزارش یاد شده و فهرست بلند توسط بالاترین مقام دستگاه مناقصه گزار به تصویب رسیده باشد.
ب – حداقل تعداد مناقصه گران واجد شرایط (فهرست كوتاه) برای دعوت به مناقصه محدود به شرح زیر تعیین می شود:
1- پنج مناقصه گر در كارهای پیمانكاری در صورت استفاده از فهرست بهای پایه
2- سه مناقصه گر در سایر مناقصات
پ – در صورتی كه تعداد مناقصه گران صلاحیتدار كمتر از تعداد مذكور در بند «ب» باشد، از همه اشخاص صلاحیت دار دعوت می شود.
ت – در صورتی كه در فرایند ارزیابی صلاحیت مشخص شود كه تنها یك متقاضی واجد صلاحیت در رشته یا زمینه تخصصی مورد نیاز وجود دارد، طبق جزء (2) بند «ط» ماده (2) قانون، تأمین كننده یاد شده انحصاری تلقی و معامله طبق بند «الف» ماده (29) قانون انجام می شود.
ث ـ در صورتی كه از فهرست بلند سازمان استفاده شده باشد، به منظور تهیه فهرست كوتاه باید از آیین نامه ارزیابی كیفی مناقصه گران استفاده شود.
ج – در صورتی كه فهرست بلند را مرجعی به جز سازمان (دستگاههای مركزی و سازمانهای حرفه ای) تهیه كرده باشند، فهرست تهیه شده همان فهرست كوتاه تلقی شده و نیازی به ارزیابی كیفی مجدد نمی باشد.
ماده 12 – اجرای مقررات و استانداردها
الف – دستگاههای مناقصه گزار از تاریخ ابلاغ این آیین نامه، حداكثر شش ماه فرصت دارند تا كارهای در دست انجام را با مقررات جدید تطبیق دهند.
ب – در صورت ضرورت، سازمان باید دستورالعملها، استانداردها و راهنمای تهیه فهرست مناقصه گران صلاحیت دار برای مناقصات محدود را تهیه، به هنگام و در پایگاه ملی اطلاع رسانی مناقصات منتشر كند.
معاون اول رئیس جمهور – پرویز داودی