آییننامه اجرایی انتشار اوراق مشاركت شركتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار مصوب هیئت دولت 17/4/1383
هیئت وزیران در جلسة مورخ 17/4/1383 بنا به پیشنهاد وزارتخانههای صنایع و معادن، امور اقتصادی و دارایی، و سازمان مدیریت و برنامهریزی كشور و به استناد مادة (22) ”قانون تنظیم بخشی از مقررات تسهیل نوسازی صنایع كشور و اصلاح مادة (113) قانون برنامة سوم توسعة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران“ – مصوب 1382 – آییننامة اجرایی مادة (17) قانون مزبور را بهشرح زیر تصویب نمود:
“آییننامة اجرایی مادة (17) قانون تنظیم بخشی از مقررات تسهیل نوسازی صنایع كشور و اصلاح مادة (113) قانون برنامة سوم توسعة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران“
فصل اول – كلیـات
ماده 1
در این آییننامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح به كار رفته است:
الف) بورس: سازمان كارگزاران بورس اوراق بهادار تهران.
ب) هیئت پذیرش: هیئت پذیرش بورس اوراق بهادار تهران.
ج) طرح نوسازی و توسعة شركت: طرح یا پروژة جدید یا مُكمل كه اجرای آن به لحاظ فنی، مالی و اقتصادی توجیهپذیر باشد.
د) اوراق مشاركت: اوراق بهادار با نامی كه با مجوز ”بورس“ به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین جهت تامین بخشی از منابع مالی مورد نیاز طرحهای نوسازی و توسعة شركتهای پذیرفتهشده در ”بورس“ منتشر میشود. این اوراق بدون تضمین دولت و بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران انتشار مییابند.
هـ) اوراق مشاركت قابلتبدیل به سهام: آن گروه از ”اوراق مشاركت“ ”ناشر“ است كه در سررسید نهایی و یا قبل از آن قابل تبدیل به سهام همان شركت ”ناشر“ باشد.
و) امیدنامه: سندی است كه اهداف، نرخ بازدة مورد انتظار،، شرایط و نحوة تبدیل اوراق به سهام (در صورت لزوم) و سایر جزییات مربوط به ”طرح توسعه و نوسازی شركت“ را شرح میدهد، و تصویری از آیندة سرمایهگذاری برای تصمیمگیری در اختیار سرمایهگذاران (خریداران ”اوراق مشاركت“) قرار میدهد. این سند قبل از انتشار عمومی باید به تأیید ”امین،“ ”حسابرس“ و ”بورس“ برسد.
ز) ناشر: شركت پذیرفتهشده در ”بورس“ است كه به موجب این آییننامه مجاز به انتشار ”اوراق مشاركت“ میباشد.
ح) امین: بانك، مؤسسة بیمه، یا هر شخصیت حقوقی مورد تایید ”بورس“ كه از طرف ”ناشر“ انتخاب میشود تا در راستای حفظ منافع دارندگان ”اوراق مشاركت“ به ترتیبی كه در این آییننامه مقرر است، وظایف محوله را انجام دهد. ”امین“ و ”ضامن“ میتوانند دارای شخصیت حقوقی واحد باشند.
ط) عامل: شخصیت حقوقیای كه از طرف ”ناشر“ تعیین میشود تا نسبت به عرضة اولیة اوراق از طریق ”بورس،“ پرداخت سود علیالحساب و قطعی، بازپرداخت اصل مبلغ ”اوراق مشاركت“ در سررسید، كسر و پرداخت مالیاتهای مربوطه و سایر امور اجرایی مرتبط با انتشار اقدام كند. ”عامل“ و ”ناشر“ میتوانند دارای شخصیت حقوقی واحد باشند.
ی) ضامن: شخصیت حقوقیای كه بازپرداخت سود علیالحساب، اصل مبلغ ”اوراق مشاركت“ یا بخشی از این وجوه و خرید ”اوراق مشاركت“ منتشر شده را كه در عرضة عمومی به فروش نرسیده است، تضمین میكند. ”ضامن“ با پیشنهاد ”ناشر“ و تأیید ”امین“ تعیین میشود. وجود ”ضامن“ به اختیار ”ناشر“ است كه ضروری است در امیدنامه قید شود.
ك) حسابرس: مؤسسات حسابرسی عضو جامعة حسابداران رسمی ایران که امكانسنجی فنی، اقتصادی، و مالی ”طرح نوسازی و توسعة شركت“ را تأیید میكند و گزارش پیشرفت كار، نرخ بازده، و دیگر اطلاعات مالی طرح سرمایهگذاری را به اطلاع دارندگان ”اوراق مشاركت“ میرساند. حسابرس میتواند در عینحال ”حسابرس“ شركت ”ناشر“ هم باشد.
ماده 2
آن دسته از شركتهای سرمایهگذاری كه هدف بنگاهداری و مدیریت شركتهای سرمایهپذیر را دنبال نمیكنند و صرفاً به خریدوفروش سهام و سایر اوراق بهادار با هدف كسب سود اشتغال دارند، مجاز به انتشار ”اوراق مشاركت“ نمیباشند.
ماده 3
پس از دریافت مجوز انتشار اوراق و امضای قراردادهای عاملیت، حسابرسی، ضمانت (در صورت وجود)، و امانت با طرفهای مربوط، و انتشار اوراق و گردآوری وجوه، ”ناشر،“ ”عامل،“ ”حسابرس،“ ”ضامن“ (در صورت وجود) و ”امین“ كلیة آثار و تعهدات ناشی از مقررات این آییننامه و قراردادهای فیمابین را به طور كامل پذیرفته، و نسبت به اجرای آنها متعهد میباشند.
فصل دوم – ویژگیهای ”اوراق مشاركت“
ماده 4
شركتهای پذیرفتهشده در ”بورس،“ طبق مقررات این آییننامه و به منظور تامین قسمتی از منابع مالی مورد نیاز ”طرحهای نوسازی و توسعه شركت“ مجاز به انتشار ”اوراق مشاركت“ و عرضة آن از طریق ”بورس“ هستند.
تبصره: ”ناشر“ اوراق میتواند ”اوراق مشاركت“ را برای یك یا چند ”طرح نوسازی و توسعه“ منتشر كند.
ماده 5
دارندگان ”اوراق مشاركت“ به نسبت قیمت اسمی و در طی مدت زمان مشاركت در مجموعة منافع حاصل از اجرای طرحهای مربوط سهیم خواهند بود.
ماده 6
هر ورقه مشاركت نشاندهندة قدرالسهم دارندة آن در موضوع مشاركت است. با عرضه ”اوراق مشاركت“ رابطه وكیل و موكل بین ”ناشر“ و خریدار اوراق برقرار میشود. ”ناشر“ با اجازه ”امین،“ به وكالت از طرف خریداران اوراق میتواند نسبت به مصرف وجوه حاصل از فروش اوراق جهت اجرای طرح و خریدوفروش هرگونه كالا، خدمت و دارایی مربوط به طرح اقدام نماید. انتقال اوراق به مالكان جدید، به اختیار تفویضی تحت عنوان وكالت خدشه وارد نمیكند، و این رابطه تا سررسید اوراق بین ”ناشر“ و دارندگان اوراق نافذ و معتبر است.
ماده 7
عرضة اولیه و دادوستد ثانویة ”اوراق مشاركت“ فقط از طریق ”بورس“امكانپذیر است. این اوراق بدون تضمین دولت و بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران انتشار مییابند.
ماده 8
سهمالشركة ”ناشر“ در طرح باید به تشخیص ”هیئت پذیرش“ و حداقل 50% كل سرمایهگذاری ریالی پروژه باشد.
ماده 9
ارزش ”اوراق مشاركت“ قابل انتشار برای شركتهای پذیرفتهشده در ”بورس“ به تشخیص ”هیئت پذیرش“ و حد اكثر تا 70% ارزش ویژة هر شركت مجاز است.
ماده 10
میزان اوراق مشارکت قابل انتشار موضوع مادة (17) قانون در هر سال، در ابتدای هر سال توسط شورای پول و اعتبار تعیین و به “بورس” اعلام میگردد.
ماده 11
تاریخ، مراحل انتشار، ارزش اسمی، نرخ سود علیالحساب و سایر شرایط انتشار ”اوراق مشاركت“ به پیشنهاد ”ناشر“ و با موافقت ”بورس،“ و با حفظ شرایط رقابتی بازار سرمایه، تعیین میشود.
ماده 12
مصرف وجوه حاصل از واگذاری ”اوراق مشاركت“ در غیر اجرای طرحهای مربوط جایز نیست.
ماده 13
”ناشر“ میتواند ”اوراق مشاركت“ قابلتبدیل به سهام همان شركت ”ناشر“ را منتشر كند. نحوة تبدیل ورقة مشاركت به سهام در امیدنامه مشخص خواهد شد. در صورت انتشار ”اوراق مشاركت“ قابل تبدیل به سهام، ”ناشر“ موظف است ترتیبی اتخاد كند كه به میزان ”اوراق مشاركت“ قابلتبدیل، اختیار افزایش سرمایه و تبدیل، دردسترس باشد.
تبصره: مابهالتفاوت سود قطعی و سود علیالحساب نیز میتواند قابل تبدیل به سهام باشد.
ماده 14
هزینههای انتشار ”اوراق مشاركت“ و سودهای پرداختی به سرمایهگذاران، جزء هزینههای قابلقبول حساب مالیاتی برای ”ناشر“ است.
فصل سوم – ویژگیهای ”ناشر“
ماده 15
انتشار اوراق مشارکت منوط به آن است که حداقل دو سال از تاریخ پذیرش شركت در ”بورس“ گذشته باشد.
ماده 16
شركت باید حداقل در دو دوره مالی پیش از تقاضای انتشار ”اوراق مشاركت“ سودآور بوده و به تشخیص ”بورس“ امكان سودآوری آن در آینده وجود داشته باشد و زیان انباشته نداشته باشد.
ماده 17
صورتهای مالی شركت طی دو دورة مالی پیش از تقاضای انتشار ”اوراق مشاركت“ باید به تصویب مجمع عمومی آن شركت رسیده باشد، و سوابق گزارشدهی و شفافیت حسابهای شركت به تأیید ”بورس“ برسد.
فصل چهارم – مراحل انتشار و پذیرش ”اوراق مشاركت“
ماده 18
متقاضی انتشار ”اوراق مشاركت،“ باید فرمهای تهیه شده توسط ”بورس“ را به همراه گزارش امكانسنجی فنی، اقتصادی و مالی ”طرحهای نوسازی و توسعة شركت،“ تأیید شده از سوی ”حسابرس“ و اعلام قبولی ”عامل،“ ”ضامن“ (در صورت وجود)، ”امین“ و ”حسابرس“ به ”بورس“ تحویل دهد. اسناد یادشده همراه با اظهارنظر ”بورس“ حداكثر ظرف یكماه برای ”هیئت پذیرش“ ارسال میشود.
ماده 19
”هیئت پذیرش“ با بررسی مدارك دریافتی، و انجام بررسیها و تحلیلهای لازم، باید ظرف حداكثر یكماه پس از دریافت گزارش ”بورس،“ مجوز صدور را صادر نماید؛ یا دلایل مستند عدم اعطای مجوز صدور را اعلام كند.
فصل پنجم – بازار ثانویه و وظایف ”بورس“
ماده 20
”هیئت پذیرش“ با تحلیل وضعیت شركت و ”طرح نوسازی و توسعه“ و بررسی میزان و كیفیت وثایق و تضمینهای ”ناشر،“ تا حد ممكن از اجرای موفق طرح، بازپرداخت سود و اصل ”اوراق مشاركت“ اطمینان حاصل خواهد كرد.
ماده 21
”بورس“ موظف است با طراحی نظام معاملات مناسب، اختصاص تابلوهای جداگانه و تجهیز واحدهای پذیرش و نظارت خود، امكان انجام معاملات ”اوراق مشاركت“ و تبدیل اوراق به سهام را به روشی مناسب فراهم كند.
فصل ششم – وظایف ”ناشر“
ماده 22
”ناشر“ موظف است بازپرداخت اصل و سودهای علیالحساب و قطعی را در سررسیدهای مقرر تعهد كند و وثایق لازم را برای تضمین بازپرداخت اصل و سودهای متعلق به اوراق، در صورت وجود”ضامن“ در اختیار وی و در غیر این صورت در اختیار ”امین“ قرار دهد.
ماده 23
”ناشر“ موظف است طبق تعهدات انجام شده، وجوه لازم را جهت پرداخت سود و اصل ”اوراق مشاركت،“ در سررسیدهای تعیینشده تامین نماید و برای پرداخت در اختیار ”عامل“ قرار دهد. هرگونه تأخیر در تامین منابع فوق، مشمول پرداخت وجه التزام تأخیر تامین منابع به میزان مقرر در قرارداد عاملیت خواهد شد.
ماده 24
”ناشر“ موظف است قبل از عرضة اوراق، سیستم حسابداری استاندارد مورد تأیید سازمان حسابرسی را بهطور جداگانه و مستقل از سایر عملیات و فعالیتهای خویش، مستقر و اجرا نماید.
ماده 25
”ناشر“ موظف است حقالزحمة انجام خدمات ”امین،“ ”حسابرس،“ ”عامل“ و ”ضامن“ (در صورت وجود) را، بهترتیب مقرر در قراردادهای منعقدشده پرداخت نماید.
ماده 26
”ناشر“ موظف است اطلاعیههای حاوی گزارش وضعیت مالی و عملكرد اجرایی طرح را، در فرمهای تعیینشده توسط ”بورس“ كه به تأیید ”حسابرس“ میرسد، در مقاطعی كه ”بورس“ تعیین میكند و حداكثر هر شش ماه یك بار، به ”بورس“ تسلیم كند و همزمان از طریق سایت شركت و یا از طریق روزنامههای كثیرالانتشار به اطلاع عموم سرمایهگذاران برساند.
ماده 27
”ناشر“ موظف است پس از اخذ مجوز انتشار ”اوراق مشاركت،“ نسبت به تهیه و تحویل امیدنامه مورد تایید ”بورس،“ ”حسابرس“ و ”امین“ اقدام نماید.
ماده 28
”ناشر“ موظف است، برای انتشار ”اوراق مشاركت“ یا اعطای هرگونه امتیاز از قبیل اختیار تبدیل ”اوراق مشاركت“ به سهام، مصوبه مجمع عمومی سهامداران را اخذ نماید.
ماده 29
”ناشر“ موظف است، بهمنظور بررسی طرح از سوی ”بورس“ حداقل گزارشهای حسابرسی سه دورة مالی پیش از تقاضای انتشار ”اوراق مشاركت“ را به ”بورس“ ارائه نماید.
فصل هفتم – وظایف ”ضامن“
ماده 30
”ضامن“ ملزم به خرید ”اوراق مشاركتی“ است كه در عرضة عمومی به فروش نرفته است. الزام وی محدود به سقفی است كه در قرارداد ”ضامن“ با ”ناشر“ درج شده است.
ماده 31
در صورت عدم ایفای تعهدات در سررسیدهای مقرر توسط ”ناشر“ یا ”عامل،“ ”ضامن“ مكلف است با نظارت ”امین“ از محل وثایق و تضمینهای نزد خود و براساس ترتیبات مقرر در قراردادهای فیمابین اقدام به ایفای تعهدات نماید.
تبصره: در صورت عدم وجود ”ضامن“ وظیفة فوق بر عهدة ”امین“ خواهد بود.
فصل هشتم – وظایف ”امین“
ماده 32
در صورت فروش ”اوراق مشاركت“ منتشرشده از طریق ”بورس“ در مدت مقرر و یا با دوبار تمدید مهلت عرضه كه در مجموع حداكثر به مدت 20 روز كاری است، مجوز برداشت وجوه جمعآوریشده توسط ”ناشر،“ از سوی ”امین“ صادر خواهد شد.
ماده 33
در صورتی كه میزان ”اوراق مشاركت“ خریداری شده توسط عموم در مدت یاد شده مندرج در مادة (32)، به علاوة میزان خرید تعهد شده توسط ”ضامن،“ كمتر از میزان اوراق منتشر شده باشد، ”عامل“ موظف است تحت نظارت ”امین،“ حد اكثر طی 20 روز كاری نسبت به استرداد وجوه صاحبان ”اوراق مشاركت“ اقدام كند.
ماده 34
كلیة وجوه در عرضة اولیه به حسابی واریز میشود كه تحت نظارت ”امین“ است.
ماده 35
”امین“ مكلف است، پس از حصول اطمینان از وجود قرارداد بین ”ناشر“ و ”عامل،“ ”ناشر“ و ”حسابرس،“ ”ناشر“ و ”ضامن“ (در صورت وجود) و اطمینان از رعایت مقررات و ضوابط حاكم بر معاملات ”اوراق مشاركت“ نسبت به امضای قرارداد با ”ناشر“ اقدام كند.
تبصرة 1: درصورتیكه ”ناشر“ و ”عامل“ شخصیت حقوقی واحد باشند، نیازی به قرارداد عاملیت نخواهد بود.
تبصرة 2: درصورتیكه ”امین“ و ”ضامن“ شخصیت حقوقی واحد باشند، نیازی به قرارداد ضمانت نخواهد بود.
فصل نهم – وظایف ”عامل“
ماده 36
”عامل،“ ”اوراق مشاركت“ را برای عرضة اولیه در ”بورس“ ارائه میكند و سودهای علیالحساب و قطعی اوراق در مقاطع تعیینشده را با رعایت قوانین و مقررات مربوط پرداخت میكند. كسر و پرداخت مالیاتهای مربوطه و سایر امور اجرایی از وظایف ”عامل“ است. ”عامل،“ رابط بین ”ناشر“ و ”بورس“ است و حسابهای مربوط به انتشار را طبق استاندارد تعیینشده و بهشكل مستقل نگاهداری میكند و در فواصل زمانی تعیینشده انتشار میدهد.
فصل دهم – وظایف حسابرس
ماده 37
امكانسنجی فنی، اقتصادی و مالی ”طرح نوسازی و توسعة شركت،“ باید به تأیید ”حسابرس“ برسد.
ماده 38
”حسابرس“ موظف است به حسابهای مستقل و صورتهای مالی طرح، گزارش پیشرفتكار، نرخ بازده و دیگر اطلاعات مالی طرح سرمایهگذاری رسیدگی و نسبت به آنها اظهارنظر كند و نسخهای از اظهارنظر خود را برای ”امین“ و ”بورس“ ارسال كند.
ماده 39
”حسابرس“ موظف است در صورت مشاهدة هرگونه تخلف، از جمله مصرف وجوه حاصل از واگذاری ”اوراق مشاركت“ در امور غیرمرتبط با طرح سرمایهگذاری، موارد خلاف را به اطلاع ”امین“ و ”بورس“ برساند.
ماده 40
سازمان بورس اوراق بهادار مکلف است در پایان هر سال گزارش عملکرد مادة (17) قانون یادشده را برای اطلاع عموم منتشر نماید.
وحدتیپور
30/1/1384
