هیئت وزیران در جلسه ۳۱ /۳ /۱۳۹۴ به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و به استناد ماده (۱۸) قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای مالی کشور – مصوب ۱۳۹۴ – آیین نامه اجرایی ماده یادشده را به شرح زیر تصویب کرد:
آیین نامه اجرایی ماده (۱۸) قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور
ماده ۱
اصطلاحات و واژه های به کار رفته در ماده (۱) قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران – مصوب ۱۳۸۴- و ماده (۱) قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید به منظور تسهیل اجرای سیاست‌های کلی اصل (۴۴) قانون اساسی – مصوب ۱۳۸۸ – به همان معانی در این آیین نامه به کار می رود. سایر اصطلاحات و واژه‌های به کار رفته در این آیین نامه دارای معانی زیر می باشند:
الف – تسهیلات: تسهیلات اعطایی از محل حساب ذخیره ارزی.
ب – اوراق مبتنی بر دارایی: اوراق بهادار با نامی است که تا سقف مقرر در قانون (یکصد هزار میلیارد (۰۰۰ر۰۰۰ر۰۰۰ر۰۰۰ر۱۰۰)) ریال، به منظور واگذاری مطالبات ناشی از تسهیلات توسط نهاد واسط منتشر می شود. این اوراق قابل معامله در بورس ها یا بازارهای خارج از بورس(فرابورس) می باشد.
پ – بانک مرکزی: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
ت – سازمان: سازمان بورس و اوراق بهادار.
ث- ضامن: شخص حقوقی است که پرداخت وجوه مربوط به اوراق مبتنی بر دارایی را در سررسیدهای معین تعهد و تضمین می نماید.
ج – بانک عامل: بانک دولتی است که به وصول اقساط مطالبات ناشی از تسهیلات و پرداخت آن به نهاد واسط و اجرای خدمات مربوط به آن براساس این آیین نامه می پردازد.
چ – بانی: بانک عامل متقاضی واگذاری مطالبات ناشی از تسهیلات.
ح – عامل فروش: شخص حقوقی است که نسبت به عرضه و فروش اوراق مبتنی بر دارایی از طرف نهاد واسط اقدام می نماید.
خ- عامل پرداخت: شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه است که نسبت به پرداخت های مرتبط با اوراق مبتنی بر دارایی در سررسید به سرمایه گذاران اقدام می نماید.
د- امین: حسابرس بانی.
ذ- مطالبات جاری (حصه تسهیلات اعطایی سررسید نشده): تمامی حقوق بانی مطابق قرارداد اعطای تسهیلات از جمله اقساط (اعم از اصل و سود)، وجه التزام تأخیر تأدیه دین و وثایق.
ر- تعهدات قبلی مربوط به حساب ذخیره ارزی: تعهدات ایجاد شده به موجب قانون و پوشش هایی که در مقابل گشایش اعتبارات اسنادی پس از اعلام بانک عامل از سوی بانک مرکزی صادر گردیده است.
ز- اشخاص حقوقی تحت کنترل بانی: اشخاص حقوقی که بانی به طور مستقیم یا غیرمستقیم مالک بیش از نصف سهام با حق رأی آنها باشد یا بیش از نصف حق رأی آنها را از طریق توافق با سایر صاحبان سهام داشته باشد یا بانی توانایی نصب و عزل اکثریت اعضای هیأت مدیره یا سایر ارکان اداره کننده مشابه را داشته باشد یا بانی توانایی راهبری سیاست های مالی و عملیاتی شخص حقوقی از طریق قانون یا توافق را داشته باشد.
بخش دوم – ارکان انتشار اوراق مبتنی بر دارایی
ماده ۲
مطالبات پیشنهادی بانی به منظور انتشار اوراق بهادار مبتنی بر دارایی باید به تأیید حسابرس بانی رسیده باشد.
ماده ۳
انتشار اوراق مبتنی بر دارایی، صرفاً توسط نهاد واسط مجاز می باشد.
ماده ۴
ضامن، پرداخت اقساط تسهیلات به نهاد واسط را تضمین می نماید.
تبصره – بانی می تواند ضامن باشد.
ماده ۵
بانی در نقش بانک عامل موظف است گزارشی از نگهداری حساب ها، دریافت اقساط و سایر اقدامات اجرایی طبق قرارداد اعطای تسهیلات را حداکثر هر شش ماه یکبار به همراه اظهار نظر امین به سازمان ارایه نماید.
ماده ۶
امین به منظور حفظ منافع دارندگان اوراق و حصول اطمینان از صحت فرآیند عملیات دریافت اقساط، برعملیات بانک عامل نظارت و گزارش آن را در مقاطع مقرر به سازمان ارائه می نماید.
ماده ۷
عامل فروش اوراق مبتنی بر دارایی توسط بانی از بین شرکت های کارگزاری بورس اوراق بهادار تهران و یا فرابورس ایران تعیین می گردد.
تبصره – عامل فروش می تواند به منظور توزیع گسترده اوراق از خدمات بانک ها، شرکت های بیمه تحت نظارت بیمه مرکزی و نهادهای مالی استفاده نموده و ترتیبی اتخاذ نماید تا سفارش گیری جهت خرید اوراق مبتنی بر دارایی از طریق شعب نیز انجام شود.
ماده ۸
عامل پرداخت پس از دریافت وجوه مربوط به اوراق مبتنی بر دارایی، آن را در سررسیدهای معین به سرمایه گذاران پرداخت می نماید.
ماده ۹
بازارگردان و متعهد پذیره نویسی اوراق مبتنی بر دارایی با معرفی بانی و تأیید سازمان انتخاب می شود. متعهد پذیره نویسی و بازارگردان یا حسب مورد سرمایه گذار بازارگردانی باید از کفایت سرمایه لازم مطابق مقررات مربوط برخوردار باشند.
تبصره ۱– اشخاص حقوقی تحت کنترل بانی مجاز به انجام عملیات بازارگردانی و تعهد پذیره نویسی اوراق مبتنی بر دارایی نمی باشند.
تبصره ۲– بانک های دولتی مجاز به خرید این اوراق در بازار اولیه نیستند.
ماده ۱۰
بانی تحت هیچ شرایطی مجاز به تأمین مالی نهاد واسط نمی باشد.
بخش سوم – شرایط مطالبات و تسهیلات
ماده ۱۱
به منظور انتشار اوراق مبتنی بر دارایی، تسهیلات باید در طبقه جاری (حصه تسهیلات اعطایی سررسید نشده) قرار داشته باشد.
ماده ۱۲
بانی موظف است هنگام عقد قرارداد با نهاد واسط عدم محدودیت یا منع قانونی، قراردادی یا قضایی برای انتقال مطالبات به نهاد واسط را احراز نماید.
ماده ۱۳
تمامی شرایط حاکم و مقررات ناظر بر قراردادهای تسهیلات، پس از انتقال مطالبات به نهاد واسط کماکان به قوت خود باقی می ماند.
ماده ۱۴
قیمت واگذاری مطالبات به نهاد واسط براساس ساز وکار عرضه و تقاضا در بازار تعیین می شود. کمترین قیمت مورد قبول برای واگذاری به تأیید مجمع عمومی بانک ها می رسد.
ماده ۱۵
اسناد، مدارک و قراردادهای مربوط به تسهیلات دراختیار ضامن قرار می گیرد. ضامن موظف است به محض ارایه درخواست از سوی سازمان آنها را ارایه نماید. همچنین لازم است رسید کلی آن، در چارچوب اعلامی از سوی نهاد واسط به وی ارایه شود.
ماده ۱۶
بانی باید نظرات مکتوب مسئولین واحدهای حقوقی و حسابرسی داخلی خود را درخصوص تأیید شرایط تسهیلات به سازمان و امین ارائه نماید.
بخش چهارم – شرایط اوراق مبتنی بر دارایی
ماده ۱۷
بانی و اشخاص حقوقی تحت کنترل بانی مجاز به خرید اوراق مبتنی بر دارایی نمی باشند.
ماده ۱۸
سررسید اوراق مبتنی بر دارایی باید با سررسید تسهیلات مطابقت داشته باشد.
ماده ۱۹
مواعد پرداخت های مرتبط با اوراق مبتنی بر دارایی به همراه مبالغ آن باید در اعلامیه پذیره نویسی ذکر گردد.
ماده ۲۰
وجوه حاصل از سرمایه گذاری مربوط به اقساط دریافت شده متعلق به دارندگان اوراق مبتنی بر دارایی بوده و در صورت لزوم برای پرداخت کارمزد ارکان انتشار اوراق مبتنی بر دارایی، مورد استفاده قرار می گیرد.
ماده ۲۱
تمامی هزینه های مربوط به انتشار اوراق مبتنی بر دارایی از جمله هزینه انتقال مطالبات به نهاد واسط به عهده بانی می باشد.
ماده ۲۲
نهاد واسط، ضامن و امین موظف به حفظ اسرار متعلق به تسهیلات گیرندگان از بانی می باشند.
بخش پنجم – شرایط صدور مجوز
ماده ۲۳
بیانیه ثبت اوراق مبتنی بر دارایی علاوه بر مفاد ماده (۶) دستورالعمل ثبت و عرضه عمومی اوراق بهادار، مصوب ۱ /۱۰ /۱۳۸۵ شورای عالی بورس و اوراق بهادار، حسب مورد شامل موارد زیر می باشد:
1- مشخصات بانی، شامل:
الف – نام و نوع شخصیت حقوقی؛
ب – شماره ثبت نزد مرجع ثبت شرکت ها؛
پ- مدت شرکت؛
ت – مشخصات مدیران؛
ث- موضوع فعالیت؛
2- مشخصات اوراق مبتنی بر دارایی.
3- اطلاعات تسهیلات .
4- نحوه پرداخت به دارندگان اوراق مبتنی بر دارایی.
5- متوسط نسبت مبلغ تسهیلات به ارزش وثایق در زمان اعطای تسهیلات.
6- مصوبه رکن ذی صلاح بانی برای تأمین مالی از طریق فروش مطالبات به نهاد واسط به وکالت از دارندگان اوراق با ذکر شرایط آن.
7- جریانات نقدی کل اقساط دریافتنی تا تصفیه تسهیلات و آن بخش از اقساط که مبنای انتشار اوراق مبتنی بر دارایی قرار می گیرد.
8- نظرات مکتوب مسئولین واحدهای حقوقی و حسابرسی داخلی بانی درخصوص تأیید شرایط تسهیلات مطابق این آیین نامه و سایر مقررات مربوط.
9- اساسنامه بانی.
10- صورت های مالی حسابرسی شده دو سال مالی اخیر بانی.
11- گزارش بانی و اظهار نظر حسابرس درخصوص ارزش مطالبات.
12- سایر اطلاعات مهم به تشخیص سازمان.
ماده ۲۴
صدور مجوز انتشار اوراق مبتنی بر دارایی، منوط به انعقاد قراردادهای لازم میان ارکان در چارچوب تعیین شده توسط سازمان می باشد.
بخش ششم – سایر مقررات
ماده ۲۵
سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور اعتبار مورد نیاز مربوط را همه ساله در بودجه سالانه منظور می نماید. کلیه وجوه حاصل از انتشار اوراق موضوع این آیین نامه پس از اتمام فرآیند عرضه بلافاصله به حساب خزانه داری کل کشور واریز و صد در صد آن از محل اعتبار مربوطه با ابلاغ و تخصیص اعتبار توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، صرف افزایش سرمایه بانک عامل ذی ربط می شود.
ماده ۲۶
در صورتی که بخشی از مطالبات دولت به صورت ارزی باقی مانده باشد، نحوه تبدیل ارز به ریال برای تسهیلات در مقطع انتشار اوراق مبتنی بر دارایی بر اساس نرخ اعلامی بانک مرکزی تعیین می شود. در مقاطع بازپرداخت اصل و فرع تسهیلات، تسویه به صورت ارزی خواهد بود. در صورت عدم دسترسی تسهیلات گیرنده به ارز در بازار، با تأیید بانک مرکزی تسویه براساس نرخ اعلامی بانک یادشده صورت می گیرد.
ماده ۲۷
نحوه توزیع اوراق موضوع بند (ب) ماده (۱) این آیین نامه در کارگروهی با حضور نمایندگان وزارت امور اقتصادی و دارایی، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می شود.
اسحاق جهانگیری
معاون اول رییس جمهور