آئین‌نامه اجرائی موضوع تبصره ۷ قانون الحاق ۵ تبصره به قانون نحوه اجرای اصل ۸۵ و ۱۳۸ قانون اساسی مصوب۱۳۷۹.۱.۲۲ رئیس مجلس شورای اسلامی
فصل اول
ماده ۱ تعاریف برخی از عناوین و اصطلاحات مذکور در این آئین‌نامه.
۱ – ۱ – قانون اساسی: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
۲ – ۱ – جمهوری: جمهوری اسلامی ایران.
۳ – ۱ – مجلس: مجلس شورای اسلامی.
۴ – ۱ – دولت: هیأت وزیران.
۵ – ۱ – نماینده دولت: معاون حقوقی و مجلس رئیس جمهوری یا نماینده وی.
۶ – ۱ – مصوبات یا مصوبه: اساسنامه‌ها، تصویب‌نامه‌ها، آئین‌نامه‌ها،
تصمیم‌نامه‌ها و یا هر اسم یا عنوان دیگری که در اجرای قسمت اخیر اصل ۸۵ یا‌در
انجام وظایف اداری و تأمین اجرای قوانین و تنظیم سازمان‌های اداری موضوع اصل ۱۳۸ قانون اساسی از اتخاذ می‌شود.
۷ – ۱ – موضوعات یا موضوع: کلیه مسائل ارجاعی از طرف رئیس مجلس به جز مصوبات.
۸ – ۱ – مسائل: اعم از مصوبات و موضوعات.
۹ – ۱ – هیأت: هیأت بررسی و تطبیق مصوبات دولت با قوانین.
۱۰ – ۱ – هیأت رئیسه: رئیس، نایب رئیسان و دبیر هیأت.
۱۱ – ۱ – اعضاء: شامل رئیس، نایب رئیسان، دبیر و سایر انتخاب شدگان توسط رئیس مجلس.
۱۲ – ۱ – اتفاق نظر: رأی متفق علیه کلیه اعضاء شرکت کننده در رأی.
۱۳ – ۱ – اکثریت: حداقل نصف به علاوه یک کلیه اعضاء شرکت کننده در رأی.
۱۴ – ۱ – اقلیت: نصف و کمتر از نصف کلیه اعضاء شرکت کنندگان در رأی.
۱۵ – ۱ – کارکنان دفتر: شامل رئیس، معاون، کارشناسان، کارمندان، خدمتگزار یا
خدمتگزاران دفتر هیأت.
فصل دوم ترتیب تعیین رئیس و اعضاء هیأت، ترکیب هیأت رئیسه و چگونگی انتخاب اعضاء هیأت مزبور به استثناء رئیس هیأت
ماده ۲
اعضاء هیأت از طرف رئیس مجلس، تعیین و منصوب می‌شوند.
ماده ۳
هیأت رئیسه مرکب است از یک رئیس، دو نایب رئیس و یک دبیر.
ماده ۴
نایب رئیسان و دبیر هیأت در جلسه‌ای با حضور حداقل سه چهارم از اعضاء هیأت به اتفاق یا به اکثریت آراء برای مدت دو سال انتخاب‌می‌شوند.
تبصره ۱ – در صورتی که قبل از انقضاء دوره دو ساله مزبور هر یک از نایب رئیسان یا دبیر هیأت، به هر دلیل عضویت هیأت را از دست بدهند نسبت به‌انتخاب فرد یا افراد جایگزین اقدام خواهد شد.
تبصره ۲ – پس از انقضاء دوره دو ساله مذکور در این ماده و نیز با انقضاء دوره دو ساله تبصره فوق، انتخاب تجدید می‌شود. انتخاب مجدد هر یک از‌نایب رئیسان یا دبیر قبلی هیأت بلامانع است و مادام که تجدید انتخاب صورت نگیرد، هر یک از مشارالیهم که دوره دو ساله سمت آنان منقضی شده‌است در سمت‌های خود باقی خواهند بود.
فصل سوم مسئولیتها و اختیارات هیأت رئیسه
ماده ۵
مسئولیت و اختیارات رئیس هیأت.
۱ – ۵ – تعیین خط مشی کلی امور مربوطه به هیأت و امور دفتری و جانبی آن.
۲ – ۵ – پیشنهاد اشتغال کارکنان دفتری هیأت و یا تأیید هر یک از آنها.
۳ – ۵ – ارجاع مصوبات و موضوعات به هر یک از اعضاء هیأت برای جلب نظر مقدماتی ایشان.
۴ – ۵ – اخذ نظر اهل خبره از طریق ارجاع قضیه مورد نظر به کارشناس یا کارشناسان مربوطه.
۵ – ۵ – انتخاب نوع مصوبات و موضوعات و تعیین ترتیب زمانی طرح هر یک از آنها در جلسات هیأت.
۶ – ۵ – اداره جلسات، اعلام کفایت مذاکرات و اخذ رأی.
۷ – ۵ – هر اقدام دیگری که در رهگذر ایفاء هر چه بهتر و بیشتر رسالت هیأت ضروری تشخیص شود.
تبصره – رئیس هیأت می‌تواند مسئولیتها یا اختیارات موضوع بندهای ۲ و ۳ و ۵ این ماده را به هر یک از نایب رئیسان هیأت تفویض نماید، این‌تفویض مانع ایفاء مسئولیتها یا استفاده از اختیارات مذکور از طرف رئیس هیأت نخواهد بود.
تبصره ۲ – در غیاب رئیس هیأت اداره جلسات، اعلام کفایت مذاکرات، اخذ رأی و انجام سایر مسئولیتهای رئیس هیأت به شرح ماده ۷ و تبصره ۲ماده مزبور این آئین‌نامه، تبصره‌های ۱ و ۲ بند ۱ – ۸ و تبصره ۵ بند ۲ – ۸ و تبصره بند ۳ – ۸ با نائب رئیس اول و در غیاب وی با نائب رئیس دوم هیأت‌است.
ماده ۶ مسئولیتها و اختیارات دبیر هیأت.
۱ – ۶ – نظارت بر کلیه امور دفتری هیأت.
۲ – ۶ – مطالعه ابتدائی مصوبات و موضوعات ارجاعی به هیأت.
۳ – ۶ – دستور تهیه سوابق و مدارک مورد نیاز برای بررسی مصوبات و موضوعات مزبور.
۴ – ۶ – تشخیص ابتدائی لزوم طرح مصوبات و موضوعات در هیأت.
۵ – ۶ – اعلام لزوم جلب نظر کارشناس نسبت به مصوبات و موضوعات در هیأت.
۶ – ۶ – نظارت در تنظیم صورت جلسات هیأت و دقت در انعکاس صورت جلسات مزبور در دفتر مربوط.
۷ – ۶ – پیگیری دستورات و تصمیمات هیأت و مکاتبه لازم با مراجع یا مقامات ذیربط.
۸ – ۶ – دعوت از کارشناسان و مسئولینی که حضورشان در هیأت به منظور جلب نظر یا اخذ توضیح از آنان لازم است.
تبصره – در موارد لزوم جلب نظر کارشناسان یا اخذ توضیح از مسئولین ذیربط، مقامات و مراجع قانونی مربوطه نسبت به معرفی و حضور کارشناس یا‌مسئول مورد نظر، اقدام خواهند نمود.
فصل چهارم تشکیل و ترتیب جلسات، چگونگی بررسی مصوبات و موضوعات مطروحه، اخذ رأی و انشاء آن
ماده ۷
هیأت هفته‌ای سه روز، جلسه خواهد داشت این جلسات در مورد مسائل عادل با حضور حداقل پنج نفر، در مورد مسائل مهم با حضور‌حداقل هفت نفر و دو مورد مسائل غیر مهم با حضور حداقل سه نفر از اعضاء، رسمیت خواهد یافت، تشخیص نوع مسائل سه گانه مزبور، به پیشنهاد‌دبیر و تایید رئیس هیأت به عمل خواهد آمد.
تبصره ۱ – میزان حق حضور در جلسه اعضاء در جلساتی که خارج از ساعات اداری تشکیل می‌گردد به پیشنهاد رئیس هیأت و تصویب رئیس مجلس‌تعیین خواهد شد.
تبصره ۲ – حضور کلیه اعضاء در جلسات هیأت الزامی است و غیبت غیرموجه هر یک از اعضاء در ده جلسه متوالی یا بیست جلسه غیر متوالی در‌سال، به منزله استعفاء تلقی می‌شود تشخیص غیر موجه بودن عدم حضور با رئیس هیأت است.
ماده ۸
مصوبات و موضوعات، به ترتیبی که در دستور کار هیأت قرار گرفته است توسط دبیر یا یکی دیگر از اعضاء هیأت قرائت و به شرح ذیل‌مورد بررسی و اظهار نظر قرار می‌گیرد.
۱ – ۸ – در صورتی که هیچ یک از اعضاء حاضر در جلسه مصوبه قرائت شده را مخالف قانون ندانند این مصوبه مغایر با قانون تلقی نمی‌شود.
تبصره ۱ – این قبیل مصوبات پس از تهیه گزارش از طرف رئیس هیأت و ملاحظه و تایید رئیس مجلس، بایگانی می‌شوند.
تبصره ۲ – چنانچه هر یک از اعضاء هیأت یا هر یک از مقامات و مراجع ذیربط یا ذینفع مصوبات موضوع تبصره ۱ بند ۱ – ۸ را مغایر قانون بدانند‌باید مشروح دلایل خود را کتبا به دبیر هیأت اعلام نمایند. دبیر هیأت، سوابق مزبور را به نظر دو نفر از دیگر اعضاء هیأت برای جلب نظر مقدماتی ایشان‌می‌رساند مصوبه پس از اظهار نظر مزبور، وسیله رئیس هیأت، به نظر رئیس مجلس می‌رسد تا در صورتی که مصوبه را قابل طرح مجدد در هیأت‌دانستند نظیر مصوباتی که ابتدا در هیأت مطرح می‌شود اقدام گردد.
۲ – ۸ – در صورتی که قسمت قرائت شده، مورد ایراد قرار گیرد، ایراد کننده یا ایراد کنندگان به ترتیب و با نظر رئیس جلسه، نظر و استدلال خود را‌اظهار و چنانچه سایر اعضاء هیأت با نظر و استدلال اظهار شده، مخالفت نکنند، قسمت مزبور به رأی گذارده خواهد شد و چنانچه یک یا چند نفر دیگر‌از اعضاء هیأت با نظر و استدلال اظهار شده مخالف باشند به ترتیب فوق، نظر و استدلال خود را اظهار می‌نمایند. تکرار این ترتیب مادام که رئیس‌جلسه مذاکرات را کافی نداند بلامانع است و در صورتی که رئیس جلسه مذاکرات را کافی تشخیص دهد نسبت به قسمت مزبور رأی‌گیری به عمل‌خواهد آمد.
تبصره ۱ – هر یک از اعضاء هیأت که مذاکرات را کافی تشخیص دهند می‌توانند در این خصوص درخواست اخذ رای کنند، رئیس جلسه‌درخواست یا درخواستهای مزبور را به رای می‌گذارد و در صورت حصول اکثریت، نسبت به قسمت قرائت شده اخذ رای به عمل خواهد آمد.
تبصره ۲ – در مواردی که جلسه با حضور حداقل ۷ نفر تشکیل شود و یک یا دو نفر از اعضاء حاضر در جلسه با اتفاق نظر سایرین موافق نباشند‌یک یا هر دو نفر مزبور می‌توانند در رای‌گیری شرکت نکنند.
تبصره ۳ – در صورت حصول اتفاق نظر، رای وسیله رئیس جلسه انشاء می‌شود و در صورت حدوث اختلاف نظر، حسب مورد رای وسیله رئیس‌جلسه و یکی از اعضائی که با نظر وی موافق نیست انشاء خواهد شد.
تبصره ۴ – در مواردی که کلیه یا اکثریت شرکت کنندگان در رای مصوبه را مغایر با قانون تشخیص داده باشند با شرح ماده ۹ این آئین‌نامه عمل‌می‌شود.
تبصره ۵ – اتفاق نظر هیات در خصوص عدم مغایرت مصوبه با قانون و نیز سوابق مربوطه به حدوث اختلاف نظر بین اعضاء هیات وسیله رئیس‌هیات به نظر رئیس مجلس می‌رسد چنانچه رای ناظر به عدم مغایرت مصوبه با قانون ( اعم از اتفاق، اکثریت و اقلیت) مورد تایید رئیس مجلس قرار گیرد‌این رای متبع است و در غیر این صورت به شرح ماده ۹ اقدام خواهد شد.
۳ – ۸ – پس از قرائت موضوع مطروحه در جلسه، هر یک از اعضاء حاضر در جلسه به ترتیب و با نظر رئیس جلسه، نظرات خود را ابراز‌می‌دارند. ترتیب تکرار مطالب و اعلام کفایت مذاکرات به شرح مذکور در بند ۲ – ۸ و تبصره ۱ بند مزبور است.
تبصره – در صورت حصول اتفاق نظر، حسب مورد رئیس جلسه و یکی از اعضائی که طرف مقابل وی قرار دارد نسبت به تحریر نظر، اقدام و‌سوابق وسیله رئیس هیات برای اتخاذ تصمیم نهایی به نظر رئیس مجلس خواهد رسید.
ماده ۹
در موارد مذکور در تبصره ۴ و قسمت اخیر تبصره ۵ بند ۲ – ۸ این آئین‌نامه، دبیر هیات آراء مربوط را به عنوان رای مقدماتی هیات وسیله‌دورنگار به نماینده دولت ابلاغ می‌نماید، نماینده مزبور، حداکثر ظرف ۵ روز از تاریخ ابلاغ مزبور، فهرست رای یا آرائی را که قابل بررسی مجدد می‌داند،وسیله دورنگار به دفتر هیات اعلام و حداکثر تا دو هفته از تاریخ ابلاغ رای فرصت دارد در یکی از جلساتی که برای بررسی مجدد مصوبه یا مصوبات‌مورد نظر تعیین خواهد شد حضور یابد این قبیل جلسات با حضور حداقل پنج نفر از اعضاء هیات رسمیت خواهد داشت.
تبصره ۱ – در صورتی که نماینده دولت حضور نماینده یا نمایندگان ذیربط وزارتخانه‌ها، مؤسسات، شرکتها و نهادهای مربوطه را ضروری بداند‌حضور آنان در هیأت بلامانع است.
تبصره ۲ – چنانچه نماینده دولت مهلت دو هفته‌ای مزبور را کافی نداند می‌تواند قبل از انقضاء این مهلت درخواست خود در مورد تمدید حداکثر‌یک هفته مهلت دیگر را به دفتر هیات وسیله دورنگار اعلام نماید، مجرد این اعلام، موافقت با درخواست مزبور تلقی می‌شود.
تبصره ۳ – عدم ذکر هر یک از آراء ابلاغ شده مذکور رد این ماده در فهرست موضوع تبصره فوق و نیز حسب مورد عدم حضور نماینده دولت در‌هیات در مهلت ابتدایی یا مهلت تمدید شده، به منزله مخالف نبودن وی با هر یک از این دوگونه آراء است.
ماده ۱۰
با حضور نماینده دولت و عندالاقتضاء نماینده یا نمایندگان ذیربط در جلسه مقرر هر یک از ایشان نقطه نظر و استدلال خود را اظهار و در‌صورتی که هیچ یک از اعضاء هیات با نقطه نظر و استدلال مزبور، مخالفتی ابراز نکنند این امر به منزله عدول از نظر قبلی هیات تلقی و پس از ارائه‌سابقه وسیله رئیس هیات به رئیس مجلس، وفق نظر رئیس مجلس اقدام و در غیر این صورت به شرح ذیل عمل می‌شود.
۱ – ۱۰ – هر یک از اعضائی که با نقطه‌نظر و استدلال ابراز شده در جلسه مخالف بوده یا آن را برای عدم مغایرت مصوبه مورد نظر با قانون کافی‌ندانند نظر و استدلال خود را اظهار داشته و در صورت لزوم با نظر رئیس جلسه تا اعلام کفایت از طرف وی تبادل نظر به عمل خواهد آمد در پایان‌چنانچه “نماینده دولت” رای مورد نظر را تایید یا از مخالفت با آن صرفنظر کند قضیه مختومه تلقی و در غیر این صورت رئیس جلسه نسبت به”رای‌گیری” نهائی اقدام می‌نماید.
تبصره ۱ – در صورتی که رای قبلی هیات بدون لزوم انجام اصلاحاتی در آن عینا مورد تایید مجدد قرار گیرد نیازی به تحریر مجدد رای نیست و در‌صورتی که انجام اصلاحاتی در آن ضروری باشد رئیس جلسه رای اصلاحی را انشاء می‌نماید.
تبصره ۲ – در صورت حدوث اختلاف نظر نسبت به رای قبلی هیات، حسب مورد رای وسیله رئیس جلسه و یکی از اعضایی که با نظر وی موافق‌نیست انشاء خواهد شد.
تبصره ۳ – هر یک از آراء موضوع تبصره‌های فوق‌الذکر به وسیله رئیس هیات به نظر رئیس مجلس می‌رسد و نظر رئیس مجلس در مورد هر یک از‌آنها متبع است.
فصل پنجم اعلام مغایرت مصوبه و ابلاغ به مراجع ذیربط
ماده ۱۱
رای مربوط به مغایرت تمام یا قسمتی از مصوبه با قانون که به عنوان رئیس جمهوری از طرف رئیس مجلس امضاء می‌شود پس از ثبت و‌شماره‌گذاری در دفتر هیات به شرح ذیل ابلاغ می‌شود.
۱ – ۱۱ – ارسال نسخه اصلی رای به دبیرخانه مرکزی ریاست جمهوری برای آگاهی رئیس جمهوری و دستور اقدام لازم.
۲ – ۱۱ – ارسال یک نسخه از تصویر رای به وسیله دورنگار به دفتر هیات دولت. زمان ارسال این تصویر به دفتر مزبور، تاریخ ابلاغ رای به هیات‌وزیران محسوب و ملاک انجام تکلیف قانونی موضوع ماده واحده قانون نحوه اجرای اصل هشتاد و پنجم و یکصد و سی و هشتم قانون اساسی است(در صورت عدم اصلاح یا لغو مصوبه مورد نظر در مهلت قانونی هفت روزه که مستلزم ملغی‌الاثر بودن تمام یا قسمتی از مصوبه مزبور از انقضاء این‌مهلت است دفتر هیات دولت فورا مراتب را حسب مورد به مرجع یا مراجع اجرایی مربوطه برای توقف اجرا اعلام می‌نماید).
۳ – ۱۱ – ارسال یک نسخه از تصویر رای به وسیله دورنگار به دفتر معاون حقوقی و مجلس رئیس جمهوری برای آگاهی و پیگیری قضیه از‌جهت اصلاح یا لغو مصوبه و در صورت عدم اصلاح یا لغو مصوبه، اعلام فوری مراتب حسب مورد به مرجع یا مراجع اجرایی به شرح عبارت داخلی‌پرانتز بند فوق.
۴ – ۱۱ – ارسال یک نسخه از تصویر رای وسیله دورنگار حسب مورد، به سازمان برنامه و بودجه، خزانه‌داری کل، دیوان محاسبات کشور،وزارتخانه ذیربط و سایر مراجع اجرائی، حسب مورد به منظور اعمال نظارت یا انجام تکلیف قانونی.
فصل ششم پست‌های سازمانی مشاغل، شرایط احراز، حقوق و مزایا و زمان لازم‌الاجراء بودن این
آئین‌نامه
ماده ۱۲
مشاغل:
۱ – رئیس هیات
۲ – دبیر هیات
۳ – رئیس دفتر هیات
۴ – معاون دفتر
۵ – کارشناس ۴ نفر
۶ – متصدی شبکه رایانه‌ای یک نفر
۷ – بایگانی و ثبات یک نفر
۸ – خدمتگزار ۲ نفر
ماده ۱۳
شرایط احراز مشاغل از نظر تحصیلات و تجربه در مورد رئیس دفتر، معاون و کارشناسان دفتر هیات عبارتست از: دارا بودن دانشنامه لیسانس با ۹ سال سابقه خدمت یا فوق لیسانس با شش سال سابقه خدمت و یا دکتر با ۳ سال سابقه خدمت.
تبصره ۱ – کسانی که قبل از تصویب این آئین‌نامه به یکی از مشاغل مذکور منصوب شده‌اند از شرط سابقه خدمت و تجربه معافند.
تبصره ۲ – شاغلین این دفتر، از نظر استخدامی، ارتقاء گروه، حقوق، مزایا و سایر موارد، مشمول قوانین و مقررات جاری و مورد عمل مجلس‌شورای اسلامی می‌باشند.
ماده ۱۴
رئیس هیات در صورتی که شغل دولتی داشته باشد از نظر استخدامی با مشاور و رئیس دفتر ریاست مجلس هم‌طراز خواهد بود و اگر‌بازنشسته بوده، یا شغل دولتی نداشته باشد از حقوق و مزایای مشاور و رئیس دفتر ریاست مجلس استفاده خواهد کرد.
ماده ۱۵
دبیر هیات در صورتی که شغل دولتی داشته باشد از نظر استخدامی هم طراز معاون اول مشاور و رئیس دفتر ریاست مجلس شورای‌اسلامی خواهد بود و در صورتی که بازنشسته بوده یا کارمند دولت نباشد از حقوق و مزایای معاون اول مشاور و رئیس دفتر ریاست مجلس استفاده‌خواهد کرد.
ماده ۱۶
رئیس دفتر هیات و معاون وی به ترتیب با مدیر کل و معاون مدیر کل هم طراز خواهند بد.
ماده ۱۷
این آئین‌نامه از زمان لازم‌الاجراء شدن قانون الحاق ۵ تبصره به قانون نحوه اجرای اصل ۸۵ و ۱۳۸ قانون اساسی لازم‌الاجراء خواهد بود.
رئیس مجلس شورای اسلامی – علی‌اکبر ناطق نوری
