هیئت وزیران در جلسه مورخ ۵ /۷ /۱۳۸۵ بنا به پیشنهاد شماره ۹۴۳۰۹ /۱۰۱ مورخ ۲۶ /۵ /۱۳۸۴ سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و به استناد بند «الف» ماده (۲۶) قانون برگزاری مناقصات ـ مصوب ۱۳۸۳ ـ آیین نامه اجرایی بند یاد شده را به شرح ذیل تصویب نمود:
آیین نامه اجرایی بند «الف» ماده (۲۶) قانون برگزاری مناقصات مصوب ۱۳۸۵,۰۷,۰۵با اصلاحات و الحاقات بعدی
فصل اول – کلیات
ماده ۱ – هدف و کاربرد
الف – هدف: در اجرای بند «الف» ماده (۲۶) قانون برگزاری مناقصات که در این آیین نامه به اختصار قانون نامیده می شود، ضوابط، موازین و معیارهای تهیه فهرست مناقصه گران صلاحیت دار برای مناقصات محدود به منظور تحقق موارد زیر تعیین می شود:
۱- رعایت اصل رقابت بین تمام مناقصه گران صلاحیت دار و توانمند
۲- مشارکت مناقصه گزاران در فرایند ارزیابی صلاحیت
۳- تسریع در فرایند انتخاب مناقصه گران
ب – کاربرد: تمام دستگاههای موضوع بند «ب» ماده (۱) قانون باید مقررات این آیین نامه را در مناقصات محدود رعایت کنند.
ماده ۲– تعاریف
الف – در این تصویب نامه ، واژه ها و عبارتهای زیر به جای واژه ها و عبارتهای مشروح مربوط به کار می روند:
۱– قانون: قانون برگزاری مناقصات
۲– مناقصه گزار: دستگاههای موضوع بند «ب» ماده (۱) قانون
۳ – اسناد ارزیابی صلاحیت: کاربرگهایی که به منظور ارزیابی صلاحیت مناقصه گران به طور یکسان بین همه متقاضیان توزیع و اطلاعات مورد نیاز از آنها دریافت می شود.
۴ – آگهی ارزیابی: فراخوان برای ارزیابی صلاحیت متقاضیان، موضوع ماده (۵) این آیین نامه که در روزنامه های کثیرالانتشار منتشر می شود.
۵ – فهرست بلند: فهرست مناقصه گران صلاحیت دار که از بین متقاضیان بر اساس معیارهای از پیش تعیین شده، ارزیابی صلاحیت و معرفی می شوند.
۶ – سازمان: سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور.
۷ – دستگاه مرکزی: واحد مرکزی دستگاههای موضوع بند «ب» ماده (۱) قانون که طبق مقررات، وظیفه راهبری واحدهای تابع را بر عهده دارند. شناسایی واحدهای مرکزی بر عهده دستگاههای موضوع بند «ب» ماده (۱) قانون و با تأیید سازمان می باشد.
۸ – تأمین کالا: تأمین مصالح، تجهیزات، کالا و خدمات مرتبط که در قالب قرارداد خرید مشتمل بر یک یا چند مورد زیر باشد:
۸-۱- تولید یا عرضه
۸-۲- حمل
۸-۳- نصب
۸-۴- پشتیبانی
به شرط آنکه مجموع برآورد خدمات نصب و پشتیبانی کمتر از بیست و پنج درصد مبلغ برآوردی موضوع معامله باشد.
۹ – تأمین کننده: شخصی حقیقی یا حقوقی که برای تأمین کالا قبول تعهد کند.
۱۰ – بهره برداری: مجموعه فعالیتهایی که به منظور راهبری، تعمیر و نگهداری سامانه ها، ابنیه، تأسیسات، تجهیزات یا خدمات تکمیلی مرتبط انجام می شود.
ب – سایر اصطلاحاتی که در این آیین نامه به کار رفته است، به ترتیب بر اساس قانون برگزاری مناقصات، آیین نامه نظام مستند سازی و اطلاع رسانی مناقصات، آیین نامه ارزیابی کیفی مناقصه گران، قانون محاسبات عمومی کشور و سایر قوانین تعریف و تفسیر می شوند.
فصل دوم – ضوابط و مقررات
ماده ۳ – طبقه بندی فهرستهای بلند
الف – انواع فهرستهای بلند عبارتند از:
۱- فهرست سازمان
۲- فهرست دستگاههای مرکزی
۳- فهرست سازمانهای حرفه ای
ب – برای رشته ها و زمینه های تخصصی که از سوی سازمان تشخیص صلاحیت می شوند، فهرست دارندگان گواهینامه صلاحیت سازمان، مبنای تهیه فهرست بلند می باشد.
پ – برای رشته ها و زمینه های تخصصی نظیر تأمین کالا، پیمانکاری و بهره برداری تا زمانی که برای آن رشته ها فهرست واجدان صلاحیت از سوی سازمان منتشر نشده باشد، فهرست بلند از سوی دستگاه مرکزی یا به تشخیص وی توسط کمیته فنی – بازرگانی دستگاه مرکزی تهیه و منتشر می شود.
ت – به منظور تحقق اصل رقابت در تهیه فهرست مناقصه گران صلاحیت دار، ضمن رعایت لایحه قانونی راجع به منع مداخله وزراء و نمایندگان مجلسین و کارمندان دولت در معاملات دولتی و کشوری ـ مصوب ۱۳۳۷ ـ تمام اشخاص مذکور در فهرست بلند باید دارای شخصیت حقوقی مستقل نسبت به دستگاه مرکزی باشند.
تبصره ۱– شرکت های وابسته به دستگاه های اجرایی موضوع ماده (۲۹) قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران – مصوب ۱۳۹۵-، نهادهای نظامی و انتظامی، تعاونی های کارکنان یا صندوق های بازنشستگی و شرکت های زیر مجموعه آنها به عنوان پیمانکار، تأمین کننده یا مشاور مجاز به شرکت در مناقصه های محدود نیستند. منظور از شرکت های وابسته، شرکتی است که بیش از (۵۰ %) درصد سهام آنها متعلق به مناقصه گران فوق الذکر باشد.
تبصره ۲– تعاونیهای کارکنان و صندوقهای بازنشستگی نمی توانند با دستگاههای ذی ربط خود قرارداد منعقد کنند.
تبصره ۳(الحاقی ۱۹ˏ۱۲ˏ۱۳۸۶)– وزارت امورخارجه از شمول تبصره های (۱) و (۲) این بند مستثنی می باشد.
ث – تهیه فهرست بلند اشخاص حقیقی صلاحیت دار در رشته ها و زمینه های تخصصی مختلف بر عهده سازمانهای حرفه ای مربوط نظیر سازمانهای نظام مهندسی و کنترل ساختمان، نظام مهندسی کشاورزی، نظام مهندسی معدن و نظایر آن می باشد.
ج – فهرست بلند مناقصه گران صلاحیت دار در صورت عدم انتشار فهرست جدید، دو سال اعتبار دارد.
ماده ۴– مراحل تهیه فهرست بلند توسط دستگاههای مرکزی
مراحل تهیه و انتشار فهرست بلند دستگاه مرکزی به شرح زیر می باشد:
۱- تعیین اعضای کمیته فنی – بازرگانی دستگاه مرکزی
۲- انتشار آگهی ارزیابی صلاحیت
۳- تحویل اسناد ارزیابی صلاحیت به متقاضیان و دریافت پاسخ از آنها
۴- ارزیابی صلاحیت متقاضیان و تعیین امتیاز ارزیابی
۵- انتشار فهرست بلند (موضوع بند «۲» ماده «۹» این آیین نامه)
ماده ۵– آگهی ارزیابی صلاحیت
الف – دستگاه مرکزی برای تهیه فهرست بلند، باید آگهی ارزیابی صلاحیت را در پایگاه ملی اطلاع رسانی و دو تا سه نوبت حداقل در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار کشوری منتشر کند.
تبصره – دستگاه مرکزی می تواند علاوه بر موارد مذکور در بند فوق، از طریق سایر رسانه های گروهی و رسانه های ارتباط جمعی یا پایگاه های اطلاع رسانی، آگهی ارزیابی صلاحیت را منتشر کند.
ب – آگهی ارزیابی صلاحیت باید حداقل شامل موارد زیر باشد:
۱- نام و نشانی دستگاه مرکزی
۲- رشته یا زمینه تخصصی ارزیابی صلاحیت
۳- تاریخ، مهلت و نشانی دریافت و تحویل اسناد ارزیابی صلاحیت
۴- نحوه دریافت اسناد ارزیابی و هزینه آن در صورت لزوم
۵ ـ تاریخ اعلام نتایج ارزیابی کیفی
ماده ۶– اسناد ارزیابی صلاحیت
الف – اسناد ارزیابی صلاحیت باید حداقل حاوی موارد زیر باشد:
۱- نام و نشانی دستگاه مرکزی
۲- رشته و زمینه تخصصی برای ارزیابی صلاحیت
۳- مجوزها و گواهینامه های لازم، حسب مورد
۴- معیارهای ارزیابی
۵- اهمیت وزنی معیارهای ارزیابی در صورتی که ارزیابی صلاحیت به روش وزنی انجام شود
۶- مدارک و مستندهای لازم برای تعیین امتیازهای مربوط به هر یک از معیارها، حسب مورد
۷- روش محاسبه امتیازهای مربوط به هر یک از معیارها
۸- حداقل امتیاز قابل قبول برای هر پایه یا زمینه تخصصی
۹- محل، زمان و مهلت دریافت و تحویل اسناد
ب – در ارزیابی صلاحیت، مفاد و نحوه توزیع اسناد ارزیابی باید برای همه متقاضیان یکسان باشد و هر گونه تبعیض در توزیع اسناد و یا انجام فرایند ارزیابی موجب ابطال ارزیابی صلاحیت می شود.
پ – اگر ثابت شود که متقاضیان ارزیابی صلاحیت از مدارک جعلی یا اطلاعات خلاف واقع، تهدید، تطمیع، رشوه و نظایر آن استفاده کرده اند، علاوه بر مجازاتهای قانونی به مدت دو سال از ارزیابی صلاحیت محروم می شوند.
ماده ۷ – معیارهای ارزیابی صلاحیت
الف – دستگاههای مرکزی که ارزیابی صلاحیت تأمین کنندگان (ارزیابی کیفی به طور عام) را برای انواع کالاهای مختلف انجام می دهند، باید حداقل معیارهای زیر را منظورکنند:
۱- توان مالی
۲- ارزیابی مشتریان قبلی
۳- استانداردهای تولید
۴- نظام کیفیت و نحوه تضمین محصولات (گارانتی)
۵- ظرفیت تولید
۶ – کیفیت قطعات مصرفی و ارزیابی سازندگان مربوط
تبصره – محاسبه امتیاز ارزیابی صلاحیت تأمین کنندگان طبق فصل چهارم آیین نامه ارزیابی کیفی مناقصه گران انجام می شود.
ب – در امور پیمانکاری، بهره برداری و نگهداری، چنانچه در رشته مربوط تشخیص صلاحیت از سوی سازمان به عمل نیامده باشد، با رعایت ترتیبات مقرر در بند «پ» ماده (۳)، ارزیابی صلاحیت توسط دستگاه مرکزی و حداقل بر اساس معیارهای زیر انجام می شود:
۱- تجربه (سابقه اجرایی).
۲- حُسن سابقه در کارهای قبلی.
۳- توان تجهیزاتی.
۴- توان فنی و برنامه ریزی.
۵- دانش فنی در زمینه مطالعه و طراحی.
۶- تجربه در زمینه تأمین کالا.
۷ – کیفیت، نیروی انسانی بهره بردار.
تبصره – تعیین وزن معیارهای صلاحیت، روش محاسبه و نصاب امتیازها برای هر پایه، طبق فصل سوم آیین نامه ارزیابی کیفی مناقصه گران بر عهده کمیته فنی – بازرگانی دستگاه مرکزی است.
ماده ۸– ارزیابی و تعیین امتیاز صلاحیت
الف – استعلامهای ارزیابی باید توسط متقاضیان تکمیل و در موعد مقرر به دستگاه مرکزی تحویل شوند. رعایت مقررات زیر در تکمیل اسناد ارزیابی ضروری است:
۱- استعلامها باید توسط اشخاص مجاز امضاء و مهر شوند.
۲- حسب مورد، اطلاعات مربوط به گواهینامه های صلاحیت و رتبه بندی ارائه شود.
۳- اسناد و مدارک درخواست شده پیوست شود.
۴- اطلاعات صحیح و کامل باشد.
ب – امتیازدهی به متقاضیان از سوی دستگاه مرکزی یا به تشخیص وی توسط کمیته فنی – بازرگانی دستگاه مرکزی انجام می شود.
پ – روش ترجیحی در ارزیابی صلاحیت، روش وزنی می باشد. در این روش، مجموع ضریب وزنی معیارها معادل صد در صد می باشد و هر مناقصه گر در ازای هر معیار، امتیازی بین صفر تا صد کسب می نماید. امتیاز کل هر متقاضی، معادل مجموع حاصل ضرب امتیاز کسب شده برای هر معیار در ضریب وزنی مربوط می باشد.حداقل امتیاز قابل قبول (برای امتیاز کل یا برای هر معیار) و نحوه تعیین امتیاز باید در اسناد ارزیابی صلاحیت ذکر شود.
ماده ۹ – اطلاع رسانی فهرست بلند
الف – سازمان موظف است فهرست مناقصه گران تشخیص صلاحیت شده را به تفکیک رشته و پایه در پایگاه ملی اطلاع رسانی مناقصات منتشر کند.
ب – دستگاههای مرکزی باید ضوابط و روش ارزیابی صلاحیت و همچنین فهرست تأمین کنندگان و پیمانکاران بهره برداری صلاحیت دار را با ذکر رشته و زمینه تخصصی، امتیاز و پایه صلاحیت در پایگاه ملی اطلاع رسانی مناقصات منتشر کنند.
ماده ۱۰– ترجیح متقاضیان داخلی
الف – امتیاز ارزیابی صلاحیت متقاضیان خارجی با رعایت قانون حداکثر استفاده از توان فنی و مهندسی تولیدی و صنعتی و اجرایی کشور در اجرای پروژه ها و ایجاد تسهیلات به منظور صدور خدمات ـ مصوب ۱۳۷۵ـ به ترتیب زیر تنزیل می شود:
۱- امتیاز ارزیابی پیمانکاران خارجی همکار پیمانکاران داخلی به نسبت سهم همکاران داخلی آنها در عدد ۹ /۰ ضرب می شود.
۲- امتیاز ارزیابی تأمین کنندگان خارجی همکار تأمین کنندگان داخلی به نسبت سهم تأمین کنندگان داخلی آنها در عدد ۸۵ /۰ ضرب می شود.
ب – ترجیح مناقصه گران داخلی که بخشی از سهام یا سهم الشرکه آنها متعلق به اشخاص خارجی باشد، مشروط بر آن است که میزان سهم یا مشارکت سهامداران یا شرکای داخلی در سود و زیان مشخص و بیش از بیست و پنج درصد باشد.
ماده ۱۱– مقررات دعوت به مناقصه محدود
الف – قبل از برگزاری مناقصه محدود، اجرای تمهیدهای زیر ضروری است:
۱– تهیه گزارش توجیهی برگزاری مناقصه محدود (موضوع جزء «۲» بند «ب» ماده «۴» قانون)، نظیر دلایل فنی – بازرگانی، محدود بودن مناقصه گران صلاحیت دار یا شرایط اضطراری.
تبصره– گزارش یاد شده باید توسط واحد متقاضی معامله تهیه و توسط بالاترین مقام دستگاه مناقصه گزار تأیید شود.
۲ – مرجع صدور فهرست بلند مناقصه گران صلاحیت دار و نوع فهرست بلند باید مشخص شده باشد.
۳– گزارش یاد شده و فهرست بلند توسط بالاترین مقام دستگاه مناقصه گزار به تصویب رسیده باشد.
ب – حداقل تعداد مناقصه گران واجد شرایط (فهرست کوتاه) برای دعوت به مناقصه محدود به شرح زیر تعیین می شود:
۱- پنج مناقصه گر در کارهای پیمانکاری در صورت استفاده از فهرست بهای پایه
۲- سه مناقصه گر در سایر مناقصات
پ – در صورتی که تعداد مناقصه گران صلاحیتدار کمتر از تعداد مذکور در بند «ب» باشد، از همه اشخاص صلاحیت دار دعوت می شود.
ت – در صورتی که در فرایند ارزیابی صلاحیت مشخص شود که تنها یک متقاضی واجد صلاحیت در رشته یا زمینه تخصصی مورد نیاز وجود دارد، طبق جزء (۲) بند «ط» ماده (۲) قانون، تأمین کننده یاد شده انحصاری تلقی و معامله طبق بند «الف» ماده (۲۹) قانون انجام می شود.
ث ـ در صورتی که از فهرست بلند سازمان استفاده شده باشد، به منظور تهیه فهرست کوتاه باید از آیین نامه ارزیابی کیفی مناقصه گران استفاده شود.
ج – در صورتی که فهرست بلند را مرجعی به جز سازمان (دستگاههای مرکزی و سازمانهای حرفه ای) تهیه کرده باشند، فهرست تهیه شده همان فهرست کوتاه تلقی شده و نیازی به ارزیابی کیفی مجدد نمی باشد.
ماده ۱۲ – اجرای مقررات و استانداردها
الف – دستگاههای مناقصه گزار از تاریخ ابلاغ این آیین نامه، حداکثر شش ماه فرصت دارند تا کارهای در دست انجام را با مقررات جدید تطبیق دهند.
ب – در صورت ضرورت، سازمان باید دستورالعملها، استانداردها و راهنمای تهیه فهرست مناقصه گران صلاحیت دار برای مناقصات محدود را تهیه، به هنگام و در پایگاه ملی اطلاع رسانی مناقصات منتشر کند.
معاون اول رئیس جمهور – پرویز داودی
