قانون حمایت از هنرمندان، استادکاران و فعالان صنایع دستی مصوب ۱۳۹۶

قانون حمايت از هنرمندان، استادكاران و فعالان صنايع دستي

ماده ۱

 صنايع دستي ايران مجموعه‌ اي از صنايع هنري و سنتي است كه ضمن رعايت ضوابط شرعي و قانوني با محوريت خلاقيت، ذوق و زيبايي‌ شناسي با بهره‌ گيري از مواد اوليه قابل دسترس توليد مي‌ شود و فرآيند ساخت و توليد محصول به‌ صورت فردي يا گروهي، عمدتاً با دست و با كمك ابزار مورد نياز انجام مي ‌گيرد. رشته ‌هاي فرش دستباف و صنايع دستي از قبيل نساجي سنتي، بافته‌ هاي داري و غيرداري، پوشاك سنتي، كاشي سنتي، سفال و سراميك، صنايع دستي چرمي، هنرهاي سنتي وابسته به معماري، صنايع دستي فلزي، صنايع دستي چوبي و حصيري، صنايع دستي دريايي، صنايع دستي استخوان، رودوزي‌ هاي سنتي، آبگينه، صنايع دستي كاغذي، طراحي و نقاشي سنتي، سازهاي سنتي، ميناكاري و پيشه‌ هاي وابسته به گروههاي ياد شده مي‌ باشند.

تبصره ۱ عناوين صنايع دستي موضوع اين ماده با پيشنهاد سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري و تصويب هيأت وزيران در چهارچوب تعريف مذكور قابل افزايش مي ‌باشد.

تبصره ۲ تشخيص مصاديق صنايع دستي و اشخاص فعال در صنايع مذكور موضوع اين ماده كه فاقد بيمه تأمين اجتماعي مي ‌باشند جهت برخورداري از بيمه مذكور حسب مورد با سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري و وزارت صنعت، معدن و تجارت مي‌ باشد.

ماده ۲

دولت مكلف است در اجراي قانون بيمه اجتماعي قاليبافان، بافندگان فرش و شاغلان صنايع دستي شناسه‌ دار (كُددار) مصوب ۱۸ /۵ /۱۳۸۸ نسبت به بيمه ‌نمودن واجدين شرايط اين قانون اقدام نمايد.

تبصره 1 در اجراي اين قانون، عدم حضور در ساعت معين در محل كار نمي ‌تواند در خصوص فرش و قالي مبناي قطع بيمه قرار گيرد و ارزيابي توسط بازرسان سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري صرفاً بر اساس مساحت مذكور در ماده (2) قانون ياد شده انجام مي ‌گيرد.

تبصره ۲ دارندگان مجوز فعاليت موضوع قانون مذكور در صورت درخواست خودشان از كليه تعرفه ‌هاي بخش صنعت در مورد حاملهاي انرژي (آب، برق و گاز) و تسهيلات بانكي برخوردار مي ‌باشند.

ماده ۳

 سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري و وزارت صنعت، معدن و تجارت حسب مورد موظفند در راستاي اجراي اين قانون اقدامات زير را انجام دهند:

الف صدور مجوز تأسيس و پروانه توليد كارگاهي (انفرادي – گروهي)

ب صدور كارت شناسايي صنعتگر موضوع اين قانون

پ صدور مجوز فروشگاههاي ‌انحصاري هنرهاي سنتي و صنايع دستي ايران

ت صدور گواهي اصالت براي آثار صنايع دستي و هنرهاي سنتي

ث صدور مجوز تأسيس و بهره ‌برداري از خانه‌ هاي صنايع دستي و بازارچه‌ هاي صنايع دستي

تبصره خانه‌ هاي صنايع دستي به بناهاي واجد ارزش معماري يا تاريخي با مالكيت عمومي يا خصوصي گفته مي‌ شود كه قابليت بهره‌ برداري در امر توليد، فروش و مشاوره تخصصي در جهت توسعه و ارتقاي صنايع دستي را داشته و به‌ موجب مجوز سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري و وزارت صنعت، معدن و تجارت ايجاد مي ‌شود.

ج صدور مجوز برگزاري حراج آثار فاخر قابل فروش صنايع دستي و هنرهاي سنتي

چ صدور مجوز برگزاري نمايشگاههاي داخلي و بين‌ المللي در زمينه صنايع دستي و هنرهاي سنتي

ح درجه ‌بندي و صدور گواهي كيفيت به كارگاهها و فروشگاههاي صنايع دستي و هنرهاي سنتي

تبصره ۱ فعاليت‌ هاي احصاء‌ شده اين ماده به‌ جز موارد مربوط به فرش دستباف مشمول تبصره ماده (۲) قانون نظام صنفي مصوب ۱۲ /۶ /۱۳۹۲ بوده و با صدور پروانه فعاليت و بهره ‌برداري از سوي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري، نياز به أخذ مجدد مجوز يا پروانه كسب از وزارت صنعت، معدن و تجارت نمي ‌باشد.

تبصره ۲ طراحي، برنامه‌ ريزي، توسعه و نظارت بر كليه آموزش‌ هاي غيررسمي صنايع دستي و فرش دستباف كشور اعم از آموزش‌ هاي عمومي، تخصصي و مجازي با سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري و وزارت صنعت، معدن و تجارت مي ‌باشد. كليه اشخاص حقيقي و حقوقي فعال در امر آموزش صنايع دستي و فرش دستباف مكلفند سياست ‌هاي تعيين‌ شده سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري و وزارتخانه را در آموزش‌ هاي خود رعايت كنند.

ماده ۴

سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري و وزارت صنعت، معدن و تجارت مكلفند با هماهنگي مراجع ذي ‌صلاح اقدامات زير را به ‌عمل آورند:

الف اعمال نظارت و حمايت ‌هاي لازم در جهت بهبود كيفي محصولات صنايع دستي و فرش دستباف به ‌ويژه در حوزه صادرات

ب برنامه ‌ريزي، سياستگذاري و نظارت بر وضعيت كارگاههاي توليدي و آموزش صنايع دستي و فرش دستباف

پ پشتيباني از هنرمندان و صنعتگران و همكاري با مراجع ذي ‌صلاح براي تعيين و اعطاي درجه هنري به هنرمندان صنايع دستي و فرش دستباف در چهارچوب قوانين و مقررات مربوط

ت هماهنگي و برنامه ‌ريزي در مورد مالكيت‌ هاي معنوي و فكري صنايع دستي و فرش دستباف ايران (آثار و هنرمندان) در داخل و خارج از كشور

ث سازماندهي نظام اطلاع ‌رساني در زمينه صنايع دستي و فرش دستباف

ج همكاري با دستگاههاي ذي‌ ربط به ‌منظور تدوين سرفصل دروس هنرستان ‌ها، آموزشكده‌ ها و دانشكده‌ هاي صنايع دستي و فرش دستباف

چ هماهنگي و برنامه ‌ريزي جهت تأسيس نهادهاي غيردولتي براي كاهش تصدي دولت و ساماندهي فعاليت صنايع دستي و فرش دستباف در چهارچوب قوانين و مقررات مربوط

ح برنامه ‌ريزي، سياستگذاري و نظارت بر امر تأسيس شركتهاي نمايشگاهي تخصصي صنايع دستي و فرش دستباف توسط تعاوني‌ ها و بخش خصوصي

خ مشاركت در همايش ‌ها، سمينارهاي ملي و جشنواره‌ هاي صنايع دستي و فرش دستباف

د برنامه ‌ريزي، سياستگذاري و نظارت در امر معرفي صنايع دستي و فرش دستباف برگزيده در مراكز عمومي از طرق مناسب تبليغي و ترويجي

ذ برنامه ‌ريزي، سياستگذاري و نظارت بر شناسايي و گردآوري آثار با ارزش و برگزيده صنايع دستي و فرش دستباف دوران معاصر و نمايش آنها توسط دستگاههاي ذي ‌ربط

ر تدوين استانداردهاي لازم براي مواد اوليه و روشهاي توليد صنايع دستي و فرش دستباف براي پيشنهاد به سازمان ملي استاندارد ايران

ز تحقيق و بررسي مستمر جامعه آماري و جمع‌ آوري اطلاعات لازم از وضعيت صنايع دستي و فرش دستباف ايران و جهان به ‌منظور ارتقاي جايگاه صنايع دستي و فرش دستباف ايران

ژ اهتمام بر ارتقاي موقعيت ايران در نظام بازار صنايع دستي و فرش دستباف جهان در جهت رونق و افزايش صادرات

س بهره‌ گيري از سامانه ‌هاي پيشرفته بازرگاني به‌ منظور توسعه بازار فروش صنايع دستي و فرش دستباف ايران در كشورهاي هدف توسط بخش غيردولتي

ش كمك به ايجاد بازارچه‌ هاي صنايع دستي و فرش دستباف با بهره ‌گيري از ظرفيت ‌هاي بخشهاي خصوصي، تعاوني و نهادهاي عمومي غيردولتي

ماده 5

سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري مجاز است براي توليد و عرضه محصولات صنايع دستي و فرش دستباف و هنرهاي سنتي، املاك در اختيار از جمله فضاهاي مناسب در بناهاي تاريخي را به فعالان مرتبط با صنايع دستي و فرش دستباف با انعقاد قرارداد واگذار نمايد. عرضه محصولات غيرمصاديق ماده (1) اين قانون و توليدات خارجي در اين غرفه‌ ها ممنوع و موجب انفساخ قرارداد و ضبط اموال غيرمجاز و خارجي عرضه‌ شده مي‌ شود. سازمان حق مطالبه زيان وارده از محل وجه التزام موضوع قرارداد را خواهد داشت.

ماده ۶

دستگاههاي اجرائي موضوع ماده (۵) قانون مديريت خدمات كشوري مصوب ۸ /۷ /۱۳۸۶ مكلفند در برنامه‌ هاي تشويقي و اهداي جوايز غيرنقدي، با اولويت از توليدات صنايع دستي و فرش دستباف اصيل ايراني استفاده كنند.

ماده ۷

 بانك مركزي مكلف است از طريق بانكهاي عامل، بخشي از تسهيلات مسكن بانكها را با هماهنگي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري و وزارت صنعت، معدن و تجارت به امر تأمين مسكن هنرمندان و توليدكنندگان صنايع دستي و فرش دستباف اختصاص دهد.

ماده ۸

 به‌ منظور حمايت، توسعه و ترويج صنايع دستي و تشويق و تكريم هنرمندان، پيشكسوتان و فعالان بخش صنايع دستي و فرش دستباف، عنوان «صندوق احياء و بهره ‌برداري از اماكن تاريخي و فرهنگي» (موجود) به «صندوق توسعه صنايع دستي و فرش دستباف و احياء و بهره‌ برداري از اماكن تاريخي و فرهنگي» اصلاح مي ‌گردد. منابع صندوق از محل بخشي از تسهيلات صندوق كارآفريني اميد (مهر امام رضا (ع)) و كمكهاي بخش دولتي و غيردولتي و درآمدهاي حاصل از فعاليت ‌هاي صندوق پس از درج در بودجه سنواتي و گردش خزانه تأمين مي‌ شود. همچنين دولت (سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري) مي ‌تواند سي ‌درصد (۳۰%) از درآمدهاي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌ دستي و گردشگري را به جهت تقويت منابع اين صندوق اختصاص دهد. اساسنامه صندوق ظرف مدت شش‌ ماه پس از ابلاغ اين قانون با پيشنهاد مشترك سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري و وزارت صنعت، معدن و تجارت تهيه مي‌ شود و به تصويب هيأت وزيران مي ‌رسد.

ماده ۹

 دستگاههاي اجرائي موضوع ماده (۵) قانون مديريت خدمات كشوري و شهرداري‌ ها مكلفند در طراحي فضاهاي عمومي شهري از نمادهاي صنايع دستي و فرش دستباف و هنرهاي سنتي متناسب با معماري ايراني و اسلامي استفاده كنند.

ماده ۱۰

 صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران مكلف است در برنامه‌ هاي مختلف نسبت به صحنه‌ آرايي و مستندسازي و معرفي هنرمندان و آثار هنري صنايع دستي و فرش دستباف با مشاركت سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري و وزارتخانه ‌هاي «صنعت، معدن و تجارت»، «فرهنگ و ارشاد اسلامي» و «جهاد كشاورزي» اقدام نمايد.

ماده ۱۱

 دولت و دستگاههاي اجرائي ذي ‌ربط مكلفند به‌ منظور تشويق و حمايت از رشد و ترويج توليدات صنايع دستي و فرش دستباف و هنرهاي سنتي بومي و اصيل اقدامات ذيل را انجام دهند:

الف به‌ منظور تشويق و حمايت از رشد و ترويج توليدات صنايع دستي و فرش دستباف و هنرهاي سنتي بومي و اصيل، نسبت به اعمال محدوديت‌ هاي لازم براي واردات محصولات صنايع دستي و فرش دستباف از جمله وضع تعرفه مناسب اقدام كند.

ب سقف خروج ظروف ساخته ‌شده از نقره بدون نگين به ميزان پنج كيلوگرم و زيورآلات نقره و سنگهاي قيمتي و نيمه‌ قيمتي تا سه كيلوگرم براي هر نفر براي حضور در نمايشگاههاي بين ‌المللي خارجي از كشور با ارائه ضمانت‌ نامه‌ هاي بانكي و وثايق معتبر افزايش مي ‌يابد. سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري، بانك مركزي و گمرك جمهوري اسلامي ايران بر اجراي اين ماده نظارت مي ‌كنند. اقلام تاريخي و ميراث فرهنگي تابع قوانين و مقررات خاص خود مي ‌باشد.

پ از صادركنندگان صنايع دستي و فرش دستباف در مقابل آثار منفي ناشي از نوسانات قيمت ارز حمايت كند.

ت گمرك جمهوري اسلامي ايران با نظر سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري نسبت به ايجاد و احصاي شناسه (كد) تعرفه‌ هاي فرعي براي كليه محصولات صنايع دستي و فرش دستباف كشور اقدام نمايد.

ماده ۱۲

 دولت مي ‌تواند به ‌منظور كمك به ارتقاي تحصيلي هنرمندان و استادكاران صنايع دستي و فرش دستباف، كمك‌ هزينه تحصيلي تعيين و پرداخت كند.

ماده ۱۳

 حمايت‌ هاي موضوع اين قانون با هماهنگي وزارت صنعت، معدن و تجارت و ساير دستگاهها و تشكلهاي ذي ‌ربط در مورد قاليبافي و بافندگي فرش اجراء مي ‌شود.

ماده ۱۴

 تعيين نحوه صدور كليه مجوزهاي فعاليت صنايع دستي و فرش دستباف و همچنين هماهنگي، نظارت، بازرسي و رسيدگي به تخلفات واحدهاي ذي ‌ربط بر اساس آيين‌ نامه‌ اي است كه در چهارچوب قانون نظام صنفي توسط سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري و وزارت صنعت، معدن و تجارت ظرف مدت سه ‌ماه تهيه مي ‌شود و به تصويب هيأت وزيران مي ‌رسد.

ماده ۱۵

 آيين‌ نامه اجرائي اين قانون ظرف مدت شش ‌ماه پس از ابلاغ آن توسط سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري و وزارت صنعت، معدن و تجارت تهيه مي‌ شود و به تصويب هيأت وزيران مي ‌رسد.

قانون فوق مشتمل بر پانزده ماده و هفت تبصره در جلسه علني روز سه‌ شنبه مورخ بيست ‌و ششم دي‌ ماه يكهزار و سيصد و نود و شش مجلس شوراي اسلامي تصويب شد و در تاريخ ۱۸ /۱۱ /۱۳۹۶ به تأييد شوراي نگهبان رسيد.

علي لاريجاني