لایحه قانونی اساسنامه سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران
۱۳۵۹.۰۴.۲۱
مقدمه:
در نظام پویا که حرکتی را به نام جمهوری اسلامی به رهبری امام خمینی آغاز نموده و می‌رود تا روند تکاملی را بپیماید و لازم است که در تمام جوانب”اقتصادی، سیاسی، فرهنگی” به حد خودکفا برسد و از وابستگی‌هایی که امپریالیسم جهانی مخصوصاً در زمینه صنعتی ایجاد کرده رهایی یابد.
پس این جامعه نیاز به رشد و تربیت افراد متخصص در زمینه‌های مختلف دارد، لذا شایسته است از افراد مخترع و مبتکر و محقق که در زمینه‌های‌مختلف اختراعی یا ابتکاری را به وجود می‌آورند در این مجتمع فراهم آورده و طبق ضوابطی این اشخاص نتیجه زحمات خود را در اختیار نظام‌جمهوری اسلامی ایران قرار دهند.
ماده ۱ – تعریف:
سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران به تشکیلاتی گفته می‌شود که از افراد مخترع و مبتکر و محقق حمایت کرده و زمینه رشد و هماهنگی آنها را‌در مسائل علمی و صنعتی فراهم می‌کند.
تبصره: در هر ماده‌ای از این اساسنامه که کلمه سازمان آورده می‌شود، منظور سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران است.
ماده ۲ – هدف و وظایف:
الف: کشف، جذب و پروش استعدادها، در زمینه‌های علمی و صنعتی.
ب : تشویق و ترغیب مردم به مشارکت در شناساندن چهره‌های مبتکر و مخترع و مستعد
ج: به ایجاد هماهنگی بین مؤسسات تحقیقاتی و همکاری با مراکز صنعتی و اقتصادی کشور
د: بررسی و اظهار نظر در طرحهای ارائه شده و ارجاع طرحها و پیشنهادات مفید به سازمانهای ذیربط و پیگیری در جهت پیاده کردن آنها.
هـ : در صورت بودن امکانات در داخل سازمان برای پیاده کردن طرح و تولید آن، سازمان موظف است اقدام نمایند.
ماده ۳
سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی، سازمانی است عام‌المنفعه که دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی و اداری و استخدامی است که‌امور آن منحصراً طبق مقررات این اساسنامه آیین‌نامه‌های داخلی اداره خواهد شد.*
*>>پاورقی: این ماده به موجب لایحه قانونی اصلاح اساسنامه سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران مصوب ۵۹.۴.۲۴ مندرج در صفحه ۴۷۲این مجموعه اصلاح شده است.<<
ماده ۴
مقامات مسئول طبق وظائفی که دین مبین اسلام و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (اصل دوم بند ۶ و تبصره ب، اصل سوم بند ۴ و‌بند ۱۳) (۱) برای آنان تعیین کرده است، موظفند ترتیبی اتخاذ نمایند که این سازمان بتواند در راه هدفهای خود از امکانات موجود آنها استفاده نماید.
ماده ۵
مدت فعالیت سازمان از تاریخ تأسیس آن نامحدود است.
ماده ۶
تبعیت سازمان ایرانی است.
ماده ۷
سال مالی سازمان از اول فروردین ماه شروع و به آخر اسفند ماه ختم می‌شود و ترازنامه سالیانه تا آخر خرداد سال بعد به تأیید شورای‌سرپرستی سازمان می‌رسد.
پاورقی
پاورقی (۱): بند ۶ از اصل دوم: “کرامت و ارزش والای انسان و آزادی توأم با مسئولیت او در برابر خدا …”
تبصره ب: استفاده از علم و فنون و تجارب پیشرفته بشری و تلاش در پیشبرد آنها.
بند ۴ از اصل سوم: تقویت روح و بررسی و تتبع و ابتکار در تمام زمینه‌های علمی و فنی و فرهنگی و اسلامی از طریق تأسیس مراکز تحقیق و تشویق‌محققان.
بند ۱۳، اصل سوم: تأمین خودکفایی در علوم و فنون صنعت و کشاورزی و امور نظامی و مانند اینها.
تبصره: سال مالی اولین سال تأسیس، از تاریخ شروع فعالیت سازمان خواهد بود.
ماده ۸
بودجه سازمان تا هنگامی که از نظر اقتصادی به خودکفایی نرسیده از محل اعتبار مصرف دولت که از طریق سازمان برنامه و بودجه در اختیار‌شورای سرپرستی سازمان قرار می‌گیرد تأمین می‌شود.
تبصره: شورای سرپرستی سازمان می‌تواند برای نیل به اهداف سازمان که موضع ماده ۲ این اساسنامه می‌باشد، حساب جداگانه‌ای در بانکها افتتاح‌نموده و از کمکهای بلاعوض افراد و سازمانها بهره‌مند شود.
ماده ۹
درآمد حاصله از تولیدات، در صورت عدم نیاز سازمان به خزانه دولت واریز خواهد شد.
ماده ۱۰
تدوین، تکمیل و اصلاح آیین‌نامه‌ها و مقررات داخلی سازمان برای حسن جریان امور سازمان با پیشنهاد هیأت علمی و پس از تصویب‌شورای سرپرستی سازمان لازم‌الاجرا خواهد بود.
ماده ۱۱
هرگونه تغییری در موارد اساسنامه باید به پیشنهاد هیأت علمی، پس از تأیید هیأت اجرایی و شورای سرپرستی، برای تصویب نهایی به‌هیأت وزیران ارجاع شود.
ماده ۱۲
طرحها و ابتکارات و اکتشافات پس از ارائه به سازمان و تأیید هیأت علمی بخش مربوطه قابل اجرا خواهد بود.
ماده ۱۳
طرحها و ابتکارات و اکتشافات، در صورتی که در حد امکانات سازمان باشد قابل اجرا است در غیر این صورت برای به اجراء درآوردن آن‌به ارگانهای ذیربط داده خواهد شد.
ماده ۱۴
افراد محقق و مبتکر و مخترع در شروع کار تعهدی طبق ضوابط سازمان برای به ثمر رساندن طرح خود خواهند داد و سازمان در ضمن کار‌پیشرفت طرح را ارزیابی نموده و نسبت به ادامه آن اقدام می‌کند.
تبصره ۱: منظور از به ثمر رساندن طرح همان ایجاد مراکز تولید برای رفع نیازهای جامعه می‌باشد.
تبصره ۲: امتیاز، دخل، تصرف و نوع بهره‌برداری از ابتکار یا اختراع، تحت اختیار سازمان است محقق یا مخترع حقی نسبت به نوع چگونگی‌فروش و یا بهره‌برداری از آن را ندارد.
تبصره ۳: اختراع یا ابتکار به نام سازنده آن به ثبت خواهد رسید.
ماده ۱۵
سازمان موظف است نتیجه تحقیقات یا اختراع هر فرد را به صورت کتابی در سطح جهان به نام خود محقق یا مخترع منتشر نماید.
ماده ۱۶
افرادی که دارای اختراع یا ابتکار باشند طبق ماده واحده مصوبه ۵۸.۱۲.۲۴ شورای انقلاب و با توجه به آیین‌نامه‌های داخلی سازمان،زندگی آنها در حد یک زندگی متوسط تأمین خواهد شد.
تبصره: افرادی که زندگی آنها تأمین می‌شود، باید تمام وقت خود را صرف تحقیقی و مسائل پژوهشی نمایند.
ماده ۱۷
افراد مخترع و مبتکر و محقق که وجود آنها در سازمان لازم و مورد تأیید هیأت علمی و هیأت بخش مربوطه و شورای سرپرستی قرار گیرد،چنانچه خدمت زیر پرچم آنان فرا رسیده باشد و مایل باشند تعهدات خود را نسبت به سازمان به ثمر رسانند، از خدمت زیر پرچم معاف خواهند بود.
تبصره ۱: ماده فوق تنها در زمان صلح قابل اجراست.
تبصره ۲: تعهدات لازم طبق آیین‌نامه داخلی سازمان مشخص خواهد شد.
ماده ۱۸
کلیه وسائل آموزش و کمک آموزشی و تحقیقاتی مورد نیاز سازمان که از محل بودجه سازمان خریداری می‌شود از پرداخت عوارض و‌حقوق گمرکی و سود بازرگانی معاف می‌باشد.
ماده ۱۹
ارکان سازمان عبارتند از:
الف: شورای سرپرستی سازمان
ب: هیأت اجرایی سازمان
ج: هیأت علمی سازمان
د: هیأت علمی هر بخش
ماده ۲۰
اعضای شورای سرپرستی سازمان
الف: نماینده ریاست جمهوری که رییس هیأت اجرایی و شورای سرپرستی سازمان را به عهده دارد.
ب: ۵ نفر از منتخبین هیأت علمی سازمان.
ج: یک نفر از امور اداری و مالی به انتخاب رییس سازمان.
تبصره ۱: نماینده ریاست جمهوری باید دارای معلومات علمی و صنعتی که دارای تحقیق و پژوهش است انتخاب شود.
تبصره ۲: هیأت علمی تشکیل شده از شوراهای علمی هر بخش که از بین خود ۵ نفر را انتخاب می‌نمایند.
ماده ۲۱
نماینده ریاست جمهوری به مدت ۲ سال ریاست هیأت اجرایی و شورای سرپرستی را به عهده خواهد داشت و در صورت موافقت هیأت‌علمی و شورای علمی هر بخش این مدت تمدید خواهد شد.
ماده ۲۲
تعداد اعضای شورای سرپرستی هفت نفر است که در هنگام تشکیل جلسه حضور حداقل پنج نفر ضروری است.
ماده ۲۳
هر دو سال یک بار، انتخابات برای تعیین شوراهای علمی هر بخش و هیأت علمی صورت می‌گیرد.
ماده ۲۴
از وظایف شورای سرپرستی سازمان:
۱ – بررسی، تعیین خط مشی و برنامه‌ها و طرحهای سازنده و نظارت در پیشرفت امور
سازمان.
۲ – تعیین و تنظیم برنامه و بودجه سالانه سازمان
۳ – بررسی، اصلاح و تصویب آیین‌نامه‌های داخلی سازمان بر اساس هدف و وظایف آن.
۴ – پیشنهاد اصلاحات لازم در اساسنامه سازمان به مجلس شورای اسلامی.
۵ – تجهیز منابع و تأمین اعتبارات لازم برای اجرای طرحهای سازمان
۶ – تشکیل جلسه حداقل ۱۵ روز یک بار
۷ – نظارت بر چگونگی انجام طرحها.
ماده ۲۴
اعضای هیأت اجرایی سازمان:
۱ـ رییس هیأت اجرایی سازمان که با انتخاب ریاست جمهوری است.
۲ـ معاونین علمی و اداری هیأت اجرایی که از افراد متخصص و مؤمن به جمهوری اسلامی ایران می‌باشد.
تبصره ۱: تعیین تعداد معاونین علمی و اداری به تشخیص رییس هیأت اجرایی خواهد بود.
ماده ۲۶
رییس هیأت اجرایی و اعضای شورای سرپرستی و معاونین علمی و اداری هیأت اجرایی باید دارای شرایط زیر باشند:
۱ـ مؤمن به جمهوری اسلامی ایران
۲ـ دارای مدارج عالی در رشته‌های علمی و فنی
۳ـ دارای تجربه و بصیرت بوده و به مسائل تحقیقی و پژوهشی آشنایی کامل داشته باشند.
۴ـ دارای حسن شهرت و فضیلت اخلاقی باشند.
۵ – حداکثر سن این اعضاء متجاوز از ۳۵ سال نباشد.*
*>>پاورقی: به موجب لایحه قانونی اصلاح اساسنامه سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران مصوب ۵۹.۴.۲۴ مندرج در صفحه ۴۷۲ این‌مجموعه بند ۵ حذف شده است.<<
ماده ۲۷
رییس هیأت اجرایی نمایندگی سازمان را در کلیه مراجع قضایی و غیر قضایی و یا در مقابل اشخاص حقیقی و حقوقی عهده‌دار است.
ماده ۲۸
رییس هیأت اجرایی سازمان نباید هیچ شغلی یا سمتی در سازمانها و شرکت‌های خصوصی داشته باشد.
ماده ۲۹
وظایف هیأت اجرایی سازمان:
۱ – اداره کلیه امور سازمان طبق آیین‌نامه‌های و مصوبات اساسنامه.
۲ – تهیه و پیشنهاد طرحها و برنامه‌های لازم به شورای سرپرستی سازمان
۳ – برنامه‌ریزی برای اجرای طرحهای مصوب شورای سرپرستی سازمان
۴ – عقد قرارداد و معاملات طبق آیین‌نامه‌های داخلی.
۵ – برپایی کنفرانس‌ها و سمینارهای علمی و صنعتی به پیشنهاد هیأت علمی هر بخش
۶ – ایجاد و شرکت در نمایشگاه‌های علمی و صنعتی در ایران و خارج از کشور برای تشویق و ترغیب افراز و نمایش سیاسی این گونه نمایشگاه‌ها.
ماده ۳۰
وظایف رییس هیأت اجرایی سازمان پژوهش.
۱ – ایجاد هماهنگی در برنامه‌های سازمان
۲ – امضاء چکها و اوراق مالی و اسناد و نامه‌هایی که جنبه مأموریت دارد.
تبصره ۱: با غیبت رییس هیأت اجرایی، وظایف مشارالیه با تفویض اختیارات به عهده
معاون مربوطه خواهد بود.
تبصره ۲: چکها و اسناد مالی علاوه بر امضاء رییس هیأت اجرایی باید دارای امضای
مسئول امور مالی نیز باشد.
ماده ۳۱
هیأت علمی سازمان متشکل است از افراد منتخب هیأت‌های علمی هر بخش مختلف سازمان
ماده ۳۲
وظایف هیأت علمی سازمان:
۱ – تحقیق و پیگیری مسائل علمی سازمان
۲ – تأیید سفرهای علمی مورد نیاز سازمان
۳ – تأیید خرید وسائل آزمایشگاهی و صنعتی مورد لزوم سازمان.
۴ – تشکیل جلسات هفتگی برای تبادل نظر فکری و ایجاد هماهنگی بین بخشهای علمی و رفع نارسایی‌ها.
ماده ۳۳
اعضای هیأت علمی هر بخش از افراد متخصص و کاردان و با تجربه و مؤمن به جمهوری اسلامی که تعداد آنها ۵ نفر می‌باشد متشکل‌است.
ماده ۳۴
وظایف هیأت علمی هر بخش:
۱ – بررسی و تأیید و تصویب طرحها و پروژه‌های علمی و صنعتی
۲ – تأیید صلاحیت افراد محقق، مبتکر، مخترع و مستعد برای واگذاری امکانات به آنها.
۳ – بررسی نیازهای علمی و صنعتی بخش مربوطه سازمان و تهیه آنها توسط هیأت اجرایی.
۴ – تحقیق و کاوش در زمینه‌های علمی و صنعتی.
۵ – تعاون و همکاری با افراد محقق و مبتکر تجربی و سنتی.
۶ – ایجاد ارتباط و هماهنگی بین مراکز علمی و صنعتی داخلی و خارجی.
۷ – تنظیم برنامه‌های آموزشی و تشویق افراد مستعد از طریق رسانه‌های گروهی.
۸ – انتشار یک بولتن که گزارشی از فعالیت‌های علمی و صنعتی در این سازمان است و گزارشی از پیشرفت علم و صنعت در داخل و خارج از کشور.
تبصره: ایجاد ارتباط هماهنگی با مراکز خارجی باید به تأیید شورای سرپرستی وزیر نظر هیأت اجرایی و طبق مواد اساسنامه و آیین‌نامه‌های داخلی‌سازمان باشد.
ماده ۳۵
در صورت عدم وجود بانک اطلاعاتی در ایران، ایجاد این مراکز به عهده این سازمان می‌باشد.
