هيأت وزيران در جلسه مورخ 12 /10 /1369 بنا به پيشنهاد وزارت كار و امور اجتماعي و سازمان تأمين اجتماعي و به استناد ماده (14) قانون بيمه بيكاري مصوب 26 /6 /1369 آئيننامه اجرائي قانون مزبور را به شرح زير تصويب نمود:
آئيننامه اجرائي قانون بيمه بيكاري مصوب 1369,10,12با اصلاحات و الحاقات بعدي
ماده 1
قانون بيمه بيكاري مصوب 26 /6 /1369 در اين آئيننامه اختصاراً قانون ناميده مي شود.
ماده 2
كليه مديران و كارفرمايان كارگاهها، مؤسسات توليدي (صنعتي و كشاورزي)، خدمات فني و خدماتي داراي كاركنان مشمول قانون تأمين اجتماعي كه تابع قوانين كار يا كار كشاورزي هستند موظف به اجراي مقررات اين آئيننامه مي باشند.
ماده 3
بيكار از نظر اين آئيننامه بيمه شده ايست كه بدون ميل و اراده بيكار شده و آماده كار باشد. تشخيص بيكاري بدون ميل و اراده و تاريخ وقوع بيكاري بعهده واحد كار و امور اجتماعي محل است.
ماده 4
هرگونه تغيير يا بازسازي خط توليد، جابجائي كارگاه و ماشين آلات بمنظور كاهش وابستگي و بهينه كردن توليد كه در راستاي سياستهاي اقتصادي و اجتماعي دولت صورت گيرد تغيير ساختار اقتصادي تلقي مي گردد و تصميم گيري در مورد كاركنان اين قبيل كارگاهها كه موقتاً بيكار شناخته شده و در چارچوب بند «الف» ماده (7) قانون از مقرري بيمه بيكاري استفاده خواهند نمود، بعهده شوراي عالي كار مي باشد.
تبصره 1 – مديران و كارفرمايان كارگاههاي موضوع اين ماده موظفند طرح تغيير ساختار اقتصادي واحد خود را كه به تصويب وزارتخانه ذيربط (واحدهاي تابعه در استانها) رسيده است، همراه با تقاضاي كتبي، تعهدات لازم و فهرست اسامي كاركنان مشمول طرح كه موقتاً بيكار خواهند شد با ذكر مدت زمان استفاده از مقرري بيمه بيكاري به واحد كار و امور اجتماعي محل تسليم نمايند و پس از تأييد طرح توسط شوراي عالي كار نسبت به اجراي آن اقدام كنند.
تبصره 2 – واحدهاي كار و امور اجتماعي مكلفند حداكثر ظرف (15) روز پس از دريافت طرح و تقاضاي كتبي، مدارك مربوط را همراه با گزارش بازرسي كار جهت اتخاذ تصميم به شوراي عالي كار ارسال نمايند.
شوراي عالي كار ظرف يكماه پس از دريافت مدارك مربوط تصميم خود را اعلام خواهد نمود.
ماده 5
كليه مديران و كارفرمايان و مجريان پروژه ها مكلفند حق بيمه بيكاري مشمولين قانون را به ترتيب مذكور در قانون تأمين اجتماعي، از تاريخ 6 /5 /1369 به شعب مربوط سازمان تامين اجتماعي پرداخت نمايند.
تبصره 1 – مبناي پرداخت حق بيمه بيكاري، مزد بيمه شده مي باشد.
تبصره 2 – سازمان تأمين اجتماعي مكلف است با دريافت حق بيمه بيكاري طبق ضوابط قانون تأمين اجتماعي به بيمه شدگاني كه با توجه به مقررات اين آئيننامه بيكار شناخته شده و از طريق واحدهاي كار و امور اجتماعي معرفي مي شوند، مقرري بيمه بيكاري پرداخت نمايد.
ماده 6
بيمه شدگاني كه بعلت بروز حوادث قهريه و غيرمترقبه از قبيل سيل، زلزله، جنگ، آتش سوزي و….. بيكار مي شوند، در صورتيكه سابقه پرداخت حق بيمه آنان كمتر از (6) ماه باشد، مطابق با مشموليني كه داراي (6) ماه سابقه پرداخت حق بيمه مي باشند از مقرري بيمه بيكاري استفاده خواهند نمود.
ماده 7
بيمه شده بيكار موظف است ظرف (30) روز از تاريخ بيكاري فرم تقاضاي استفاده از مقرري بيمه بيكاري را تكميل و به واحد كار و امور اجتماعي محل ارائه نمايد.
تبصره 1 – چنانچه بيمه شده بيكار در فاصله زماني (30) روز بعد از بيكاري امكان مراجعه و يا اعلام بيكاري به واحد كار و امور اجتماعي و ارائه يا ارسال تقاضاي استفاده از مقرري بيمه بيكاري را پيدا نكند تا (3) ماه از تاريخ وقوع بيكاري فرصت دارد مدارك خود را مبني بر عذر موجه، همراه با تقاضاي كتبي به واحد كار و امور اجتماعي محل بمنظور طرح در هيأت حل اختلاف ارائه نمايد. در صورتيكه هيأت حل اختلاف استان مربوط عذر متقاضي را موجه تشخيص دهد مراتب را اعلام خواهد نمود.
تبصره 2 – بيمه شده بيكار از تاريخ ارائه تقاضاي استفاده از مقرري بيمه بيكاري آمادگي خود را براي اشتغال بكار تخصصي و يا مشابه آن اعلام نموده است و موظف است در فاصله زمانهاي معيني كه توسط واحد كار و امور اجتماعي تعيين مي گردد در اداره كار و امور اجتماعي محل حضور يافته و دفاتر مربوط را امضاء نمايد.
ماده 8
واحدهاي كار و امور اجتماعي موظفند حداكثر ظرف (30) روز پس از اخذ مدارك تكميل شده (موضوع ماده 7 اين آئيننامه)، نسبت به غيرارادي بودن بيكاري متقاضي اظهارنظر نموده و در صورت تأييد، وي را كتباً به سازمان تأمين اجتماعي معرفي نمايند. واحدهاي اجرائي سازمان تأمين اجتماعي مكلفند ظرف (10) روز پس از ثبت معرفي نامه فرد بيكار، نسبت به احراز شرايط مندرج در بند «الف» ماده (6) قانون اظهارنظر و متعافب آن مقرري بيمه بيكاري وي را برقرار نمايند.
ماده 9
بيكاراني كه در زمان دريافت مقرري بيمه بيكاري با معرفي واحدهاي كار و امور اجتماعي به شغل يا مشاغلي گمارده شوند كه ميزان حقوق و مزاياي آنان كمتر از ميزان مقرري بيمه بيكاري باشد، مابه التفاوت حقوق و مزاياي دريافتي تا ميزان مقرري بيمه بيكاري متعلقه توسط سازمان تأمين اجتماعي به آنان پرداخت خواهد شد. در اينگونه موارد اشتغال بيمه شده بيكار و ميزان حقوق و مزاياي وي توسط واحد كار و امور اجتماعي محل به شعبه تأمين اجتماعي پرداخت كننده مقرري بيمه بيكاري، اعلام خواهد شد.
ماده 10
پرداخت مقرري بيمه بيكاري به مقرري بگيران داراي (55) سال سن و بيشتر در صورت عدم امكان اشتغال بكار آنان، بدون رعايت بند «الف» ماده (7) قانون تا رسيدن به سن بازنشستگي موضوع ماده (76) قانون تأمين اجتماعي ادامه مي يابد.
ماده 11
مقرري بيمه شدگاني كه در حين استفاده از مقرري بيمه بيكاري به خدمت وظيفه عمومي اعزام ميگردند در صورتيكه متأهل نباشند قطع مي گردد و پس از پايان خدمت وظيفه عمومي در صورت عدم اشتغال، با معرفي واحد كار و امور اجتماعي مجدداً نسبت به باقيمانده مدت استحقاقي، مقرري آنان برقرار خواهد شد.
ماده 12
در مورد كارگراني كه در حين استفاده از مقرري بيمه بيكاري بر اساس حكم صادر شده از سوي مراجع ذيصلاح بازداشت يا زنداني مي گردند در صورت صدور رأي مراجع مذكور مبني بر مجرميت آنان، مشروط بر آنكه متأهل نباشند پرداخت مقرري بيمه بيكاري متوقف مي گردد و پس از گذراندن دوره محكوميت بشرط عدم اشتغال، با معرفي واحد كار و امور اجتماعي مجدداً برقرار خواهد شد.
ماده 13
چنانچه دريافت كننده مقرري بيمه بيكاري حائز شرايط استفاده از مستمريهاي بازنشستگي و يا از كار افتادگي كلي گردد مقرري بيمه بيكاري وي قطع و مستمريهاي مذكور طبق قانون تأمين اجتماعي برقرار مي گردد.
تبصره – ملاك انجام حمايتهاي موضوع قانون تأمين اجتماعي در ايام دريافت مقرري بيمه بيكاري حقوق و مزاياي مبناي كسر حق بيمه زمان اشتغال بيمه شده بيكار خواهد بود.
ماده 14
در صورتيكه در طول مدت دريافت مقرري بيمه بيكاري در تعداد افراد تحت تكفل بيمه شده تغييراتي حاصل شود، ميزان مقرري وي طبق مقررات بند «ب» ماده (7) قانون محاسبه و پرداخت خواهد شد.
بيمه شده مكلف است تغييرات تعداد عائله خود را با ارائه مدارك مثبته به شعبه پرداخت كننده مقرري و واحد كار و امور اجتماعي محل اطلاع دهد.
تبصره – احراز كفالت خواهر و برادر بيمه شده بيكار بعهده وزارت كار و امور اجتماعي خواهد بود.
ماده 15
دريافت كننده مقرري بيمه بيكاري در صورت اشتغال مجدد مكلف است حداكثر ظرف (15) روز از تاريخ اشتغال مراتب را به واحد كار و امور اجتماعي و شعبه پرداخت كننده مقرري كتباً اعلام نمايد.
ماده 16
واحدهاي كار و امور اجتماعي مكلفند مشخصات مقرري بگيراني را كه بدون عذر موجه از شركت در دوره هاي كارآموزي يا سوادآموزي و يا قبول شغل تخصصي يا شغل مشابه پيشنهادي خودداري مي نمايند با ذكر تاريخ امتناع، به سازمان تأمين اجتماعي اعلام نمايند.
سازمان تأمين اجتماعي موظف است مقرري بيمه بيكاري اين قبيل افراد را از تاريخ امتناع، قطع نمايد.
ماده 17
واحد كار و امور اجتماعي محل مكلف است در صورت اطلاع از اشتغال بكار بيمه شده كه مقرري بيمه بيكاري دريافت مي نمايد، فوراً بررسي نموده و پس از احراز اشتغال بكار مقرري بگير مراتب را به شعبه پرداخت كننده مقرري جهت قطع مقرري، اعلام نمايد.
چنانچه سازمان تأمين اجتماعي نيز بنحوي از انحاء از اشتغال بكار مقرري بگير مطلع گردد، لازم است ضمن قطع مقرري بيمه شده مراتب را به واحد كار و امور اجتماعي محل اعلام نمايد.
تبصره – در صورت اعتراض كارگر نسبت به قطع مقرري توسط سازمان تأمين اجتماعي، واحد كار و امور اجتماعي مكلف است مراتب را بررسي و اعلام نظر نمايد. نظر واحد كار و امور اجتماعي قطعي و لازم الاجراء است.
ماده 18
مقرري بيمه بيكاري بيمه شدگاني كه با دريافت مزد ايام بلاتكليفي به كار اعاده مي گردند قطع مي شود و اين قبيل افراد مكلفند مقرري دريافتي در دوران مزبور را طبق اعلام سازمان تأمين اجتماعي مسترد نمايند. مديران و كارفرمايان بيمه شدگان موضوع اين ماده و واحدهاي كار و امور اجتماعي مكلفند مراتب اعاده بكار مقرري بگير را كتباً به شعبه پرداخت كننده مقرري اطلاع دهند.
تبصره – مديران و كارفرمايان بيمه شدگان موضوع اين ماده مكلفند حق بيمه هاي موضوع ماده (28) قانون تأمين اجتماعي و ماده (5) قانون بيمه بيكاري، مربوط به ايام بلاتكليفي را طبق ضوابط مقرر به سازمان تأمين اجتماعي پرداخت نمايند.
ماده 19
در موارديكه بيمه شده بيكار تحت هر عنوان من غير حق مبالغي را از صندوق بيمه بيكاري دريافت نموده باشد، ملزم به بازپرداخت وجوه دريافتي مذكور خواهد بود.
سازمان تأمين اجتماعي با استفاده از اختيارات اجرائي ناشي از قانون تأمين اجتماعي نسبت به وصول وجوه موضوع اين ماده اقدام مي نمايد.
ماده 20
در اجراي ماده (9) قانون كليه مديران و كارفرمايان موظفند فرصتهاي اشتغال واحد خود را با هماهنگي شوراهاي اسلامي كار يا نمايندگان كارگران به مراكز خدمات اشتغال محل اعلام نمايند.
تبصره – مراكز خدمات اشتغال مكلفند ظرف (30) روز نسبت به تأمين و معرفي نيروي كار مورد نياز كه از طرف مديران و كارفرمايان به آنان اعلام مي شود اقدام نمايند و در غير اينصورت مراتب عدم امكان تأمين نيروي مذكور را كتباً به واحد درخواست كننده اطلاع دهند.
ماده 21
كليه وزارتخانه ها و سازمانهاي دولتي كه به نحوي از انحاء پروانه كسب كار و موافقت اصولي و اجازه تأسيس واحدهاي توليدي و صنعتي و كشاورزي و خدمات فني را صادر مي نمايند موظفند بيمه شدگاني را كه مقرري بيمه بيكاري دريافت مي نمايند بر اساس معرفي واحدهاي كار و امور اجتماعي جهت اخذ مجوزهاي كسب و كار و موافقت اصولي، در اولويت قرار دهند.
تبصره – مقرري بيمه شدگان بيكاري كه با استفاده از مزاياي قانون بيمه بيكاري و اين آئيننامه موفق به اخذ پروانه كسب و كار و يا موافقت اصولي مي شوند از تاريخ آغاز بهره برداري و كسب و كار طبق اعلام وزارت كار و امور اجتماعي قطع مي گردد.
ماده 22
آندسته از بيمه شدگاني كه تاريخ وقوع بيكاري آنان قبل از تاريخ 6 /5 /1369 باشد از هر حيث مشمول قانون و مقررات و دستورالعملهاي مربوط به قانون دوره آزمايشي بيمه بيكاري خواهند بود.
ماده 23 (اصلاحي 18ˏ02ˏ1398)
در اجراي ماده (12) قانون، اعتبار لازم جهت هزينه هاي اداري و پرسنلي وزارت كار و امور اجتماعي و سازمان تأمين اجتماعي در اجراي قانون بيمه بيكاري و اين آئيننامه از محل درآمدهاي ناشي از قانون بيمه بيكاري تعيين مي گردد و به مصرف مي رسد.
تبصره (الحاقي 18ˏ02ˏ1398)– هزينه هاي خريد خدمات اداري از بخش خصوصي در اجراي قانون بيمه بيكاري و اين آيين نامه توأم با كاهش متناسب در هزينه هاي پرسنلي و اصلاح ساختار دو دستگاه مذكور، از محل اعتبار اين ماده تأمين مي شود.
ماده 24
مقررات اين آئيننامه از تاريخ اتمام دوره قانون آزمايشي بيمه بيكاري (6 /5 /1369) لازم الاجراء است.
معاون اول رئيس جمهور – حسن حبيبي
