هیأت وزیران در جلسه مورخ 27 /1 /1382 بنا به پیشنهاد شماره 29 /82 /330 مورخ 28 /2 /1379 بنیاد شهید انقلاب اسلامی، ستاد كل نیروهای مسلح و وزارت اطلاعات و به استناد ماده (4) قانون اساسنامه بنیاد شهید انقلاب اسلامی ـ مصوب 1377ـ آییننامه تعیین مصادیق عملی شهید و خانوادههای شاهد را به شرح زیر تصویب نمود:
آییننامه تعیین مصادیق عملی شهید و خانوادههای شاهد مصوب 1382,01,27
ماده 1
در این آییننامه عبارات زیر در معانی مشروح مربوط بكار میروند:
1ـ بنیاد شهید:بنیاد شهید انقلاب اسلامی
2 ـ شهید:كسی است كه جان خود را در راه اهداف والای اسلام و انقلاب اسلامی و حفظ دستاوردهای آن و دفاع از كیان نظام جمهوری اسلامی ایران در مقابل تهدیدات و تجاوزات دشمن و عوامل ضد انقلاب واشرار نثار مینماید.
3ـ در حكم شهید: افراد موضوع ماده (3) این آییننامه هستند كه از نظر برخورداری از خدمات مربوط در اولویت دوم قرار میگیرند.
4ـ مأموریت: كلیه وظایفی است كه تحت همین عنوان از طرف مسؤولان مربوط به صورت كتبی به كاركنان نیروهای مسلح و وزارت اطلاعات اعم از انفرادی و دسته جمعی واگذار میشود.
ماده 2ـ
افرادی كه مشمول هر یك از بندهای زیر شده یا میشوند شهید تلقی میشوند:
1ـ رزمندگانی كه در زمان جنگ در مناطق عملیاتی توسط دشمن كشته میشوند.
2 ـ رزمندگانی كه در خط مقدم نبرد با دشمنان خارجی فوت میكنند.
3 ـ افرادی كه به دست دشمنان نظام كشته یا ترور میشوند.
4 ـ كاركنان نیروهای مسلح و وزارت اطلاعات كه در حال شركت در مأموریت مبارزه با اشرار، قاچاقچیان، سارقان مسلح و اعضای گروههای ضد انقلاب توسط آنها كشته میشوند.
5ـ كاركنان نیروهای مسلح و وزارت اطلاعات كه در هرگونه مأموریت شناسایی رزمی یا ویژه و عملیات جنگی یا بر اثر كمین توسط دشمن یا ضدانقلاب كشته میشوند.
تبصره ـ تشخیص مأموریتهای موضوع این بند برای عملیاتهای اطلاعاتی و امنیتی كشور، وزارت اطلاعات و برای مأموریتهای اطلاعاتی، عملیاتی و امنیتی خاص نیروهای مسلح برعهده ستاد كل نیروهای مسلح است.
6 ـ كاركنان وزارت اطلاعات و نیروهای مسلح كه به سبب عضویت در آنها توسط دشمنان نظام كشته میشوند اعم از آن كه در ایام خدمت یا غیرخدمت باشند.
7 ـ كاركنان نیروهای مسلح كه حین انجام وظیفه، در حملات زمینی، هوایی یا دریایی دشمن كشته میشوند.
8 ـ افرادی كه حین مأموریت در زمان جنگ در حملات زمینی،هوایی یا دریایی دشمن كشته میشوند.
9 ـ محافظان شخصیتها و اماكن و اعضای گارد امنیت پرواز كه در حال مأموریت توسط ضد انقلاب كشته میشوند.
10 ـ كاركنان نیروی مقاومت بسیج و نیروی انتظامیكه براساس قانون حمایت قضایی از بسیج ـ مصوب 1371ـ هنگام برخورد با جرایم مشهود در حین انجام وظیفه كشته میشوند.
11ـ افرادی كه به تشخیص دادگاه صلاحیتدار در حال انجام فریضه امر به معروف و نهی از منكر توسط مرتكبان جرایم مشهود كشته میشوند.
12 ـ كاركنان وزارت اطلاعات و نیروهای مسلح كه در حین اسارت دشمن یا در گروگان ضدانقلاب، مخالفان نظام،اشرار، سارقان مسلح، قاچاقچیان یا سایر تبهكاران تحت تعقیب كشته میشوند .
13ـ افرادی كه به سبب مأموریت در حال خنثی سازی مواد منفجره،شیمیایی و سایر سلاحهای جنگی و پاكسازی میدان مین كشته میشوند.
14ـ مجروحان و جانبازانی كه براساس نظریه كمیسیون پزشكی ذیربط فوت آنها به سبب جراحات و صدمات ناشی از مجروحیت تشخیص داده شود.
15 ـ كلیه افرادی كه مقام معظم رهبری آنها را در فرمان خاص مصداق شهید تلقی نمایند.
ماده 3
مصادیق عملی در حكم شهید عبارتند از:
1ـ رزمندگانی كه در زمان جنگ داخل مناطق عملیاتی بر اثر سوانح طبیعی یا غیرطبیعی بدون سهلانگاری و تقصیر یا عدول از مقررات فوت میكنند.
2 ـ كاركنان نیروهای مسلح كه در حال رفت و برگشت از منطقه عملیاتی در زمان جنگ در حال مأموریت كشته میشوند.
3 ـ كاركنان نیروهای مسلح و وزارت اطلاعات كه در حین آموزشهای رزمی و اطلاعاتی و رزمایشهایی كه طبق برنامههای مصوب فرمانده كل قوا اجراء میشود،كشته میشوند.
4 ـ كاركنان نیروهای مسلح و وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح كه در حال مأموریت آزمایش یا تولید سلاح، مهمات و وسایل جنگی كشته میشوند.
5 ـ كاركنان وزارت اطلاعات و نیروهای مسلح كه به سبب مأموریت در اسارت دشمن یا گروگان ضد انقلاب، مخالفان نظام، اشرار، سارقان مسلح و قاچاقچیان فوت میكنند مگر اینكه عدم پایبندی آنها به آرمانهای انقلاب اسلامیدر زمان اسارت ثابت شود.
6 ـ كاركنان وزارت اطلاعات و نیروهای مسلح كه در حال تعقیب و مراقبت دشمنان اسلام و نظام جمهوری اسلامی كشته میشوند.
7ـ افرادی كه در حملات هوایی یا موشكی یا بمب گذاری دشمن كشته میشوند.
8 ـ مهاجران جنگی وكسانی كه در مناطق جنگی به علت برخورد با مواد منفجره از قبیل نارنجك، مین، گلوله توپ و نظایر آن كشته میشوند.
9ـ افرادی كه در حین درگیری بینابین نیروهای مسلح و وزارت اطلاعات با دشمنان، ضدانقلاب و اشرار كشته میشوند.
10ـآزادگانی كه فوت آنها براساس نظریه كمیسیون پزشكی ذیربط ناشی از صدمات مستقیم دوران اسارت تشخیص داده شود.
11ـ جانبازان هفتاد در صد(70%) و بالاتر كه فوت مینمایند یا كشته میشوند.
12ـافرادی كه در دفاع از كیان نظام جمهوری اسلامی ایران یا اموال عمومی یا منابع طبیعی در مقابله با دشمنان نظام، اشرار یا متجاوزان كشته میشوند.
13ـ افرادی كه به سبب مأموریتهای محوله در پاسداری و حفاظت از مراكزی كه نیروهای مسلح بر اساس مقررات یا مصوبات خاص شورای عالی امنیت ملی، شورای امنیت كشور یا شورای تأمین استان موظف به حراست از آن مراكز هستند، مورد هجوم دشمن یا اشرار واقع و در اثر مقاومت ودرگیری با آنها كشته میشوند.
14ـ مشمولان بندهای این ماده كه به تشخیص كمیسیون پزشكی ذیربط بر اثر جراحات و صدمات حاصل از موارد مندرج در این ماده فوت میكنند .
تبصره ـ احراز شهادت افراد مشمول بندهای (3) و (8) این ماده منوط به عدم تقصیر و سهلانگاری و نیز رعایت اصول ایمنی است.
ماده 4
مناطق عملیاتی در زمان جنگ توسط ستاد كل نیروهای مسلح و در سایر مواقع توسط شورای عالی امنیت ملی تعیین میشود.
ماده 5ـ
غیر نظامیانی كه برای انجام مأموریتهای مندرج در مواد (2)و(3) این آییننامه به نیروهای مسلح یا وزارت اطلاعات مأمور میشوند از نظر شمول این آییننامه حسب مورد در حكم كاركنان دستگاههای یادشده خواهند بود.
ماده 6ـ
مرجع تأیید، پذیرش و تطبیق مصادیق شهید با مفاد این آییننامه پس از اعلام كمیسیونهای بدوی و تجدیدنظر در قوانین مربوط به نیروهای مسلح و وزارت اطلاعات، بنیاد شهید است.
تبصره 1ـ اعلام اولیه شهادت مجروحان و جانبازان متوفی به عهده كمیسیونی متشكل از پزشكان متخصص و معتمد از بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی و بنیاد شهید و سازمان مربوط است.
تبصره 2ـ اعلام اولیه شهادت آزادگان متوفی موضوع بند (10) ماده (3) این آییننامه به عهده كمیسیونی متشكل از پزشكانی متخصص و معتمد از ستاد رسیدگی به امور آزادگان، بنیاد شهید و دستگاه مربوط است.
ماده
درصورت بروز اختلاف بین بنیاد شهید، نیروهای مسلح، وزارت اطلاعات و سایر دستگاهها در تطابق مصادیق شهید با مفاهیم آن، موضوع در كمیسیونی با مسؤولیت رییس ستاد كل نیروهای مسلح یا نماینده او با عضویت نمایندگان بنیاد شهید، وزارت اطلاعات، معاونت حقوقی و امور مجلس رییس جمهور، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح یا دستگاه ذیربط حسب مورد بررسی میشود و تصمیم كمیسیون یاد شده برای دستگاهها لازمالاجراء است.
ماده 8
مصادیق عملی خانوادههای شاهد عبارتند از:
1ـ بستگان درجه اول شهید شامل پدر، مادر، همسر و فرزند.
2ـ بستگان درجه دوم شهید شامل خواهر و برادر.
تبصره ـ بستگان درجه اول اسرا و مفقودالاثرها خانواده شاهد محسوب میشوند.
ماده
ارایه خدمات به بازماندگان شهید و در حكم شهید كماكان بر عهده بنیاد شهید است.
تبصره ـ بستگان درجه دوم شاهد صرفاً مشمول دریافت خدمات مندرج در قوانین و مقررات ذیربط هستند.
ماده
چنانچه فردی از مشمولان این آییننامه بر اساس رأی قطعی مراجع قضایی دارای فساد اخلاقی یا سابقه ارتكاب جرم بر ضد امنیت ملی باشد،به تشخیص بنیاد شهید از شمول خدمات بنیاد شهید یا دستگاههای ذیربط خارج میشود. در صورت بروز اختلاف موضوع در كمیسیون موضوع ماده (7) این آییننامه بررسی میشود و تصمیم كمیسیون یاد شده برای آنها لازمالاجراء است.اجرای این ماده مانع از اجرای مقررات مربوط به مستمری بگیرانی كه از عداد خانواده شاهد خارج میشوند، نمیباشد.
معاون اول رییس جمهور – محمد رضا عارف
