هیأت وزیران در جلسه مورخ ۹/۳/۱۳۸۰ بنا به پیشنهاد مشترک شماره ۸۶۹۸۲/۵۲ مورخ ۲۱/۹/۱۳۷۹ وزارتخانه‌های راه و ترابری و کشور و‌سازمان تأمین اجتماعی و به استناد تبصره (۶) ماده واحده قانون بیمه اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری – مصوب ۱۳۷۹ – آیین‌نامه اجرایی قانون یاد شده را به شرح زیر تصویب نمود:
آیین نامه اجرایی قانون بیمه اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری مصوب ۱۳۸۰,۰۳,۰۹
ماده ۱
در این آیین نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
الف – سازمان: سازمان حمل و نقل و پایانه‌های کشور.
ب – راننده: رانندگان خودروهای حمل بار و مسافر بین شهری که دارای گواهینامه رانندگی معتبر و متناسب با نوع وسیله نقلیه عمومی بین شهری بوده‌و دفترچه کار رانندگی آنها توسط سازمان صادر شده باشد.
پ – دفترچه کار رانندگی معتبر، بارنامه و صورت وضعیت مسافر: تعاریف مذکور در قوانین و مقررات مربوط به حمل و نقل جاده‌ای.
ت – قانون: قانون تأمین اجتماعی – مصوب ۱۳۵۴.
ث – دستمزد مقطوع: درآمد ماهانه‌ای که طبق ماده (۳۵) قانون برای راننده تعیین می‌شود و مبنای دریافت حق بیمه و ارایه خدمات قانونی قرار می‌گیرد.
ج – قانون بیمه اجتماعی رانندگان: قانون بیمه اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری – مصوب ۱۳۷۹ -.
ماده ۲
نرخ حق بیمه راننده مطابق ماده (۲۸) قانون تعیین می‌شود.
ماده ۳
راننده به ترتیب زیر مشمول قانون بیمه اجتماعی رانندگان قرار می‌گیرد:
الف – کلیه رانندگانی که تا تاریخ تصویب این آیین نامه از طریق بارنامه و صورت وضعیت، حق بیمه پرداخت نموده‌اند و دارای دفترچه کار معتبر‌رانندگی از طرف سازمان می‌باشند مشمول قانون بیمه اجتماعی رانندگان بوده و مکلفند حق بیمه مربوط را رأساً پرداخت نمایند.
تبصره – حق بیمه پرداخت شده براساس بارنامه و یا صورت وضعیت مسافری تا تاریخ تصویب این آیین نامه جزو سوابق بیمه‌ای راننده محسوب‌می‌شود.
ب – رانندگانی که فاقد شرایط بند «الف» این ماده هستند و از تاریخ تصویب این آیین نامه به بعد درخواست صدور دفترچه کار را دارند، باید درخواست‌کتبی خود را همراه با گواهینامه معتبر رانندگی و سایر مدارک شناسایی به سازمان تأمین اجتماعی ارایه نمایند. سازمان تأمین اجتماعی پس از انجام‌معاینات پزشکی و با دریافت وجوهی معادل سه ماه حق بیمه زمان درخواست که جنبه علی الحساب خواهد داشت، شماره شناسایی به راننده‌اختصاص داده و او را جهت دریافت دفترچه کار رانندگی به سازمان معرفی می‌نماید. راننده معرفی شده پس از دریافت دفترچه کار رانندگی معتبر از‌سازمان و از تاریخ صدور دفترچه مشمول قانون بیمه اجتماعی رانندگان قرار می‌گیرد.
تبصره – وجه دریافتی از افراد معرفی شده به سازمان که دفترچه رانندگی از سازمان دریافت ننمایند پس از کسر هزینه‌های اداری قابل استرداد خواهد‌بود.
ماده ۴
رانندگانی که براساس این آیین نامه بیمه شده‌اند، مکلفند شخصاً حق بیمه سهم بیمه شده و کارفرما، مربوط به ماه‌های آتی را (حداقل حق بیمه‌سه ماه) که بر مبنای دستمزد مقطوع تعیین می‌شود حداکثر تا پایان ماه بعد از آخرین ماهی که ح بیمه مبوط قبلاً پرداخت شده است، به سازمان تأمین‌اجتماعی پرداخت نمایند، چنانچه حق بیمه مربوط به فاصله زمانی که راننده دارای دفترچه کار معتبر بوده است ظرف مهلت مقرر در این ماده پرداخت‌نگردد، اصل حق بیمه و خسارت تأخیر تأدیه (متفرعات) طبق ماده (۵۰) قانون از وی قابل وصول خواهد بود.
ماده ۵
سازمان با اخذ تأییدیه پرداخت حق بیمه از سازمان تأمین اجتماعی و پس از احراز شرایط زیر نسبت به صدور، تمدید یا تجدید دفترچه کار‌رانندگی اقدام می‌کند:
الف – داشتن گواهینامه معتبر رانندگی متناسب با وسیله نقلیه.
ب – داشتن حداقل مدرک تحصیلی پایان دوره ابتدایی یا دوره نهضت سوادآموزی.
پ – داشتن کارت سلامت از مراجع ذی صلاح.
تبصره – سازمان مکلف است در صورتی که میزان تخلفات راننده از نظر نوع و تعداد از حد مجاز که میزان آن براساس دستورالعمل مشترک‌وزارتخانه‌های راه و ترابری و کشور (نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران) تعیین می‌شود، تجاوز نماید از تمدید دفترچه کار رانندگی وی برای مدت‌معین و یا نامحدود خودداری نماید.
ماده ۶
شرکتها و مؤسسات حمل بار و مسافر بین شهری مکلفند از تحویل کالا یا مسافر به راننده فاقد دفترچه کار معتبر خودداری نمایند و در‌صورت تخلف برای بار اول مکلف به پرداخت معادل ۳ ماه حق بیمه یک راننده به ازای هر بارنامه و یا صورت وضعیت مسافر و در صورت تکرار به‌پرداخت معادل یکسال حق بیمه یک راننده به سازمان تأمین اجتماعی می‌باشند. سازمان تأمین اجتماعی حق بیمه مذکور را طبق ماده (۵۰) قانون از‌شرکت‌ها و مؤسسات متخلف وصول می‌نماید.
ماده ۷
نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و پلیس راه مکلفند به هنگام تردد وسایط نقلیه باربری و مسافربری، دفترچه کار رانندگان را کنترل و در‌صورت عدم ارایه یا فقدان اعتبار آن طبق ماده (۷) قانون «الزام شرکتها و مؤسسات ترابری جاده‌ای به استفاده از صورت وضعیت مسافری و بارنامه -مصوب ۱۳۶۸-» برخورد نموده و مشخصات راننده، بارنامه یا صورت وضعیت و همچنین مشخصات و آدرس شرکت و مؤسسه حمل و نقل صادر‌کننده بارنامه یا صورت وضعیت را به اداره تأمین اجتماعی محل اعلام نمایند.
ماده ۸
رانندگان مشمول قانون (به استثنای رانندگان موضوع ماده ۳ این آیین نامه) و شاغلان و بازنشستگان وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته‌به دولت و نیروهای نظامی و انتظامی که مشمول قانون خاص حمایتی هستند از شمول این آیین نامه مستثنا خواهند بود.
معاون اول رییس جمهور – حسن حبیبی
