آیین نامه جدید استخدامی سازمان تأمین اجتماعی مصوب ۲۸/۱۲/۱۳۸۶
فصل اول- تعاریف و کلیات
ماده ۱
سازمان تأمین اجتماعى: در اجراى قانون فهرست نهادها و موسسات عمومى غیردولتى مصوب سال ۱۳۷۳ در عداد موسسات و نهادهاى عمومى غیردولتى است در این آیین‌نامه به اختصار «سازمان» و شورایعالى تأمین اجتماعى «شورایعالى» نامیده مى‌شود.
ماده ۲
استخدام: پذیرفتن شخص حقیقى جهت خدمت در سازمان طبق ضوابط و مقررات این آیین‌نامه که شامل دو حالت زیر مى‌باشد:
الف) استخدام ثابت: پذیرفتن شخص حقیقى جهت انجام خدمت مستمر، تمام وقت که به موجب حکم رسمى در یکى از پستهاى سازمانى منصوب مى‌گردد.
ب) استخدام موقت: پذیرفتن شخص حقیقى جهت انجام خدمت غیرمستمر، تمام وقت براى مدت معین که به موجب حکم قراردادى در یکى از پستهاى سازمانى منصوب مى‌گردد.
تبصره ـ کارکنان موقت به جز محدودیت مدت استخدام، از هر لحاظ مشمول مقررات این آیین‌نامه مى‌باشند. مفاد و مدت قرارداد، تمدید یا فسخ آن در مورد کارکنان مزبور طبق ضوابطى است که به تصویب هیأت مدیره خواهد رسید.
ماده ۳
حکم: دستور کتبى مقامات صلاحیت دار سازمان است که با رعایت مفاد این آیین‌نامه و سایر مقررات مربوط صادر شده باشد که مشتمل بر دو حالت رسمى و قراردادى مى‌باشد.
ماده ۴
خدمت: اشتغال به کارى است که کارکنان به موجب حکم رسمى یا قرارداد مکلف به انجام آن مى‌باشند.
ماده ۵
ساختار سازمانى: بیانگر روابط متقابل که شامل تعیین نقشها، روابط بین افراد، فعالیتها، سلسله مراتب، اهداف و سایر ویژگیهاى سازمان در قالب تشکیلات و نمودار تشکیلاتى مى‌باشد:
الف) تشکیلات: نمایانگر مجموعه سیستمها و روشها، رویه‌هاى انجام کار، تعیین حدود وظایف، شرح وظایف در قالب پستهاى سازمانى با رعایت ضوابط سازماندهى مى‌باشد که به تایید هیأت مدیره خواهد رسید.
ب) نمودار سازمانى: بیانگر ترکیب رسمى سازمان مبتنى بر تشکیلات سازمان که متضمن روابط، حدود اختیارات، سلسله مراتب و سطوح فرماندهى و تقسیم و توزیع وظایف میان واحدها جهت انجام امور سازمان مى‌باشد.
تبصره ـ ضوابط کلى ساختار و نمودار کلان سازمان به پیشنهاد هیأت مدیره و تصویب شورایعالى و تشکیلات تفضیلى و شرح وظایف به تصویب هیأت مدیره خواهد رسید.
ماده ۶
پست سازمانى: جایگاهى در تشکیلات تفصیلى براى تصدى کارکنان جهت انجام وظایف و مسئولیتهاى مشخص مى‌باشد.
ماده ۷
شغل: مجموعه‌اى از وظایف و مسئولیتهاى مرتبط و مشخص است که به عنوان کار واحد شناخته شده باشد.
ماده ۸
ارتقاء: ارجاع پست سازمانى یا سطح شغلى بالاتر به کارکنان براساس ضوابط طرح طبقه‌بندى و ارزشیابى مشاغل.
ماده ۹
انتصاب: گماردن کارکنان در پست سازمانى طبق ضوابط مصوب هیات مدیره.
ماده ۱۰
تنزل: ارجاع پست سازمانى یا سطح شغلى پایین‌تر به کارکنان براساس ضوابط طرح طبقه‌بندى و ارزشیابى مشاغل.
ماده ۱۱
انتقال: جابجایى محل خدمت کارکنان با صدور حکم رسمى به شرح ذیل در صورت تایید شوراى موضوع ماده ۱۳ مجاز است:
انتقال داخل سازمان: جابجایى محل خدمت کارکنان با صدور حکم رسمى در واحدهاى سازمانى.
انتقال به خارج از سازمان و بالعکس: جابجایى محل خدمت کارکنان تا سطح کارشناسى همراه با قطع دائم رابطه ادارى استخدامى با سازمان به منظور اشتغال در سایر موسسات، دستگاههاى دولتى یا نهادهاى عمومى غیردولتى و بالعکس با رعایت مقررات موضوعه.
ماده ۱۲
ماموریت: عبارت است از محول شدن وظیفه‌اى موقت یا اعزام براى مدت مشخص به خارج از محل خدمت اصلى جهت انجام وظیفه با رعایت مقررات مربوطه یا اعزام به وزارتخانه‌ها، موسسات و شرکتهاى دولتى، نهادهاى انقلاب اسلامى و موسسات و نهادهاى عمومى غیردولتى و بالعکس یا براى طى دوره‌هاى آموزشى مقرر در این آیین‌نامه.
تبصره ۱ـ با کارکنانى که به سازمان مأمور شده یا مى‌شوند در مدت ماموریت طبق مقررات این آیین نامه رفتار خواهد شد. لکن چنانچه به موجب احکام کارگزینى، حقوق و فوق‌العاده‌هاى آنان در دستگاه متبوع کمتر از حقوق و فوق‌العاده‌هاى تعیین شده در سازمان باشد، مابه‌التفاوت مربوط به آن پرداخت خواهد شد.
تبصره ۲ـ سازمان مى تواند کارکنان خود را به موسسات و شرکتهاى تابعه مامور نماید. مدت مأموریت اینگونه کارکنان جزء سوابق خدمت آنان در سازمان محسوب مى‌گردد.
ماده ۱۳
هیأت مدیره مى تواند به منظور نظارت بر حسن اجراى مقررات این آیین‌نامه و پیشنهادات اصلاحى و تهیه و تدوین آیین‌نامه و دستورالعملهاى مورد نیاز شورایى تحت عنوان «شوراى برنامه‌ریزى ادارى و استخدامى» متشکل از افراد ذیل تشکیل دهند:
معاونت ادارى و مالى عضو و رییس شورا
مدیر کل بودجه و تشکیلات عضو شورا
مدیر کل امور ادارى عضو شورا
۲ نفر کارشناس متخصص از حوزه مربوطه به انتخاب رییس شورا
دبیر شورا توسط رییس شورا تعیین مى‌گردد. پیشنهادات شورا پس از تایید و تصویب هیأت مدیره عملیاتى خواهد شد.
فصل دوم- شرایط ورود به خدمت و انتصابات
ماده ۱۴
ورود به خدمت افراد در سازمان از طریق آزمون کتبى و مصاحبه، گزینش و براساس اصل شایستگى صورت مى‌گیرد. ضوابط برگزارى آزمون و گزینش به تصویب هیأت مدیره خواهد رسید.
تبصره ـ ورود به خدمت افراد در مشاغل یا مناطق خاص با تصویب هیأت مدیره از طریق مصاحبه و گزینش صورت خواهد پذیرفت.
ماده ۱۵
شرایط ورود به خدمت براى افراد در سازمان به شرح زیر است:
الف) تابعیت جمهورى اسلامى ایران.
ب) اعتقاد به نظام جمهورى اسلامى ایران و دین مبین اسلام یا یکى از ادیان مصرح در قانون اساسى.
پ) دارا بودن حداقل ۲۰ و حداکثر ۳۵ سال تمام. در مورد مشاغل یا مناطق خاص با تصویب هیأت مدیره حداکثر سن ۴۰ سال مى‌باشد.
ت) دارا بودن تحصیلات و دانش تخصصى و توانایى‌هاى لازم براى انجام وظایف و مسئولیتهاى شغل مورد نظر.
ث) دارا بودن برگ پایان خدمت زیر پرچم (دوره ضرورت) یا معافیت دائم براى مردان.
ج) داشتن سلامت جسمى و روانى و عدم اعتیاد به مواد مخدر.
چ) نداشتن سابقه محکومیت جزایى موثر.
ماده ۱۶
استخدام افرادى که در اجراى قانون رسیدگى به تخلفات ادارى یا آراء قانون مراجع ذیصلاح به مجازاتهاى اخراج، بازنشستگى، بازخرید خدمت و انفصال دائم از خدمات دولتى محکوم شده‌اند ممنوع است.
ماده ۱۷
فردى که به استخدام دائم پذیرفته مى‌شود حداقل ۶ ماه و حداکثر ۲ سال به طور آزمایشى خدمت خواهد نمود و در صورتى که نحوه کار و رفتار وى رضایت بخش باشد حکم استخدام قطعى وى صادر خواهد شد.
ماده ۱۸
مستخدم در مدت خدمت آزمایشى مشمول کلیه مقررات مربوط به کارکنان ثابت به استثناى موارد زیر مى‌باشد:
الف) انتقال و ماموریت به وزارتخانه‌ها، موسسات و شرکتهاى دولتى، نهادهاى انقلاب اسلامى و موسسات و نهادهاى عمومى غیردولتى.
ب) استفاده از مرخصى بدون حقوق و خدمت نیمه وقت بانوان.
پ) تغییر شغل.
ث) اعزام به ماموریتهاى آموزشى بلند مدت که منجر به اخذ مدرک تحصیلى گردد.
تبصره ـ کارکنان آزمایشى موظفند دوره‌هاى آموزشى بدو خدمت که در نظام آموزشى سازمان پیش بینى شده است را حداکثر تا پایان دوره آزمایشى با موفقیت طى نمایند در غیر اینصورت از خدمت برکنار خواهند شد، چنانچه امکان برگزارى دوره آموزشى بنا به دلایلى میسر نگردد سازمان موظف است دوره آموزشى مربوطه را تا قبل از ارتقاء بعدى کارکنان موصوف برگزار نماید.
ماده ۱۹
فردى که در دوره خدمت آزمایشى براى استخدام ثابت مناسب تشخیص داده نشود بدون هیچگونه تعهد و قید و شرط از خدمت سازمان برکنار خواهد شد. در این حالت حقوق و فوق‌العاده‌هاى مرخصى استحقاقى استفاده نشده به وى پرداخت خواهد شد.
ماده ۲۰
سازمان مى تواند انجام بخشى از خدمات مورد نیاز خود را به صورت خرید خدمت به اشخاص حقیقى یا حقوقى (در چارچوب اساسنامه و آیین‌نامه معاملاتى سازمان) واگذار نماید و با انعقاد قرارداد حق‌العملکارى، مقاطعه کارى، کارشناسى مشاوره‌اى و ساعتى از خدمات افراد متخصص یا موسسات و شرکتهاى تخصصى استفاده نماید. این نوع خدمت مشمول ضوابط این آیین‌نامه نبوده و سازمان هیچگونه تعهد و رابطه استخدامى با این افراد نخواهد داشت و به جز بهاى خدمات آنان در چارچوب قرارداد منعقده مزایاى دیگرى تعلق نمى‌گیرد. دستورالعمل و میزان پرداخت به تصویب هیأت مدیره خواهد رسید.
تبصره ـ وظایف خدمات پشتیبانى با تصویب هیأت مدیره از طریق عقد قرارداد مشخص با یکى از موسسات یا شرکتهاى رسمى و معتبر انجام مى‌گیرد.
فصل سوم – وضع استخدامی کارکنان
ماده ۲۱
کارکنان سازمان از لحاظ وضع استخدامى در یکى از حالات زیر قرار مى‌گیرند:
الف) اشتغال: وضع کارکنانى است که مشغول انجام وظایف مربوط به پست سازمانى مورد تصدى مى‌باشند.
ب) آزمایشى: وضع کارکنانى است که آزمون یا مصاحبه سازمان را با موفقیت طى نموده است و قبل از صدور حکم قطعى، در حال گذراندن دوره آزمایشى مى‌باشند.
پ) کارآموزى یا آموزش: وضع کارکنانى است که براى مدت معینى مشغول طى دوره کارآموزى یا آموزشى براى احراز آمادگى جهت انجام خدمت باشند.
ت) ماموریت: وضع کارکنانى است که به طور موقت از طرف سازمان جهت کارآموزى یا خدمت به واحد یا سایر موسسات اعزام شده باشند.
ث) ماموریت آموزشى: وضع کارکنانى است که جهت آموزش به یکى از مراکز آموزشى داخل یا خارج از کشور اعزام شده باشند.
ج) مرخصى: وضع کارکنانى است که از مرخصى استحقاقى یا بدون حقوق و سایر مواردى که در این آیین‌نامه قید شده است، استفاده نمایند.
چ) معذوریت: وضع کارکنانى است که در صورت بیمارى یا زایمان از مرخصى استعلاجى حسب مورد استفاده نمایند.
ح) بازنشستگى: وضع کارکنانى است که طبق ضوابط و مقررات قانونى و به موجب حکم رسمى بازنشسته گردیده و از مستمرى بازنشستگى استفاده مى‌نمایند.
خ) ازکارافتادگى: وضع کارکنانى است که بنا به تشخیص پزشک معالج و تایید کمیسیون پزشکى مربوط توانایى کارکردن را از دست داده و طبق مقررات ازکارافتاده گردیده‌اند و از مستمرى ازکارافتادگى استفاده مى‌نمایند.
د) انفصال دائم: وضع کارکنانى است که به موجب احکام دادگاه و آراء قانونى مراجع ذیصلاح اصالتاً و تبعاً از خدمت سازمان محروم مى‌گردند.
ذ) انفصال موقت: وضع کارکنانى است که به موجب احکام دادگاه یا آراء قانونى مراجع ذیصلاح اصالتاً و تبعاً براى مدت معین از اشتغال در سازمان محروم مى‌گردند.
ر) تعلیق: وضع کارکنانى است که طبق حکم مقامات صلاحیتدار تا تعیین تکلیف وى به موجب احکام دادگاه و آراء مراجع قانونى ذیصلاح به طور موقت از ادامه خدمت در سازمان و موسسات تابعه محروم شده باشند.
ز) بازخریدى: وضع کارکنانى است که طبق مقررات این آیین‌نامه رابطه خدمتشان با سازمان قطع و سوابق خدمت آنان بازخرید مى‌گردد.
ژ) استعفاء: وضع کارکنانى است که به درخواست خود از ادامه خدمت در سازمان معاف مى‌گردند.
س) اخراج: وضع کارکنانى است که در اجراى احکام هیاتهاى رسیدگى به تخلفات ادارى یا آراء قانونى مراجع ذیصلاح به خدمت آنان در سازمان به طور دائم خاتمه داده شود.
ش) غیبت موجه: وضع کارکنانى است که به عللى خارج از حدود قدرت و اختیار خود نتوانند در محل خدمت حاضر شوند و موجه بودن عذر آنان براى سازمان محرز گردد.
ص) غیبت غیرموجه: وضع کارکنانى است که بدون مجوز یا ارائه عذر موجبه درمحل خدمت خود حاضر نگردند.
ض) قطع موقت خدمت: وضع کارکنانى است که به موجب مفاد این آیین‌نامه در یکى از حالات زیر براى مدتى مشخص در سازمان به کار اشتغال نداشته باشند:
۱ـ انتخاب به نمایندگى مجلس شوراى اسلامى، انتصاب به مقامات براساس مقررات موضوعه.
۲ـ پس از اخذ مدرک تحصیلى بالاتر از بدو استخدام مشمول خدمات قانونى پزشکان و پیراپزشکان باشد.
ط) آمادگى به خدمت: وضع کارکنانى است که طبق مفاد ین آیین‌نامه به شرح زیر در انتظار تعیین تکلیف و ارجاع وظیفه مى‌باشند:
۱ـ حذف پست سازمانى.
۲ـ فقدان پست سازمانى با شرایط مستخدم.
۳ـ عدم رضایت مستخدم به هنگام ارجاع شغلى در سطح پایین‌تر.
۴ـ مواردى که هر یک از کارکنان به هر دلیل در خدمت سازمان نبوده و پس از مراجعت، پست بلاتصدى مناسبى براى ارجاع به آنان وجود نداشته باشد.
ماده ۲۲
کارکنان ثابتى که در حالت قطع موقت خدمت به سر مى‌برند، پس از اتمام دوران قطع خدمت و اعلام آمادگى جهت ادامه خدمت در سازمان به یکى از پستهاى سازمانى که واجد شرایط باشد منصوب مى‌گردند و هرگاه پست سازمانى بلاتصدى مناسب موجود نباشد، آماده به خدمت خواهند شد.
ماده ۲۳
استفاده از کارکنان آماده به خدمت در پستهایى که ایجاد مى‌شود یا بدون متصدى است مشروط به آن است که پستهاى مزبور از لحاظ رسته، سطح شغلى و شرایط احراز یا سایر عوامل موثر در انتصاب متناسب با شرایط هر یک از کارکنان و از نظر سلسله مراتب ادارى حداقل همتراز آخرین پست مورد تصدى کارکنان مزبور باشد مجاز است.
ماده ۲۴
در صورتى که پس سازمانى بلاتصدى براساس شرایط ماده (۲۳) براى ارجاع به کارکنان آماده به خدمت موجود نباشد، ارجاع پست در سطح پایین‌تر موکول به رضایت کارکنان ذیربط خواهد بود، در غیر این صورت برابر ماده (۲۶) این آیین‌نامه با آنان رفتار خواهد شد.
ماده ۲۵
حقوق کارکنان آماده به خدمت بدون فوق‌العاده پرداخت خواهد شد لکن در هر مورد کمتر از میزان حداقل حقوق تعیین شده در مورد کارکنان شاغل نخواهد‌بود.
ماده ۲۶
حداکثر مدت آمادگى به خدمت یک سال است و در صورتى که کارکنان تا پایان مهلت مذکور اشتغال مجدد نیابند در صورت داشتن شرایط بازنشستگى، بازنشسته و در غیر اینصورت سوابق خدمتى آنان براساس ضوابط این آیین‌نامه بازخرید مى‌گردد.
تبصره ـ سازمان مى تواند در طول دوران آمادگى به خدمت بنا به تقاضاى کارکنان در صورتى که شرایط بازنشستگى را داشته باشند، بازنشسته و در غیر این صورت بازخرید نماید.
ماده ۲۷
سازمان نمى تواند به جز حکم مراجع ذیصلاح کارکنان ثابت را از پست سازمانى آنان برکنار کند مگر آنکه بلافاصله به پست سازمانى دیگرى منصوب نماید.
فصل چهارم- ارزشیابی و بهسازی نیروی انسانی
ماده ۲۸
سازمان مکلف است حداقل یکبار در سال عملکرد و استعداد کارکنان را از نظر بازدهى، لیاقت و شایستگى براساس عملکرد، تلاش و رفتار (شغلى ـ اخلاقى)، تعهد و احساس مسئولیت و کاردانى در جهت افزایش کارایى و توسعه دانش از طریق به کارگیرى معیارهاى مرتبط با شغل، عینى، قابل سنجش با استفاده از منابع ارزشیابى متعدد از طریق ایجاد ارتباط بین نظام ارزشیابى در زمینه‌هاى آموزشى، بهسازى و تشویق و تعیین مسیر شغلى کارکنان (انتصاب، ارتقاء، تغییر شغل و ادامه خدمت در پستهاى مدیریت) با توجه به ضوابط و سازوکارهایى که به تصویب هیأت مدیره خواهد رسید، ارزیابى نماید.
ماده ۲۹
سازمان مى تواند جهت بالا بردن سطح تخصص و مهارتهاى فنى، حرفه‌اى، مدیریتى، معلومات عمومى کارکنان و افزایش کارآیى آنان برنامه‌هاى آموزشى و کارآموزى تنظیم و رأساً و یا از طریق موسسات و مراکز آموزشى ذیصلاح به مورد اجرا گذارد:
الف) آموزش پودمانى
ب) آموزشهاى عمومى
ج) آموزشهاى بهبود مدیریت
تبصره ۱ـ آموزش یا کارآموزى موضوع این ماده مأموریت آموزشى تلقى مى‌گردد.
تبصره ۲ـ اعزام کارکنان موقت جهت طى دوره‌هاى آموزشى در خارج از کشور ممنوع است.
ماده ۳۰
اعطاى مأموریت آموزشى کوتاه مدت در داخل و خارج از کشور با رعایت شرایط زیر امکانپذیر است:
الف) مرتبط بودن دوره آموزشى با وضعیت شغلى حسب نیاز سازمان.
ب) اخذ تعهد خدمت و تضمین لازم از کارکنان.
تبصره ۱ـ اعطاى ماموریت آموزشى خارج از کشور موکول به آن است که انجام دوره آموزشى در داخل کشور امکان پذیر نباشد.
تبصره ۲ـ ضوابط پرداخت ماموریت آموزشى داخل و خارج از کشور توسط شورا (موضوع ماده ۱۳) تعیین خواهد شد.
ماده ۳۱
نظامنامه آموزشى سازمان: شامل دستورالعملهاى مربوط به اهداف، نیازهاى آموزشى کارکنان، کمیت و کیفیت آموزش از باب اجرایى و محتوایى در داخل و خارج از کشور، چگونگى اعطاى تسهیلات آموزشى با عنایت به آموزشهاى مورد نیاز مشاغل سازمان، نحوه اجراى برنامه‌هاى آموزشى و کارآموزى و سایر موارد مربوطه حسب ضوابطى است که به تصویب هیأت مدیره خواهد رسید، مى‌باشد.
