هيئت وزيران در جلسه مورخ 30 /5 /1390 بنا به پيشنهاد شماره 57502 /11 مورخ 3 /5 /1389 وزارت راه و شهرسازي و به استناد ماده (22) قانون هواپيمايي كشوري – مصوب 1328 - آيين نامه بررسي سوانح و حوادث هوايي (غيرنظامي) را به شرح زير تصويب نمود:
آيين نامه بررسي سوانح و حوادث هوايي (غيرنظامي) مصوب 1390,05,30با اصلاحات و الحاقات بعدي
ماده 1
در اين آيين نامه اصطلاحات زير در معاني مشروح مربوط به كار مي روند:
الف – سازمان: سازمان هواپيمايي كشوري.
ب – وسيله پرنده: وسيله اي است كه بتواند درنتيجه عكس العمل هوا بجز عكس العمل هوا در برابر سطح زمين، خود را در هوا نگاهدارد.
پ – سانحه: براي وسايل پرنده با سرنشين رويداد ناشي از عمليات وسايل پرنده در فاصله زماني ورود اولين فرد به وسيله پرنده به منظور پرواز تا پياده شدن آخرين فرد از آن و براي وسايل پرنده بدون سرنشين در فاصله زماني كه وسيله پرنده آماده حركت به قصد پرواز باشد تا زماني كه وسيله پرنده (در انتهاي پرواز) متوقف مي شود و سيستم پيش رانش اصلي خاموش مي گردد، مشروط به وقوع يك يا چند مورد از موارد زير:
1 – فردي در هنگام حضور در وسيله پرنده يا در بيرون از آن در اثر برخورد مستقيم به هر قسمت از وسيله پرنده از جمله اجزاي جدا شده از آن و يا در اثر قرار گرفتن در معرض مستقيم گاز خروجي موتور جت وسيله پرنده دچار آسيب منتهي به مرگ شده يا متحمل آسيب جدي بدني شود.
تبصره 1 – در صورتي كه آسيب منتهي به مرگ يا آسيب جدي بدني ناشي از علل طبيعي (مانند سكته قلبي)، خودكشي، كشته شدن فرد توسط فرد ديگري و يا صدماتي كه به مسافرين غيرمجازي كه خارج از منطقه اي كه بطور معمول مسافران و خدمه پرواز در آن جاي مي گيرند پنهان شده است، باشد از شمول تعريف سانحه مستثني مي باشد.
تبصره 2 – آسيب منتهي به مرگ آسيبي است كه در آن فرد آسيب ديده درفاصله زماني (30) روز پس از سانحه فوت نمايد.
2 – وسيله پرنده متحمل صدمه شود يا دچار خرابي سازه اي گردد به گونه اي كه بر استحكام سازه، كارآيي و يا خصوصيات پروازي وسيله پرنده تأثير گذاشته و به طور معمول نياز به انجام تعميرات عمده (ضميمه “13” (major repair)) و يا تعويض قطعات متأثر از رويداد بر روي وسيله پرنده داشته باشد.
تبصره – در صورتي كه خرابي و صدمه محدود به موتور، پوشش موتور و يا متعلقات آن باشد و يا صدمه محدود به ملخ ها، نوك بالها، آنتن ها، لاستيكها، ترمزها، سطوح پوششي موثر در كاهش نيروي پسا، فرورفتگي و يا سوراخ جزيي در پوسته وسيله پرنده باشد از شمول تعريف سانحه مستثني مي باشد.
3 – وسيله پرنده ناپديد گردد و يا به طور كامل غيرقابل دسترسي گردد.
تبصره – زماني وسيله پرنده ناپديد شده محسوب مي شود كه عمليات جستجو خاتمه پيدا كرده اما هنوز لاشه وسيله پرنده پيدا نشده است.
ت – حادثه: وقوع هر نوع رويدادي به غير از سانحه در رابطه با عمليات وسايل پرنده كه در ايمني عمليات پرواز اثر داشته و يا بتواند اثر داشته باشد .
ث – حادثه شديد: حادثه اي كه وضعيت آن بيانگر يك سانحه قريب الوقوع مي باشد.
تبصره 1 – تشخيص سانحه با حادثه شديد صرفأ با توجه به نتيجه آنها توسط سازمان مشخص مي شود.
تبصره 2 – نمونه هاي حادثه شديد در ضميمه (13) پيمان ذكر گرديده است.
ج – بررسي سانحه يا حادثه: فرآيندي كه به منظور پيشگيري از وقوع سوانح و حوادث انجام مي گيرد و شامل جمع آوري و تجزيه و تحليل اطلاعات بدست آمده، نتيجه گيري و تعيين علل سانحه و حادثه و در صورت لزوم ارايه توصيه هاي ايمني مي شود.
چ – نماينده رسمي ذيصلاح: شخصي كه از سوي يك كشور تعيين مي شود تا در فرآيند بررسي سانحه كه توسط كشور محل واقعه انجام مي شود شركت نمايد. اين شخص بر اساس صلاحيتهاي لازم از سوي مرجع ذيصلاح بررسي سوانح انتخاب مي شود.
ح – مشاور: شخصي كه از سوي يك كشور تعيين مي شود تا به منظور كمك و همفكري در معيت نماينده رسمي ذيصلاح در فرآيند بررسي سانحه شركت نمايد. اين شخص بر اساس صلاحيتهاي لازم از سوي مرجع ذيصلاح بررسي سوانح انتخاب مي شود.
خ – دستگاه ثبت و ضبط پروازي: هر نوع وسيله ثبت و يا ضبط كننده كه به منظور تكميل بررسي سوانح و حوادث در وسيله پرنده نصب مي شود.
د – مسئول بررسي: شخص يا كميته اي با انتخاب سازمان كه مسئوليت سازماندهي، هدايت و كنترل بررسي سانحه يا حادثه به عهده او گذارده مي شود.
ذ – حداكثر جرم : حداكثر جرم گواهي شده برخاست وسيله پرنده.
ر – بهره بردار: شخص حقيقي يا حقوقي كه با واسطه يا بي واسطه امور مربوط به عمليات پرواز وسيله پرنده را به عهده دارد.
ز – گزارش مقدماتي: گزارشي كه توسط مسئول بررسي به منظور ابلاغ و انتشار فوري اطلاعات بدست آمده در مراحل اوليه بررسي سانحه تهيه مي شود.
ژ – گزارش تكميلي: گزارشي كه بر اساس الزا مات فصل هفتم ضميمه (13) پيمان شيكاگو و مطابق با الگوي ايكائو، توسط سازمان تهيه و به ايكائو ارسال مي شود.
س – گزارش نهايي: گزارشي كه پس از اتمام مراحل بررسي سانحه توسط سازمان بر اساس استانداردهاي فصل (6) ضميمه (13) پيمان شيكاگو تهيه مي شود.
ش – توصيه ايمني: پيشنهادي كه از طرف مقام ذيصلاح كشور عهده دار بررسي سوانح و براساس اطلاعات بدست آمده از بررسي هاي انجام شده، به منظور پيشگيري از بروز سوانح و حوادث ارايه مي گردد.
ص – آسيب جدي بدني: جراحتي كه به شخصي بر اثر سانحه وارد شده و موجب وقوع يك يا چند مورد از موارد زير مي گردد:
1 - بستري شدن شخص به مدت بيش از چهل و هشت ساعت درفاصله زماني هفت روز اول بعد از ورود جراحت .
2 - شكستگي استخوان (بجز شكستگي انگشتان دست و پا و يا استخوان بيني) .
3 – خونريزي شديد، آسيب به عصب، عضله و يا زرد پي .
4 - آسيب ديدن اعضاي داخلي بدن .
5 – سوختگي بدن از نوع دو و سه و يا هر نوع سوختگي بيش از پنج درصد .
6 – ورود صدمات ناشي از آلوده شدن به مواد عفوني و تشعشعات راديو اكتيو.
ض – كشور طراح: كشوري كه داراي صلاحيت قانوني نسبت به سازمان مسئول طراحي نوع وسيله پرنده مي باشد.
ط– كشور سازنده: كشوري كه داراي صلاحيت قانوني نسبت به سازمان مسئول مونتاژ نهايي وسيله پرنده مي باشد.
ظ – كشور محل واقعه: كشوري كه در قلمرو تحت حاكميت آن سانحه و يا حادثه به وقوع مي پيوندد.
ع – كشور بهره بردار: كشوري كه محل اصلي فعاليت تجاري بهره بردار در آن واقع شده و يا اگر چنين محلي وجود ندارد، محل سكونت دايمي بهره بردار در آن واقع شده باشد.
غ – كشور محل ثبت: كشوري كه وسيله پرنده در آنجا به ثبت رسيده باشد.
ف – برنامه جامع ايمني هوانوردي كشوري: مجموعه ضوابط و فعاليت هايي كه به منظور ارتقاي ايمني هوانوردي كشور توسط سازمان تهيه، ابلاغ و اجراء خواهد شد.
ماده 2
هدف از بررسي سوانح وحوادث هوايي صرفاً پيشگيري از وقوع سوانح و حوادث مشابه مي باشد و منظور از اين اقدامات سرزنش و يا مقصر شناختن اشخاص نيست.
ماده 3
سازمان، مرجع بررسي سوانح و حوادث هوايي غيرنظامي در قلمرو جمهوري اسلامي ايران مي باشد و همكاري دستگاه هاي ذيربط در حين بررسي سوانح و حوادث توسط سازمان الزامي است.
تبصره (الحاقي 01ˏ11ˏ1396)– در سوانح و حوادث هوايي غيرنظامي چنانچه برخورد با اماكن، تجهيزات، تأسيسات و ادوات نظامي (اعم از زميني، دريايي و هوايي) صورت گيرد، سازمان موظف به دعوت از نمايندگان ستاد كل نيروهايي [نيروهاي] مسلح و وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح مي باشد.
ماده 4
سازمان موظف است چنانچه وسيله پرنده اي در داخل قلمرو كشور جمهوري اسلامي ايران دچار سانحه يا حادثه شديد گردد، در حداقل زمان ممكن و از طريق سريع ترين وسيله ارتباطي در دسترس، خبر وقوع سانحه يا حادثه را در قالب اطلاعيه (notification) به كشورهاي محل ثبت، بهره بردار، طراح و سازنده وسيله پرنده و در صورتي كه حداكثر جرم وسيله پرنده بيش از (2250) كيلوگرم باشد به ايكائو نيز اعلام نمايد.
ماده 5
اطلاعيه موضوع ماده (4) اين آيين نامه بايد حاوي موارد زير بوده و به زبان انگليسي تهيه و ارسال گردد :
الف – تعيين نوع رويداد بر اساس فرم مربوط.
ب – كارخانه سازنده، مدل ، تابعيت ، علامت ثبت و تابعيت و شماره سريال ساخت وسيله پرنده.
پ – نام مالك، بهره بردار، نام كشور اجاره كننده وسيله پرنده.
ت – نام سرخلبان و تابعيت خدمه پروازي و مسافران.
ث – تاريخ و زمان وقوع سانحه و يا حادثه شديد.
ج – آخرين مبدأ و مقصد پرواز وسيله پرنده.
چ – موقعيت جغرافيايي محل سانحه يا حادثه شديد با ذكر مشخصات طول و عرض جغرافيايي.
ح – تعداد خدمه و مسافر، تعداد كشته شدگان و آسيب ديدگان داخل وسيله پرنده و همچنين ساير اشخاص كشته شده يا آسيب ديده خارج از وسيله پرنده.
خ – شرح سانحه يا حادثه شديد و ميزان صدمات وارده به وسيله پرنده.
د – تعيين اينكه تا چه مرحله اي سانحه يا حادثه توسط ايران بررسي و يا به كشور ديگر واگذار شود.
ذ – مشخصات مقام اصلي تعيين كننده مسئول بررسي و نحوه برقراري ارتباط با مشاراليه و مسئول بررسي در هر زمان.
ر – مشخصات و خصوصيات فيزيكي محل سانحه و يا حادثه مانند مشكلات دسترسي به محل سانحه و يا الزامات مورد نياز براي دسترسي به محل وقوع رويداد.
ز – اطلاعات مربوط به وجود و توصيف كالاهاي خطرناك داخل وسيله پرنده.
ماده 6
در صورتي كه حادثه اي شديد براي يك وسيله پرنده ايراني و يا وسيله پرنده اي كه بهره بردار آن ايراني است در قلمرو كشور ديگري اتفاق بيفتد و كشور محل واقعه متوجه نشود، سازمان موظف است به كشورهاي طراح، سازنده و محل واقعه و در مواردي كه وسيله پرنده ثبت كشور ديگري است به كشور محل ثبت، وقوع حادثه شديد را اطلاع دهد.
ماده 7
در صورتي كه سانحه براي وسيله پرنده اي كه ايران به عنوان كشور محل ثبت، بهره بردار، طراح يا سازنده آن مي باشد، در خارج از قلمرو كشور ايران رخ دهد، سازمان بايد نماينده رسمي ذيصلاح و مشاور يا مشاوران را جهت شركت در مراحل بررسي سانحه به كشور محل واقعه معرفي و اعزام نمايد.
تبصره – سازمان درخصوص حوادث نيز مي تواند نماينده رسمي ذيصلاح و مشاور يا مشاوران معرفي و اعزام نمايد.
ماده 8
مراحل بررسي سانحه يا حادثه به ترتيب جمع آوري، نگهداري و تجزيه و تحليل اطلاعات در دسترس، تعيين علت يا علل وقوع سانحه يا حادثه در صورت امكان، صدور توصيه هاي ايمني در صورت نياز و تكميل گزارش نهايي مي باشد.
ماده 9
بررسي سوانح و حوادث هوايي توسط مجموعه اي متشكل از كارشناسان و متخصصان مربوط در (11) گروه با عناوين زير با نظارت و مديريت مسئول بررسي انجام مي پذيرد:
الف – گروه عمليات پرواز
ب – گروه هواشناسي
پ – گروه مراقبت پرواز
ت – گروه شاهدان عيني
ث – گروه دستگاه هاي ثبت و ضبط پروازي
ج – گروه سازه
چ – گروه موتور
ح – گروه سيستم هاي وسيله پرنده
خ – گروه اسناد و مدارك وسيله پرنده
د – گروه عوامل انساني
ذ – گروه تجسس و نجات و آتش نشاني
تبصره – تعداد گروه ها و اعضاي آن با توجه به چگونگي و وسعت و نوع رويداد توسط مسئول بررسي تعيين مي گردد.
ماده 10
به منظور حصول اطمينان از انجام بدون تأخير، دقيق و كامل آزمايشات توسط اعضاي مجاز كارگروه بررسي سانحه موضوع ماده (9) اين آيين نامه بايد مسئول بررسي و يا به تشخيص وي ساير اعضاي كارگروه بررسي با اختيار تام به صحنه سانحه، لاشه وسيله پرنده و تمام بقاياي مربوط از قبيل اطلاعات ثبت و ضبط شده پروازي و تمام اطلاعات و مكالمات ضبط شده مراقبت پرواز و كليه مستندات مربوط دسترسي و بر آنها كنترل داشته باشد.
تبصره 1 – سازمان مي تواند بنا به تشخيص خود در موارد مقتضي اطلاعات مربوط به سانحه را منتشر نمايد.
تبصره 2 – كارگروه بررسي سانحه موضوع ماده (9) اين آيين نامه مي تواند بدون هيچ محدوديتي با رعايت قوانين و مقررات مربوط اظهارات شهود را اخذ و حسب مورد بهره برداري نمايد.
ماده 11
با شروع فرآيند بررسي سانحه يا حادثه، مسئول بررسي بايد با اختيار تام اعضاي گروه هاي موضوع ماده (9) اين آيين نامه را انتخاب نموده و بدون هيچ محدوديتي ضمن رعايت قوانين و مقررات مربوط با جمع آوري اطلاعات و مدارك مربوط و در صورت لزوم ارسال قطعات به آزمايشگاه ها و مؤسسات معتبر داخلي و يا خارجي و تجزيه و تحليل اطلاعات بدست آمده ازدستگاه هاي ثبت و ضبط پروازي و ساير مستندات مربوط، علل و عوامل وقوع سانحه را تعيين و در صورت لزوم ضمن ارايه توصيه هاي ايمني ، گزارش هاي مربوط را تهيه و از طريق رييس سازمان به مبادي ذيربط ارسال نمايد.
ماده 12
براي بازخواني اطلاعات دستگاه هاي ثبت و ضبط پروازي با تشخيص سازمان مي توان از امكانات و تجهيزات ساير كشورها استفاده نمود.
ماده 13
درصورتي كه سانحه منجر به فوت شود بايد اقدامات پزشكي لازم توسط مرجع پزشكي ذيصلاح كشور معمول و گزارش مربوط ضميمه پرونده سانحه شود.
ماده 14
در صورت طرح دعاوي مربوط به سانحه و يا حادثه هوايي، سازمان بايد به عنوان مرجع بررسي، ضمن همكاري با مقدمات قضايي ذيربط، زمينه دسترسي مرجع قضايي را به اطلاعات مربوط فراهم نمايد.
تبصره – اجراي مفاد اين ماده نبايد خللي در روند بررسي سانحه يا حادثه توسط سازمان ايجاد نمايد.
ماده 15
در هر مرحله از عمليات بررسي سانحه يا حادثه، سازمان بايد توصيه هاي ايمني لازم را به مقامات مربوط در داخل و خارج كشور صادر نمايد.
ماده 16
در صورتي كه توصيه هاي ايمني از ساير كشورها به ايران ارسال شود سازمان ضمن بررسي موضوع و انجام اقدامات لازم نتيجه را به كشورهاي مربوط اعلام مي نمايد.
ماده 17
كليه واحدهاي مطلع از وقوع سوانح و حوادث از قبيل مراقبت پرواز، ايمني زميني فرودگاه، شركت هاي هواپيمايي و فرودگاهي ذيربط، بخش عمليات پروازي و هماهنگي پرواز، شركتهاي خدمات فرودگاهي، مراكز آموزش هوانوردي و مراكز توليد، تعمير و نگهداري وسايل پرنده بايد مطابق دستورالعمل مصوب سازمان خبر وقوع سانحه يا حادثه را بلافاصله به سازمان اطلاع دهند.
ماده 18
در صورت بروز سانحه يا حادثه يا درخواست سازمان، بالاترين مقام فرودگاه مربوط، شركت فرودگاه هاي كشور و كليه شركت هاي ارايه دهنده خدمات ناوبري هوايي موظفند رأساً به طور جداگانه ظرف (24) ساعت تمامي مدارك و شواهد از قبيل متن پياده شده نوار مكالمات به همراه يك نسخه از نوار مكالمات، گزارش كارشناسي موضوع، گزارش مسئولين عملياتي و فرودگاهي و ساير موارد و مستندات مورد درخواست سازمان را به طور مستقيم به سازمان ارسال نمايند.
ماده 19
حراست از صحنه سانحه به منظور جلوگيري از جابجايي، آسيب ديدن ، دستكاري، از بين رفتن و مفقود شدن قطعات و لاشه وسيله پرنده و اشياي به جاي مانده با هماهنگي سازمان به عهده نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران مي باشد.
ماده 20
مراقبت، ثبت و صورت برداري از اسناد و مدارك و شواهد سانحه از جمله دستگاه هاي ثبت و ضبط پروازي توسط مسئول بررسي انجام مي شود.
تبصره 1 – درمواقعي كه قطعات يا لاشه وسيله پرنده اي سد معبر و امداد رساني را مختل نمايد جابجايي قطعات با اطلاع و هماهنگي سازمان مجاز خواهد بود.
تبصره 2 – در موارد زير با هماهنگي مسئول بررسي، جابجا كردن قطعات و بقاياي وسيله پرنده به شرط آنكه محل اوليه با رنگ يا ماده رنگي يا عكسبرداري مشخص گردد، مجاز خواهد بود:
الف – جمع آوري محمولات پستي و اثاثيه و لوازم شخصي سرنشينان.
ب – برداشت و نگهداري دستگاه هاي ثبت و ضبط پروازي و اسناد موجود در وسيله پرنده.
ماده 21
در صورتي كه سانحه اي در داخل قلمرو كشور رخ دهد، هر يك از كشورهاي محل ثبت، بهره بردار، طراح و سازنده وسيله پرنده مي توانند تقاضاي خود را مبني بر اعزام نماينده رسمي ذيصلاح و مشاور يا مشاوران منتخب جهت شركت در مراحل بررسي كتبأ و رسمأ به سازمان اعلام نمايند. ساير كشورها نيز بنا به تقاضاي سازمان بايد نمايندگان خود را اعزام نمايند.
ماده 22
سازمان پس از دريافت تقاضاي رسمي كشورهاي محل ثبت، بهره بردار، طراح و سازنده وسيله پرنده تسهيلات اداري مربوط را جهت حضور نمايندگان معرفي شده فراهم مي آورد.
ماده 23
نمايندگان رسمي معرفي شده كشورهاي محل ثبت، بهره بردار، طراح و سازنده وسيله پرنده و نمايندگان ساير كشورهايي كه بنا به تقاضاي سازمان اعزام مي شوند، بايد تحت نظر مسئول بررسي در مراحل مختلف عمليات بررسي سانحه به شرح زير شركت نمايند:
الف – بازديد محل وقوع سانحه.
ب – انجام آزمايش هاي لازم از لاشه وسيله پرنده.
پ – دسترسي به اطلاعات بدست آمده از اظهارات شاهدان عيني و ارايه پيشنهادات مربوط به سانحه.
ت – دسترسي كامل به مدارك مربوط در اسرع وقت.
ث – گرفتن تصوير از مدارك فني مربوط به سانحه.
ج – شركت در بازخواني اطلاعات ثبت و ضبط شده.
چ – شركت در بررسي هاي جانبي مربوط به آزمايش قطعات، سابقه فني، تست و شبيه سازي.
ح – شركت در جلسات بررسي سانحه و كنكاش در رابطه با تجزيه و تحليل ها، يافته ها، علل و توصيه هاي ايمني.
خ – ارايه نقطه نظرات مختلف در بررسي سانحه.
تبصره – نحوه مشاركت نمايندگان كشورها تابع مقررات و ضوابط كشور ايران مي باشد.
ماده 24
سازمان پس از دريافت تقاضاي رسمي كشورهايي كه اتباع آنها در سانحه كشته و يا متحمل آسيب جدي بدني مي شوند و تقاضاي اعزام كارشناسان متخصص براي بررسي موضوع را دارند، تسهيلات اداري مربوط را فراهم مي نمايد. اين كارشناسان مي توانند:
الف – از محل وقوع سانحه بازديد نمايند.
ب – به اطلاعات مربوط دسترسي داشته باشند.
پ – در شناسايي قربانيان سانحه شركت كنند.
ت – در تحقيق از مسافران بازمانده اي كه جزء اتباع كشور مربوط مي باشند همكاري و مساعدت نمايند.
ث – يك نسخه از گزارش نهايي سانحه را دريافت نمايند.
ماده 25
در صورتي كه يكي از اتباع ايراني در سانحه اي هوايي در يك كشور عضو پيمان شيكاگو كشته يا متحمل آسيب جدي بدني شده باشد، سازمان بايد كارشناسان مربوط را جهت بررسي موضوع به آن كشور معرفي و تسهيلات اداري مربوط براي اعزام آنها را فراهم نمايد. اين كارشناسان بايد:
الف – از محل وقوع سانحه بازديد نمايند.
ب – به اطلاعات واقعي دسترسي پيدا كنند.
پ – در شناسايي قربانيان سانحه شركت نمايند.
ت – در تحقيق از مسافران بازمانده اي كه تابعيت ايراني دارند همكاري و مساعدت نمايند.
ث – يك نسخه از گزارش نهايي سانحه را دريافت نمايند.
ماده 26
سازمان پس از پايان مراحل بررسي سانحه يا حادثه و پس از طي تشريفات مالي و اداري لازم، لاشه وسيله پرنده را تحويل نمايندگان معتبر ذيربط خواهد داد.
ماده 27
سازمان موظف است گزارش ها و اطلاعات مربوط به سوانح، حوادث، فعاليت ها و وضعيت هاي مخاطره آميز و همچنين گزارش هاي داوطلبانه (موضوع ماده32) را مستقلأ مورد تجزيه و تحليل قرار دهد و مطابق نتايج آن نسبت به صدور بخشنامه هاي ايمني و اتخاذ تدابير پيشگيرانه اقدام نمايد. اشخاص حقيقي و حقوقي مكلف به رعايت بخشنامه ها و موارد ابلاغ شده توسط سازمان مي باشند.
ماده 28
گزارش هاي نهايي مربوط به سوانح و حوادث و مدارك و اسناد مربوط بايد درسازمان نگهداري شده و در صورت لزوم مورد بهره برداري قرار گيرند. سازمان بايد از اطلاعات مربوط به سوانح و حوادث حفاظت كند و از افشاي آن براي مقاصدي غير از بررسي سوانح و حوادث جلوگيري نمايد.
تبصره – چنانچه پس از اتمام بررسي سانحه يا حادثه و تنظيم گزارش نهايي، دلايل و مستندات جديدي بدست آيد كه در نتيجه گزارش موثر باشد بنا به تنشخيص سازمان مجدداً پرونده سانحه مورد بررسي قرار گرفته و اصلاحات احتمالي در گزارش نهايي به اطلاع مبادي ذيربط خواهد رسيد.
ماده 29
سازمان بايد گزارش هاي مربوط را به طور جداگانه تهيه و با رعايت قوانين و مقررات ضميمه (13) پيمان شيكاگو به كشورهاي محل ثبت، بهره بردار، طراح و سازنده وسيله پرنده و سازمان ايكائو ارسال نمايد.
تبصره – نحوه تهيه و ارسال گزارش هاي موضوع اين ماده طبق دستورالعملي خواهد بود كه توسط سازمان تدوين و به مورد اجرا گذاشته مي شود.
ماده 30
درصورت وقوع سانحه در ايران، سازمان در تهيه گزارش نهايي موارد زير را رعايت نمايد:
الف – پيش نويس گزارش نهايي را به طور جداگانه به كشورهاي محل ثبت، بهره بردار، طراح و سازنده وسيله پرنده ارسال نمايد.
ب – در صورتي كه كشورهاي محل ثبت، بهره بردار، طراح و سازنده وسيله پرنده، نظرات خود در خصوص پيش نويس گزارش نهايي را ظرف (60) روز از ارسال پيش نويس به سازمان ارايه نمايند، سازمان بايد ضمن بررسي نظرات ياد شده، آنها را به تشخيص خود به متن نهايي اضافه نموده يا به پيوست گزارش نهايي الصاق نمايد.
ماده 31
گزارش نهايي سانحه هوايي طي (12) ماه پس از وقوع سانحه تهيه و به كشورهاي محل ثبت، بهره بردار، طراح و سازنده وسيله پرنده و كشورهايي كه اتباعشان در سانحه آسيب ديده اند و كشورهايي كه در روند بررسي سانحه حضور داشته اند يا به انجام آن كمك كرده اند ارسال مي شود. در صورتي كه تهيه گزارش مذكور در طي اين مدت امكان پذير نباشد سازمان بايد گزارش موقتي مشتمل بر مراحل انجام گرفته در طي بررسي سانحه و توصيه هاي ايمني را در سالگرد سانحه تهيه و ارايه نمايد.
تبصره 1 – چنانچه حداكثر جرم وسيله پرنده سانحه ديده بيش از (5700) كيلوگرم باشد بايد يك نسخه از گزارش نهايي توسط سازمان به ايكائو ارسال گردد.
تبصره 2 – در صورت تقاضاي سازمان هاي بيمه ، شركت ها و موسسات داخلي و خارجي براي دريافت نسخه اي از گزارش نهايي سانحه، بايد تقاضاي مربوط به سازمان ارسال تا پس از بررسي هاي لازم و به تشخيص سازمان اقدام لازم در مورد آنها معمول گردد.
ماده 32
سازمان بايد داراي يك سامانه براي جمع آوري و تجزيه و تحليل گزارش ها و اطلاعات به شرح زير باشد:
الف – قابليت جمع آوري گزارش ها و اطلاعات مربوط به سوانح و حوادث را داشته باشد تا از طريق آن اطلاعات مربوط به نقاط و مراحل پرخطر جمع آوري شود.
ب – قابليت جمع آوري گزارش ها و اطلاعات مرتبط با فعاليت ها و وضعيت هاي مخاطره آميز مربوط به ايمني هوانوردي را داشته باشد. كليه بخش هاي ذيربط از قبيل شركت هاي هواپيمايي، فرودگاه ها، مراكز طراحي و ساخت و تعمير و نگهداري وسايل پرنده و قطعات آن، شركت فرودگاه هاي كشور، شركت هاي ارايه دهنده خدمات فرودگاهي، شركت هاي ارايه دهنده خدمات ناوبري، بخش هاي عمليات هوانوردي و فرودگاهي و ايمني زميني و مراقبت پرواز، بخشهاي نصب و راه اندازي و تعمير و نگهداري و چك پروازي و بازرسي سامانه هاي ناوبري هوايي، مراكز آموزشي هوانوردي، بخش هاي خدمات فرودگاهي و هندلينگ و سوخت رساني و خدمات زميني و ساير بخش هاي مربوط مكلفند گزارش ها و اطلاعات موضوع اين ماده را بر اساس دستورالعمل مصوب سازمان اعلام نمايند.
پ – قابليت دريافت گزارش هاي داوطلبانه و بدون نام را داشته باشد تا از طريق آن افراد بتوانند بدون ترس از عواقب، گزارش هاي مرتبط با ايمني هوانوردي را براي بررسي به سازمان ارسال نمايند.
ماده 33
سازمان مسئول تهيه و اجراي برنامه جامع ايمني هوانوردي كشوري مي باشد. كليه بخش هاي صنعت هوانوردي موضوع اين آيين نامه از قبيل شركت هاي هواپيمايي، فرودگاه ها، مراكز طراحي و ساخت و تعمير و نگهداري وسايل پرنده و قطعات آن، شركت فرودگاه هاي كشور، شركت هاي ارايه دهنده خدمات فرودگاهي، شركت هاي ارايه دهنده خدمات ناوبري، بخش هاي عمليات هوانوردي و فرودگاهي و ايمني زميني و مراقبت پرواز، بخش هاي نصب و راه اندازي و تعمير و نگهداري و چك پروازي و بازرسي سامانه هاي ناوبري هوايي، مراكز آموزشي هوانوردي، بخش هاي خدمات فرودگاهي و هندلينگ و سوخت رساني و خدمات زميني و ساير بخش هاي مربوط مكلفند از اين برنامه تبعيت كنند.
ماده 34
سازمان موظف است با استفاده از ظرفيت هاي قانوني حمايت هاي لازم را براي حفظ امنيت فردي، حرفه اي، شغلي و اجتماعي گزارش دهنده به عمل آورد.
ماده 35
به منظور پيشگيري از وقوع سوانح آتي، اجراي دستورات ايمني صادره ازسوي سازمان توسط متصديان حمل و نقل هوايي و نهادهاي ذيربط ضروري است.
معاون اول رييس جمهور – محمدرضا رحيمي
