قانون موافقتنامه حمل و نقل هوایی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت فدراسیون روسیه و تشریفات (پروتکل) الحاقی آن مصوب ۱۳۹۱,۰۵,۱۷
ماده واحده ـ موافقتنامه حمل و نقل هوایی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت فدراسیون روسیه به‌شرح پیوست تصویب و اجازه مبادله اسناد آن داده می‌شود.
تبصره ۱ـ مشاوره و اصلاحات موضوع ماده (۱۳) این موافقتنامه منوط به رعایت اصل هفتاد و هفتم (۷۷) قانون اساسی و تصویب مجلس شورای اسلامی ایران است.
تبصره ۲ـ حل‌اختلاف موضوع ماده (۱۴) این موافقتنامه منوط به رعایت اصل یکصد و سی و نهم (۱۳۹) قانون اساسی و تصویب مجلس شورای اسلامی ایران است.
بسم‌الله‌الرحمن الرحیم
موافقتنامه حمل و نقل هوایی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت فدراسیون روسیه
مقدمه
دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت فدراسیون روسیه که عضو کنوانسیون هواپیمایی کشوری بین‌المللی مورخ ۱۶ آذر ماه ۱۳۲۳ هجری شمسی برابر با ۷ دسامبر ۱۹۴۴ میلادی می‌باشند و از این پس طرفهای متعاهد نامیده می‌شوند، با تمایل یکسان به انعقاد موافقتنامه‌ای به‌منظور تأسیس و بهره‌برداری از سرویس‌های هوایی منظم بین سرزمینهای خود و ماوراء این سرزمینها، نسبت به موارد زیر موافقت نمودند:
ماده ۱ـ تعاریف
۱ـ به جز در مواردی که فحوای عبارت معنی دیگری را ایجاب نماید، از لحاظ این موافقتنامه:
الف) اصطلاح «کنوانسیون» به کنوانسیون هواپیمایی کشوری بین‌المللی که در تاریخ ۱۶ آذر ماه ۱۳۲۳ هجری شمسی برابر هفتم دسامبر ۱۹۴۴ میلادی در شیکاگو برای امـضاء مفتوح گردید، اطلاق می‌شود، شـامل هر ضمیمه‌ای که به موجب ماده (۹۰) کنوانسیون مزبور و هر اصلاحیه ضمیمه یا کنوانسیونی که به موجب مواد (۹۰) و (۹۴) آن تصویب شده است، تا جایی که این موارد برای هر دو طرف متعاهد نافذ باشند، خواهد بود.
ب) اصطلاح «مقامات هواپیمایی» در مورد جمهوری اسلامی ایران به «سازمان هواپیمایی کشوری» و یا هر شخص یا مقامی که مجاز به انجام وظایف فعلی آن سازمان باشد و در مورد دولت فدراسیون روسیه به «اداره هواپیمایی فدرال روسیه» و یا هر شخص یا مقامی که مجاز به انجام وظایف فعلی آن اداره باشد، اطلاق می‌شود.
پ) اصطلاح «شرکت هواپیمایی تعیین شده» به یک شرکت هواپیمایی که به‌موجب مفاد ماده (۳) این موافقتنامه تعیین شده و اجازه فعالیت بیابد، اطلاق می‌شود.
ت) اصطلاح «ظرفیت» در مورد یک هواپیما به میزان بارگیری مؤثر آن هواپیما در یک مسیر یا قسمتی از مسیر و اصطلاح «ظرفیت» در مورد «سرویس توافق شده» به ظرفیت هواپیما در چنین سرویسی ضربدر دفعات پرواز هواپیمای مزبور طی زمان معین در تمام یا قسمتی از مسیر اطلاق می‌شود.
ث) اصطلاح «سرزمین» در مورد یک کشور به مناطق خاکی، آبهای داخلی و سرزمین و فضای بالای آنها که تحت حاکمیت و سلطه آن کشور است اطلاق می‌شود.
ج) اصطلاحات «سرویس هوایی»، «سرویس هوایی بین المللی»، «شرکت هواپیمایی» و «توقف بهمنظورهای غیرحمل و نقل به ترتیب دارای همان معانی است که در ماده (۹۶) کنوانسیون به آنها داده شده است.
تفاهم حاصل است که عناوین مواد این موافقتنامه، معانی هیچ‌یک از مقررات آن را به نحوی از انحاء محدود نمی‌کند یا توسعه نمی‌دهد.
۲ـ پیوست این موافقتنامه جزء لاینفک آن می‌باشد.
ماده ۲ـ اعطای حقوق
1 ـ هر طرف متعاهد حقوق مشخص شده در این موافقتنامه را جهت انجام سرویس‌های هوایی بین‌المللی در مسیرهای مشخص شده در پیوست این موافقتنامه را که از این پس به ترتیب «سرویس‌های مورد توافق» و «مسیرهای مشخص شده» نامیده می‌شود، به طرف متعاهد دیگر اعطاء می‌نماید.
2ـ شرکتهای هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد به هنگام اجرای سرویس مورد توافق در مسیرهای مشخص شده از حقوق زیر برخوردار خواهند بود:
الف) پرواز بدون فرود از فراز سرزمین طرف متعاهد دیگر
ب) توقف در سرزمین طرف متعاهد دیگر بهمنظورهای غیرحمل و نقل، در نقاط معین شده در پیوست این موافقتنامه
پ) توقف در سرزمین طرف متعاهد دیگر در نقاط مشخص شده که برای آن مسیر در پیوست این موافقتنامه مشخص گردیده است، به‌منظور سوار و یا پیاده کردن مسافر، بار و پست در حمل و نقل بین‌المللی
3ـ هیچ یک از مفاد این موافقتنامه نباید به نحوی تفسیر شود که به شرکت هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد این حق را اعطاء کند که در داخل سرزمین طرف متعاهد دیگر از نقطه‌ای به نقطه دیگر مبادرت به حمل مسافر، بار و پست در قبال مزد یا کرایه نماید.
4ـ طرفها در مناطق جنگی یا تحت اشغال نظامی یا مناطقی که بدین طریق تحت تأثیر قرار گرفته‌اند طبق ماده (۹) کنوانسیون عمل خواهند کرد.
ماده ۳ـ تعیین و اجازه
۱ـ هر طرف متعاهد حق دارد یک یا چند شرکت هواپیمایی را برای انجام سرویس‌های مورد توافق در مسیرهای مشخص شده، تعیین و مراتب را کتباً به طرف متعاهد دیگر اعلام نماید.
۲ـ پس از دریافت اعلامیه تعیین، مقامات هواپیمایی طرف متعاهد دیگر با رعایت مفاد بندهای (۳) و (۴) این ماده بدون تأخیر، به شرکتهای هواپیمایی تعیین شده اجازه مربوط را اعطاء خواهند کرد.
۳ـ مقامات هواپیمایی یک طرف متعاهد می‌توانند از شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر بخواهند که آنان را مجاب سازد که شرایط مقرر در قوانین و مقرراتی را که معمولاً به موجب مفاد کنوانسیون توسط آن مقامات درمورد سرویس‌های هوایی بین‌المللی اعمال می‌گردد دارا می‌باشد.
۴ـ هر طرف متعاهد حق دارد در هر مورد که مجاب نشده باشد مالکیت عمده و کنترل مؤثر شرکت هواپیمایی تعیین شده متعلق و در اختیار طرف متعاهدی که شرکت هواپیمایی را تعیین کرده یا اتباع آن است، از اعطاء اجازه بهره‌برداری موضوع بند (۲) این ماده ممانعت نموده یا هر شرطی را که برای اعمال حقوق مذکور در ماده (۲) این موافقتنامه توسط آن شرکت هواپیمایی تعیین‌شده لازم بداند وضع نماید.
۵ ـ در هر زمان پس از آن که مفاد بندهای (۱) و (۲) این ماده به مرحله عمل درآمده باشد، شرکتهای هواپیمایی که بدین نحو تعیین شده‌اند و اجازه فعالیت دریافت نموده‌اند می‌توانند بهره‌برداری از سرویس‌های مورد توافق را آغاز کنند، مشروط برآن‌که بهره‌برداری از این سرویس‌ها مادامی که نرخی مطابق مفاد ماده (۱۰) این موافقتنامه در مورد سرویس‌های مزبور وضع و لازم‌الاجراء نگردیده انجام نپذیرد.
ماده ۴ـ تعلیق و لغو
۱ـ هر طرف متعاهد حق دارد در موارد مشروح زیر اجازه بهره‌برداری صادره را لغو یا استفاده از حقوق مشخص شده مندرج در ماده (۲) این موافقتنامه را در مورد شرکت هواپیمایی تعیین‌شده طرف متعاهد دیگر معلق نماید یا هر شرطی را که ممکن است برای استفاده از این حقوق لازم باشد وضع نماید:
الف) در هر موردی که قانع نشده باشد مالکیت عمده و کنترل مؤثر آن شرکت هواپیمایی در دست طرف متعاهدی است که شرکت مذکور را تعیین نموده یا اتباع طرف متعاهد مزبور است، یا
ب) در موردی که شرکت هواپیمایی مذکور قوانین و یا مقررات طرف متعاهدی که این حقوق را اعطاء نموده است رعایت نکند، یا
پ) در موردی که شرکت هواپیمایی مذکور به هر نحوی از انحاء عملیات بهره‌برداری را مطابق شرایط مشروح به موجب این موافقتنامه انجام ندهد.
۲ـ جز در مواردی که لغو یا تعلیق یا وضع شرایط مذکور در بند (۱) این ماده به‌صورت فوری برای جلوگیری از نقض بیشتر قوانین و یا مقررات لازم باشد، اعمال این حقوق فقط پس از مشورت با مقامات هواپیمایی طرف متعاهد دیگر انجام خواهد گرفت. این مشورت بین مقامات هواپیمایی پس از دریافت درخواست انجام آن در اسرع وقت شروع خواهد شد.
ماده ۵ ـ شمول قوانین و مقررات
۱ـ قوانین و مقررات یک طرف متعاهد در مورد ورود یا خروج هواپیماهایی که به امر هوانوردی بین‌المللی اشتغال دارند یا بهره‌برداری و هوانوردی این قبیل هواپیماها تا زمانی که داخل سرزمین آن می‌باشند، در مورد هواپیماهای شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر اعمال خواهد شد.
۲ـ قوانین و مقررات یک طرف متعاهد که ناظر به ورود، اقامت و خروج مسافرین یا کارکنان و بار یا پست از سرزمین آن است از قبیل تشریفات ورود، خروج و مهاجرت و همچنین مقررات گمرکی و بهداشتی در مورد مسافرین و کارکنان و بار یا پست حمل‌شده توسط هواپیمای شرکت هواپیمایی تعیین‌شده طرف متعاهد دیگر در زمانی که در سرزمین مذکور باشد، اعمال خواهد شد.
۳ـ هر طرف متعاهد نسخه‌هایی از قوانین و مقررات مربوط مندرج در این ماده را بنابر تقاضا در اختیار طرف متعاهد دیگر خواهد گذاشت.
۴ـ شرکت هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد مجاز خواهد بود نمایندگی و دفاتر خود را با حق فروش و تعدادی از کارکنان فنی، عملیاتی و بازرگانی که تعداد آنها از پنج نفر تجاوز نخواهد کرد در سرزمین طرف متعاهد دیگر دایر نماید. در صورت تعیین یک نمایندگی کل یا نمایندگی فروش کل، این نمایندگی طبق قوانین و مقررات مربوط جاری طرف متعاهد دیگر منصوب خواهد شد.
۵ ـ انتقال درآمدهای حاصله توسط شرکتهای هواپیمایی تعیین شده هر طرف متـعاهد در سـرزمین طرف متعاهد دیگـر طـبق مقررات تسعیـر ارزهای خـارجی قابل اجراء در طرف متعاهد اخیر صورت خواهد گرفت. طرفهای متعاهد بیشترین تلاش خود را طبق مقررات ملی برای تسهیل انتقال درآمدهای حاصله پس از کسر هزینه‌ها، به‌عمل خواهند آورد.
ماده ۶ ـ معافیت از حقوق گمرکی و سود بازرگانی و سایر عوارض
۱ـ هواپیمای شرکتهای هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد که سرویس‌های مورد توافق را مورد بهره‌برداری قرار می‌دهد، همچنین لوازم مورد نیاز آنها، سوخت و روغن موتور، خواروبار ( از جمله غذا، نوشیدنی و دخانیات) موجود در هواپیما در زمان ورود به سرزمین طرف متعاهد دیگر به شرط آنکه این لوازم و مواد تا زمان خروج در هواپیما باقی بماند، براساس عمل متقابل از پرداخت حقوق گمرکی، سود بازرگانی و سایر مالیاتها معاف خواهند بود.
۲ـ موارد زیر نیز براساس عمل متقابل از پرداخت حقوق گمرکی، سود بازرگانی و سایر مالیات‌های مشابه معاف خواهند بود:
الف) خوار و بار هواپیما که در سرزمین یک طرف متعاهد در حدود تعیین شده توسط مقامات طرف متعاهد یادشده وارد هواپیما می‌گردد و جهت استفاده در داخل هواپیمایی است که در سرویس‌های مورد توافق به‌وسیله شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ب) قطعات یدکی که به‌منظور تعمیر یا نگهداری هواپیمایی که جهت بهره برداری از مسیـرهای مورد توافق، توسط شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر، به سرزمین یکی از طرفهای متعاهد، وارد گردیده است.
پ) سوخت و روغن موتور که به‌منظور استفاده در انجام سرویس‌های مورد توافق توسط هواپیماهای شرکتهای هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد، حتی در زمانی که این مواد در بخشی از مسیر طی شده در سرزمین طرف متعاهد دیگر، که در آن مواد مزبور به هواپیما وارد می‌شود.
هزینه‌های مربوط به سرویس‌های انجام شده، انبارداری و ترخیص گمرکی براساس قوانین داخلی طرفهای متعاهد پرداخت خواهد شد.
۳ـ مواد ذکر شده در بند (۲) فوق‌الذکر را می‌توان بنابه درخواست تحت نظارت یا کنترل گمرکی نگهداری کرد.
۴ـ لوازم جاری هوانوردی و همچنین مواد و لوازم و قطعات یدکی نگاهداری شده در هواپیمای شرکتهای هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد تنها با موافقت مقامات گمرکی طرف متعاهد دیگر در سرزمین آن طرف متعاهد قابل تخلیه است. در این‌صورت می‌توان این مواد را تا زمانی که طبق مقررات گمرکی مجدداً صادر شود یا ترتیب دیگری در مورد آن داده شود تحت نظارت مقامات نامبرده قرار داد.
۵ ـ مسافرین، اثاثیه مسافر و باری که از سرزمین یک طرف متعاهد در گذر مستقیم می‌باشند و از حریمی که در فرودگاه آن طرف بدین منظور اختصاص یافته خارج نشوند، فقط مشمول کنترل ساده‌ای خواهند بود. اثاثیه مسافر و باری که در گذر مستقیم است از حقـوق گمرکی، سود بازرگانی و سـایر مالیاتها معاف خواهد بود. هزینه‌های مربوط به سرویس‌های انجام شده، انبارداری و ترخیص گمرکی براساس قوانین داخلی طرفهای متعاهد پرداخت خواهد شد.
۶ ـ اسناد رسمی حاوی آرم رسمی شرکتهای هواپیمایی مانند برچسب چمدان، بلیط هواپیما، بارنامه، کارت اجازه ورود به هواپیما و جدول زمانبندی که به داخل سرزمین هر طرف متعاهد برای استفاده اختصاصی شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر وارد می‌شود، از کلیه حقوق گمرکی، سود بازرگانی و یا مالیاتها براساس عمل متقابل معاف خواهد بود.
ماده ۷ـ هزینه‌های فرودگاهی
هر یک از طرفهای متعاهد می‌تواند برای استفاده از فرودگاهها و سایر تأسیسات تحت کنترل خود هزینه‌های عادلانه و مناسبی را وضع نموده یا اجازه وضع آن را بدهد.
مع‌هذا هر یک از طرفهای متعاهد موافقت می‌نماید، هزینه‌های مزبور از آنچه شرکتهای حمل و نقل تعیین شده آنها که در سرویس‌های مشابه بین‌المللی تردد می‌نمایند و برای استفاده از این فرودگاهها و تأسیسات می‌پردازند، تجاوز نکند.
ماده ۸ ـ مقررات ظرفیت و تصویب برنامه‌های پرواز
۱ـ شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد از رفتار عادلانه و متساوی برخوردار خواهنـد بود تا بتوانند برای انجام سرویـس‌های مورد توافق در مـسیرهای مشخص شده از فرصتهای متساوی بهره‌مند باشند.
۲ـ در انجام سرویس‌های مورد توافق، شرکتهای هواپیمایی تعیین شده هر یک از طرفهای متعاهد منافع شرکتهای هواپیمایی طرف متعاهد دیگر را منظور نظر خواهد داشت تا من غیر حق در سرویس‌های طرف متعاهد دیگر در تمامی یا قسمتی از همان مسیرها اثر نامطلوب ایجاد نشود.
۳ـ هدف اصلی از برقراری سرویس‌های مورد توافق توسط شرکتهای هواپیمایی تعیین‌شده طرفهای متعاهد، تأمین ظرفیت کافی با ضریب بار مناسب، برای رفع نیازمندیهای جاری و پیش‌بینی شده معقول برای حمل مسافر و بار و پست بین سرزمین طرف متعاهد تعیین‌کننده شرکتهای هواپیمایی و سرزمین طرف متعاهد دیگر می‌باشد.
۴ـ شرکتهای هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد همچنین می‌توانند با رعایت اصول مندرج در بندهای (۱)، (۲) و (۳) این ماده ظرفیتی را برای رفع نیازمندیهای حمل و نقل بین سرزمینهای کشورهای ثالث مندرج در جدول مسیرهای پیوست این موافقتنامه و سرزمین طرف متعاهد دیگر تأمین نمایند.
۵ ـ ظرفیتی که عرضه می‌شود از جمله تعداد سرویس‌ها و نوع هواپیمای مورد استفاده شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد در سرویس‌های مورد توافق براساس توصیه شرکتهای هواپیمایی تعیین شده مورد موافقت مقامات هواپیمایی قرار خواهد گرفت . شرکتهای هواپیمایی تعیین شده چنین توصیه‌ای را پس از شور لازم بین خود و رعایت اصول مندرج در بندهای (۱)، (۲) و (۳) این ماده به‌عمل خواهند آورد.
۶ ـ در صورت عدم توافق بین شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد، مسائل مندرج در بند (۵) فوق از طریق توافق بین مقامات هواپیمایی دو طرف متعاهد حل و فصل خواهد گردید. تا زمانی که این توافق حاصل نگردیده، ظرفیت عرضه شده توسط شرکتهای هواپیمایی تعیین شده بدون تغییر باقی خواهد ماند.
۷ـ شرکتهای هواپیمایی تعیین شده هر یک از طرفهای متعاهد، حداکثر سی روز قبل از شروع سرویس‌ها در مسیرهای مشخص شده، برنامه‌های پرواز را برای تصویب به مقامات هواپیمایی طرف متعاهد دیگر تسلیم خواهد نمود. در مورد تغییرات بعدی نیز از همین قرار عمل خواهد شد. در موارد خاص این محدوده زمانی را می‌توان با تصویب مقامات نامبرده کاهش داد.
ماده ۹ـ شناسایی گواهینامه‌ها و پروانه‌ها
گواهینامه‌های قابلیت پرواز و گواهینامه‌های صلاحیت و پروانه‌هایی که توسط یک طرف متعاهد صادر شده یا اعتبار یافته و هنوز به قوت خود باقی است، توسط طرف متعاهد دیگر برای بهره‌برداری از مسیرها و سرویس‌های موضوع این موافقتنامه معتبر شناخته خواهد شد، مشروط بر این که شرایط صدور یا اعتبار این گواهینامه‌ها و پروانه‌ها مساوی یا بیش از حداقل استانداردهایی باشد که به‌موجب کنوانسیون وضع‌شده یا خواهدشد. در هرحال هر طرف متعاهد این حق را برای خود محفوظ می‌دارد که در مورد پرواز از فراز سرزمین خود از شناسایی گواهینامه‌های صلاحیت و پروانه‌هایی که جهت اتباع خود توسط طرف متعاهد دیگر صادر شده یا توسط طرف متعاهد دیگر یا هر عضو سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری اعتبار یافته، خودداری نماید.
ماده ۱۰ـ نرخهای حمل و نقل هوایی
۱ ـ نرخهای مورد اجراء توسط شرکتهای هواپیمایی هر طرف متعاهد در سرویس‌های مورد توافق در سطوح معقولی خواهد بود که با توجه به کلیه عوامل مربوط از جمله هزینه بهره‌برداری، سود معقول و خصوصیات سرویس و نرخهای شرکتهای هواپیمایی دیگر که در تمام یا قسمتی از همان مسیرهای مشخص شده، سرویس‌های منظم انجام می‌دهند، وضع می‌گردد.
۲ـ نرخهای موضوع بند (۱) این ماده براساس قواعد زیر تعیین می‌گردد:
الف) در صورتی‌که شرکتهای هواپیمایی تعیین شده دو طرف متعاهد عضو یک اتحادیه بین‌المللی شرکتهای حمل و نقل هوایی با مکانیسم تعیین نرخ باشند و یک قطعنامه نرخ ناظر بر سرویس‌های مورد توافق از قبل وجود داشته باشد، نرخها براساس این قطعنامه بین شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد توافق خواهد شد.
ب) هرگاه قطعنامه‌ای درباره نرخ ناظر بر سرویس‌های مورد توافق وجود نداشته باشد یا یک یا هیچ یک از شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد عضو اتحادیه شرکتهای هواپیمایی موضوع جزء (الف) فوق نباشد، شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد در مورد نرخهایی که برای سرویس‌های مورد توافق اعمال می‌گردد، بین خود توافق خواهند نمود.
پ) نرخهایی که بدین ترتیب مورد توافق قرار می‌گیرد لااقل سی روز قبل از تاریخ پیشـنهادی اجرای آن برای تصویب به مقامات هواپیمایی طرفهای متعاهد تسلیم خواهد گردید. این محدوده زمانی به شرط موافقت مقامات مذکور قابل کاهش است.
ت) در صورتی‌که شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد نتوانند درباره نرخهای قابل اجراء به توافق برسند یا در صورتی‌که یک طرف متعاهد شرکت هواپیمایی خود را به‌منظور انجام سرویس‌های مورد توافق تعیین ننموده باشد یا چنانچه در فاصله پانزده روز اول از دوره سی روزه موضوع جزء (پ) فوق، مقامات هواپیمایی یک طرف متعاهد عدم رضایت خود را از هر یک از نرخهای توافق شده بین شرکتهای هواپیمایی طرفهای متـعاهد طبق جزءهای (الف) و (ب) فوق به مـقامات هواپیمایی طرف متـعاهد دیگر اعلام دارد، مقامات هواپیمایی طرفهای متعاهد اهتمام خواهند نمود در مورد نرخهای مناسب به توافق برسند، لیکن هیچ نرخی قبل از تصویب مقامات هواپیمایی طرفهای متعاهد به موقع اجراء درنخواهد آمد.
۳ـ نرخهـای تعیین شـده بموجب مفاد این ماده تا زمانی که نرخهای جدید تعیین‌نشده باشد، به قوت خود باقی خواهد ماند.
ماده ۱۱ـ امنیت هوانوردی
۱ـ طرفهای متعاهد در راستای حقوق و تعهدات خود به موجب حقوق بین‌الملل تأکید می‌نمایند که تعهد آنان در قبال یکدیگر برای حفظ امنیت هواپیمایی کشوری در برابر اعمال مداخله غیرقانونی جزء لاینفکی از این موافقتنامه را تشکیل می‌دهد. طرفهای متعهد بدون تحدید کلیت حقوق و تعهدات خود به موجب حقوق بین‌الملل، به‌ویژه مطابق با مفاد کنوانسیون راجع به جرائم و برخی اعمال ارتکابی دیگر در هواپیما امضاء شده در توکیو به تاریخ ۲۳/۶/۱۳۴۲ هجری شمسی مطابق با ۱۳ سپتامبر ۱۹۶۳، کنوانسیون راجع به جلوگیری از تصرف غیرقانونی هواپیما امضاء شده در لاهه به تاریخ ۲۵/۹/۱۳۴۹ هجری شمسی مطابق با ۱۶ دسامبر ۱۹۷۰ و کنوانسیون راجع به جلوگیری از اعمال غیرقانونی علیه امنیت هواپیمایی کشوری امضاء شده در مونترال به تاریخ ۱/۷/۱۳۵۰ هجری شمسی مطابق با ۲۳ سپتامبر ۱۹۷۱ و نیز هر کنوانسیون دیگری در ارتباط با امنیت هواپیمایی کشوری، عمل خواهد کرد.
۲ـ طرفهای متعاهد کلیه مساعدت‌های لازم را جهت جلوگیری از تصرف غیرقانونی هواپیماهای کشوری و سایر اعمال غیرقانونی علیه امنیت این هواپیماها، مسافرین و خدمه آنها، فرودگاهها و تأسیسات هوانوردی و هر نوع تهدید دیگر علیه امنیت هواپیمایی کشوری را بنابر تقاضا در مورد یکدیگر به‌عمل خواهد آورد.
۳ـ طرفهای متعاهد باید در روابط دوجانبه خود طبق مقررات امنیت هواپیمایی کشوری تعیین شده از سوی سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری که به‌عنوان ضمایم کنوانسیون هواپیمایی کشوری بین‌المللی شناخته شده‌اند تا حدودی که این مقررات امنیتی در مورد طرفهای متعاهد قابل اجراء است عمل نمایند. آنها باید از گردانندگان هواپیمایی که محل ثبت آن هواپیما ها می‌باشد یا گردانندگان هواپیمایی که محل اصلی کسب و کار آنها یا محل اقامت دائم آنها در سرزمین آنها است و گردانندگان فرودگاههای واقع در سرزمینهای خود بخواهند که طبق مقررات امنیت هوانوردی مزبور عمل نمایند.
۴ـ هر یک از طرفهای متعاهد موافقت دارد که می‌توان از این گردانندگان هواپیما درخواست نمود تا مقررات امنیت هوانوردی مورد اشاره در بند (۳) فوق را که طرف متعاهد دیگر برای ورود به سرزمین خود، خروج از آن یا در مدت توقف در آنجا مقرر کرده است رعایت کنند. هر یک از طرفهای متعاهد باید اطمینان حاصل کند که در سرزمین او اقدامات مناسب برای حفاظت از هواپیما و بازرسی مسافرین، خدمه، لوازم همراه مسافر، اثاثیه مسافر، بار و خواروبار هواپیما پیش از سوار شدن مسافرین یا بارگیری و به هنگام آن به نحو مؤثر انجام می‌شود. همچنین هر طرف متعاهد باید هر درخواست طرف متعاهد دیگر را برای انجام اقدامات امنیتی ویژه معقول جهت مقابله با تهدید خاص با نظر مساعد، مورد توجه قرار دهد.
۵ ـ هنگامی‌که حادث یا خطر بروز حادث تصرف غیرقانونی هواپیمای کشوری یا دیگر اعمال غیرقانونی علیه امنیت این هواپیماها، مسافرین و خدمه آنها، فرودگاهها یا تأسیسات هوانوردی رخ دهد، طرفهای متعاهد باید با تسهیل ارتباطات و اتخاذ تدابیر مناسب دیگر به‌منظور پایان سریع و بی‌خطر حادثه مزبور یا خطر وابسته به آن یکدیگر را یاری نمایند.
ماده ۱۲ـ تسلیم آمار
مقامات هواپیمایی هر یک از طرفهای متعاهد اطلاعات و آمار مربوط به حمل و نقل انجام شده در سرویس‌های مورد توافق توسط شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد نخست را به سرزمین طرف متعاهد دیگر یا از آن سرزمین به قسمی که معمولاً توسط شرکت هواپیمایی تعیین شده برای مقامات هواپیمایی ملی خود تهیه و به آنها ارائه می‌گردد، بنابر تقاضا، در اختیار مقامات هواپیمایی طرف متعاهد دیگر قرار خواهد داد. کلیه اطلاعات اضافی آماری حمل و نقل مورد درخواست مقامات هواپیمایی یک طرف متعاهد از مقامات هواپیمایی طرف متعاهد دیگر در صورت تقاضا، مورد شور و توافق بین دو طرف متعاهد قرار خواهد گرفت.
ماده ۱۳ـ مشاوره و اصلاحات
1ـ هر طرف متعاهد یا مقامات هواپیمایی آن می‌توانند در هر زمان از طرف متعاهد دیگر یا مقامات هواپیمایی آن تقاضای مشاوره نمایند.
2ـ مشاوره مورد تقاضای یک طرف متعاهد یا مقامات هواپیمایی آن در فاصله شصت روز از تاریخ دریافت تقاضا آغاز خواهد شد.
3 ـ هر نوع اصلاح در این موافقتنامه، پس از تأیید از طریق تبادل یادداشت دیپلماتیک لازم الاجراء خواهد شد.
4ـ اصلاحات جداول مسیر منضم به این موافقتنامه می‌تواند به‌طور مستقیم بین مقامات هواپیمایی طرفهای متعاهد مورد توافق قرار گیرد. این اصلاحات پس از تأیید از طریق مبادله یادداشت دیپلماتیک لازم الاجراء خواهد شد.
ماده ۱۴ـ حل اختلافات
۱ـ هر گاه در مورد تفسیر یا اجرای این موافقتنامه و پیوست آن بین طرفهای متعاهد، اختلافی بروز نماید، طرفهای متعاهد در مرحله نخست اهتمام خواهند نمود تا اختلاف را از طریق مذاکره حل و فصل نمایند.
۲ـ چنانچه طرفهای متعاهد نتوانند به موجب بند (۱) فوق در مورد حل اختلاف به نتیجه برسند، طبق قوانین و مقررات خود، اختلاف به یک دیوان داوری سه نفره ارجاع خواهد شد که هر طرف متعاهد یک داور را معین خواهد کرد و دو داور تعیین شده درباره داور سوم توافق خواهند نمود. هر یک از طرفهای متعاهد ظرف شصت روز پس از وصول تقاضای ارجاع اختلاف به دیوان داوری، از طریق مجرای دیپلماتیک به تعیین داور خود مبادرت خواهد نمود و داور سوم نیز ظرف شصت روز بعد از آن تعیین خواهد شد. چنانچه هر یک از طرفهای متعاهد ظرف مدت مقرر داور خود را تعیین نکند، بنابه تقاضای هر یک از طرفهای متعاهد، رئیس شورای سازمان بین‌المللی کشوری بر حسب مورد داور یا داورها را تعیین خواهد نمود مشروط بر اینکه اگر رئیس شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری از اتباع هر یک از طرفهای متعاهد باشد، از نایب رئیس ارشد شورا و در صورتی‌که نامبرده نیز از اتباع یکی از طرفهای متعاهد باشد، از عضو ارشد مقدم شورا که در چنین وضع تابعیتی نباشد، درخواست خواهد شد که حسب مورد داور یا داورها را تعیین نماید. در هر حال داور سوم از اتباع یک دولت ثالث خواهد بود و به‌عنوان رئیس داوری عمل خواهد کرد.
۳ـ بنابه تصمیم نهائی دیوان داوری طرفهای متعاهد مخارج داوری را به‌صورت مساوی تقسیم خواهند نمود.
۴ـ طرفهای متعاهد تعهد می‌نمایند تصمیمات متخذه به موجب این ماده را رعایت کنند.
ماده ۱۵ـ فسخ
هر یک از طرفهای متعاهد می‌تواند در هر زمان قصد خود را مبنی بر فسخ این موافقتنامه کتباً به طرف متعاهد دیگر اعلام نماید. این اعلام همان زمان به اطلاع سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری خواهد رسید.
در این صورت موافقتنامه دوازده ماه پس از دریافت اعلام فسخ توسط طرف متعاهد دیگر فسخ خواهد شد، مگر آنکه اعلام فسخ، قبل از انقضای این مدت با رضایت طرفها پس گرفته شود. در صورت عدم اعلام وصول از سوی طرف متعاهد دیگر، اعلام فسخ، چهارده روز پس از وصول آن به سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری دریافت شده تلقی خواهد شد.
ماده ۱۶ـ مطابقت با کنوانسیونها یا موافقتنامه‌های چندجانبه
چنانچه کنوانسیون یا موافقتنامه چندجانبه حمل و نقل هوایی در مورد هر دو طرف متعاهد لازم‌الاجراء گردد، این موافقتنامه و پیوست آن به نحوی اصلاح خواهد شد تا با مقررات چنین کنوانسیون یا موافقتنامه‌ای تطبیق نماید.
ماده ۱۷ـ ثبت
این موافقتنامه و کلیه اصلاحات آن نزد سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری به ثبت خواهد رسید.
ماده ۱۸ـ لازم الاجراء شدن
این موافقتنامه از تاریخ آخرین اطلاعیه کتبی از طریق مجاری دیپلماتیک مبنی بر تأیید این که طرفهای متعاهد کلیه تشریفات داخلی درباره لازم الاجراء شدن این موافقتنامه را انجام داده‌اند، به مورد اجراء گذارده خواهد شد.
از تاریخ لازم‌الاجراء شدن این موافقتنامه، موافقتنامه حمل و نقل هوایی بین دولت ایران و دولت اتحاد جماهیر شورو‌ی سوسیالیستی که در تاریخ ۲۶ مرداد ماه ۱۳۴۳ مطابق با ۱۷ اوت ۱۹۶۴ به امضاء رسیده و پیوست‌های آن بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه فسخ می‌گردد.
این موافقتنامه در مسکو در تاریخ ۲۸ مرداد ماه ۱۳۷۸ هجری شمسی برابر با ۱۹ آگوست ۱۹۹۹ میلادی در دو نسخه به زبانهای فارسی، روسی، انگلیسی که تمام متون دارای اعتبار یکسان می‌باشند تنظیم گردید. در صورت بروز هرگونه اختلاف در تفسیر این موافقتنامه، متن انگلیسی ملاک خواهد بود.
از طرف
دولت جمهوری اسلامی ایران
از طرف
دولت فدراسیون روسیه
پیوست
موافقتنامه حمل و نقل هوایی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت فدراسیون روسیه
۱ـ مسیرهایی که قرار است توسط شرکتهای هواپیمایی تعیین شده فدراسیون روسیه مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
نقاط مبدأ |
نقاط واسط |
نقاط مقصد |
نقاط ماوراء |
نقاطی در روسیه |
یک نقطه که بعداً تعیین خواهد شد.٭ |
تهران رشت مشهد اصفهان |
سنگاپور بانکوک |
۲ـ مسیرهایی که قرار است توسط شرکتهای هواپیمایی تعیین شده جمهوری اسلامی ایران مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
نقاط مبدأ |
نقاط واسط |
نقاط مقصد |
نقاط ماوراء |
نقاطی در ایران |
کیف یا تفلیس |
مسکو سن پیترزبورگ غازان یوفا |
استکهلم یک نقطه دیگر که بعداً تعیین خواهدشد. ٭ |
٭ این نقطه باید مورد موافقت مقامات هواپیمایی طرفهای متعاهد قرار گیرد.
تذکر
1ـ شرکتهای هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد در هر مسیر توافق شده مجاز خواهند بود فقط یک پرواز در هفته (بین مسکو و تهران حداکثر سه پرواز مسافری و یک پرواز باری) براساس حق آزادی سوم و چهارم و موافقت قبلی شرکتهای هواپیمایی تعیین‌شده برقرار نمایند.
2ـ شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد ضمن بهره‌برداری از مسیرهای مورد توافق می‌توانند یک یا تمام نقاط واسط یا ماوراء را حذف نمایند.
۳ـ حق حمل و نقل مسافر، بار و پست شرکت هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد بین نقاطی در سرزمین طرف متعاهد دیگر و نقاطی در سرزمین کشورهای ثالث منوط به توافق بین شرکتهای هواپیمایی تعیین شده و تصویب مقامات هواپیمایی طرفهای متعاهد خواهد بود.
۴ـ شرکتهای هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد می‌توانند پروازهای خود را با هر نـوع هواپیمای با سرعت مافوق صوت انجام دهند. تعداد و ظرفیت پرواز منوط به توافق بین شرکتهای هواپیمایی تعیین شده و تصویب مقامات هواپیمایی طرفهای متعاهد خواهد بود.
۵ ـ انجام پروازهای اجاره‌ای(چارتر) فوق‌العاده و غیرمنظم مشروط به درخواست اولیه شرکتهای هواپیمایی تعیین شده خواهد بود، این تقاضا حداقل هفتاد و دو ساعت قبل از انجام پرواز بدون در نظر گرفتن تعطیلات آخر هفته و رسمی خواهد بود.
تشریفات(پروتکل) الحاقی جهت اصلاح و تکمیل موافقتنامه حمل و نقل هوایی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت فدراسیون روسیه
دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت فدراسیون روسیه به منظور انجام اصلاحات در موافقتنامه حمل و نقل هوایی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت فدراسیون روسیه مورخ ۲۸/۵/۱۳۷۸ هجری شمسی برابر با ۱۹ آگوست ۱۹۹۹ میلادی که از این پس «موافقتنامه» نامیده می شود، در موارد زیر به توافق رسیدند:
ماده ۱
۱ـ۱ـ بند (۲) ماده (۱۴) موافقتنامه تحت عنوان «حل اختلافات» به‌صورت زیر بیان خواهد شد:
«۲ـ چنانچه طرفهای متعاهد نتوانند به‌موجب بند (۱) فوق در مورد حل اختلاف به نتیجه برسند، طبق قوانین و مقررات خود، اختلاف را به یک دیوان داوری متشکل از سه داور ارجاع خواهند نمود به نحوی که هر طرف متعاهد یک داور را تعیین نموده و این دو داور تعیین شده درباره داور سوم توافق خواهند نمود.
هر یک از طرفهای متعاهد ظرف شصت روز پس از وصول تقاضای کتبی هر یک از طرفهای متعاهد در مورد ارجاع اختلاف به دیوان داوری، از طریق مجاری دیپلماتیک به تعیین داور خود مبادرت خواهد نمود و داور سوم نیز ظرف شصت روز بعد از آن تعیین خواهد شد.
چنانچـه هر یک از طرفهای متـعاهد ظرف مدت مقرر نسبت به تعیین داور خود اقدام ننماید، هر یک از طرفهای متعاهد می‌تواند از رئیس شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری بخواهد که حسب مورد داور یا داوران را تعیین نماید. چنانچه رئیس شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری و نیز معاون رئیس، تبعه یکی از طرفهای متعاهد باشد، این انتصاب توسط عضو ارشد شورا که تابعیت هیچ‌یک از طرفهای متعاهد را نداشته باشد، انجام خواهد شد.
داور سوم باید در هر صورت تابعیت کشوری را دارا باشد که در زمان انتخاب با طرفهای متعاهد روابط سیاسی دارد و به عنوان رئیس داوری(سر داور) عمل خواهد کرد.»
–ماده حل اختلافات موافقتنامه با الحاق بند (۵) اصلاح می‌گردد:
« ۵ ـ دیوان داوری با توجه به سایر موارد مورد توافق طرفهای متعاهد، آیین و محل داوری را تعیین خواهد نمود.»
۲ـ۱ـ پس از ماده (۱۱) موافقتنامه (امنیت هوانوردی)، ماده جدیدی تحت عنوان ماده (۱۱) مکرر «ایمنی هوانوردی» به شرح زیر اضافه خواهد شد:
ماده ۱۱ مکررـ ایمنی هوانوردی»
1ـ هر طرف متعاهد می‌تواند در هر زمان در رابطه با استانداردهای ایمنی در زمینه‌های مربوط به تأسیسات هوانوردی، خدمه پرواز، هواپیما و بهره‌برداری از هواپیما که طرف متعاهد دیگر به‌کار گرفته است، درخواست مشاوره نماید. چنین مشاوره‌ای ظرف سی روز از تاریخ درخواست مزبور انجام خواهد شد.
2ـ در صورتی‌که پس از مشاوره مزبور یک طرف متعاهد ملاحظه کند استانداردهای ایمنی در زمینه‌های موضوع بند (۱) که در آن زمان به‌موجب کنوانسیون وضع شده به‌طور مؤثر توسط طرف متعاهد دیگر به‌کار گرفته و اجراء نمی‌شود، طرف متعاهد دیگر را از یافته های مزبور و اقداماتی که برای تطبیق با استانداردهای ایکائو ضروری به نظر می‌رسد آگاه خواهد کرد. چنانچه طرف متعاهد دیگر ظرف پانزده روز یا دوره طولانی‌تری که ممکن است با تبادل اطلاعیه از طریق مجاری سیاسی، مورد توافق طرفهای متعاهد قرار گرفته باشد، اقدام مناسبی را انجام ندهد، زمینه برای اعمال ماده (۴) این موافقتنامه (تعلیق و لغو) برای طرف متعاهد اول مهیا خواهد شد.
3ـ علیرغم تعهدات مندرج در ماده (۳۳) کنوانسیون، هر نوع هواپیمایی که توسط شرکت هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد یا از طرف آن در سرویس‌های مورد توافق از مبدأ سرزمین طرف متعاهد دیگر یا بالعکس مورد بهره برداری قرار گیرد، می‌تواند مادامی که در سرزمین طرف متعاهد دیگر است مشمول بازرسی نمایندگان مجاز طرف متعاهد دیگر در داخل هواپیما و در توقفگاه آن (که در این ماده «بازرسی توقفگاهی» نامیده می‌گردد) قرار گیرد تا اعتبار اسناد هواپیما و مدارک خدمه و نیز وضعیت ظاهری هواپیما و تجهیزات آن بررسی شود مشروط بر اینکه این امر منجر به تأخیر بدون دلیل در بهره‌برداری از هواپیما نگردد.
4ـ چنانچه هر بازرسی توقفگاهی یا مجموعه‌ای از بازرسی‌های توقفگاهی باعث بروز نگرانی های جدی مبنی بر عدم تطابق یک هواپیما یا بهره‌برداری از یک هواپیما با حداقلِ استانداردهای تعیین شده در آن زمان به موجب کنوانسیون، یا بروز نگرانی‌های جدی در خصوص فقدان اِعمال و اجرای مؤثر استانداردهای ایمنی تعیین شده در آن زمان به موجب کنوانسیون گردد، طرف متعاهدی که این بازرسی ها را انجام داده است، از نظر ماده(۳۳) کنوانسیون مختار خواهد بود تا نتیجه بگیرد که الزاماتی که طبق آنها گواهینامه یا مجوز‌های مربوط به آن هواپیما یا خدمه آن هواپیما صادر شده یا اعتبار یافته یا الزاماتی که طبق آنها آن هواپیما مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد، معادل یا فراتر از حداقل استانداردهای تعیین شده به‌موجب کنوانسیون نمی‌باشند.
5 ـ چنانچه نماینده شرکت(های) هواپیمایی یک طرف متعاهد از دسترسی به هواپیمای مورد بهره‌برداری از سوی آن شرکت(های) هواپیمایی جهت انجام بازرسی توقفگاهی طبق بند (۳) فوق جلوگیری نماید، طرف متعاهد دیگر می‌تواند چنین استنباط نماید که نگرانی‌های جدی موضوع بند (۴) فوق ایجاد شده است و به نتایج موضوع آن بند برسد.
6 ـ هر طرف متعاهد حق تعلیق یا تغییر فوری مجوز بهره‌برداری شرکت(های) هواپیمایی طرف متعاهد دیگر را در صورتی‌که طرف متعاهد اول در نتیجه بازرسی توقفگاهی، مجموعه‌ای از بازرسی‌های توقفگاهی، جلوگیری از دسترسی جهت انجام بازرسی توقفگاهی ، یا مشاوره موضوع بند (۱) این ماده چنین استنباط نماید که انجام اقدامات فوری برای ایمنی بهره‌برداری شرکت هواپیمایی ضروری است، برای خود محفوظ می‌دارد.
7ـ هر اقدامی طبق بندهای (۲) یا (۶) فوق از سوی یک طرف متعاهد، باید به‌محض رفع زمینه انجام آن اقدامات، متوقف گردد.
ماده ۲
1ـ۲ـ این تشریفات (پروتکل) جزء لاینفک موافقتنامه تلقی می‌گردد.
2ـ۲ـ این تشریفات (پروتکل) از تاریخ آخرین اطلاعیه کتبی مبادله شده از طریق مجاری سیاسی مبنی بر انجام کلیه تشریفات داخلی ضروری توسط طرفهای متعاهد جهت لازم‌الاجراء شدن این تشریفات (پروتکل) ، به مورد اجراء گذارده خواهد شد. این تشریفات (پروتکل) تا زمان لازم الاجراء بودن موافقتنامه، لازم الاجراء خواهد ماند.
این تشریفات (پروتکل) در مسکو و در تاریخ ۳ آذر ۱۳۹۰ هجری شمسی برابر با ۲۴ نوامبر ۲۰۱۱ میلادی در دو نسخه به زبانهای فارسی، انگلیسی و روسی که همه متن دارای اعتبار یکسان می‌باشند تنظیم گردید. در صورت اختلاف در تفسیر متون، متن انگلیسی ملاک خواهد بود.
از طرف
دولت جمهوری اسلامی ایران
از طرف
دولت فدراسیون روسیه
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده منضم به متن موافقتنامه شامل مقدمه و هجده ماده و یک پیوست و تشریفات (پروتکل) الحاقی درجلسه علنی روز سه‌شنبه مورخ هفدهم مردادماه یکهزار و سیصد و نود و یک مجلس‌شورای‌اسلامی تصویب شد و در تاریخ ۲۵/۵/۱۳۹۱ به تأیید شورای‌نگهبان رسید.
رئیس مجلس شورای اسلامی ـ علی لاریجانی