قانون موافقتنامه حمل و نقل هوايي بين دولتهاي جمهوري اسلامي ايران و جمهوري بلغارستان مصوب 1375,07,18
ماده واحده – موافقتنامه حمل و نقل هوايي بين دولتهاي جمهوري اسلامي ايران و جمهوري بلغارستان مشتمل بر يك مقدمه، هجده ماده و يك‌ضميمه به شرح پيوست تصويب و اجازه مبادله اسناد آن داده مي‌شود.
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحيم
موافقتنامه حمل و نقل هوايي بين دولت جمهوري اسلامي ايران و دولت جمهوري بلغارستان
مقدمه
دولت جمهوري اسلامي ايران و دولت جمهوري بلغارستان كه عضو كنوانسيون هواپيمايي كشوري بين‌المللي مي‌باشند، با تمايل يكسان به انعقاد‌موافقتنامه‌اي به منظور تأسيس و بهره‌برداري از سرويسهاي هوايي بازرگاني بين سرزمينهاي خود و ماوراي اين سرزمينها، نسبت به موارد زير موافقت نمودند:
ماده 1– تعاريف:
به جز در مواردي كه فحواي عبارت معني ديگري را ايجاب نمايد، از لحاظ اين موافقتنامه:
الف – اصطلاح « كنوانسيون» به كنوانسيون هواپيمايي كشوري بين‌المللي كه در تاريخ 1323/9/16 هجري شمسي برابر با هفتم دسامبر 1944 ميلادي در شيكاگو براي امضا مفتوح شد، اطلاق مي‌شود و همچنين شامل هر الحاقيه‌اي كه به موجب ماده 90 كنوانسيون ياد شده و هر اصلاحيه الحاقيه يا كنوانسيوني كه به موجب مواد 90 و 94 آن كنوانسيون توسط طرفين متعاهد تصويب شده است تا جايي كه اين موارد براي هر دو طرف نافذ باشد‌خواهد بود.
ب – اصطلاح « مقامات هواپيمايي» در مورد جمهوري بلغارستان به وزارت حمل و نقل يا هر شخص يا مقامي كه مجاز به انجام وظايف فعلي ان وزارت يا وظايف مشابه آن باشد و در مورد دولت جمهوري اسلامي ايران به رييس سازمان هواپيمايي كشوري يا هر شخص يا مقامي كه مجاز به انجام وظايف فعلي يا وظايف مشابه آن باشد، اطلاق مي‌شود.
ج – اصطلاح «شركت هواپيمايي تعيين شده» اطلاق مي‌شود به يك شركت هواپيمايي كه به موجب ماده (3) اين موافقتنامه تعيين شده و اجازه فعاليت يافته باشد.
د – اصطلاح «ظرفيت» در مورد يك هواپيما اطلاق مي‌شود به ميزان بارگيري مؤثر آن هواپيما دريك مسير يا قسمتي از مسير و اصطلاح «ظرفيت» در‌مورد سرويس توافق شده اطلاق مي‌شود به ظرفيت هواپيما در چنين سرويسي ضرب در دفعات پرواز هواپيماي مزبور طي زمان معين و در تمام يا قسمتي از مسير.
هـ – اصطلاح «سرزمين» در مورد يك كشور اطلاق مي‌شود به مناطق خاكي و آبهاي داخلي و سرزميني متعلق به آن و حريم هوايي تحت حاكميت و‌سلطه آن كشور.
و – اصطلاحات «سرويس هوايي »،«سرويس هوايي بين‌المللي»، «شركت هواپيمايي» و «توقف به منظورهاي غير حمل و نقل» به ترتيب داراي همان معاني است كه در ماده 69 كنوانسيون به آنها داده شده است.
ز – اصطلاح «نرخ» اطلاق مي‌شود به هزينه‌اي كه بايستي براي حمل مسافران، اثاثيه و بار توسط شركتهاي هواپيمايي اخذ شده و نيز شرايطي كه تحت‌آن هزينه‌ها دريافت مي‌شود.
دستمزدها و شرايط حمل بسته‌هاي پستي از اين قاعده مستثني مي‌باشد.
بديهي است كه عناوين مواد موافقتنامه حاضر معاني هيچ يك از مقررات آن را به نحوي از انحا محدود نمي‌كند يا توسعه نمي‌دهد.
ماده 2– اعطاي حقوق:
1– هريك از طرفين متعاهد حقوق مصرح در اين موافقتنامه را جهت انجام سرويسهاي هوايي بين‌المللي منظم به وسيله شركت هواپيمايي تعيين شده طرف متعاهد ديگر در مسيرهاي مشروح پيوست به طرف متعاهد ديگر اعطا مي‌كند:
الف – پرواز بدون فرود از فراز سرزمين طرف متعاهد ديگر.
ب – توقف در سرزمين ياد شده به منظورهاي غير حمل و نقل.
ج – توقف در سرزمين ياد شده در نقاطي كه براي آن مسير در جدول مسير پيوست موافقتنامه حاضر مشخص شده است به منظور سوار و پياده كردن مسافر، بار و پست در حمل و نقل بين‌المللي.
2– هيچ يك از مفاد اين موافقتنامه به گونه‌اي تلقي نخواهد شد كه درنتيجه شركت هواپيمايي يكي از طرفين متعاهد محق باشد در سرزمين طرف متعاهد ديگر در قبال مزد يا كرايه، مسافر، بار يا پست به مقصد نقطه ديگري در سرزمين طرف متعاهد ديگر حمل كند.
3– در مناطق جنگي يا تحت اشغال نظامي يا در مناطقي كه اين عمليات در جريان است، انجام اين قبيل سرويسها منوط به تصويب مقامات نظامي صلاحيتدار خواهد بود.
ماده 3– تعيين و اجازه:
1– هريك از طرفين متعاهد حق دارد يك شركت هواپيمايي را براي انجام سرويسهاي مورد توافق در مسيرهاي مشخص شده تعيين و مراتب را به طور‌كتبي به طرف ديگر اعلام نمايد. در صورت جايگزيني شركت هواپيمايي تعيين شده، هريك از طرفين متعاهد از قبل به صورت كتبي مراتب را به طرف‌متعاهد ديگر اعلام خواهد نمود.
2– پس از دريافت اعلاميه تعيين، مقامات صلاحيتدار طرف متعاهد ديگر با رعايت مفاد بندهاي (3) و (4) اين ماده به شركت هواپيمايي تعيين شده بدون تاخير اجازه مربوط را اعطا خواهند كرد.
3– مقامات هواپيمايي يك طرف متعاهد مي‌توانند از شركت هواپيمايي كه توسط طرف متعاهد ديگر تعيين شده بخواهند كه مقامات مزبور را قانع سازد كه واجد شرايط مقرر در قوانين و مقرراتي است كه معمولاً براي انجام سرويسهاي هوايي بين‌المللي طبق مفاد كنوانسيون توسط مقامات ياد شده اعمال مي‌شود.
4– هريك از طرفين متعاهد حق دارد در هر مورد كه قانع نشده باشد كه مالكيت و كنترل شركت هواپيمايي مربوط در دست طرف متعاهدي كه شركت هواپيمايي را تعيين نموده يا اتباع آن است از اعطاي اجازه بهره‌برداري موضوع بند (2) اين ماده امتناع ورزد.
5– پس از دريافت اجازه بهره‌برداري موضوع بند(2) اين ماده شركت هواپيمايي تعيين شده مي‌تواند هرزمان بهره‌برداري از سرويسهاي مورد توافق را‌آغاز كند مشروط بر اينكه نرخ و برنامه مقرر شده به موجب مفاد مواد (8) و (10) اين موافقتنامه در مورد سرويسهاي ياد شده مجري باشد.
ماده 4– تعليق و لغو حقوق:
1- هريك از طرفين متعاهد حق دارد در موارد زير اجازه بهره‌برداري صادره را لغو يا استفاده از حقوق مشخص شده در ماده(2) اين موافقتنامه را توسط‌شركت هواپيمايي تعيين شده طرف متعاهد ديگر معلق نمايد يا هر شرطي را كه ممكن است براي استفاده از اين حقوق لازم باشد وضع نمايد:
الف – در هر مورد كه قانع نشده باشد مالكيت و كنترل آن شركت هواپيمايي در دست طرف متعاهد يا اتباع طرف متعاهدي است كه شركت مذكور را‌تعيين نموده يا،
ب – در موردي كه شركت هواپيمايي ياد شده قوانين يا مقررات طرف متعاهدي را كه اين حقوق را اعطا نموده است رعايت نكند.
ج – در موردي كه شركت هواپيمايي ياد شده به هر نحوي از انحا عمليات بهره‌برداري را برابر مقررات موافقتنامه حاضر انجام ندهد.
2- جز در مواردي كه لغو يا تعليق يا وضع شرايط مذكور در بند(1) اين ماده به صورت فوري براي جلوگيري از نقض بيشتر قوانين يا مقررات لازم باشد اعمال اين حق فقط پس از مشورت با طرف متعاهد ديگر انجام خواهد گرفت.
ماده 5– شمول قوانين و مقررات:
1– قوانين و مقررات يك طرف متعاهد كه ناظر به ورود يا خروج هواپيمايي كه به امر هوانوردي بين‌المللي اشتغال دارد يا ناظر به بهره‌برداري و هوانوردي چنين هواپيمايي حين پرواز بر فراز يا در داخل سرزمين طرف متعاهد مذكور مي‌باشد نسبت به هواپيماي شركت هواپيمايي تعيين شده طرف متعاهد ديگر مجري خواهد بود.
2– قوانين و مقررات يك طرف متعاهد كه در سرزمين خود ناظر به ورود و خروج و اقامت موقت مسافران و كاركنان و بار يا پست مي‌باشد از قبيل تشريفات ورود، خروج، مهاجرت و نيز مقررات گمركي، گذرنامه،پول رايج و بهداشتي، در مورد مسافران و كاركنان و بار يا پست حمل شده توسط هواپيماي شركت هواپيمايي تعيين شده طرف متعاهد ديگر در زماني كه در سرزمين مذكور باشد اعمال خواهد شد.
3– براساس عمل متقابل ويزاي ورود، اقامت و خروج خدمه‌هاي پروازي شركت هواپيمايي تعيين شده طرفين متعاهد در صورتي كه با همان پرواز‌مسير برگشت را طي نمايند مورد نياز نمي‌باشد.
اين امر در مورد خدمه پروازي كه به واسطه شرايط فني هواپيما يا به دلايل پزشكي و بهداشتي ناچار به اقامت در كشور باشند و با پرواز بعدي مسير‌برگشت را طي نمايند نيز صادق است.
4– هريك از طرفين متعاهد نسخه‌هايي از قوانين و مقررات مربوط مندرج در اين ماده را بنا به تقاضا در اختيار طرف متعاهد ديگر خواهد گذاشت.
5– شركت هواپيمايي تعيين شده يك طرف متعاهد مجاز خواهد بود براساس عمل متقابل در سرزمين طرف متعاهد ديگر نمايندگان و كارمندان فني،عملياتي و بازرگاني خود را در صورت لزوم در ارتباط با بهره‌برداري از سرويسهاي مورد توافق باقي نگه دارد.
اين كاركنان در صورت لزوم از ميان اتباع طرفين متعاهد انتخاب خواهند شد.
6– نمايندگان و كاركنان، مشمول قوانين و مقررات جاري طرف متعاهد ديگر بوده و هر طرف متعاهد طبق قوانين و مقررات ياد شده و براساس عمل‌متقابل و با حداقل تأخير، اجازه و ويزاي كار يا ديگر مدارك مشابه را به نمايندگان و كاركنان موضوع بند(5) اين ماده اعطا خواهند نمود، در صورت تعيين نمايندگي عمومي يا نمايندگي فروش كل اين نمايندگي بايستي شركت هواپيمايي تعيين شده طرف متعاهد ديگر باشد مگر اينكه به شكل ديگري‌بين شركتهاي هواپيمايي تعيين شده توافق حاصل شده باشد.
7– هر طرف متعاهد به شركت هواپيمايي تعيين شده طرف متعاهد ديگر حق صدور آزادانه مدارك حمل و نقل هوايي مربوط به خود و فروش خدمات حمل و نقل هوايي در سرزمين طرف متعاهد ديگر را به صورت مستقيم و يا از طريق نمايندگي طبق قوانين و مقررات جاري اعطا خواهد نمود.
8– شركتهاي هواپيمايي تعيين شده طرفين متعاهد حق انتقال دريافتي مازاد بر هزينه‌هاي حاصله شركتهاي هواپيمايي در سرزمين خود را در ارتباط با حمل مسافر، بار و پست برابر مقررات تسعير ارزهاي خارجي لازم‌الاجرا در دو كشور به نرخ رسمي تسعير دارا مي‌باشند.
ماده 6– معافيت از حقوق گمركي، سود بازرگاني و ساير عوارض:
1– هواپيماي شركت تعيين شده يك طرف متعاهد كه سرويسهاي بين‌المللي را مورد بهره‌برداري قرار مي‌دهد و مواد سوختي، روغن روغن‌كاري، ساير‌مواد مصرفي فني، وسايل يدكي، لوازم معين و خواروبار موجود در هواپيماي شركت هواپيمايي يك طرف متعاهد كه مجاز به استفاده از مسيرها و‌سرويسهاي موضوع موافقتنامه حاضر مي‌باشد به هنگام ورود يا خروج از سرزمين طرف متعاهد ديگر براساس عمل متقابل از پرداخت حقوق گمركي،سود بازرگاني و هزينه‌هاي بازرسي و ساير عوارض و هزينه‌هاي ملي معاف خواهند بود حتي اگر مواد ياد شده زماني مورد استفاده قرار گيرد يا به‌مصرف برسد كه هواپيماي مزبور بر فراز آن سرزمين در پرواز باشد.
2– سوخت، روغن روغن‌كاري، مواد مصرفي فني، وسايل يدكي، لوازم معين و خواروبار وارد شده به سرزمين يك طرف متعاهد توسط طرف متعاهد ديگر يا اتباع آن كه صرفا به منظور استفاده در هواپيماي طرف متعاهد اخيرالذكر مي‌باشد براساس عمل متقابل از پرداخت حقوق گمركي، سود بازرگاني ،مالياتها و هزينه‌هاي بازرسي و ساير عوارض و هزينه‌هاي ملي معاف خواهد بود.
3– سوخت، روغن روغن‌كاري، ساير مواد مصرفي فني، وسايل يدكي، لوازم معين و خواروبار كه در سرزمين يك طرف متعاهد بار هواپيماي شركت هواپيمايي طرف متعاهد ديگر مي‌شود و در سرويسهاي بين‌المللي مورد استفاده قرار مي‌گيرد براساس عمل متقابل از پرداخت حقوق گمركي، سود بازرگاني، مالياتها، هزينه‌هاي بازرسي و ساير هزينه‌هاي ملي يا عوارض معاف خواهد بود.
4– لوازم جاري هوانوردي و همچنين مواد و لوازم نگاهداري شده در هواپيماي شركت هواپيمايي تعيين شده هريك از طرفين متعاهد تنها با موافقت مقامات گمركي سرزمين طرف متعاهد ديگر در آن سرزمين قابل تخليه است. در اين صورت مي‌توان اين مواد را تا زماني كه طبق مقررات گمركي مجددا‌ً صادر شود و يا ترتيب ديگري در مورد آن داده شود تحت نظارت مقامات نامبرده قرار داد.
ماده 7– هزينه‌هاي فرودگاهي و تأسيساتي:
1- هريك از طرفين متعاهد مي‌تواند براي استفاده از فرودگاهها و ساير تأسيسات تحت كنترل خود هزينه‌هاي عادلانه و مناسبي را وضع نموده يا اجازه‌وضع آن را بدهد.
2- هريك از طرفين متعاهد موافقت دارد كه اين هزينه‌ها از آنچه هواپيماي آن طرف متعاهد كه در سرويسهاي مشابه بين‌المللي تردد مي‌نمايد و براي استفاده از اين فرودگاهها و تأسيسات مي‌پردازد تجاوز نكند.
3- مسافران، اثاثيه و بار عبوري در سرتاسر سرزمين طرف متعاهد ديگر كه منطقه عبوري فرودگاه را كه براي آنها معين كرده‌اند ترك نمي‌كنند تحت كنترل بسيار ساده‌اي قرار خواهند گرفت. اثاثيه و بار در عبور مستقيم از حقوق گمركي، سود بازرگاني و ساير هزينه‌هاي مشابه معاف مي‌باشد.
ماده 8– مقررات ظرفيت و تصويب برنامه‌هاي پرواز:
1– شركتهاي هواپيمايي تعيين شده طرفين متعاهد از رفتار عادلانه و متساوي برخوردار خواهند بود تا بتوانند براي انجام سرويسهاي مورد توافق در‌مسيرهاي مشخص شده از فرصتهاي متساوي بهره‌مند باشند.
2– در انجام سرويسهاي مورد توافق، شركتهاي هواپيمايي تعيين شده هريك از طرفين متعاهد منافع شركت هواپيمايي طرف ديگر را منظور نظر خواهد داشت تا من غير حق در سرويسهاي طرف ديگر در تمامي يا قسمتي از همان مسيرها اثر نامطلوب ايجاد نشود.
3– هدف اصلي سرويسهاي مورد توافق كه توسط شركت هواپيمايي تعيين شده يك طرف متعاهد انجام مي‌شود تأمين ظرفيت كافي با ضريب بار‌مناسب براي رفع نيازمنديهاي جاري پيش‌بيني شده معقول حمل مسافر، بار و پست بين سرزمين طرف متعاهد تعيين‌كننده شركت هواپيمايي و سرزمين طرف متعاهد ديگر است.
4– با در نظر گرفتن اصول مندرج در بندهاي (1)، (2) و (3) اين ماده شركت هواپيمايي تعيين شده يك طرف متعاهد همچنين مي‌تواند ظرفيتي را براي‌برآورده كردن نيازمنديهاي حمل و نقل بين سرزمينهاي كشورهاي ثالث مندرج در جدول مسيرها ضميمه اين موافقتنامه و سرزمين طرف متعاهد ديگر‌تأمين نمايد.
5– ظرفيتي كه عرضه مي‌شود از جمله تعداد سرويسها و نوع هواپيماي مورد استفاده شركتهاي هواپيمايي تعيين شده طرفين متعاهد در سرويسهاي مورد توافق براساس توصيه شركتهاي هواپيمايي تعيين شده، مورد موافقت مقامات هواپيمايي قرار خواهد گرفت. شركتهاي هواپيمايي تعيين شده چنين توصيه‌اي را پس از شور لازم بين خود و رعايت اصول مندرج در بندهاي (1)، (2) و (3) اين ماده به عمل خواهند آورد.
6– در صورت عدم توافق بين شركتهاي هواپيمايي تعيين شده طرفين متعاهد، مسايل مشروح در بند (5) فوق از طريق توافق بين مقامات هواپيمايي طرفين متعاهد حل و فصل خواهد شد.
تا زماني كه اين توافق حاصل نشده، ظرفيت عرضه شده توسط شركتهاي هواپيمايي تعيين شده بدون تغيير باقي خواهد ماند.
7– شركت هواپيمايي تعيين شده هريك از طرفين متعاهد حداكثر سي(30) روز پيش از شروع سرويسها در مسيرهاي مشخص شده برنامه‌هاي پرواز را‌به مقامات هواپيمايي طرف متعاهد ديگر براي تصويب تسليم خواهد نمود. در مورد تغييرات بعدي نيز از همين قرار عمل خواهد شد. اين محدوديت‌زماني را مي‌توان در موارد خاص با تصويب مقامات نامبرده كاهش داد.
8– پروازهاي فوق‌العاده و اضافي بايستي با توافق بين شركتهاي هواپيمايي بوده و به اطلاع مقامات هواپيمايي مربوط براي تصويب رسيده باشد.
ماده 9– شناسايي گواهينامه‌ها و پروانه‌ها:
گواهينامه‌هاي قابليت پرواز و گواهينامه‌هاي صلاحيت و پروانه‌هايي كه توسط يك طرف متعاهد صادر شده يا اعتبار يافته و يا هنوز به قوت خود باقي‌باشد توسط طرف متعاهد ديگر براي بهره‌برداري از مسيرها و سرويسهاي موضوع اين موافقتنامه معتبر شناخته خواهد شد. مشروط بر اين كه شرايط صدور يا اعتبار اين گواهينامه‌ها يا پروانه‌ها مساوي يا بيش از حداقل استانداردهايي باشد كه به موجب كنوانسيون وضع شده يا خواهد شد. در هر حال هر يك از طرفين متعاهد اين حق را براي خود محفوظ مي‌دارد كه در مورد پرواز از فراز سرزمين خود از شناسايي گواهينامه‌هاي صلاحيت و پروانه‌هايي كه براي اتباع آن توسط طرف متعاهد ديگر يا هر دولت ديگري صادر شده يا اعتبار يافته خودداري نمايد.
ماده 10– نرخهاي حمل و نقل هوايي:
1– نرخهاي مورد اجرا توسط شركتهاي هواپيمايي تعيين شده طرفين متعاهد در سرويسهاي مورد توافق در سطوح معقولي خواهد بود كه با توجه به‌كليه عوامل مربوط از جمله هزينه بهره‌برداري و سود معقول و خصوصيات سرويس و نرخهاي شركتهاي هواپيمايي ديگر كه در تمام يا قسمتي از همان مسيرها سرويسهاي منظم انجام مي‌دهند وضع مي‌شود.
2– نرخهاي موضوع بند(1) اين ماده براساس قواعد زير تعيين مي‌شود:
الف – هرگاه شركتهاي هواپيمايي تعيين شده طرفين متعاهد عضو يك اتحاديه بين‌المللي شركتهاي هواپيمايي با مكانيسم تعيين نرخ بوده و يك قطعنامه نرخ ناظر بر سرويسهاي مورد توافق از پيش وجود داشته باشد، نرخها براساس اين قطعنامه بين شركتهاي هواپيمايي تعيين شده طرفين متعاهد توافق خواهد شد.
ب – هرگاه قطعنامه‌اي درباره نرخ ناظر بر سرويسهاي مورد توافق وجود نداشته باشد يا يك يا هيچ يك از شركتهاي هواپيمايي تعيين شده طرفين متعاهد عضو اتحاديه شركتهاي هواپيمايي موضوع بند (الف) فوق نباشد، شركتهاي هواپيمايي تعيين شده طرفين متعاهد در مورد نرخهايي كه براي سرويسهاي مورد توافق اعمال مي‌شود بين خود توافق خواهند نمود.
ج – نرخهايي كه بدين ترتيب مورد توافق قرار مي‌گيرد لااقل سي(30) روز پيش از تاريخ پيشنهادي اجرا براي تصويب به مقامات هواپيمايي طرفين تسليم خواهد شد. اين محدوديت زماني به شرط موافقت مقامات ياد شده قابل كاهش است.
د – در صورتي كه شركتهاي هواپيمايي تعيين شده طرفين متعاهد نتوانند درباره نرخهاي قابل اجرا به توافق برسند يا در صورتي كه يك طرف متعاهد شركت هواپيمايي خود را به منظور انجام سرويسهاي مورد توافق تعيين ننموده باشد و يا چنانچه در فاصله پانزده (15) روز اول از دوره سي (30) روزه موضوع بند (ج) اين ماده، مقامات هواپيمايي يك طرف متعاهد عدم رضايت خود را از هر يك از نرخهاي توافق شده بين شركتهاي هواپيمايي طرفين متعاهد طبق بندهاي (الف) و (ب) اين ماده به مقامات هواپيمايي طرف متعاهد ديگر اعلام دارد، مقامات هواپيمايي طرفين متعاهد اهتمام خواهند نمود در مورد نرخهاي مناسب به توافق برسند. درهرحال هيچ نرخي قبل از تصويب مقامات هواپيمايي هريك از طرفين متعاهد به موقع اجرا در نخواهد آمد.
3– نرخهاي تعيين شده به موجب مفاد اين ماده تا زماني كه نرخهاي جديدي طبق مفاد اين ماده تعيين نشده باشد، به قوت خود باقي خواهد ماند.
ماده 11– امنيت هوانوردي:
1– طرفين متعاهد در راستاي حقوق و تعهدات خود به موجب حقوق بين‌الملل تاكيد مي‌نمايند كه تعهد آنان در قبال يكديگر براي حفظ امنيت هواپيمايي كشوري در برابر اعمال مداخله غيرقانوني جزو لاينفكي از اين موافقتنامه را تشكيل مي‌دهد. طرفين متعاهد بدون تحديد كليت حقوق و تعهدات خود به موجب حقوق بين‌الملل، به ويژه مطابق مفاد كنوانسيون راجع به جرايم و برخي اعمال ارتكابي ديگر در هواپيما امضاء شده در توكيو به‌تاريخ 1342/9/25 هجري شمسي برابر با 14 سپتامبر 1963، كنوانسيون راجع به جلوگيري از تصرف غيرقانوني هواپيما امضاء شده در لاهه به تاريخ 1349/9/25 هجري شمسي برابر 16 دسامبر1970 و كنوانسيون راجع به جلوگيري از اعمال غيرقانوني عليه امنيت هواپيمايي كشوري امضاء شده در‌مونترال به تاريخ 1350/7/1 هجري شمسي برابر با 23 سپتامبر 1971 و كليه اسناد بين‌المللي ديگر در اين زمينه كه ممكن است در آينده مورد تصويب طرفين متعاهد قرار گيرد عمل خواهند كرد.
2– طرفين متعاهد كليه مساعدتهاي لازم را براي جلوگيري از تصرف غيرقانوني هواپيماهاي كشوري و ساير اعمال غيرقانوني عليه امنيت هواپيماهاي ياد شده، مسافران و خدمه آن، فرودگاهها و تأسيسات هوانوردي و هر نوع تهديد ديگر عليه امنيت هواپيمايي كشوري را بنابر تقاضا در مورد يكديگر به‌عمل خواهند آورد.
3– طرفين متعاهد بايد در روابط دوجانبه خود مطابق مقررات امنيت هوانوردي تعيين شده از سوي سازمان بين‌المللي كشوري كه به عنوان ضمايم كنوانسيون هواپيمايي كشوري بين‌المللي شناخته شده است تا حدودي كه اين مقررات امنيتي در مورد طرفين قابل اجراست عمل نمايند. آنها بايد از‌گردانندگان هواپيمايي كه محل ثبت آن هواپيما يا محل كار اصلي و يا اقامت دايم آنها در سرزمين طرفين مي‌باشد و نيز گردانندگان فرودگاههاي واقع در‌سرزمينهاي خود بخواهند كه طبق مقررات امنيت هوانوردي ياد شده عمل نمايند.
4– هريك از طرفين متعاهد موافقت دارد كه مي‌توان از اين گردانندگان هواپيما درخواست نمود تا مقررات امنيت هوانوردي مورد اشاره در بند(3) فوق را كه طرف متعاهد ديگر از لحاظ ورود به سرزمين خود، خروج از آن يا در مدت توقف در آنجا مقرر كرده رعايت كنند. هريك از طرفين متعاهد بايد اطمينان حاصل كند كه در سرزمين او اقدامات كافي براي حفاظت از هواپيما و بازرسي مسافران، خدمه، لوازم همراه مسافر، اثاثيه مسافر، بار و خوار و‌بار هواپيما قبل و در خلال سوار شدن مسافران يا بارگيري به گونه مؤثر انجام مي‌شود. هريك از طرفين متعاهد همچنين بايد با هر درخواست طرف متعاهد ديگر براي انجام اقدامات امنيتي ويژه معقول براي مقابله با يك تهديد خاص برخورد مثبت داشته باشد.
5– هنگامي كه حادثه يا خطر بروز حادثه تصرف غيرقانوني هواپيماي كشوري يا ديگر اعمال غيرقانوني عليه امنيت اين هواپيما، مسافران و خدمه آن ،فرودگاهها يا تأسيسات هوانوردي رخ دهد، طرفين متعاهد بايد با تسهيل ارتباط و ديگر اقدامات مناسب به منظور پايان سريع و امن حادثه مزبور يا خطر‌وابسته به آن يكديگر را ياري نمايند.
ماده 12– تسليم آمار:
مقامات هواپيمايي هريك از طرفين متعاهد اطلاعات و آمار مربوط به‌حمل و نقل انجام شده در سرويسهاي مورد توافق توسط شركت هواپيمايي تعيين‌شده خود را به صوب سرزمين طرف متعاهد ديگر يا از آن سرزمين را به قسمتي كه به طور معمول توسط شركت هواپيمايي تعيين شده براي مقامات‌هواپيمايي ملي خود تهيه مي‌شود بنابر تقاضا در اختيار مقامات هواپيمايي طرف متعاهد ديگر قرار خواهد داد. كليه اطلاعات اضافي آماري حمل و نقل مورد درخواست مقامات هواپيمايي يك طرف متعاهد از مقامات هواپيمايي طرف متعاهد ديگر در صورت تقاضا مورد شور لازم و توافق طرفين متعاهد قرار خواهد گرفت.
ماده 13– مشاوره و اصلاحات:
1- هريك از طرفين متعاهد يا مقامات هواپيمايي آن مي‌توانند در هر زمان از طرف متعاهد ديگر يا مقامات هواپيمايي او تقاضاي مشاوره نمايند.
2- مشاوره مورد تقاضاي يك طرف متعاهد يا مقامات هواپيمايي او در فاصله شصت (60) روز از تاريخ دريافت تقاضا آغاز خواهد شد.
3- هر نوع اصلاح اين موافقتنامه پس از آنكه طرفين متعاهد انجام تشريفات قانون اساسي خود مربوط به انعقاد و لازم‌الاجرا شدن موافقتنامه‌هاي بين‌المللي را به يكديگر اطلاع داده باشند لازم‌الاجرا خواهد شد.
4- اصلاحات جدول مسير ضميمه اين موافقتنامه ممكن است به طور مستقيم بين مقامات هواپيمايي طرفين متعاهد مورد توافق قرار گيرد. اين‌اصلاحات پس از تاييد از طريق تبادل يادداشت ديپلماتيك لازم‌الاجرا خواهد شد.
ماده 14– حل اختلافات:
1– هرگاه در مورد تفسير يا اجراي اين موافقتنامه و ضميمه (ضمايم) آن بين طرفين متعاهد اختلافي بروز نمايد، طرفين متعاهد در مرحله نخست تلاش‌خواهند نمود تا اختلاف را از طريق مذاكره حل و فصل نمايند.
2– هرگاه طرفين متعاهد نتوانند اختلاف را از طريق مذاكره حل و فصل نمايند، مي‌توانند توافق نمايند موضوع را براي كسب نظر مشورتي به هر شخص‌يا هياتي ارجاع كنند.
3– چنانچه طرفين متعاهد نتوانند به موجب بندهاي (1) و (2) فوق در مورد حل اختلاف به نتيجه برسند، طبق قوانين خود اختلاف به يك ديوان‌داوري سه نفره ارجاع خواهد شد كه هريك از طرفين متعاهد يك داور را معين خواهد كرد و دو داور تعيين شده درباره داور سوم توافق خواهند نمود.هر يك از طرفين متعاهد ظرف شصت (60) روز پس از وصول تقاضاي ارجاع اختلاف به ديوان داوري، از طريق مجراي ديپلماتيك به تعيين داور خود مبادرت خواهد نمود و داور سوم نيز ظرف شصت (60) روز بعد از آن تعيين خواهد شد. چنانچه هريك از طرفين متعاهد ظرف مدت مقرر داور خود را‌تعيين نكند، بنا به تقاضاي هريك از طرفين متعاهد، رييس شوراي سازمان بين‌المللي هواپيمايي كشوري برحسب مورد داور يا داورها را تعيين خواهد نمود مشروط بر اينكه چنانچه رييس شوراي سازمان بين‌المللي هواپيمايي كشوري از اتباع هريك از طرفين متعاهد باشد، از نايب رييس ارشد شورا و در‌صورتي كه نامبرده نيز از اتباع يكي از طرفين باشد، از عضو مقدم شورا كه در چنين وضع تابعيتي نباشد، درخواست خواهد شد كه حسب مورد داور يا‌داورها را تعيين نمايد.
در هر حال داور سوم از اتباع يك دولت ثالث خواهد بود و به عنوان رييس ديوان داوري عمل خواهد كرد.
4– ديوان داوري آيين‌نامه كار خود را تعيين خواهد نمود.
5– طرفين متعاهد تعهد مي‌نمايند تصميمات گرفته شده به موجب اين ماده را رعايت كنند.
6– مخارج ديوان داوري،شامل مخارج و دستمزدهاي داوران به نسبت مساوي بين طرفين متعاهد تقسيم خواهد شد. هرگونه مخارجي كه توسط رييس شورا در رابطه با تشريفات موضوع بند (3) اين ماده بوجود آيد به عنوان بخشي از هزينه‌هاي ديوان داوري محسوب خواهد شد.
ماده 15– فسخ:
هر يك از طرفين متعاهد مي‌تواند در هر زمان قصد خود را مبني بر فسخ اين موافقتنامه به طرف متعاهد ديگر اعلام نمايد. اين اعلام همان زمان به اطلاع‌سازمان بين‌المللي هواپيمايي كشوري خواهد رسيد.
در اين صورت موافقتنامه دوازده ماه پس از دريافت اعلام فسخ توسط متعاهد ديگر فسخ خواهد شد، مگر آن كه اعلام فسخ پيش از پايان اين مدت با تراضي طرفين پس گرفته شود. در صورت عدم اعلام وصول از سوي طرف متعاهد ديگر، اعلام فسخ چهارده روز پس از وصول آن به سازمان بين‌المللي‌هواپيمايي كشوري دريافت شده تلقي خواهد شد.
ماده 16– مطابقت با كنوانسيونهاي چندجانبه:
چنانچه موافقتنامه يا كنوانسيون كلي چندجانبه حمل و نقل هوايي در مورد هر دو طرف متعاهد لازم‌الاجرا شود اين موافقتنامه به گونه‌اي اصلاح‌خواهد شد تا با مقررات كنوانسيون يا موافقتنامه ياد شده تطبيق نمايد.
ماده 17– ثبت:
اين مواففتنامه و ضميمه (ضمايم) آن و كليه اصلاحات آن نزد سازمان بين‌المللي هواپيمايي كشوري به ثبت خواهد رسيد.
ماده 18– لازم‌الاجرا شدن:
اين موافقتنامه براي يك دوره نامحدود امضاء شده است و از تاريخ آخرين اطلاعيه هريك از طرفين متعاهد به طرف متعاهد ديگر مبني بر اينكه مقررات‌قانون اساسي خود براي لازم‌الاجرا شدن اين موافقتنامه را رعايت نموده‌است، به مورد اجرا گذارده خواهد شد.
بنا به مراتب نمايندگان تام‌الاختيار امضا كننده زير كه از طرف دولتهاي متبوع خود مجاز مي‌باشند، اين موافقتنامه را در يك مقدمه، هجده ماده و يك ضميمه امضاء نمودند.
اين موافقتنامه در تاريخ 1373/2/8 هجري شمسي برابر با 1994/4/28 ميلادي در دو نسخه اصلي به زبانهاي فارسي، بلغاري و انگليسي كه هر سه‌متن داراي اعتبار يكسان مي‌باشند، در صوفيه تنظيم شد كه در صورت بروز هرگونه اختلاف در تفسير، متن انگليسي ملاك عمل است.
از طرف
دولت جمهوري اسلامي ايران
از طرف
دولت جمهوري بلغارستان
ضميمه موافقتنامه
جدول مسيرها
الف – مسيرهايي كه قرار است توسط شركت هواپيمايي تعيين شده جمهوري اسلامي ايران مورد بهره‌برداري قرار گيرد:
| نقاط مبدا | نقاط واسط | مقصد | نقاط ماورا |
| …………. | ………. | …………. | ……….. |
| نقاطي در ايران | يك نقطه واسط كه بعداً مشخص و توافق خواهد شد | صوفيه | يك نقطه ماورا كه بعداً مشخص و توافق خواهد شد |
ب – مسيرهايي كه قرار است توسط شركت هواپيمايي تعيين شده جمهوري بلغارستان مورد بهره‌برداري قرار گيرد:
| نقاط مبدا | نقاط واسط | مقصد | نقاط ماورا |
| …………. | ………. | …………. | ……….. |
| نقاطي در بلغارستان | يك نقطه واسط كه بعداً مشخص و توافق خواهد شد | تهران | يك نقطه ماورا كه بعداً مشخص و توافق خواهد شد |
1- اعمال حقوق حمل و نقل در مسيرها منوط به موافقتنامه جداگانه‌اي بين شركتهاي هواپيمايي تعيين شده براساس ماده(8) موافقتنامه حاضر خواهد‌بود.
2- هر شركت هواپيمايي تعيين شده مي‌تواند هريك از سرويسهاي مورد توافق در سرزمين طرف متعاهد ديگر را حذف نمايد.
3- هريك از شركتهاي هواپيمايي تعيين شده مي‌تواند در نقاط واسط و نقاط ماورا كه در ضميمه موافقتنامه حاضر مشخص شده پرواز نمايد مشروط بر‌اينكه حق آزادي پنجم حمل و نقل بين نقاط مذكور و قلمرو طرف متعاهد ديگر استفاده نشود مگر اينكه در اين مورد موافقتنامه‌اي بين طرفين متعاهد براساس توصيه شركتهاي هواپيمايي تعيين شده منعقد شود.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده منضم به متن موافقتنامه شامل مقدمه و هجده ماده و يك ضميمه درجلسه علني روز چهارشنبه مورخ هجدهم مهرماه يكهزار و‌سيصد و هفتاد و پنج مجلس شوراي اسلامي تصويب و درتاريخ 1375/7/29 به تاييد شوراي نگهبان رسيده است.
رييس مجلس‌شوراي‌اسلامي -علي‌اكبر ناطق‌نوري
