قانون موافقتنامه حمل و نقل هوايي بين دولت جمهوري‌اسلامي ايران و دولت جمهوري آذربايجان مصوب 1382,02,23
ماده واحده – موافقتنامه حمل و نقل هوايي بين دولت جمهوري اسلامي ايران و‌دولت جمهوري آذربايجان مشتمل بر يك مقدمه و هجده ماده و يك پيوست به شرح ضميمه تصويب و اجازه مبادله اسناد آن داده مي‌شود.
بسم‌الله الرحمن الرحيم
موافقتنامه حمل و نقل هوايي بين دولت جمهوري‌اسلامي ايران و دولت جمهوري آذربايجان
مقدمه
دولت جمهوري اسلامي ايران و دولت جمهوري آذربايجان كه از اين پس طرفهاي متعاهد ناميده مي‌شوند و عضو كنوانسيون هواپيمايي كشوري بين‌المللي مورخ 16 آذرماه1323 هجري شمسي برابر با 7 دسامبر 1944 ميلادي مي‌باشند، با تمايل به انعقاد موافقتنامه‌اي كه مكمل كنوانسيون مذكور باشد، به منظور تأسيس سرويس‌هاي هوايي‌في‌مابين و ماوراي سرزمين‌هاي خود به شرح زير موافقت كردند :
ماده 1 – تعاريف
از نظر اين موافقتنامه جز در مواردي كه فحواي عبارت معني ديگري را ايجاب نمايد:
الف – اصطلاح «كنوانسيون» به كنوانسيون هواپيمايي كشوري بين‌المللي كه در تاريخ16 آذر ماه 1323 هجري شمسي برابر 7 دسامبر 1944 ميلادي در شيكاگو براي امضاء مفتوح گرديد، اطلاق مي‌شود و شامل هر ضميمه‌اي كه به موجب ماده (90) آن تصويب شده و هر‌اصلاحيه ضميمه يا كنوانسيون كه به موجب مواد (90) و (94) آن به تصويب رسيده و تا‌حدي كه براي طرفهاي متعاهد لازم‌الاجراء شده است، خواهد بود.
ب – اصطلاح «مقامات هواپيمايي» در مورد جمهوري اسلامي ايران به «سازمان‌هواپيمايي كشوري» و هر شخص يا سازماني كه مجاز به انجام وظايف فعلي آن سازمان يا وظايف مشابه آن باشد اطلاق مي‌گردد و در مورد دولت جمهوري آذربايجان به اداره‌هواپيمايي كشوري و هر شخص يا سازماني كه مجاز به انجام وظايف آن اداره يا وظايف مشابه آن باشد، اطلاق مي‌شود.
پ – اصطلاح «شركت هواپيمايي تعيين شده» به شركت هواپيمايي اطلاق مي‌شود كه به موجب مفاد ماده (3) اين موافقتنامه تعيين شود و اجازه فعاليت بيابد.
ت – اصطلاح «ظرفيت» در مورد هواپيما، به ميزان بارگيري مؤثر آن هواپيما در يك‌مسير يا قسمتي از مسير و اصطلاح «ظرفيت» در مورد «سرويس مورد توافق» به حاصل ضرب ظرفيت هواپيما در چنين سرويسي در دفعات پرواز هواپيماي مزبور طي زمان معين در تمام يا قسمتي از مسير، اطلاق مي‌شود.
ث – اصطلاح «سرزمين» در مورد هر يك از طرفهاي متعاهد به مناطق خشكي و آبي كه تحت حاكميت آن قرار دارد، اطلاق و شامل فضاي محاذي آنها نيز مي‌شود.
ج – اصطلاحات «سرويس هوايي»، «سرويس هوايي بين‌المللي»، «شركت‌هواپيمايي» و «توقف به منظورهاي غيرحمل و نقل» داراي همان معاني است كه در ماده (96 )كنوانسيون براي آنها ذكر شده است.
چ – اصطلاح «نرخ» به قيمتي اطلاق مي‌شود كه براي حمل مسافر، بار همراه و‌غيرهمراه پرداخت گردد و شامل شرايطي كه به موجب آن قيمتهاي مزبور اعمال مي‌شود از‌جمله قيمتها و شرايط مقرر براي نمايندگي‌ها و ساير خدمات جنبي به استثناء دستمزدها و‌شرايط حمل پست، مي‌باشد.
ح – اصطلاح «هزينه‌هاي مصرف كننده» به هزينه‌اي اطلاق مي‌شود كه توسط مقامات صلاحيتدار براي شركتهاي هواپيمايي وضع شده يا اجازه وضع آن براي تهيه امكانات و‌تسهيلات فرودگاهي يا تسهيلات هوانوردي از جمله سرويس‌ها و تسهيلات مربوط براي‌هواپيما، خدمه، مسافرين و بار آن داده شده است.
تفاهم حاصل است كه عناوين مواد اين موافقتنامه معني هيچ يك از مقررات آن را به‌نحوي از انحاء محدود نمي‌كند يا توسعه نمي‌دهد.
ماده 2 – اعطاي حقوق
1 – هر طرف متعاهد جهت انجام سرويس‌هاي هوايي بين‌المللي منظم به وسيله شركت هواپيمايي تعيين شده طرف متعاهد ديگر حقوق زير را به طرف متعاهد ديگر اعطاء مي‌نمايد :
الف – پرواز بدون فرود از فراز سرزمين طرف متعاهد ديگر،
ب – توقف در سرزمين مذكور به منظورهاي غيرحمل و نقل، و
پ – توقف در سرزمين مذكور به‌منظور سوار و پياده‌كردن مسافر، بارگيري و تخليه‌بار و پست در حمل و نقل بين‌المللي در نقاط مشخص شده در جدول مسير پيوست اين‌موافقتنامه.
2 – هيچ يك از مفاد اين موافقتنامه نبايد به نحوي تفسير شود كه به شركت هواپيمايي يك طرف متعاهد اين حق را اعطاء كند كه در داخل سرزمين طرف متعاهد ديگر از نقطه‌اي به نقطه ديگر مبادرت به حمل مسافر، بار و پست در قبال مزد يا كرايه نمايد.
3 – چنانچه به دليل مخاصمات مسلحانه، اغتشاشات يا رويدادهاي سياسي يا‌موقعيت ويژه و غيرعادي، شركت هواپيمايي تعيين شده يك طرف متعاهد قادر به انجام سرويس در مسير عادي خود نباشد، طرف متعاهد ديگر نهايت سعي خود را براي تسهيل ادامه چنين سرويسي از طريق برنامه‌ريزي مجدد مناسب و موقت مسيرها خواهد كرد. انجام سرويس‌هاي مزبور منوط به تصويب مقامات صلاحيتدار خواهد بود.
ماده 3 – تعيين و اجازه
1 – هر طرف متعاهد حق دارد با ارسال اعلاميه كتبي به طرف متعاهد ديگر يك‌شركت هواپيمايي را براي انجام سرويس‌هاي مورد توافق در مسيرهاي مشخص شده تعيين، و هر شركت هواپيمايي تعيين شده را با ارسال اعلاميه كتبي حذف كند يا تغيير دهد.
2 – پس از دريافت اعلاميه مذكور مقامات صلاحيتدار طرف متعاهد ديگر بايد با رعايت مفاد بندهاي (3) و (4) اين ماده اجازه مقتضي را بدون تأخير به شركت هواپيمايي تعيين شده مزبور اعطاء كنند.
3 – مقامات هواپيمايي يك طرف متعاهد مي‌توانند از شركت هواپيمايي تعيين شده طرف متعاهد ديگر بخواهند كه آنان را مجاب سازد كه شرايط مقرر در قوانين و مقرراتي را‌كه معمولاً به موجب مفاد كنوانسيون توسط آن مقامات در مورد سرويس‌هاي هوايي‌بين‌المللي اعمال مي‌گردد، دارا مي‌باشد.
4 – هر طرف متعاهد حق دارد در هر مورد كه مجاب نشده باشد، مالكيت عمده و كنترل مؤثر شركت هواپيمايي تعيين شده در اختيار اتباع طرف متعاهد ديگر را كه از اعطاي اجازه بهره‌برداري موضوع بند (2) اين ماده امتناع ورزد و يا هر شرطي را كه براي اعمال حقوق مذكور در ماده (2) اين موافقتنامه توسط آن شركت هواپيمايي تعيين شده لازم بداند، وضع نمايد.
5 – شركت هواپيمايي كه بدين نحو تعيين شده و اجازه كسب نموده مي‌تواند در هر‌زمان پس از رعايت مفاد بندهاي (1) و (2) اين ماده بهره‌برداري از سرويس‌هاي مورد توافق را آغاز كند مشروط بر آنكه بهره‌برداري از اين سرويس‌ها مادامي كه نرخي مطابق ضوابط ماده (10) اين موافقتنامه در مورد سرويس‌هاي مزبور وضع نشده و مجري نباشد، انجام‌نپذيرد.
ماده 4 – تعليق و لغو
1 – هر طرف متعاهد مي‌تواند در موارد مشروحه زير مجوز بهره‌برداري را لغو يا استفاده از حقوق مندرج در ماده (2) اين موافقتنامه را در مورد شركت هواپيمايي تعيين شده طرف متعاهد ديگر معلق، يا هر شرطي را كه براي استفاده از اين حقوق لازم مي‌داند وضع‌كند :
الف – در هر مورد چنانچه قانع نشود كه مالكيت عمده و كنترل مؤثر شركت‌هواپيمائي مذكور متعلق و در اختيار طرف متعاهدي كه شركت هواپيمايي را تعيين نموده يا اتباع وي مي‌باشد، يا
ب – چنانچه شركت هواپيمائي مذكور قوانين و يا مقررات طرف متعاهدي كه اين حقوق را اعطاء نموده است رعايت نكند ، يا
پ – چنانچه شركت هواپيمايي مذكور در انجام عمليات بهره‌برداري از شرايط مقرر‌به موجب اين موافقتنامه تخطي كند.
2 – لغو يا تعليق يا وضع شرايط مذكور در بند (1) اين ماده جز در مواردي كه براي جلوگيري از نقض بيشتر قوانين و يا مقررات فوريت داشته باشد، فقط پس از مشورت با‌طرف متعاهد ديگر صورت خواهد گرفت.
ماده 5 – شمول قوانين و مقررات
1 – قوانين و مقررات يك طرف متعاهد در مورد ورود يا خروج هواپيماهايي كه به امرهوانوردي بين‌المللي اشتغال دارند و نيز قوانين و مقررات مربوط به بهره‌برداري و‌هوانوردي اين قبيل هواپيماها مادام كه برفراز يا داخل سرزمين آن طرف متعاهد مي‌باشند، در مورد هواپيماهاي شركت هواپيمايي تعيين شده طرف متعاهد ديگر اعمال خواهد شد.
2 – قوانين و مقررات يك طرف متعاهد كه ناظر به ورود، اقامت موقت و خروج مسافرين، خدمه، بار يا پست از سرزمين آن مي‌باشد از قبيل تشريفات ورود و خروج، مهاجرت و همچنين مقررات گمركي و بهداشتي در مورد مسافرين، خدمه، بار يا محمولات‌پستي هواپيماي شركت هواپيمايي تعيين شده طرف متعاهد ديگر مادام كه در سرزمين‌مذكور باشند اعمال خواهد شد.
3 – هر طرف متعاهد بنا به تقاضاي طرف متعاهد ديگر نسخه‌اي از قوانين و مقررات مذكور در اين ماده را دراختيار آن قرار خواهد داد.
4 – شركت هواپيمايي تعيين شده هر طرف متعاهد حق دارد دفاترنمايندگي خود را‌در سرزمين طرف متعاهد ديگر دائرنمايد، در صورت نصب عامل كل يا عامل فروش كل اين نماينده براساس قوانين و مقررات حاكم مربوط هر طرف متعاهد صورت خواهد گرفت.
5 – انتقال درآمدهاي حاصله توسط شركت هواپيمايي تعيين شده هر طرف متعاهد در سرزمين طرف متعاهد ديگر طبق مقررات تسعير ارزهاي خارجي كشور طرف متعاهد ديگر صورت خواهد گرفت. طرفها بيشترين تلاش خود را براي تسهيل درآمدها براساس مقررات ملي آنها پس از كسر هزينه‌ها به عمل خواهند آورد.
ماده 6 – معافيت از حقوق گمركي، سود بازرگاني و ساير عوارض
1 – هواپيماهاي شركت هواپيمايي تعيين شده طرف متعاهدي كه سرويس‌هاي بين‌المللي را انجام مي‌دهد و مواد سوختي، روغن موتور، ساير مواد مصرفي فني، وسايل‌يدكي، لوازم موردنياز جاري و خواروبار موجود در هواپيماهاي شركت هواپيمايي يك‌طرف متعاهد كه مجاز به استفاده از مسيرها و سرويس‌هاي موضوع اين موافقتنامه مي‌باشند به هنگام ورود يا خروج از سرزمين طرف متعاهد ديگر براساس عمل متقابل از پرداخت حقوق گمركي و سود بازرگاني و هزينه‌هاي بازرسي و سايرعوارض وهزينههاي ملي معاف‌خواهند بود حتي اگر مواد مذكور زماني مورد استفاده قرار گيرد يا به مصرف برسد كه هواپيماهاي مزبور برفراز آن سرزمين در پرواز باشند.
2 – سوخت، روغن موتور، ساير مواد مصرفي فني، وسايل يدكي، لوازم موردنياز‌جاري و خواروبار كه توسط يك طرف متعاهد يا اتباع آن به سرزمين طرف متعاهد ديگر‌وارد شود و صرفاً به منظور استفاده در هواپيماهاي شركت هواپيمايي تعيين شده آن طرف متعاهد باشد براساس عمل متقابل از پرداخت حقوق گمركي و سود بازرگاني و هزينه‌هاي بازرسي و ساير عوارض و هزينه‌هاي ملي معاف خواهد بود.
3 – سوخت، روغن موتور، ساير مواد مصرفي فني، وسايل يدكي، لوازم موردنياز‌جاري و خواروبار كه در سرزمين يك طرف متعاهد بارهواپيماهاي شركت هواپيمايي تعيين شده طرف متعاهد ديگر مي‌شود و در سرويس‌هاي بين‌المللي مورداستفاده قرار‌مي‌گيرد براساس عمل متقابل از پرداخت حقوق گمركي و سود بازرگاني، مالياتها وهزينههاي بازرسي و ساير عوارض و هزينه‌هاي ملي معاف خواهد بود.
4 – تجهيزات هوانوردي موردنياز جاري، و همچنين مواد و كالاهاي نگهداري شده در هواپيماهاي شركت هواپيمايي تعيين شده هر طرف متعاهد تنها با موافقت مقامات گمركي طرف متعاهد ديگر در آن سرزمين قابل تخليه است. در اين صورت مي‌توان آنها را تا‌زماني كه طبق مقررات گمركي مجدداً صادر مي‌شوند و يا ترتيب ديگري در مورد آن داده‌شود تحت نظارت مقامات نامبرده قرار داد.
5 – مسافران، اثاثيه مسافران و باري كه از سرزمين يك طرف متعاهد در ترانزيت مستقيم قرار دارند و از حريمي كه در فرودگاه بدين‌منظور اختصاص يافته خارج نمي‌شوند، فقط مشمول كنترل ساده‌اي خواهند بود. اثاثيه مسافر و بار تا زماني كه در ترانزيت مستقيم‌است از حقوق گمركي و سود بازرگاني و هرگونه ماليات معاف خواهد بود.
6 – اسناد رسمي حاوي آرم رسمي شركت هواپيمايي مانند برچسب چمدان، بليط‌هواپيما، بارنامه، كارت اجازه ورود به هواپيما و جدول زمانبندي كه به داخل سرزمين هر‌طرف متعاهد براي استفاده اختصاصي شركت هواپيمايي تعيين شده طرف متعاهد ديگر‌وارد مي‌شود، از كليه حقوق گمركي و سود بازرگاني و يا مالياتها براساس عمل متقابل معاف خواهد بود.
ماده 7 – تسهيلات و هزينه‌هاي فرودگاهي
1 – هر يك از طرفهاي متعاهد در سرزمين خود فرودگاه يا فرودگاههايي را جهت‌استفاده شركت هواپيمايي تعيين شده طرف متعاهد ديگر در مسير مشخص شده تعيين‌خواهد كرد، و تسهيلات ارتباطي، هوانوردي، هواشناسي و ساير خدماتي را كه براي‌بهره‌برداري سرويس‌هاي موردتوافق لازم است دراختيار شركت هواپيمايي تعيين شده طرف متعاهد ديگر قرار خواهد داد.
2 – هر يك از طرفهاي متعاهد مي‌تواند در قبال استفاده هواپيماهاي شركت‌هواپيمايي تعيين شده طرف متعاهد ديگر از فرودگاهها و ساير تأسيسات آن هزينه‌هاي‌عادلانه و معقولي دريافت دارد، مشروط بر آنكه ميزان اين هزينه‌ها از آنچه شركتهاي حمل و‌نقل هوايي آن كه در سرويس‌هاي مشابه بين‌المللي تردد مي‌كنند، براي استفاده از چنين‌فرودگاه و تأسيساتي مي‌پردازند، تجاوز نكند.
ماده 8 – مقررات ظرفيت و تصويب برنامه‌هاي پرواز
1 – شركتهاي هواپيمايي تعيين شده طرفهاي متعاهد از رفتار عادلانه و برابر‌برخوردار خواهند بود تا بتوانند براي انجام سرويس‌هاي موردتوافق در مسيرهاي مشخص‌شده از فرصتهاي متساوي بهره‌مند باشند.
2 – در انجام سرويس‌هاي موردتوافق، شركت هواپيمايي تعيين شده هر طرف‌متعاهد، منافع شركت هواپيمايي طرف ديگر را موردنظر قرار خواهد داد تا من‌غيرحق در‌سرويس‌هاي طرف ديگر در تمام يا قسمتي از همان مسيرها اثر نامطلوب ايجاد نشود.
3 – هدف اصلي از برقراري سرويس‌هاي موردتوافق توسط شركتهاي هواپيمايي تعيين شده طرفهاي متعاهد، تأمين ظرفيت كافي با ضريب بار مناسب جهت رفع نيازمنديهاي جاري و پيش‌بيني شده معقول براي حمل مسافر و بار و پست بين سرزمين‌طرف متعاهد تعيين كننده شركت هواپيمايي و سرزمين متعاهد ديگر مي‌باشد.
4 – شركت هواپيمايي تعيين شده يك طرف متعاهد همچنين مي‌تواند با رعايت اصول مندرج در بندهاي (1)، (2) و (3) اين ماده، ظرفيتي را براي رفع نيازمنديهاي حمل و‌نقل بين سرزمين‌هاي كشورهاي ثالث مندرج در جدول مسير پيوست اين موافقتنامه و‌سرزمين طرف متعاهد ديگر تأمين نمايد.
5 – ظرفيتي كه عرضه مي‌شود شامل تعداد سرويس‌ها و نوع هواپيماهاي مورداستفاده شركتهاي هواپيمايي تعيين شده طرفهاي متعاهد در سرويس‌هاي موردتوافق‌مي‌تواند از سوي شركتهاي هواپيمايي تعيين شده پيشنهاد شود. پيشنهاد فوق پس از مذاكره‌و تبادل‌نظر بين شركتهاي هواپيمايي تعيين شده با رعايت اصول مندرج در بندهاي (1)، (2) و (3) اين ماده ارائه خواهد شد .ظرفيت مذكور با تصويب مقامات هواپيمايي طرفهاي‌متعاهد تعيين و اجراء خواهد شد.
6 – در صورت عدم توافق بين شركتهاي هواپيمايي تعيين شده طرفهاي متعاهد، مسائل مندرج در بند (5) از طريق توافق بين مقامات هواپيمايي دو طرف متعاهد حل و فصل خواهد گرديد. تا زماني كه اين توافق حاصل نگرديده، ظرفيت عرضه شده توسط شركتهاي‌هواپيمايي تعيين شده بدون تغيير باقي خواهد ماند.
7 – شركت هواپيمايي تعيين شده هر طرف متعاهد، حداكثر سي روز قبل از شروع سرويس‌ها در مسيرهاي مشخص شده، برنامه‌هاي پرواز را براي تصويب به مقامات‌هواپيمايي طرف متعاهد ديگر تسليم خواهد نمود. در مورد تغييرات بعدي نيز به همين‌ترتيب عمل خواهد شد. در موارد خاص مي‌توان اين محدوده زماني را با تصويب مقامات‌نامبرده كاهش داد.
ماده 9 – شناسايي گواهينامه‌ها و پروانه‌ها
گواهينامه‌هاي قابليت پرواز و گواهينامه‌هاي صلاحيت و پروانه‌هايي كه توسط يك‌طرف متعاهد صادر شده يا اعتبار يافته و هنوز به قوت خود باقي باشد، براي بهره‌برداري از‌مسيرها و سرويس‌هاي موضوع اين موافقتنامه، توسط طرف متعاهد ديگر معتبر شناخته‌خواهد شد، مشروط بر اين كه شرايط صدور يا اعتبار گواهينامه‌ها و پروانه‌هاي مزبور‌مساوي يا بيش از حداقل استانداردهايي باشد كه به موجب كنوانسيون وضع شده يا خواهدشد. در حال حاضر هر طرف متعاهد اين حق را براي خود محفوظ مي‌دارد كه در مورد پرواز‌از فراز سرزمين خود از شناسايي گواهينامه‌هاي صلاحيت و پروانه‌هايي كه براي اتباع آن‌توسط طرف متعاهد ديگر يا هر دولت ديگري صادر شده يا معتبر شناخته شده خودداري‌نمايد.
ماده 10 – نرخهاي حمل و نقل هوايي
1 – نرخهاي مورد اجراء توسط شركتهاي هواپيمايي تعيين شده طرفهاي متعاهد در‌سرويس‌هاي مورد توافق در سطح معقولي خواهد بود كه باتوجه به كليه عوامل مربوط از‌جمله هزينه بهره‌برداري و سود معقول و خصوصيات سرويس و نرخهاي شركتهاي‌هواپيمايي ديگر كه در تمام يا قسمتي از همان مسيرها سرويس‌هاي منظم انجام مي‌دهند، وضع مي‌گردد.
2 – نرخهاي موضوع بند (1) اين ماده براساس قواعد زير تعيين مي‌گردد :
الف – در صورتي كه شركتهاي هواپيمايي تعيين شده دو طرف متعاهد عضو يك‌اتحاديه بين‌المللي شركتهاي هواپيمايي با مكانيسم تعيين نرخ باشند و يك قطعنامه نرخ، راجع به سرويس‌هاي مورد توافق از قبل وجود داشته باشد، نرخها براساس اين قطعنامه بين شركتهاي هواپيمايي تعيين شده طرفهاي متعاهد توافق خواهد شد.
ب – در صورتي كه قطعنامه نرخ راجع به سرويس‌هاي موردتوافق وجود نداشته باشد يا هيچكدام از شركتهاي هواپيمايي تعيين شده طرفهاي متعاهد يا يكي از آنها عضو‌اتحاديه شركتهاي هواپيمايي موضوع جزء ( الف) فوق نباشند شركتهاي هواپيمايي تعيين‌شده طرفهاي متعاهد در مورد نرخهايي كه براي سرويس‌هاي موردتوافق اعمال مي‌گردد بين خود توافق خواهند كرد.
پ – نرخهايي كه به اين ترتيب مورد توافق قرار مي‌گيرد لااقل سي روز قبل از تاريخ پيشنهادي اجراء براي تصويب به مقامات هواپيمايي طرفهاي متعاهد تسليم خواهد گرديد.اين محدوده زماني با موافقت مقامات مذكور قابل كاهش است.
ت – در صورتي كه شركتهاي هواپيمايي تعيين شده طرفهاي متعاهد نتوانند در باره نرخهاي قابل اجراء به توافق برسند يا در صورتي كه يك طرف متعاهد شركت هواپيمايي‌خود را به منظور انجام سرويس‌هاي مورد توافق تعيين ننموده باشد و يا چنانچه در فاصله پانزده روز اول از دوره سي روزه موضوع جزء (پ) اين ماده، مقامات هواپيمايي يك طرف متعاهد عدم رضايت خود را از هر يك از نرخهاي توافق شده بين شركتهاي هواپيمايي طرفهاي متعاهد طبق جزء‌هاي (الف) و (ب) اين ماده به مقامات هواپيمايي طرف متعاهد ديگر اعلام دارند، مقامات هواپيمايي طرفهاي متعاهد اهتمام خواهند نمود در مورد نرخهاي مناسب به توافق برسند. به طور كلي هيچ نرخي قبل از تصويب مقامات هواپيمايي طرفهاي‌متعاهد به مورد اجراء گذارده نخواهد شد.
3 – نرخهاي تعيين شده به موجب اين ماده تا زماني كه نرخهاي جديد تعيين نشده‌باشد، به قوت خود باقي خواهد ماند.
ماده 11 – امنيت هوانوردي
1 – طرفهاي متعاهد در راستاي حقوق و تعهدات خود به موجب حقوق بين‌الملل تأكيد مي‌نمايند كه تعهد آنان در قبال يكديگر درخصوص حفظ امنيت هواپيمايي كشوري در برابر اعمال مداخله‌گرايانه غيرقانوني جزء لاينفكي از اين موافقتنامه را تشكيل مي‌دهد.
طرفهاي متعاهد بدون تحديد كليت حقوق و تعهداتي كه به موجب حقوق بين‌الملل‌به‌عهده دارند، به ويژه طبق مفاد كنوانسيون راجع به جرائم و برخي اعمال ارتكابي ديگر در‌هواپيما امضاء شده در توكيو به تاريخ 1342/6/23 هجري شمسي مطابق با 14 سپتامبر 1963ميلادي، كنوانسيون راجع به جلوگيري از تصرف غيرقانوني هواپيما امضاء شده در لاهه به تاريخ 1349/9/25 هجري شمسي مطابق با 16 دسامبر 1970 ميلادي و كنوانسيون راجع به‌جلوگيري از اعمال غيرقانوني عليه امنيت هواپيمايي كشوري امضاء شده در مونترال به تاريخ 1350/7/1 هجري شمسي مطابق با 23 سپتامبر 1971 ميلادي و پروتكل جلوگيري از‌اعمال غيرقانوني خشونت آميز در فرودگاههايي كه در خدمت هواپيمايي كشوري هستند امضاء شده در مونترال به تاريخ 5/12/1366 مطابق با 24 فوريه 1988 ميلادي عمل خواهند‌كرد.
2 – طرفهاي متعاهد حسب تقاضا، كليه مساعدتهاي لازم را به يكديگر جهت‌جلوگيري از تصرف غيرقانوني هواپيماهاي كشوري و ساير اعمال غيرقانوني عليه امنيت اين هواپيماها، مسافرين و خدمه آنها، فرودگاهها و تأسيسات هوانوردي و هرنوع تهديد ديگر عليه امنيت هواپيمايي كشوري ارائه خواهند كرد.
3 – طرفهاي متعاهد بايد در روابط دوجانبه خود طبق مقررات امنيت هوانوردي مصوب سازمان بين‌المللي هواپيمايي كشوري كه به عنوان ضمائم كنوانسيون هواپيمايي كشوري بين‌المللي شناخته شده‌اند تا حدودي كه مقررات امنيتي مزبور در مورد طرفهاي متعاهد قابل اجرا است عمل نمايند. هر يك از طرفهاي متعاهد بايد از متصديان هواپيمايي كه محل ثبت آن هواپيماها يا محل اصلي كار و يا اقامت دائمي متصديان آنها در سرزمين وي‌واقع شده و نيز از متصديان فرودگاههاي واقع در سرزمين خود بخواهد كه مطابق مقررات‌هوانوردي مزبور عمل كنند.
4 – هر طرف متعاهد مي‌تواند از متصديان هواپيماها بخواهد كه مقررات امنيت‌هوانوردي مورد اشاره در بند (3) فوق را كه طرف متعاهد ديگر براي ورود به سرزمين خود، خروج از آن يا در مدت توقف در آنجا مقرر كرده است، رعايت كنند. هر طرف متعاهد بايد اطمينان حاصل كند كه در سرزمين آن اقدامات كافي براي حفاظت از هواپيماها و بازرسي مسافران، خدمه، لوازم همراه مسافر، اثاثيه مسافر، بار و خواروبار هواپيما پيش از سوارشدن مسافران يا بارگيري و به هنگام آن به نحو مؤثر انجام مي‌شود. همچنين هر طرف متعاهد بايد‌هر درخواستي را كه طرف متعاهد ديگر براي انجام اقدامات امنيتي ويژه معقول جهت مقابله با تهديدي خاص به عمل آورد، با نظر مساعد موردتوجه قرار دهد.
5 – هرگاه هواپيماهاي كشوري به طور غيرقانوني تصرف شود و يا اعمال غيرقانوني ديگر عليه امنيت اين هواپيماها، مسافرين و خدمه آنها، فرودگاهها يا تأسيسات هوانوردي صورت پذيرد، و يا تهديدي در اين مورد انجام گيرد، طرفهاي متعاهد بايد از طريق تسهيل ارتباطات و اتخاذ تدابير مناسب ديگر به منظور ختم سريع و بي‌خطر حادثه و يا خنثي كردن‌تهديد مزبور به يكديگر ياري رسانند.
ماده 12 – تسليم آمار
مقامات هواپيمايي هر طرف متعاهد اطلاعات و آمار مربوط به حمل و نقل انجام شده در سرويس‌هاي مورد توافق توسط شركت هواپيمايي تعيين شده خود به سرزمين طرف متعاهد ديگر يا از آن سرزمين را كه معمولاً توسط شركت هواپيمايي تعيين شده براي‌مقامات هواپيمايي ملي خود تهيه و به آنها ارائه مي‌گردد، بنابر تقاضا در اختيار مقامات‌هواپيمايي طرف متعاهد ديگر قرار خواهند داد. ارائه هرگونه اطلاعات اضافي آماري حمل و نقل مورددرخواست مقامات هواپيمايي يك طرف متعاهد از مقامات هواپيمايي طرف متعاهد ديگر منوط به مذاكره و توافق طرفهاي متعاهد خواهد بود.
ماده 13 – مشاوره ، تغيير و اصلاح
1 – هر طرف متعاهد يا مقامات هواپيمايي آن مي‌توانند در هر زمان از طرف متعاهد ديگر يا مقامات هواپيمايي آن تقاضاي مشاوره كنند.
2 – مشاوره مورد تقاضاي يك طرف متعاهد يا مقامات هواپيمايي آن ظرف شصت‌روز از تاريخ دريافت تقاضا آغاز خواهد شد.
3 – هر يك از طرفهاي متعاهد مي‌تواند در هر زمان كه لازم بداند خواستار تغيير يا‌اصلاح مفاد اين موافقتنامه شود و در اين صورت طرفهاي متعاهد بايد ظرف شصت روز از‌تاريخ دريافت تقاضاي مذاكره توسط طرف متعاهد ديگر در اين خصوص به مذاكره بپردازند.
4 – هر گونه تغيير يا اصلاح اين موافقتنامه با رعايت مفاد ماده (18) اين موافقتنامه، به‌مورد اجراء نهاده خواهد شد.
5 – علي‌رغم مفاد بند (4) اصلاحات جدول مسير پيوست اين موافقتنامه مي‌تواند، به‌طور مستقيم بين مقامات هواپيمايي طرفهاي متعاهد مورد توافق قرار گيرد. اين اصلاحات با‌مبادله يادداشت از طريق ديپلماتيك لازم‌الاجراء خواهد گرديد.
ماده 14 – حل اختلافات
1 – هرگاه در مورد تفسير يا اجراي اين موافقتنامه و پيوست (پيوستهاي) آن بين طرفهاي متعاهد اختلافي بروز نمايد، طرفهاي متعاهد در مرحله نخست اهتمام خواهند كرد كه اختلاف را از طريق مذاكره حل و فصل نمايند.
2 – هرگاه طرفهاي متعاهد نتوانند اختلاف را از طريق مذاكره حل و فصل كنند،مي‌توانند با توافق موضوع را جهت كسب نظر مشورتي به هر شخص يا هيأتي ارجاع كنند.
3 – چنانچه طرفهاي متعاهد به موجب بندهاي (1) و (2) فوق در مورد حل اختلاف‌به نتيجه نرسند هر يك از طرفهاي متعاهد مي‌تواند با رعايت قوانين و مقررات مربوط خود، ضمن ارسال اطلاعيه‌اي براي هر طرف متعاهد ديگر موضوع را به يك هيأت داوري سه نفره‌مركب از دو داور منتخب طرفهاي متعاهد و يك سرداور ارجاع نمايد. در صورت ارجاع امر به داوري، هر يك از طرفهاي متعاهد ظرف مدت شصت روز از‌تاريخ دريافت اطلاعيه ارجاع اختلاف به داوري، نسبت به معرفي يك داور اقدام مي‌كند و‌داوران منتخب طرفهاي متعاهد ظرف مدت شصت روز از تاريخ آخرين انتخاب، سرداور را‌تعيين خواهند كرد. چنانچه هر يك از طرفهاي متعاهد ظرف مدت مقرر داور خود را تعيين‌نكند، و يا داوران منتخب ظرف مدت مذكور، در مورد انتخاب سرداور به توافق نرسند، هر‌يك از طرفهاي متعاهد مي‌تواند از رئيس شوراي سازمان بين‌المللي هواپيمايي كشوري‌بخواهد كه حسب مورد داور طرف ممتنع يا سرداور را تعيين نمايد.
سرداور بايد در هر صورت تابعيت كشوري را دارا باشد كه در زمان انتخاب با طرفهاي متعاهد روابط ديپلماتيك دارد.
4 – در مواردي كه سرداور بايد توسط رئيس شوراي سازمان بين‌المللي هواپيمايي كشوري تعيين شود چنانچه رئيس شوراي سازمان بين‌المللي هواپيمايي كشوري از انجام وظيفه مذكور معذور يا تبعه يكي از طرفهاي متعاهد باشد، انتصاب توسط معاون رئيس‌انجام خواهد شد، و چنانچه معاون رئيس نيز از انجام وظيفه مذكور معذور يا تبعه يكي از‌طرفهاي متعاهد باشد، اين انتصاب توسط عضو ارشد شورا كه تابعيت هيچيك از طرفهاي متعاهد را نداشته باشد، انجام خواهد شد.
5 – هيأت داوري باتوجه به ساير مواردي كه طرفهاي متعاهد توافق نموده‌اند آيين و‌محل داوري را تعيين خواهد نمود.
6 – تصميمات هيأت داوري براي طرفهاي متعاهد لازم‌الاتباع است.
7 – مخارج داوري، شامل هزينه‌ها و دستمزدهاي داوران به نسبت مساوي توسط طرفهاي متعاهد پرداخت خواهد گرديد. هرگونه مخارجي كه توسط شوراي سازمان بين‌المللي هواپيمايي كشوري در رابطه با نصب سرداور و يا داور طرف ممتنع به شرح مندرج در بند (3) اين ماده بوجود آيد به عنوان بخشي از هزينه‌هاي داوري محسوب خواهد‌گرديد.
ماده 15 – فسخ
هر طرف متعاهد مي‌تواند در هر زمان قصد خود را مبني‌بر فسخ اين موافقتنامه طي‌اطلاعيه كتبي به طرف متعاهد ديگر اعلام نمايد. اين اطلاعيه همزمان به اطلاع سازمان‌بين‌المللي هواپيمايي كشوري نيز خواهد رسيد و در اين صورت موافقتنامه دوازده ماه پس‌از دريافت اطلاعيه فسخ توسط طرف متعاهد ديگر فسخ شده تلقي خواهد شد، مگر آن كه‌اطلاعيه فسخ قبل از انقضاي اين مدت با تراضي طرفهاي متعاهد مسترد شود. هرگاه طرف متعاهد ديگر دريافت اطلاعيه فسخ را اعلام نكند، اطلاعيه مزبور چهارده روز پس از وصول‌آن به سازمان بين‌المللي هواپيمايي كشوري دريافت شده تلقي خواهد شد.
ماده 16 – مطابقت با كنوانسيونها يا موافقتنامه‌هاي چند جانبه
چنانچه كنوانسيون يا موافقتنامه چند جانبه حمل و نقل هوايي در مورد هر دو طرف متعاهد لازم‌الاجراء گردد، اين موافقتنامه و پيوست (پيوستهاي) آن بايد از طريق مذاكره به‌شرح مندرج در ماده (13) به نحوي اصلاح شود كه مفاد آن با مقررات كنوانسيون يا‌موافقتنامه مزبور انطباق يابد.
ماده 17 – ثبت
اين موافقتنامه و پيوست (پيوستهاي) آن و هرگونه اصلاحيه آن نزد سازمان‌بين‌المللي هواپيمايي كشوري به ثبت خواهد رسيد.
ماده 18 – لازم‌الاجراء شدن
اين موافقتنامه از تاريخ آخرين اطلاعيه هر طرف متعاهد به طرف متعاهد ديگر‌مبني‌بر اينكه اقدامات لازم را طبق قوانين و مقررات خود براي لازم‌الاجراء‌شدن اين‌موافقتنامه به‌عمل آورده، به مورد اجراء گذارده خواهد شد.
با تأييد مفاد اين موافقتنامه، نمايندگان تام‌الاختيار امضاء‌كننده زير كه از طرف دولتهاي متبوع خود مجاز مي‌باشند اين موافقتنامه را در يك مقدمه و هجده ماده و يك پيوست امضاء نمودند.
اين موافقتنامه در تهران در تاريخ 1381/2/30 هجري شمسي برابر با بيستم ژوئن2002 ميلادي در دو نسخه اصلي به زبانهاي فارسي، آذربايجاني و انگليسي كه هر سه متن داراي اعتبار يكسان مي‌باشد تنظيم گرديد. در صورت اختلاف در تفسير متون، متن‌انگليسي ملاك عمل خواهد بود.
ازطرف ازطرف
دولت جمهوري اسلامي ايران دولت جمهوري آذربايجان
پيوست
1 – مسيرهايي كه قرار است توسط شركت هواپيمايي تعيين شده جمهوري اسلامي‌ايران مورد بهره‌برداري قرار گيرد :
نقاط مبدأ نقاط واسط نقاط مقصد نقاط ماوراء
—————————————————————————————–
تهران ،تبريز بعداً تعيين باكو، گنجه بعداً تعيين
ونقاطي ديگر خواهدشد. ونقاطي ديگر خواهدشد.
2 – مسيرهايي كه قرار است توسط شركت هواپيمايي تعيين شده دولت جمهوري آذربايجان موردبهره‌برداري قرار گيرد:
نقاط مبدأ نقاط واسط نقاط مقصد نقاط ماوراء
————————– ———————————————————–
باكو، گنجه بعداً تعيين تهران، تبريز بعداً تعيين
و نقاطي‌ديگر خواهد شد و‌نقاطي‌ديگر خواهد شد.
تذكر
1 – هر شركت هواپيمايي تعيين شده مي‌تواند نقاط واسط و نقاط ماوراء مشخص شده در پيوست اين موافقتنامه را در شرايطي مورد بهره‌برداري قرار دهد كه حق بهره‌برداري‌از آزادي پنجم حمل و نقل بين اين گونه نقاط و سرزمين طرف متعاهد ديگر اعمال نگردد مگر اينكه در اين مورد بين دو طرف متعاهد براساس توصيه‌هاي شركتهاي هواپيمايي تعيين‌شده توافقي به‌عمل آمده باشد.
2 – از نقاط واسط و نقاط ماوراء در هر يك از مسيرهاي مشخص شده مي‌توان به‌اختيار شركتهاي هواپيمايي تعيين شده درهرپروازيا كليه پروازها صرفنظر نمود.
3 – تعداد پروازها و انواع هواپيماهاي شركتهاي هواپيمايي تعيين شده به شرط تأييد مقامات هواپيمايي دو طرف متعاهد بين شركتهاي هواپيمايي معينه مورد توافق قرار خواهد‌گرفت.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده منضم به متن موافقتنامه شامل مقدمه و هجده ماده و‌يك پيوست در جلسه علني روز سه‌شنبه مورخ بيست و سوم ارديبهشت ماه يكهزار و‌سيصد و هشتاد و دو مجلس شوراي اسلامي تصويب و در تاريخ 1382/2/31 به تأييد‌شوراي نگهبان رسيده است.
رئيس مجلس شوراي اسلامي – مهدي كروبي
