قانون موافقتنامه حمل و نقل هوايي دوجانبه بين دولت جمهوري اسلامي ايران و دولت بوسني و هرزه‌گوين مصوب 1379,02,25با اصلاحات و الحاقات بعدي
ماده واحده – موافقتنامه حمل و نقل هوائي دو جانبه بين دولت جمهوري اسلامي ايران و دولت بوسني و هرزه‌گوين ، مشتمل بر يك مقدمه، (18) ماده و يك ضميمه به شرح پيوست تصويب و اجازه مبادله اسناد آن داده مي‌شود.
بسم‌الله الرحمن الرحيم
موافقتنامه حمل و نقل هوايي دوجانبه بين دولت جمهوري اسلامي ايران و دولت بوسني و هرزه‌گوين
مقدمه
دولت جمهوري اسلامي ايران و دولت بوسني و هرزه‌گوين كه عضو كنوانسيون هواپيمائي كشوري بين‌المللي كه در تاريخ شانزدهم آذر سال يكهزار و‌سيصد و بيست و سه هجري شمسي مطابق با هفت دسامبر سال يكهزار و نهصد و چهل و چهار ميلادي در شيكاگو جهت امضاء مفتوح گرديد، مي‌باشند و از اين پس طرفهاي متعاهد خوانده مي‌شوند، با تمايل يكسان به انعقاد موافقتنامه‌اي به منظور تأسيس و بهره‌برداري از سرويسهاي هوايي منظم بين سرزمينهاي خود و ماوراي اين سرزمينها، نسبت به موارد پيوست موافقت نمودند:
ماده 1 – تعاريف:
به جز در مواردي كه فحواي عبارت معني ديگري را ايجاب نمايد، از لحاظ اين موافقتنامه:
الف – اصطلاح «كنوانسيون» به كنوانسيون هواپيمائي كشوري بين‌المللي كه در تاريخ شانزدهم آذر سال يكهزار و سيصد و بيست و سه هجري شمسي مطابق با هفتم دسامبر سال يكهزار و نهصد و چهل و چهار ميلادي در شيكاگو براي امضاء مفتوح گرديد، اطلاق مي‌شود و شامل هر الحاقيه‌اي كه به‌موجب ماده (90) كنوانسيون مزبور و هر اصلاحيه الحاقيه يا كنوانسيون كه به موجب مواد (90) و (94) آن تصويب شده است، تا جايي كه اين موارد‌براي هر دو طرف متعاهد نافذ باشد خواهد بود.
ب – اصطلاح «مقامهاي هواپيمائي» در مورد جمهوري اسلامي ايران اطلاق مي‌شود به «وزارت راه و شهرسازي، سازمان هواپيمائي كشوري» و هر شخص يا مقامي كه مجاز به انجام وظايف فعلي آن سازمان باشد و در مورد دولت بوسني و هرزه‌گوين وزارت تجارت خارجي و ارتباطات بين‌الملل، مقام مسؤول هواپيمائي كشوري و هر شخص يا مقامي كه مجاز به انجام وظايف فعلي سازمان مذكور باشد.
پ – اصطلاح «شركت هواپيمائي تعيين شده» اطلاق مي‌شود به شركت هواپيمائي كه به موجب مفاد ماده (3) موافقتنامه حاضر تعيين شده و اجازه فعاليت يافته باشد.
ت – اصطلاح «ظرفيت» در مورد يك هواپيما اطلاق مي‌شود به ميزان بارگيري آن هواپيما در يك مسير يا قسمتي از مسير و اصطلاح «ظرفيت» در مورد «سرويس توافق شده» اطلاق مي‌شود به ظرفيت هواپيما در چنين سرويسي ضربدر دفعات پرواز هواپيماي مزبور طي زمان معين در تمام يا قسمتي از‌مسير.
ث – اصطلاح «سرزمين» در مورد كشور اطلاق مي‌شود به مناطق خاكي و آبهاي سرزميني مجاور آن كه تحت حاكميت و سلطه آن كشور است.
ج – اصطلاحات «سرويس هوائي»، «سرويس هوائي بين‌المللي»، «شركت هواپيمائي» و «توقف به منظورهاي غير حمل و نقل» به ترتيب داراي همان معاني است كه در ماده (96) كنوانسيون به آنها داده شده است.
چ – اصطلاح «نرخ» اطلاق مي‌شود به قيمتي كه بايد براي حمل مسافر، بار همراه و غير همراه پرداخت گردد و شرايطي كه به موجب آن قيمتها اعمال مي‌شود، از جمله قيمتها و شرايط مقرر براي آژانس (نمايندگي) و ساير خدمات جنبي، به استثناي دستمزدها و شرايط حمل پست.
ح – اصطلاح «جدول» به معناي جدول مسيرهاي منضم شده به اين موافقتنامه و هرگونه اصلاحات اين موافقتنامه يا اصلاحاتي كه طبق مفاد ماده (13) اين موافقتنامه مورد توافق قرار گرفته، مي‌باشد. جدول مزبور جزء لاينفك اين موافقتنامه خواهد بود.
بديهي است كه عناوين مواد موافقتنامه حاضر معاني هيچ يك از مقررات آن را به نحوي از انحاء محدود نمي‌كند يا توسعه نمي‌دهد.
ماده 2 – اعطاي حقوق:
1 – هر طرف متعاهد حقوق مصرحه در اين موافقتنامه را جهت انجام سرويسهاي هوايي بين‌المللي منظم به وسيله شركت هواپيمائي تعيين شده طرف متعاهد ديگر به شرح زير به طرف متعاهد ديگر اعطاء مي‌نمايد:
الف – پرواز بدون فرود از فراز سرزمين طرف متعاهد ديگر.
ب – توقف در سرزمين مذكور به منظورهاي غير حمل و نقل، و
پ – توقف در سرزمين مذكور در نقاطي كه براي آن مسير در جدول مسير پيوست موافقتنامه حاضر مشخص گرديده است، به منظور سوار و پياده كردن مسافر، بار و پست در حمل و نقل بين‌المللي.
2 – استفاده از آزادي پنجم حقوق حمل و نقل، مشروط به پيشنهاد شركتهاي هواپيمائي تعيين شده كشور اعطاء كننده و تصويب مقامهاي ذي‌صلاح هواپيمائي طرفهاي متعاهد مي‌باشد.
3 – هيچ يك از مفاد اين موافقتنامه به نحوي تلقي نخواهد شد كه شركت هواپيمائي يك طرف متعاهد محق باشد در سرزمين طرف متعاهد ديگر در قبال مزد يا كرايه، مسافر، بار و پست به مقصد نقطه ديگري در سرزمين طرف متعاهد ديگر حمل كند.
4 – در مناطق جنگي يا تحت اشغال نظامي يا در مناطقي كه بدين‌گونه تحت تأثير قرار گرفته‌اند، انجام اين قبيل سرويسها منوط به تصويب مقامهاي ذي‌صلاح مربوط خواهد بود.
ماده 3 – تعيين و اجازه:
1 – هر طرف متعاهد حق دارد يك يا چند شركت هواپيمائي را براي انجام سرويسهاي مورد توافق در مسيرهاي مشخص شده تعيين و هر شركت هواپيمائي تعيين شده را حذف كند يا تغيير دهد و مراتب را به صورت كتبي به طرف متعاهد ديگر اعلام نمايد.
2 – پس از دريافت اعلاميه تعيين، مقامهاي ذي‌صلاح طرف متعاهد ديگر با رعايت مفاد بندهاي (3) و (4) ماده حاضر به شركت هواپيمائي تعيين شده ، بدون تأخير اجازه مربوط را اعطاء خواهند كرد.
3 – مقامهاي هواپيمائي يك طرف متعاهد مي‌توانند از شركت هواپيمائي تعيين شده طرف متعاهد ديگر بخواهند كه مقامهاي مزبور را قانع سازند شرايط مقرر در قوانين و مقرراتي را كه معمولاً طبق مفاد كنوانسيون توسط مقامهاي مزبور در مورد سرويسهاي هوائي بين‌المللي اعمال مي‌شود دارا مي‌باشد.
4 – هر طرف متعاهد حق دارد در هر مورد كه طرف متعاهد مزبور قانع نشده باشد كه مالكيت عمده و كنترل مؤثر شركت هواپيمائي مربوط در دست اتباع طرف متعاهدي است كه شركت هواپيمائي را تعيين نموده يا اتباع طرف متعاهد مزبور است، از اعطاي اجازه بهره‌برداري موضوع بند (2) اين ماده امتناع ورزد و يا هر شرطي را كه براي اعمال حقوق مشخص شده در ماده (2) موافقتنامه حاضر توسط آن شركت هواپيمائي تعيين شده لازم بداند وضع‌نمايد.
5 – در هر زمان پس از آنكه مفاد بندهاي (1) و (2) اين ماده به مرحله عمل درآمده باشد شركت هواپيمائي كه بدين نحو تعيين شده و اجازه كسب نموده است، مي‌تواند بهره‌برداري از سرويسهاي مورد توافق را آغاز كند، مشروط بر آنكه بهره‌برداري از اين سرويسها مادامي كه نرخ مطابق مفاد ماده (10) اين‌موافقتنامه در مورد سرويسهاي مزبور لازم‌الاجراء نشده انجام نپذيرد.
ماده 4 – تعليق و لغو:
1 – هر طرف متعاهد حق دارد در موارد مشروح ذيل اجازه بهره‌برداري صادره را لغو يا استفاده از حقوق مشخص شده در ماده (2) اين موافقتنامه را در مورد شركت هواپيمائي تعيين شده از طرف متعاهد ديگر معلق نمايد يا هر شرطي را كه ممكن است براي استفاده از اين حقوق لازم باشد وضع نمايد:
الف – در هر موردي كه قانع نشده باشد مالكيت عمده و كنترل مؤثر آن شركت هواپيمائي در دست طرف متعاهدي كه شركت مذكور را تعيين نموده يا اتباع طرف متعاهد مزبور است ، يا
ب – در موردي كه شركت هواپيمائي مذكور قوانين و يا مقررات طرف متعاهدي كه اين حقوق را اعطاء نموده است رعايت نكند يا،
پ – در موردي كه شركت هواپيمائي مذكور به هر نحوي از انحاء عمليات بهره‌برداري را مطابق مقررات موافقتنامه حاضر انجام ندهد.
2 – جز در مواردي كه لغو يا تعليق يا وضع شرايط مذكور در بند (1) اين ماده به صورت فوري براي جلوگيري از نقض بيشتر قوانين و يا مقررات لازم باشد، اعمال اين حق فقط پس از مشورت با طرف متعاهد ديگر انجام خواهد گرفت. چنين مشورتي بين مقامهاي هواپيمائي به محض دريافت درخواست مشورت آغاز خواهد شد.
ماده 5 – شمول قوانين و مقررات:
1 – قوانين و مقررات هر طرف متعاهد كه ناظر به ورود يا خروج هواپيماهايي كه به امر هوانوردي بين‌المللي اشتغال دارد يا ناظر به بهره‌برداري و‌هوانوردي چنين هواپيماهائي حين پرواز بر فراز يا در داخل سرزمين طرف متعاهد مذكور مي‌باشند، نسبت به هواپيماهاي شركت هواپيمائي تعيين شده طرف متعاهد ديگر مجري خواهد بود.
2 – قوانين و مقررات هر طرف متعاهد كه در سرزمين خود ناظر به ورود و خروج و اقامت موقت مسافران و كاركنان و بار يا پست از قبيل تشريفات ورود و خروج و مهاجرت است و همچنين مقررات گمركي و بهداشتي در مورد مسافران و كاركنان و بار يا پست حمل شده توسط هواپيماي شركت‌هواپيمائي تعيين شده طرف متعاهد ديگر در زماني كه در سرزمين مذكور باشد اعمال خواهد شد.
3 – هر طرف متعاهد نسخه‌هايي از قوانين و مقررات مربوط مندرج در اين ماده را بنابر تقاضا در اختيار طرف متعاهد ديگر خواهد گذاشت.
4 – شركت هواپيمائي تعيين شده هر طرف متعاهد مجاز خواهد بود نمايندگي خود را در سرزمين طرف متعاهد ديگر داير نمايد. در صورت تعيين يك نمايندگي كل يا نمايندگي فروش كل، اين نماينده طبق قوانين و مقررات مربوط جاري هر يك از طرفهاي متعاهد منصوب خواهد شد.
5 – انتقال درآمدهاي حاصل شده توسط شركت هواپيمائي تعيين شده طرفهاي متعاهد طبق مقررات تسعير ارزهاي خارجي قابل اجراء در دو كشور‌خواهد گرفت. طرفين همه امكانات خود را براي تسهيل در انتقال چنين درآمدهايي پس از كسر مخارج به كار خواهند گرفت.
ماده 6 – معافيت از حقوق گمركي، سود بازرگاني و ساير عوارض:
1 – هواپيماهاي شركت هواپيمائي تعيين شده طرف متعاهدي كه از سرويسهاي بين‌المللي بهره‌برداري نموده و مواد سوختي و روغن موتور و ساير‌مواد مصرفي فني و وسايل يدكي و لوازم مورد نياز جاري و خواربار موجود در هواپيماهاي شركت هواپيمائي يك طرف متعاهد كه مجاز به استفاده از‌مسيرها و سرويسهاي موضوع موافقتنامه حاضر مي‌باشند به هنگام ورود يا خروج از سرزمين طرف متعاهد ديگر براساس عمل متقابل از پرداخت‌حقوق گمركي، سود بازرگاني و هزينه‌هاي بازرسي و ساير عوارض يا هزينه‌هاي ملي معاف خواهند بود، حتي اگر مواد مذكور زماني مورد استفاده قرار‌گيرد يا به مصرف برسد كه هواپيماهاي مزبور بر فراز آن سرزمين در پرواز باشند.
2 – سوخت و روغن موتور و مواد مصرفي فني و وسائل يدكي و لوازم مورد نياز جاري و خواربار وارد شده به سرزمين يك طرف متعاهد توسط طرف متعاهد ديگر يا اتباع آن كه تنها به منظور استفاده در هواپيماهاي طرف متعاهد اخيرالذكر مي‌باشند براساس عمل متقابل از پرداخت حقوق گمركي، سود‌بازرگاني و هزينه‌هاي بازرسي و ساير عوارض و هزينه‌هاي ملي معاف خواهند بود.
3 – سوخت و روغن موتور، ساير مواد مصرفي فني و وسائل يدكي و لوازم مورد نياز جاري و خوارباري كه در سرزمين يك طرف متعاهد بار‌هواپيماهاي شركت هواپيمائي طرف متعاهد ديگر مي‌شوند و در سرويسهاي بين‌المللي مورد استفاده قرار مي‌گيرند براساس عمل متقابل از پرداخت‌حقوق گمركي، سود بازرگاني و مالياتها و هزينه‌هاي بازرسي و ساير عوارض و هزينه‌هاي ملي معاف خواهد بود.
4 – لوازم جاري هوانوردي و همچنين مواد و لوازم نگاهداري شده در هواپيماهاي شركت هواپيمائي تعيين شده هر طرف متعاهد، تنها با موافقت مقامهاي گمركي طرف متعاهد ديگر در آن سرزمين قابل تخليه است. در اين صورت مي‌توان اين مواد را تا زماني كه طبق مقررات گمركي مجدداً صادر‌شود و يا ترتيب ديگري در مورد آن داده شود تحت نظارت مقامهاي نامبرده قرار داد.
5 – مسافران، اثاثيه مسافر و باري كه از سرزمين يك طرف متعاهد در ترانزيت مستقيم مي‌باشند و از حريمي كه در فرودگاه بدين منظور اختصاص يافته خارج نمي‌شوند، فقط مشمول كنترل ساده‌اي خواهند بود. اثاثيه مسافر و باري كه در ترانزيت مستقيم است از حقوق گمركي، سود بازرگاني و ساير‌مالياتهاي مشابه معاف خواهند بود.
6 – اسناد رسمي حاوي نشانه رسمي شركت هواپيمائي مانند برچسب چمدان، بليت هواپيما، بارنامه ، كارت اجازه ورود به هواپيما و جدول زمان‌بندي كه به داخل سرزمين هر طرف متعاهد براي استفاده اختصاصي شركت هواپيمائي تعيين شده طرف متعاهد ديگر وارد شده باشد از كليه حقوق گمركي ،سود بازرگاني و يا مالياتها براساس عمل متقابل معاف خواهند بود.
ماده 7 – هزينه‌هاي فرودگاهي:
1 – هر يك از طرفهاي متعاهد مي‌تواند براي استفاده از فرودگاهها و ساير تأسيسات تحت كنترل خود هزينه‌هاي عادلانه و مناسب را وضع نموده يا اجازه وضع آن را بدهد.
2 – با اين وجود هر يك از طرفهاي متعاهد موافقت دارد كه اين هزينه‌ها از آنچه شركتهاي حمل و نقل تعيين شده آن طرف متعاهد كه در سرويسهاي مشابه بين‌المللي تردد مي‌نمايند و براي استفاده از اين فرودگاهها و تأسيسات مي‌پردازند تجاوز نكند.
ماده 8 – مقررات ظرفيت و تصويب برنامه‌هاي پرواز:
1 – شركتهاي هواپيمائي تعيين شده دو طرف متعاهد از رفتار عادلانه و متساوي برخوردار خواهند بود تا بتوانند براي انجام سرويسهاي مورد توافق در مسيرهاي مشخص شده از فرصتهاي متساوي بهره‌مند باشند.
2 – در انجام سرويسهاي مورد توافق، شركتهاي هواپيمائي تعيين شده هر طرف متعاهد منافع شركت هواپيمائي طرف ديگر را منظور نظر خواهد داشت تا من غير حق در سرويسهاي طرف ديگر در تمامي يا قسمتي از همان مسيرها اثر نامطلوب ايجاد نشود.
3 – هدف اصلي سرويسهاي مورد توافق كه توسط شركتهاي هواپيمائي تعيين شده طرفهاي متعاهد انجام مي‌شود، تأمين ظرفيت كافي با ضريب بار‌مناسب براي رفع نيازمنديهاي جاري و پيش‌بيني شده معقول حمل مسافر و بار و پست بين سرزمين طرف متعاهد تعيين كننده شركت هواپيمائي و‌سرزمين طرف متعاهد ديگر است.
4 – با در نظر گرفتن اصول مندرج در بندهاي (1) و (2) و (3) اين ماده، شركت هواپيمائي تعيين شده هر طرف متعاهد همچنين مي‌تواند ظرفيتي را براي برآورده كردن نيازمنديهاي حمل و نقل بين سرزمينهاي كشورهاي ثالث مندرج در جدول مسيرهاي ضميمه موافقتنامه حاضر و سرزمين طرف‌متعاهد ديگر تأمين نمايد.
5 – ظرفيتي كه عرضه مي‌شود از جمله تعداد سرويسها و نوع هواپيماي مورد استفاده شركتهاي هواپيمائي تعيين شده طرفهاي متعاهد در سرويسهاي مورد توافق ، براساس پيشنهاد شركتهاي هواپيمائي تعيين شده مورد موافقت مقامهاي هواپيمائي قرار خواهد گرفت. شركتهاي هواپيمائي تعيين شده چنين پيشنهادي را پس از شور لازم بين خود و رعايت اصول مندرج در بندهاي (1) و (2) و (3) اين ماده به عمل خواهند آورد.
6 – در صورت عدم توافق بين شركتهاي هواپيمائي تعيين شده طرفهاي متعاهد، مسائل مشروح در بند (5) فوق از طريق توافق بين مقامهاي هواپيمائي دو طرف متعاهد حل و فصل خواهد شد. تا زماني كه اين توافق حاصل نگرديده، ظرفيت عرضه شده توسط شركتهاي هواپيمائي تعيين شده بدون تغيير‌باقي خواهد ماند.
7 – شركت هواپيمائي تعيين شده هر طرف متعاهد، حداكثر سي روز قبل از شروع سرويسها در مسيرهاي مشخص شده ، برنامه‌هاي پرواز را به مقامهاي هواپيمائي طرف متعاهد ديگر براي تصويب تسليم خواهد نمود. در مورد تغييرات بعدي نيز از همين قرار عمل خواهد شد. اين محدوديت زماني را‌مي‌توان در موارد خاص با تصويب مقامهاي نامبرده كاهش داد.
ماده 9 – شناسائي گواهينامه‌ها و پروانه‌ها:
گواهينامه‌هاي قابليت پرواز و گواهينامه‌هاي صلاحيت و پروانه‌هايي كه توسط يك طرف متعاهد صادر شده يا اعتبار يافته و هنوز به قوت خود باقي باشد توسط طرف متعاهد ديگر براي بهره‌برداري از مسيرها و سرويسهاي موضوع موافقتنامه حاضر معتبر شناخته خواهد شد، مشروط بر اينكه شرايط صدور يا اعتبار اين گواهينامه‌ها و پروانه‌ها مساوي يا بيش از حداقل استانداردهائي باشد كه به موجب كنوانسيون وضع شده يا خواهد شد. در هر حال‌هر طرف متعاهد اين حق را براي خود محفوظ مي‌دارد كه در مورد پرواز از فراز سرزمين خود از شناسائي گواهينامه‌هاي صلاحيت و پروانه‌هائي كه جهت اتباع آن توسط طرف متعاهد ديگر يا هر دولت ديگر صادر شده يا اعتبار يافته خودداري نمايد.
ماده 10 – نرخهاي حمل و نقل هوائي:
1 – نرخهاي مورد اجراء توسط شركتهاي هواپيمائي طرفهاي متعاهد در سرويسهاي مورد توافق در سطح معقولي خواهد بود كه با توجه به كليه عوامل مربوط از جمله هزينه بهره‌برداري و سود معقول و خصوصيات سرويس و نرخهاي شركتهاي هواپيمائي ديگر كه در تمام يا قسمتي از همان مسيرها سرويسهاي منظم انجام مي‌دهند وضع مي‌گردد.
2 – نرخهاي موضوع بند (1) اين ماده براساس قواعد زير تعيين مي‌گردد:
الف – هرگاه شركتهاي هواپيمائي تعيين شده دو طرف متعاهد عضو يك اتحاديه بين‌المللي شركتهاي هواپيمائي با مكانيسم تعيين نرخ باشند و يك قطعنامه نرخ ناظر بر سرويسهاي مورد توافق از قبل وجود داشته باشد. نرخها براساس اين قطعنامه بين شركتهاي هواپيمائي تعيين شده طرفهاي متعاهد توافق خواهد شد.
ب – هرگاه قطعنامه‌اي درباره نرخ ناظر بر سرويسهاي مورد توافق وجود نداشته باشد يا يك يا هيچ يك از شركتهاي هواپيمائي تعيين شده طرفهاي متعاهد عضو اتحاديه شركتهاي هواپيمائي موضوع بند (الف) فوق نباشد، شركتهاي هواپيمائي تعيين شده طرفهاي متعاهد در مورد نرخهايي كه براي سرويسهاي مورد توافق اعمال مي‌گردد بين خود توافق خواهند نمود.
پ – نرخهائي كه بدين ترتيب مورد توافق قرار مي‌گيرد لااقل سي روز قبل از تاريخ پيشنهادي اجراء براي تصويب به مقامهاي هواپيمائي طرفهاي متعاهد تسليم خواهد گرديد. اين محدوديت زماني به شرط موافقت مقامهاي مذكور قابل كاهش است.
ت – در صورتي كه شركتهاي هواپيمائي تعيين شده طرفهاي متعاهد نتوانند درباره نرخهاي قابل اجراء به توافق برسند يا در صورتي كه يك طرف متعاهد شركت هواپيمائي خود را به منظور انجام سرويسهاي مورد توافق تعيين ننموده باشد و يا چنانچه در فاصله پانزده روز اول از دوره سي روزه موضوع بند (پ) اين ماده، مقامهاي هواپيمائي يك طرف متعاهد عدم رضايت خود را از هر يك از نرخهاي توافق شده بين شركتهاي هواپيمائي طرفهاي متعاهد طبق بندهاي (الف) و (ب) اين ماده به مقامهاي هواپيمائي طرف متعاهد ديگر اعلام دارد، مقامهاي هواپيمائي طرفهاي متعاهد اهتمام خواهند نمود در‌مورد نرخهاي مناسب به توافق برسند ليكن هيچ نرخي قبل از تصويب مقامهاي هواپيمائي هر طرف متعاهد به مورد اجراء در نخواهد آمد.
3 – نرخهاي تعيين شده به موجب مفاد اين ماده تا زماني كه نرخهاي جديد تعيين نشده باشد، به قوت خود باقي خواهند ماند.
ماده 11 – امنيت هوانوردي:
1 – طرفهاي متعاهد در راستاي حقوق و تعهدات خود به موجب حقوق بين‌الملل تأكيد مي‌نمايند كه تعهد آنان در قبال يكديگر براي حفظ امنيت هواپيمائي كشوري در برابر اعمال مداخله غيرقانوني جزء لاينفكي از اين موافقتنامه را تشكيل مي‌دهد. طرفهاي متعاهد بدون تحديد كليت حقوق و تعهدات خود به موجب حقوق بين‌الملل، به ويژه مطابق با مفاد كنوانسيون راجع به جرائم و برخي اعمال ارتكابي ديگر در هواپيما (امضاء شده در توكيو به تاريخ 23/6/1342 هجري شمسي مطابق با 14 سپتامبر 1963)، كنوانسيون راجع به جلوگيري از تصرف غيرقانوني هواپيما (امضاء شده در‌لاهه به تاريخ 25/9/1349 هجري شمسي مطابق با 16 دسامبر 1970) و كنوانسيون راجع به جلوگيري از اعمال غيرقانوني عليه امنيت هواپيمائي كشوري (امضاء شده در مونترال به تاريخ 1/7/1350 هجري شمسي مطابق با 23 سپتامبر 1971) و نيز هر كنوانسيون ديگر مربوط به امنيت هواپيمائي كشوري عمل خواهند كرد.
2 – طرفهاي متعاهد كليه مساعدتهاي لازم را جهت جلوگيري از تصرف غيرقانوني هواپيماهاي كشوري و ساير اعمال غيرقانوني عليه امنيت اين هواپيماها، مسافران و خدمه آنها، فرودگاهها و تأسيسات هوانوردي و هر نوع تهديد ديگر عليه امنيت هواپيمائي كشوري را بنا بر تقاضا در مورد يكديگر‌به عمل خواهند آورد.
3 – طرفهاي متعاهد بايد در روابط دو جانبه خود طبق مقررات امنيت هوانوردي تعيين شده از سوي سازمان بين‌المللي هواپيمائي كشوري كه به عنوان ضمائم كنوانسيون هواپيمائي كشوري بين‌المللي شناخته شده‌اند تا حدودي كه مقررات امنيتي مزبور در مورد طرفين قابل اجراء است عمل نمايند. آنها‌مي‌بايد از گردانندگان هواپيماهائي كه محل ثبت آن هواپيماها يا محل اصلي كار و يا اقامت دائم آنها در سرزمين طرفين مي‌باشد و نيز گردانندگان فرودگاههاي واقع در سرزمينهاي خود بخواهند كه طبق مقررات امنيت هوانوردي مزبور عمل نمايند.
4 – هر طرف متعاهد موافقت دارد كه مي‌توان از اين گردانندگان هواپيماها درخواست نمود تا مقررات امنيت هوانوردي مورد اشاره در بند (3) فوق را كه طرف متعاهد ديگر از لحاظ ورود به سرزمين خود، خروج از آن يا در مدت توقف در آنجا مقرر كرده است رعايت كند. هر طرف متعاهد بايد اطمينان حاصل كند كه در سرزمين او اقدامات كافي براي حفاظت از هواپيماها و بازرسي مسافران، خدمه، لوازم همراه مسافر، اثاثيه مسافر، بار و خواربار هواپيما قبل و در زمان سوار شدن مسافران يا بارگيري به نحو مؤثر معمول مي‌شود. هر طرف متعاهد همچنين بايد با هر درخواست طرف متعاهد ديگر براي انجام اقدامات امنيتي ويژه معقول جهت مقابله با يك تهديد خاص برخورد مثبت داشته باشد.
5 – هنگامي كه حادثه يا خطر بروز حادثه تصرف غيرقانوني هواپيماهاي كشوري يا ديگر اعمال غيرقانوني عليه امنيت اين هواپيماها، مسافران و خدمه‌آن، فرودگاهها و تأسيسات هوانوردي رخ دهد، طرفهاي متعاهد بايد با تسهيل ارتباطات و ديگر اقدامات مناسب به منظور پايان سريع و امن حادثه‌مزبور يا خطر وابسته به آن يكديگر را ياري نمايند.
ماده 12 – تسليم آمار:
مقامهاي هواپيمائي هر طرف متعاهد اطلاعات و آمار مربوط به حمل و نقل انجام شده در سرويسهاي مورد توافق توسط شركت هواپيمائي تعيين شده خود را به سرزمين طرف متعاهد ديگر يا از آن سرزمين به قسمي كه به طور معمول توسط شركت هواپيمائي تعيين شده براي مقامهاي هواپيمائي ملي خود تهيه و به آنها ارائه مي‌گردد بنابر تقاضا در اختيار مقامهاي هواپيمائي طرف متعاهد ديگر قرار خواهد داد. كليه اطلاعات اضافي آماري حمل و نقل‌مورد درخواست مقامهاي هواپيمائي يك طرف متعاهد از مقامهاي هواپيمائي طرف متعاهد ديگر در صورت تقاضا مورد شور و توافق بين دو طرف‌متعاهد قرار خواهد گرفت.
ماده 13 – مشاوره و اصلاحات:
1 – هر طرف متعاهد يا مقامهاي هواپيمائي آن مي‌توانند در هر زمان از طرف متعاهد ديگر يا مقامهاي هواپيمائي آن تقاضاي مشاوره نمايند.
2 – مشاوره مورد تقاضاي يك طرف متعاهد يا مقامهاي هواپيمائي آن در فاصله شصت روز از تاريخ دريافت تقاضا آغاز خواهد شد.
3 – هر نوع اصلاح موافقتنامه حاضر، پس از آنكه دو طرف متعاهد انجام تشريفات قانون اساسي خود مربوط به انعقاد و لازم‌الاجراء شدن موافقتنامه‌هاي بين‌المللي را به يكديگر اطلاع داده باشند لازم‌الاجراء خواهد شد.
4 – علي‌رغم مفاد بند (3) اين ماده اصلاحات جداول مسير ضميمه موافقتنامه حاضر ممكن است به طور مستقيم بين مقامهاي هواپيمائي طرفهاي متعاهد مورد توافق قرار گيرد. اين اصلاحات پس از تأييد از طريق تبادل يادداشت سياسي لازم‌الاجراء خواهد گرديد.
ماده 14 – حل اختلاف:
1 – هرگاه در مورد تفسير يا اجراي اين موافقتنامه و ضميمه (ضمائم) آن بين طرفهاي متعاهد اختلافي بروز نمايد، طرفهاي متعاهد در مرحله نخست اهتمام خواهند نمود تا اختلاف را ازطريق مذاكره حل و فصل نمايند.
2 – هرگاه طرفهاي متعاهد نتوانند اختلاف را از طريق مذاكره حل و فصل نمايند، مي‌توانند توافق نمايند موضوع را جهت كسب نظر مشورتي به هر‌شخص يا هيأتي ارجاع كنند.
3 – چنانچه طرفهاي متعاهد نتوانند به موجب بندهاي (1) و (2) اين ماده در مورد حل اختلاف به نتيجه برسند، طبق قوانين و مقررات مربوط، اختلاف به يك ديوان داوري سه نفره ارجاع خواهد شد كه هر طرف متعاهد يك داور را معين خواهد كرد و دو داور تعيين شده درباره داور سوم توافق خواهند‌نمود. هر يك از طرفهاي متعاهد ظرف شصت روز پس از وصول تقاضاي ارجاع اختلاف به ديوان داوري، از طريق مجراي سياسي به تعيين داور خود مبادرت خواهد نمود و داور سوم نيز ظرف شصت روز بعد از آن تعيين خواهد شد. چنانچه هر يك از طرفهاي متعاهد ظرف مدت مقرر داور خود را‌تعيين نكند، يا داوران منتخب ظرف مدت مذكور در مورد داور سوم به توافق نرسند، بنا به تقاضاي هر يك از طرفهاي متعاهد، رئيس شوراي سازمان‌بين‌المللي هواپيمائي كشوري برحسب مورد داور يا داورها را تعيين خواهد نمود، مشروط بر اينكه چنانچه رئيس شوراي سازمان بين‌المللي هواپيمائي كشوري از اتباع هر طرف متعاهد باشد، از نايب رئيس ارشد شورا و در صورتي كه نامبرده نيز چنين مليتي داشته باشد، از عضو مقدم شورا كه در چنين وضع تابعيتي نباشد، درخواست خواهد شد كه حسب مورد داور يا داورها را تعيين نمايد.
در هر حال داور سوم از اتباع يك دولت ثالث خواهد بود و به عنوان رئيس ديوان داوري عمل خواهد كرد.
4 – ديوان داوري آيين‌نامه كار خود را تعيين خواهد نمود.
5 – طرفهاي متعاهد تعهد مي‌نمايند تصميمات متخذه به موجب ماده حاضر را رعايت كنند.
6 – مخارج ديوان داوري، شامل هزينه‌ها و دستمزدهاي داوران به نسبت مساوي بين طرفهاي متعاهد تقسيم خواهد شد. هرگونه مخارجي كه توسط رئيس شورا در رابطه با دستورالعملهاي بند (3) اين ماده به وجود آيد به عنوان بخشي از هزينه‌هاي ديوان داوري محسوب خواهد گرديد.
ماده 15 – فسخ:
1 – هر طرف متعاهد مي‌تواند در هر زمان قصد خود را مبني بر فسخ اين موافقتنامه به طور كتبي به طرف متعاهد ديگر اعلام نمايد. اين اعلام همزمان به اطلاع سازمان بين‌المللي هواپيمائي كشوري خواهد رسيد.
2 – در اين صورت، موافقتنامه دوازده ماه پس از دريافت اعلام فسخ توسط طرف متعاهد ديگر فسخ خواهد شد، مگر آنكه اعلام فسخ قبل از انقضاي اين مدت با تراضي طرفين پس گرفته شود. در صورت عدم اعلام وصول از سوي طرف متعاهد ديگر، اعلام فسخ چهارده روز پس از وصول آن به‌سازمان بين‌المللي هواپيمائي كشوري دريافت شده تلقي خواهد شد.
ماده 16 – مطابقت با كنوانسيون‌هاي چند جانبه:
چنانچه كنوانسيون يا موافقتنامه چندجانبه حمل و نقل هوائي در مورد هر دو طرف متعاهد لازم‌الاجراء گردد، اين موافقتنامه و ضميمه (ضمائم) آن به نحوي اصلاح خواهد شد تا با مقررات كنوانسيون يا موافقتنامه مزبور تطبيق نمايد.
ماده 17 – ثبت:
اين موافقتنامه و ضميمه (ضمائم) آن و كليه اصلاحات آن نزد سازمان بين‌المللي هواپيمائي كشوري به ثبت خواهد رسيد.
ماده 18 – لازم‌الاجراء شدن:
اين موافقتنامه از تاريخ آخرين اطلاعيه هر طرف متعاهد به طرف متعاهد ديگر كه از طريق مجاري سياسي انجام مي‌شود داير بر اينكه اقدامات لازم را‌طبق قانون اساسي خود براي لازم‌الاجراء شدن اين موافقتنامه به عمل آورده است، به مورد اجراء گذارده خواهد شد.
در تأييد مراتب فوق نمايندگان تام‌الاختيار امضاء كننده زير كه از طرف دولتهاي متبوع خود مجاز مي‌باشند اين موافقتنامه را در يك مقدمه، هجده ماده و يك ضميمه امضاء نمودند.
اين موافقتنامه در تاريخ 6 مرداد سال 1375 هجري شمسي برابر با 27 جولاي 1996 ميلادي، در دو نسخه اصلي به زبانهاي فارسي، انگليسي و‌بوسنيايي كه هر سه متن داراي اعتبار يكسان مي‌باشند در سارايوو تنظيم گرديد. در صورت بروز هرگونه اختلاف در تفسير، متن انگليسي ملاك عمل‌است.
از طرف از طرف
دولت جمهوري اسلامي ايران دولت جمهوري بوسني و هرزگوين
ضميمه
جدول مسيرها
1 – مسيرهائي كه ممكن است توسط شركت هواپيمائي (شركتهاي هواپيمائي) تعيين شده جمهوري اسلامي ايران مورد بهره‌برداري قرار گيرد.
نقاط مبدأ نقاط واسط نقاط مقصد نقاط ماوراء
تمام نقاط هرنقطه سارايوو هرنقطه
2 – مسيرهائي كه ممكن است توسط شركت هواپيمائي (شركتهاي هواپيمائي) تعيين شده جمهوري بوسني و هرزه‌گوين مورد بهره‌برداري قرار گيرد.
نقاط مبدأ نقاط واسط نقاط مقصد نقاط ماوراء
تمام نقاط هرنقطه تهران هرنقطه
تذكر
1 – هر شركت هواپيمائي تعيين شده مي‌تواند نقاط واسط و نقاط ماوراي مشخص شده در ضميمه موافقتنامه حاضر را در شرايطي مورد بهره‌برداري قرار دهد كه حق بهره‌برداري از آزادي پنجم حمل و نقل بين اين گونه نقاط و سرزمين طرف متعاهد ديگر اعمال نگردد، مگر اينكه در اين مورد بين دو‌طرف متعاهد براساس توصيه‌هاي شركتهاي هواپيمائي تعيين شده توافقي به عمل آمده باشد.
2 – از نقاط واسط و نقاط ماوراء در هر يك از مسيرهاي مشخص شده مي‌توان به اختيار شركتهاي هواپيمائي تعيين شده در هر پرواز يا كليه پروازها صرف نظر نمود.
3 – تعداد پروازها و انواع هواپيماهاي شركتهاي هواپيمائي تعيين شده به شرط تأييد مقامهاي هواپيمائي دو طرف متعاهد بين شركتهاي هواپيمائي تعيين شده مورد توافق قرار خواهد گرفت.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده منضم به متن موافقتنامه شامل مقدمه و هجده ماده و ضميمه آن در جلسه علني روز يكشنبه مورخ بيست و پنجم ارديبهشت ماه يكهزار و سيصد و هفتاد و نه مجلس شوراي اسلامي تصويب و در تاريخ 31/2/1379 به تأييد شوراي نگهبان رسيده است.
رئيس مجلس شوراي اسلامي – علي‌اكبر ناطق‌نوري
