وزیران عضو کمیسیون امور زیربنایی، صنعت و محیط زیست درجلسه مورخ ۱ /۲ /۱۳۸۷ بنا به پیشنهاد شماره ۳۷ /۳ /۱ /۱۴۰۱۵۰ مورخ ۲۶ /۱۲ /۱۳۸۳ وزارت کشور به استناد بند (۴) ماده (۱۸) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت – مصوب ۱۳۸۰ – و با رعایت تصویب نامه شماره ۱۶۴۰۸۲ /ت۳۷۳هـ مورخ ۱۰ /۱۰ /۱۳۸۶، «آیین نامه اجرایی حمل و نقل دانش آموزان مدارس» را به شرح زیر تصویب نمودند:
آیین نامه اجرایی حمل و نقل دانش آموزان مدارس مصوب ۱۳۸۷,۰۲,۰۱
ماده ۱
در این آیین نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند:
الف – مؤسسات یا شرکتهای پیمانکاری خودروهای حمل و نقل دانش آموزان:
اشخاص حقوقی هستند که تأمین خودروها و رانندگان واجد شرایط را جهت حمل و نقل دانش آموزان با توجه به ضوابط و مقررات مندرج در این آیین نامه به عهده می گیرند.
ب – خودروهای حمل و نقل دانش آموزان: خودروی عمومی است اعم از اتوبوس، مینی بوس، ون، سواری کار، سواری استیشن و سواری که برای رفت و آمد دانش آموزان مدارس اختصاص داده شده است و دارای علایم مشخص کننده و تجهیزات لازم می باشد.
پ – راننده خودروهای حمل و نقل دانش آموزان: فردی است که به موجب این آیین نامه پس از اخذ گواهی صلاحیت رانندگی با خودروهای حمل و نقل دانش آموزان مسئولیت جابه جایی آنان را به عهده خواهد داشت.
ت – گواهی صلاحیت رانندگان خودروهای حمل و نقل دانش آموزی: اجازه نامه ای است که با رعایت قوانین و مقررات مربوط و یا در صورت نیاز با ارایه معرفی نامه از سوی آموزش و پرورش توسط مراجع مربوط به نام راننده صادر می گردد.
ث – مجوز تأسیس و فعالیت: اجازه نامه ای است که با رعایت مقررات این آیین نامه از طرف مراجع صالح برای متقاضیان واجد شرایط و برای مدت معین صادر می شود.
ج – مراقب دانش آموزان: فردی است واجد شرایط مندرج در این آیین نامه که جهت حفاظت از دانش آموزان و کودکان در مقابل حوادث احتمالی و کمک به رانندگان درطول زمان سرویس در خودروهای حمل و نقل دانش آموزان حضور دارد.
چ – قرارداد: تعهدی است که فی مابین نماینده یا نمایندگان وزارت آموزش و پرورش و اشخاص حقوقی موضوع بند الف به منظور حمل و نقل دانش آموزان به مدت یک سال منعقد می گردد.
ماده ۲
فعالیت مؤسسات و شرکتهای پیمانکاری خودروهای حمل و نقل دانش آموزان منوط به دارا بودن شرایط زیر می باشد:
الف – دارا بودن اجازه نامه تأسیس از مراجع مربوط.
ب – داشتن اساسنامه و شماره ثبت.
پ – معرفی خودروها و رانندگان واجد شرایط به مراجع صدور مجوز تأسیس.
ت – رعایت سایر شرایط و ضوابط مندرج در این آیین نامه.
ماده ۳
شرایط راننده خودروهای حمل و نقل دانش آموزان مدارس به شرح زیر تعیین می شود:
الف – دارا بودن حداقل ۲۳ سال تمام.
ب – دارا بودن گواهینامه معتبر برای رانندگی با وسیله نقلیه مربوط.
پ – عدم ابتلا به بیماریهای مسری، صرع و عدم اعتیاد به مواد مخدر و یا الکل با ارایه گواهی از مراجع مربوط.
ت – نداشتن سوء پیشینه مؤثر کیفری و همچنین عدم محکومیت به محرومیت یا محدودیتهای رانندگی.
ث – نداشتن سوء شهرت به تأیید مراجع صالح.
ج – تأهل (به استثنای زنان سرپرست خانوار).
تبصره ۱ – اولویت ارایه خدمات حمل و نقل به دانش آموزان مدارس دخترانه با بانوان خواهد بود.
تبصره ۲ – ارایه خدمات حمل و نقل به دانش آموزان پسر در مقاطع راهنمایی و متوسطه برعهده رانندگان مرد خواهد بود.
تبصره ۳ – رانندگان موظفند همه ساله گواهی سلامت جسمانی و روانی خود را از مراجع صالح دریافت و ارایه نمایند.
ماده ۴
شرایط و ضوابط مراقبین دانش آموزان در خودروهای حمل و نقل مدارس به شرح زیر تعیین می شود:
الف – دارا بودن حداقل ۲۰ سال تمام.
ب – نداشتن سوء پیشینه مؤثر کیفری.
پ – نداشتن سوء شهرت به تأیید مراجع صالح.
ت – تأهل (مردان).
ث – عدم ابتلا به بیماریهای مسری، عدم اعتیاد به مواد مخدر و یا الکل با ارایه گواهی از مراجع مربوط.
تبصره ۱ – تأمین، انتخاب، معرفی و آموزش مراقبین به عهده پیمانکار می باشد و تأیید و نظارت و کنترل به عهده وزارت آموزش و پرورش می باشد.
تبصره ۲ – مدیر مدرسه با هماهنگی انجمن اولیاء و مربیان موظف است مراقبین وسیله نقلیه مدارس را همه ساله جهت اخذ گواهی سلامت به مراجع صلاحیتدار معرفی نماید، به کار گماردن مجدد آنان منوط به داشتن گواهی یاد شده خواهد بود.
تبصره ۳ – مراقبین خودروهای مدارس دخترانه الزاماً بر عهده بانوان خواهد بود.
تبصره ۴ – مراقبین خودروهای مدارس پسرانه در مقاطع دوره های راهنمایی و متوسطه الزاماً بر عهده مراقبین مرد خواهد بود.
تبصره ۵ – استفاده از خدمات مراقبان فقط در خودروهای جمعی (شامل: ون، مینی بوس و اتوبوس) الزامی خواهد بود.
ماده ۵
شرایط و ضوابط خودروهای حمل و نقل دانش آموزان مدارس به شرح زیر تعیین می شود:
الف – خودروهای با ظرفیت ۴ نفر به بالا.
ب – دارا بودن برگ معاینه فنی و بیمه شخص ثالث و سرنشین.
پ – مجهز بودن به وسایل ایمنی از جمله کمربند، کمکهای اولیه و کپسول اطفاء حریق.
ت – دارا بودن علایم ممیزه بر روی بدنه خودرو.
تبصره ۱ – تعیین نوع و نحوه استفاده از علایم ممیزه بر اساس دستورالعملی خواهد بود که توسط شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور به تصویب خواهد رسید.
تبصره ۲ – به کارگیری خودروهای متفرقه از شمول این آیین نامه خارج بوده و مسئولیت و عواقب سوء ناشی از استفاده از آنها متوجه شخص استفاده کننده خواهد بود.
ماده ۶
شرایط و ضوابط صدور گواهی صلاحیت رانندگی خودروهای حمل و نقل دانش آموزان به شرح زیر تعیین می شود:
الف – رانندگان خودروهای حمل و نقل دانش آموزان باید دارای گواهی صلاحیت رانندگی خودروهای حمل و نقل مدارس دانش آموزان باشند.
ب – شهرداری و بخشداری محل حسب مورد وظیفه دارند با رعایت مقررات و شرایط مندرج در این آیین نامه پس از اخذ مدارک از متقاضیان نسبت به صدور گواهی صلاحیت رانندگی با وسایل مجاز اقدام نمایند.
پ – مدت اعتبار گواهی صلاحیت رانندگی برای رانندگی خودروهای حمل و نقل دانش آموزان مدارس از تاریخ صدور یک سال است.
ت – آموزش و پرورش و مؤسسات و شرکت های پیمانکاری خودروهای حمل و نقل دانش آموزان مکلفند به محض اطلاع از فقدان هر یک از شرایط مندرج در این آیین نامه در خصوص صلاحیت راننده، مراتب را حسب مورد به شهرداری یا بخشداری محل اعلام نمایند.
ث – هرگاه راننده یکی از شرایط یاد شده در این آیین نامه را از دست بدهد شهرداری، بخشداری و آموزش و پرورش محل حسب مورد موظفند مراتب را ظرف یک هفته به پیمانکار و راننده مربوط اعلام نمایند. پیمانکار و راننده می توانند ظرف پانزده روز از تاریخ ابلاغ نسبت به ارایه اسناد و مدارک مثبته مبنی بر عدم زوال شرایط اعلام شده و یا رفع نواقص به شهرداری و بخشداری محل اقدام نمایند. در صورت عدم اقدام و یا عدم پذیرش دفاعیات، گواهی صلاحیت، ابطال خواهد شد.
تبصره – پیمانکار موظف است به منظور جلوگیری از اختلال یا وقفه در ارایه خدمات حمل و نقل به دانش آموزان، در طول مدت رسیدگی به وضعیت راننده، نسبت به معرفی و اشتغال راننده واجد شرایط اقدام نماید.
ماده ۷
مرجع صالح صدور مجوز تأسیس و فعالیت و گواهی صلاحیت رانندگی در محل هایی که شهرداری وجود دارد، شهرداری محل و در بقیه محل ها به عهده بخشداریها می باشد.
ماده ۸
در اختیار گذاشتن خودروی حمل و نقل دانش آموزان مدارس به افراد فاقد گواهی صلاحیت و همچنین رانندگی بدون گواهی صلاحیت با این گونه وسایل ممنوع می باشد. با مرتکبین مطابق قانون نحوه رسیدگی به تخلفات و اخذ جرایم رانندگی – مصوب ۱۳۵۰ – و اصلاحات بعدی آن و آیین نامه راهنمایی و رانندگی عمل خواهد شد و در صورت ارتکاب درغیر موارد اضطرار و نیز در صورت تکرار تخلف بیش از چهار بار مطابق بند (ث) ماده (۶) این آیین نامه عمل خواهد شد.
تبصره – مدارس موظفند موضوع اخذ و ابطال گواهی صلاحیت در صورت تکرار تخلف را در قراردادهای پیمانکاری درج نمایند.
ماده ۹
پیمانکاران و آموزش و پرورش باید ترتیبی اتخاذ نمایند که مدت زمان رفت و یا بازگشت دانش آموزان با خودروی مدرسه از یک ساعت تجاوز ننماید.
ماده ۱۰
پیمانکاران و رانندگان خودروهای حمل و نقل مدارس موظف هستند از سوار نمودن افراد غیرمسئول در خودروهای مدارس خودداری و ظرفیت هر وسیله را برابر مندرجات تعیین شده در کارت شناسایی خودرو مراعات نمایند.
ماده ۱۱
هرگاه راننده خودروی مدارس تصادف منجربه فوت یا جرح داشته باشد و راننده مقصر تشخیص داده شود گواهی صلاحیت وی موقتاً اخذ و در صورت محکومیت ابطال خواهد شد.
ماده ۱۲
هرگاه راننده خودروی مدارس بیش از سه بار مرتکب تخلفات سرعت غیرمجاز، سبقت غیرمجاز، انحراف به چپ، عدم رعایت حق تقدم، عبور از چراغ قرمز و عبور ازمحل ممنوعه شود گواهی صلاحیت وی برای مدت یک سال ضبط خواهد شد.
تبصره – پلیس راهنمایی و رانندگی موظف است هر شش ماه یک بار وضعیت تخلف از مقررات راهنمایی و رانندگی رانندگان خودروهای مدارس را به ادارات آموزش و پرورش و شهرداری و بخشداری محل اعلام نماید.
ماده ۱۳
در صورتی که راننده از ادامه کار رانندگی با خودروی مدارس منصرف شود موظف است مراتب انصراف خود را یک ماه قبل کتباً به اطلاع مدرسه مربوط و شهرداری یا بخشداری محل صادرکننده گواهی صلاحیت با تسلیم گواهی یاد شده اعلام نماید.
ماده ۱۴
رانندگان خودروی حمل و نقل دانش آموزان موظفند به هنگام رانندگی اصل گواهی صلاحیت را همراه داشته باشند.
ماده ۱۵
هرگاه راننده گواهی صلاحیت خود را مفقود نماید مراتب را بلافاصله به مرجع صادرکننده گواهی اعلام تا ضمن رعایت کلیه مقررات نسبت به صدور گواهی المثنی اقدام شود.
ماده ۱۶
کلیه رانندگان وسایل نقلیه ای که درجهت مخالف یا موافق خودروهای مدارس حرکت می کنند، مکلفند به محض مشاهده چراغ زردگردان خودروهای یاد شده در فاصله پانزده الی سی متری آن توقف کامل نمایند، ادامه مسیر قبل از حرکت خودروی مدرسه مجاز نمی باشد.
ماده ۱۷
رانندگان خودروهای مدارس فقط در صورتی مجاز به روشن کردن چراغ زردگردان می باشند که دانش آموزان جهت سوار و یا پیاده شدن ناچار به عبور از عرض معابر باشند.
ماده ۱۸
مسؤولیت ارزشیابی، مدیریت و کنترل قراردادها به عهده کارگروهی متشکل از نمایندگان آموزش و پرورش و اعضای شوراهای انجمن اولیا و مربیان و شهرداریها و حسب مورد بخشداریها می باشد.
ماده ۱۹
دستورالعمل ها و شیوه نامه ها ی مربوط به این آیین نامه توسط کار گروهی متشکل از نمایندگان وزارتخانه های کشور، راه و ترابری و آموزش و پرورش تهیه و پس از تصویب وزیر کشور ابلاغ خواهد شد.
این تصویب نامه در تاریخ ۳۱ /۵ /۱۳۸۷ به تأیید مقام محترم ریاست جمهوری رسیده است.
معاون اول رییس جمهور – پرویز داودی
