قانون موافقتنامه حمل و نقل هوایی بین جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی مصوب ۱۳۷۹,۱۰,۲۰
ماده واحده – موافقتنامه حمل و نقل بین جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی مشتمل بر یک مقدمه و بیست و یک ماده و یک پیوست به شرح ضمیمه تصویب و اجازه مبادله اسناد آن داده می‌شود.
رعایت اصل یکصد و سی و نهم (۱۳۹) قانون اساسی در بخش ارجاع به داوری الزامی می‌باشد.
بسم‌الله الرحمن الرحیم
موافقتنامه حمل و نقل هوایی بین جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی
مقدمه
دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت پادشاهی عربستان سعودی که (از این پس در این موافقتنامه به عنوان «طرفهای متعاهد» خوانده می‌شوند) عضو کنوانسیون هواپیمایی کشوری بین‌المللی مورخ ۱۶ آذرماه ۱۳۲۳ هجری شمسی برابر با ۷ دسامبر ۱۹۴۴ میلادی می‌باشند؛
با تمایل به انعقاد موافقتنامه سرویسهای هوایی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت پادشاهی عربستان سعودی (از این پس به عنوان «موافقتنامه»نامیده می‌شود) به منظور تأسیس سرویسهای هوایی بین و ماورای سرزمینهای خود در مورد مفاد زیر موافقت نمودند:
ماده ۱ – تعاریف:
۱- بجز در مواردی که فحوای عبارت معنی دیگری را ایجاب می‌کند از لحاظ این موافقتنامه :
الف – اصطلاح «کنوانسیون» به کنوانسیون هواپیمائی کشوری بین‌المللی که در تاریخ ۱۶ آذرماه ۱۳۲۳ هجری شمسی برابر ۷ دسامبر ۱۹۴۴ میلادی در شیکاگو برای امضاء مفتوح گردید، اطلاق می‌شود و شامل هر ضمیمه‌ای که به موجب ماده (۹۰) آن کنوانسیون و هرگونه اصلاح ضمائم یا کنوانسیون که به موجب مواد (۹۰) و (۹۴) آن تصویب شده، تا حدودی که ضمائم و اصلاحات یادشده برای هر دو طرف متعاهد نافذ شده یا تنفیذ شده باشد، خواهد‌بود.
ب – اصطلاح «مقامهای هواپیمایی» در مورد جمهوری اسلامی ایران به «سازمان هواپیمایی کشوری» و در مورد دولت پادشاهی عربستان سعودی به‌رئیس هواپیمایی کشوری یا در هر دو مورد به هر شخص یا سازمانی که مجاز به انجام وظایف فعلی آن مقامهای هواپیمایی باشد، اطلاق می‌گردد.
پ – اصطلاح «شرکتهای هواپیمایی تعیین شده» به دو شرکت هواپیمایی اطلاق می‌شود که به‌موجب مفاد ماده (۳) این موافقتنامه تعیین شوند و اجازه فعالیت بیابند.
ت – اصطلاح «نرخ» به قیمتی اطلاق می‌شود که برای حمل مسافر و بار پرداخت گردد و شامل شرایطی که به موجب آن قیمتهای مزبور اعمال می‌شود از جمله قیمتها و شرایط مقرر برای نمایندگی‌ها و سایر خدمات جنبی به استثنای دستمزدها و شرایط حمل پست، می‌باشد.
ث – اصطلاح «سرزمین» در مورد یک کشور به مناطق خشکی و آبهای سرزمینی مجاور آن که تحت حاکمیت، سلطه، حمایت یا قیمومیت آن کشور به‌گونه‌ای که در ماده (۲) کنوانسیون تعریف شده اطلاق می‌شود.
ج – اصطلاحات «سرویس هوایی» ، «سرویس هوایی بین‌المللی»، «شرکت هواپیمایی» و «توقف به منظور غیر حمل و نقل» دارای همان معانی است‌که در ماده (۹۶) کنوانسیون برای آنها ذکر شده است.
چ – اصطلاح «موافقتنامه» به این موافقتنامه، ضمائم آن و هرگونه اصلاحات آن اطلاق می‌شود.
ح – اصطلاح «جدول» به جدول مسیرهایی که برای بهره‌برداری سرویسهای حمل و نقل هوایی ضمیمه این موافقتنامه و هرگونه اصلاحات آن که براساس مفاد ماده (۱۶) این موافقتنامه توافق شده باشد اطلاق می‌گردد.
خ – اصطلاح «ظرفیت» در مورد یک هواپیما به میزان بارگیری مؤثر آن هواپیما در یک مسیر یا قسمتی از مسیر و اصطلاح «ظرفیت» در مورد «سرویس‌توافق شده» به حاصل ضرب ظرفیت هواپیما در چنین سرویسی در دفعات پرواز هواپیمای مزبور طی زمان معین در تمام یا قسمتی از مسیر، اطلاق‌می‌شود.
د – ضمائم این موافقتنامه جزء لاینفک این موافقتنامه خواهد بود و هرگونه ارجاع به آنها شامل ارجاع به ضمائم می‌باشد مگر اینکه به طور صریح به‌گونه دیگری پیش‌بینی شده باشد.
ماده ۲ – اعطای حقوق:
۱- هر طرف متعاهد حقوق تعیین شده در این موافقتنامه را به منطور [منظور] تأسیس و بهره‌برداری از سرویسهای هوایی بین‌المللی منظم در مسیرهای تعیین‌شده در جدول ضمیمه این موافقتنامه به طرف متعاهد دیگر اعطاء می‌نماید. چنین سرویسها و مسیرهایی از این پس به ترتیب «سرویسهای توفق شده»و «مسیرهای تعیین شده» اطلاق می‌گردد.
۲- شرکت هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد از حقوق زیر در حین انجام سرویس توافق شده در مسیر مشخص شده برخوردار خواهند شد:
الف – پرواز بدون فرود از فراز سرزمین طرف متعاهد دیگر.
ب – توقف در سرزمین مذکور به منظورهای غیر حمل و نقل، و
پ – توقف در سرزمین مذکور به منظور سوار و پیاده کردن مسافر، بارگیری و تخلیه بار و پست در حمل و نقل بین‌المللی در نقاط مشخص شده در‌جدول مسیر پیوست این موافقتنامه.
۳- استفاده از حقوق حمل و نقل در نقاط واسط و ماورای مندرج در جدول مسیر پیوست این موافقتنامه مشروط به مذاکره و موافقت شرکتهای‌هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد و تصویب مقامهای صلاحیتدار آنها خواهد بود.
۴- هیچ یک از مقررات مندرج در بندهای (۱) و (۲) این ماده نباید به نحوی تفسیر شود که به شرکت هواپیمایی یک طرف متعاهد این حق را اعطا کند که در داخل سرزمین طرف متعاهد دیگر از نقطه‌ای به نقطه دیگر مبادرت به حمل مسافر، بار و پست در قبال مزد یا کرایه نماید.
ماده ۳ – تعیین شرکتهای هواپیمایی:
۱- هرطرف متعاهد حق دارد با ارسال اعلامیه کتبی به طرف متعاهد دیگر دو شرکت هواپیمایی را برای انجام سرویسهای مورد توافق در مسیرهای مشخص شده تعیین نماید.
۲- پس از دریافت اعلامیه مذکور مقامهای صلاحیتدار طرف متعاهد دیگر باید با رعایت مفاد بند (۳) این ماده و بند (۱) ماده (۴) اجازه مقتضی را بدون تأخیر به شرکت هواپیمایی تعیین شده مزبور اعطا کنند.
۳- مقامهای هواپیمایی یک طرف متعاهد می‌توانند از شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر بخواهند که آنان را مجاب سازد که شرایط مقرر‌در قوانین و مقرراتی را که معمولاً به موجب مفاد کنوانسیون توسط آن مقامها در مورد سرویسهای هوایی بین‌المللی اعمال می‌گردد دارا می‌باشد.
۴- شرکت هواپیمایی که بدین نحو تعیین شده و اجازه بهره‌برداری یافته می‌تواند در هر زمان بهره‌برداری از سرویسهای مورد توافق را آغاز نماید، مشروط بر اینکه نرخی مطابق ضوابط ماده (۱۵) این موافقتنامه در مورد سرویس مزبور وضع شده و مجری باشد.
ماده ۴ – امتناع، تعلیق یا لغو مجوز بهره‌برداری:
۱- هر طرف متعاهد حق دارد در موارد مشروح زیر از اعطای اجازه بهره‌برداری امتناع ورزیده و یا مجوز صادره را لغو یا استفاده از حقوق تعیین شده در‌بند (۲) ماده (۲) این موافقتنامه را در مورد شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر معلق نماید یا هر شرطی را که ممکن است برای استفاده از این حقوق لازم بداند، وضع نماید:
الف – چنانچه قانع نشود که مالکیت عمده و کنترل مؤثر شرکت هواپیمایی مذکور متعلق و در اختیار طرف متعاهد دیگر یا اتباع وی می‌باشد، یا
ب – چنانچه شرکت هواپیمایی مذکور قوانین و یا مقررات طرف متعاهدی که این حقوق را اعطاء نموده است رعایت نکند، یا
پ – چنانچه شرکت هواپیمایی مذکور در انجام عملیات بهره‌برداری از مفاد این موافقتنامه تخطی کند.
۲- لغو یا تعلیق یا وضع شرایط مذکور در بند (۱) این ماده جز در مواردی که برای جلوگیری از نقض بیشتر قوانین و یا مقررات فوریت داشته باشد، فقط پس از مشورت با طرف متعاهد دیگر انجام خواهد گرفت.
۳- در صورتی که یک طرف متعاهد به موجب مفاد این ماده اقدامی اتخاذ کند، به حقوق طرف متعاهد دیگر به موجب ماده (۱۸) این موافقتنامه لطمه‌ای وارد نخواهد شد.
ماده ۵ – تسهیلات و هزینه‌های فرودگاهی:
۱- هریک از طرفهای متعاهد در سرزمین خود فرودگاه یا فرودگاههایی را جهت استفاده شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر در مسیر‌مشخص شده تعیین خواهد کرد، و تسهیلات ارتباطی، هوانوردی، هواشناسی و سایر خدماتی را که برای بهره‌برداری سرویسهای مورد توافق لازم است در اختیار شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر قرار خواهد داد.
۲- هزینه‌هایی که توسط هریک از طرفهای متعاهد برای استفاده هواپیمای شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر از فرودگاهها و سایر تسهیلات هوانوردی وضع می‌گردد نباید از هزینه‌هایی که شرکت هواپیمایی ملی آن که در سرویسهای مشابه بین‌المللی تردد می‌کنند، می‌پردازند تجاوز‌نماید.
ماده ۶ – معافیت از حقوق گمرکی، سود بازرگانی و سایر عوارض:
۱- هواپیماهای شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهدی که سرویسهای بین‌المللی را انجام می‌دهد و مواد سوختی، روغن موتور، سایر مواد‌مصرفی فنی، وسایل یدکی، لوازم مورد نیاز جاری و خواربار موجود در هواپیما به هنگام ورود یا خروج از سرزمین طرف متعاهد دیگر براساس عمل متقابل از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی، مالیاتها، هزینه‌های بازرسی و سایر عوارض و هزینه‌های مشابه معاف خواهند بود مشروط بر اینکه مواد مذکور تا زمانی که مجدداً صادر شود در هواپیما باقی بماند یا زمانی مورد استفاده قرار گیرد یا به مصرف برسد که هواپیماهای مزبور برفراز آن سرزمین در پرواز باشند.
۲- مواد زیر نیز از عوارض، حق‌الزحمه‌ها، هزینه‌های مشابه به استثنای هزینه‌هایی که مربوط به ارائه خدمت می‌باشد معاف خواهند بود:
الف – خواربار موجود در هواپیما که در سرزمین یک طرف متعاهد در حدود تعیین شده توسط مقامهای طرف متعاهد مذکور بار هواپیما شده و برای استفاده به هنگام خروج در هواپیمایی است که سرویسهای هوایی بین‌المللی طرف متعاهد دیگر را مورد بهره‌برداری قرار می‌دهد.
ب – لوازم یدکی که به سرزمین هریک از طرفهای متعاهد جهت تعمیر یا نگهداری هواپیمایی که در سرویسهای هوایی بین‌المللی توسط شرکت‌هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد، وارد شده است.
پ – سوخت و روغن موتور برای تجهیز به‌هنگام خروج هواپیما که توسط شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر سرویسهای بین‌المللی را مورد بهره‌برداری قرار می‌دهد حتی اگر قرار باشد این مواد در قسمتی از سفر که بر فراز سرزمین طرف متعاهدی که مواد مزبور در سرزمین آن بار هواپیما شده مورد استفاده قرار گیرد.
۳- مواد مندرج در بند (۲) فوق را می‌توان تا زمانی که طبق مقررات گمرکی مجدداً صادر شوند یا ترتیب دیگری در مورد آن داده شود تحت نظارت یا کنترل مقامهای گمرکی قرار داد.
۴- مسافران، اثاثیه مسافران و باری که از سرزمین یک طرف متعاهد در ترانزیت مستقیم قرار دارند و از حریمی که در فرودگاه بدین منظور اختصاص یافته خارج نمی‌شوند، فقط مشمول کنترل ساده‌ای خواهند بود. اثاثیه مسافر و بار تا زمانی که در ترانزیت مستقیم است از حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هرگونه مالیات معاف خواهد بود.
۵- اسناد رسمی حاوی نشانه رسمی شرکت هواپیمایی مانند برچسب چمدان، بلیت هواپیما، بارنامه، کارت اجازه ورود به هواپیما و جدول زمانبندی که به داخل سرزمین هر طرف متعاهد برای استفاده اختصاصی شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر وارد می‌شود، از کلیه حقوق گمرکی و‌سود بازرگانی و یا مالیاتها براساس عمل متقابل معاف خواهد بود.
ماده ۷ – اصول حاکم بر بهره‌برداری سرویسهای مورد توافق:
۱- شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد در انجام سرویسهای مورد توافق در مسیرهای مشخص شده از فرصت متساوی و عادلانه بهره‌مند خواهند شد.
۲- در انجام سرویسهای مورد توافق، شرکتهای هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد، منافع شرکت هواپیمایی طرف دیگر را مورد نظر قرار خواهد داد تا من غیر حق در سرویسهای طرف دیگر در تمام یا قسمتی از همان مسیرها اثر نامطلوب ایجاد نشود.
۳- هدف اصلی از برقراری سرویسهای مورد توافق توسط شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد، تأمین ظرفیت کافی با ضریب بار‌مناسب جهت رفع نیازمندیهای جاری و پیش‌بینی شده معقول برای حمل مسافر و بار و پست بین سرزمین طرف متعاهد تعیین کننده شرکت‌هواپیمایی و سرزمین طرف متعاهد دیگر می باشد، پیش‌بینی حمل مسافر و بار از جمله پست که بار هواپیما می‌شود و در نقاطی از مسیرهای مشخص شده در سرزمین دولتهایی به غیر از سرزمین دولت تعیین کننده شرکت هواپیمایی تخلیه می‌گردد طبق اصول کلی زیر که ظرفیت به آن مربوط می‌شود انجام خواهد شد:
الف – نیازهای حمل و نقل به سرزمین طرف متعاهدی که هواپیمایی را تعیین نموده است و بالعکس؛
ب – نیازهای حمل و نقل منطقه‌ای که سرویسهای مورد توافق از آن عبور می‌نمایند، پس از در نظر گرفتن سایر خدمات حمل و نقلی که توسط شرکتهای هواپیمایی کشورهایی که منطقه را تشکیل می‌دهند ایجاد شده است؛
پ – نیازمندیهای عملیات شرکت هواپیمایی.
۴- به منظور فراهم نمودن رفتار عادلانه و متساوی برای شرکتهای هواپیمایی تعیین شده، تعداد سرویسها و ظرفیت آنها، و نیز برنامه‌های پرواز منوط به تصویب مقامهای هواپیمایی طرفهای متعاهد خواهد بود. این الزام در مورد هرگونه تغییری در سرویسهای مورد توافق نیز رعایت خواهد شد.
۵- مقامهای هواپیمایی طرفهای متعاهد در صورت ضرورت اهتمام خواهند نمود که به توافق مناسبی در خصوص برنامه‌های پرواز، ظرفیت و تعداد پرواز دست یابند.
ماده ۸ – تصویب جدول زمانبندی:
شرکتهای هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد، حداکثر شصت (۶۰) روز قبل از شروع سرویسها در مسیرهای مشخص شده، برنامه‌های پرواز پیشنهادی خود را برای تصویب مقامهای هواپیمایی طرف متعاهد دیگر تسلیم خواهند نمود. برنامه مذکور شامل نوع سرویس و نوع هواپیمای مورد استفاده، جدول پرواز و سایر اطلاعات مربوط خواهد بود. این روش در مورد تغییرات بعدی نیز به همین ترتیب عمل خواهد شد. در مواقع خاص می‌توان این محدوده زمانی را با تصویب مقامهای نامبرده کاهش داد.
ماده ۹ – تسلیم آمار:
مقامهای هواپیمایی هر طرف متعاهد اطلاعات و آمار مربوط به حمل و نقل انجام شده در سرویسهای مورد توافق توسط شرکت هواپیمایی تعیین شده خود به سرزمین طرف متعاهد دیگر یا از آن سرزمین را که معمولاً توسط شرکت هواپیمایی تعیین شده برای مقامهای هواپیمایی ملی خود تهیه و به آنها ارائه می‌گردد، بنابر تقاضا در اختیار مقامهای هواپیمایی طرف متعاهد دیگر قرار خواهند داد.
اطلاعات مذکور شامل جزئیات حجم، ترتیب، مبداء و مقصد حمل و نقل می‌باشد. ارائه هرگونه اطلاعات اضافی آماری حمل و نقل مورد درخواست مقامهای هواپیمایی یک طرف متعاهد از مقامهای هواپیمایی طرف متعاهد دیگر منوط به مذاکره دوجانبه و توافق بین طرفهای متعاهد خواهد بود.
ماده ۱۰ – شمول قوانین و مقررات :
۱- قوانین و مقررات هر طرف متعاهد در مورد هوانوردی و بهره‌برداری از هواپیمای شرکتهای هواپیمایی تعیین شده توسط طرف متعاهد دیگر در حین ورود، توقف و خروج از سرزمین طرف متعاهد دیگر اعمال خواهد شد.
۲- قوانین و مقررات یک طرف متعاهد که ناظر به ورود، اقامت موقت و خروج مسافران، خدمه، بار یا پست از سرزمین آن می‌باشد از قبیل تشریفات ورود و خروج، مهاجرت، گمرک، ارز، بهداشت و قرنطینه در مورد مسافران، خدمه، بار یا محمولات پستی هواپیمای شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر مادام که در سرزمین مذکور باشند اعمال خواهد شد.
۳- هر طرف متعاهد بنا به تقاضای طرف متعاهد دیگر نسخه‌ای از قوانین و مقررات مذکور در این ماده را در اختیار آن قرار خواهد داد.
ماده ۱۱ – انتقال درآمد:
۱- هر طرف متعاهد طبق مقررات تسعیر ارزهای خارجی طرف متعاهدی که در سرزمین آن درآمد حاصل شده حق انتقال آسان مازاد دریافتهایی را که شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر در ارتباط با حمل مسافران، پست و بار پس از کسر هزینه‌ها در سرزمین طرف متعاهد دیگر به دست آورده به آن شرکت هواپیمایی اعطا می‌نماید. هزینه دیگری به استثنای هزینه‌های رایج بانک انتقال مذکور قابل اجرا نخواهد بود.
۲- چنانچه یک طرف متعاهد محدودیتهایی را برای انتقال مازاد دریافتهایی که پس از کسر هزینه‌ها توسط شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر حاصل گردیده وضع نماید طرف اخیر حق خواهد داشت محدودیتهای متقابلی را برای شرکت هواپیمایی آن طرف متعاهد وضع نماید. طرفهای‌متعاهد بیشترین تلاش خود را برای تسهیل انتقال درآمدهای مزبور به‌عمل خواهند آورد.
ماده ۱۲ – شناسایی گواهینامه‌ها و پروانه‌ها و ایمنی:
۱- گواهینامه‌های قابلیت پرواز و گواهینامه‌های صلاحیت و پروانه‌هایی که توسط یک طرف متعاهد صادر شده یا اعتبار یافته و هنوز به قوت خود باقی باشد، برای بهره‌برداری از سرویسهای توافق شده در مسیرهای تعیین شده، توسط طرف متعاهد دیگر معتبر شناخته خواهد شد، مشروط بر اینکه شرایط صدور یا اعتبار گواهینامه‌ها و پروانه‌های مزبور مساوی یا بیش از حداقل استانداردهایی باشد که به موجب کنوانسیون وضع شده یا خواهد شد. در هر‌حال هر طرف متعاهد این حق را برای خود محفوظ می‌دارد که درمورد پرواز از فراز سرزمین خود از شناسائی گواهینامه‌های صلاحیت و پروانه‌هایی که برای اتباع آن توسط طرف متعاهد دیگر صادر شده یا معتبر شناخته شده خودداری نماید.
۲- هر طرف متعاهد می‌تواند در رابطه با استانداردهای ایمنی که طرف متعاهد دیگر برای تسهیلات هوانوردی، خدمه پرواز، هواپیما و بهره‌برداری شرکتهای هواپیمایی قائل شده تقاضای مشاوره نماید. در صورتی که پس از چنین مشاوره‌ای یک طرف متعاهد دریابد که طرف متعاهد دیگر الزامات و استانداردهای ایمنی در این زمینه‌ها را که دست کم مساوی حداقل استانداردهائی است که ممکن است به موجب کنوانسیون هواپیمایی کشوری بین‌المللی وضع شود، به طور مؤثر برقرار نمی‌کند و انجام نمی‌دهد، طرف متعاهد دیگر را از یافته‌های مزبور و اقدامی که برای تطابق با حداقل استانداردهای مزبور لازم بداند آگاه خواهد کرد و طرف متعاهد دیگر اقدام اصلاحی مناسب را اتخاذ خواهد نمود.
ماده ۱۳ – نمایندگی بازرگانی شرکت هواپیمایی:
۱- شرکتهای هواپیمایی یک طرف متعاهد طبق قوانین و مقررات مربوط به ورود، اقامت و استخدام یک طرف متعاهد دیگر مجاز خواهند بود که کارکنان مدیریتی، فنی و عملیاتی و سایر کارکنان متخصص خود را که برای تدارک سرویسهای هوایی ضروری می‌باشند به سرزمین طرف متعاهد دیگر‌وارد نموده و نگهداری نمایند.
۲- عملیات اداره و کنترل زمینی هریک از شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طبق قوانین و مقررات طرف متعاهد دیگر انجام خواهد شد.
۳- هر طرف متعاهد حق اشتغال به فروش حمل و نقل هوایی در سرزمین خود را مستقیماً و به صلاحدید شرکت هواپیمایی از طریق نمایندگی به‌شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر اعطا خواهد نمود.
ماده ۱۴ – امنیت هوانوردی:
۱- طرفهای متعاهد مجدداً تأکید می‌کنند که حقوق و تعهداتی را که به موجب حقوق بین‌الملل در قبال یکدیگر در خصوص حفظ امنیت هواپیمایی کشوری در برابر اعمال مداخله گرایانه غیرقانونی دارند، جزء لاینفک این موافقتنامه را تشکیل می‌دهد. طرفهای متعاهد بدون تحدید کلیت حقوق و‌تعهداتی که به موجب حقوق بین‌الملل به عهده دارند، به ویژه طبق مفاد کنوانسیون راجع به جرائم و برخی اعمال ارتکابی دیگر در هواپیما امضاء شده در توکیو به تاریخ ۲۳/۶/۱۳۴۲ هجری شمسی مطابق با ۱۴ سپتامبر ۱۹۶۳ میلادی، کنوانسیون راجع به جلوگیری از تصرف غیرقانونی هواپیما امضاء شده در لاهه به تاریخ ۲۵/۹/۱۳۴۹ هجری شمسی مطابق با ۱۶ دسامبر ۱۹۷۰ میلادی و کنوانسیون راجع به جلوگیری از اعمال غیرقانونی علیه امنیت‌هواپیمایی کشوری امضاء شده در مونترال به تاریخ ۱/۷/۱۳۵۰ هجری شمسی مطابق با ۲۳ سپتامبر ۱۹۷۱ میلادی عمل خواهند کرد.
۲- طرفهای متعاهد حسب تقاضا، کلیه مساعدتهای لازم را به یکدیگر جهت جلوگیری از تصرف غیرقانونی هواپیماهای کشوری و سایر اعمال غیرقانونی علیه امنیت این هواپیماها، مسافران و خدمه آنها، فرودگاهها و تأسیسات هوانوردی و هرنوع تهدید دیگر علیه امنیت هواپیمایی کشوری ارائه‌خواهند کرد.
۳- طرفهای متعاهد باید در روابط دوجانبه خود طبق مقررات امنیت هوانوردی مصوب سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری که به عنوان ضمائم کنوانسیون هواپیمایی کشوری بین‌المللی شناخته شده‌اند تا حدودی که مقررات امنیتی مزبور در مورد طرفهای متعاهد قابل اجراست عمل نمایند.هریک از طرفهای متعاهد باید از متصدیان هواپیماهایی که محل ثبت آن هواپیماها یا محل اصلی کار و یا اقامت دائمی متصدیان آنها در سرزمین وی‌واقع شده و نیز از متصدیان فرودگاههای واقع در سرزمین خود بخواهد که مطابق مقررات هوانوردی مزبور عمل‌کنند.
۴- هر طرف متعاهد می‌تواند از متصدیان هواپیماها بخواهد که مقررات امنیت هوانوردی مورد اشاره در بند (۳) فوق را که طرف متعاهد دیگر برای ورود به سرزمین خود، خروج از آن یا در مدت توقف در آنجا مقرر کرده است، رعایت کنند. هر طرف متعاهد باید اطمینان حاصل کند که در سرزمین آن اقدامات کافی برای حفاظت از هواپیماها و بازرسی مسافران، خدمه، لوازم همراه مسافر، اثاثیه مسافر، بار و خواربار هواپیما پیش از سوار شدن مسافران یا بارگیری و به‌هنگام آن به نحو مؤثر انجام می‌شود. همچنین هر طرف متعاهد باید هر درخواستی را که طرف متعاهد دیگر برای انجام اقدامات امنیتی ویژه معقول جهت مقابله با تهدیدی خاص به عمل آورد، با نظر مساعد مورد توجه قرار دهد.
۵- هنگامی که حادثه یا خطر بروز حادثه تصرف غیرقانونی هواپیماهای کشوری یا دیگر اعمال غیرقانونی علیه امنیت این هواپیماها، مسافران و خدمه آن، فرودگاهها یا تأسیسات هوانوردی رخ دهد، طرفهای متعاهد باید با تسهیل ارتباطات و دیگر اقدامات مناسب به منظور پایان سریع و امن حادثه مزبور یا خطر مربوط به آن یکدیگر را یاری نمایند.
ماده ۱۵ – نرخها:
۱- نرخهای مورد اجرا توسط شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد در سرویسهای مورد توافق در سطح معقولی خواهد بود که با توجه به‌کلیه عوامل مربوط از جمله هزینه بهره‌برداری و سود معقول و خصوصیات سرویس و نرخهای شرکتهای هواپیمایی دیگر که در تمام یا قسمتی از همان‌مسیرها سرویسهای منظم انجام می‌دهند وضع می‌گردد.
۲- نرخهای مندرج در بند (۱) این ماده در صورت امکان، توسط شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد پس از مشورت با سایر شرکتهای‌هواپیمایی که تمام یا قسمتی از مسیر را مورد بهره‌برداری قرار می‌دهند توافق خواهد شد و توافق مزبور به منظور عملی نمودن نرخها حتی‌المقدور با استفاده از دستورالعملهای اتحادیه حمل و نقل هوایی بین‌المللی به دست خواهد آمد.
۳- نرخهایی که بدین ترتیب مورد توافق قرار می‌گیرد لااقل شصت (۶۰) روز قبل از تاریخ پیشنهادی اجرا برای تصویب به مقامهای هواپیمایی طرفهای متعاهد تسلیم خواهد گردید. در مواقع خاص این محدوده زمانی با موافقت مقامهای مذکور قابل کاهش است.
۴- تصویب می‌تواند به‌طور صریح اعلام شود، چنانچه هیچ یک از مقامهای هواپیمایی عدم تصویب را ظرف سی(۳۰) روز از تاریخ تسلیم طبق بند (۳)این ماده اعلام ننمایند، نرخها تصویب شده تلقی می‌شود. چنانچه مدت تسلیم به گونه‌ای که در بند (۳) پیش‌بینی شده کاهش یابد مقامهای هواپیمایی می‌توانند موافقت کنند زمانی که در طی آن عدم تصویب باید اعلام گردد کمتر از سی(۳۰) روز باشد.
۵- چنانچه نرخی طبق بند (۲) این ماده مورد توافق قرار نگیرد یا در طول زمان قابل اعمال طبق بند (۴) این ماده یک مقام هواپیمایی عدم تصویب نرخ توافق شده خود طبق مفاد بند (۲) این ماده را به مقام هواپیمایی دیگر اعلام دارد، مقامهای هواپیمایی طرفهای متعاهد پس از مشورت با مقامهای هواپیمایی هر کشور دیگر یا هر مقامی که توصیه وی را مثمر ثمر تلقی می‌کنند اهتمام خواهند کرد که با موافقت دو طرف نرخ را تعیین کنند.
۶- چنانچه مقامهای هواپیمایی در مورد نرخ تسلیم به آنها طبق بند (۳) این ماده، یا در مورد تعیین هر نرخی طبق بند (۵) این ماده به توافق نرسند، این اختلاف می‌باید طبق مفاد ماده (۱۹) این موافقتنامه حل و فصل شود.
۷- نرخهای تعیین شده به موجب این ماده تا زمانی که نرخهای جدید تعیین نشده باشد به قوت خود باقی خواهد ماند.
ماده ۱۶ – مشاوره و اصلاح:
۱- طرفهای متعاهد یا مقامهای هواپیمایی آنها در قالب روح همکاری نزدیک هراز چندگاهی به‌منظور حصول اطمینان از اجرا و رعایت رضایتمندانه مفاد این موافقتنامه و پیوستهای آن با یکدیگر مشورت خواهند نمود.
۲- در صورتی که هریک از طرفهای متعاهد اصلاح هرگونه مفاد این موافقتنامه را مطلوب تلقی نماید می‌تواند خواستار مشورت با طرف متعاهد دیگر شود. مشاوره مذکور در فاصله شصت(۶۰) روز از تاریخ دریافت تقاضا آغاز خواهد شد. هر نوع اصلاحاتی که بدین صورت مورد توافق قرار می‌گیرد پس‌از انجام تشریفات قانون اساسی یا سایر دستورالعملهای لازم و پس از تأیید از طریق تبادل یادداشتهای سیاسی لازم‌الاجرا خواهد شد.
۳- اصلاحاتی که فقط مربوط به مفاد موافقتنامه است به غیر از جداول پیوست و یادداشت تفاهم طبق تشریفات قانون اساسی توسط هر طرف متعاهد به تصویب خواهد رسید.
۴- اصلاحاتی که فقط مربوط به مفاد جداول پیوست و یادداشت تفاهم است می‌تواند توسط مقامهای هواپیمایی طرفهای متعاهد مورد توافق قرار گیرد. چنین اصلاحاتی به محض تصویب مقامهای هواپیمایی دو طرف نافذ خواهد شد.
ماده ۱۷ – مطابقت با کنوانسیونها یا موافقتنامه‌های چند جانبه:
این موافقتنامه و پیوستهای آن به نحوی اصلاح خواهد شد که با هر کنوانسیون یا موافقتنامه چند جانبه‌ای که ممکن است در مورد هر دو طرف متعاهد لازم‌الاجرا گردد انطباق یابد.
ماده ۱۸ – فسخ:
۱- هرطرف متعاهد می‌تواند در هر زمان قصد خود را مبنی بر فسخ این موافقتنامه طی اطلاعیه کتبی به طرف متعاهد دیگر اعلام نماید. این اطلاعیه همزمان به آگاهی سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری نیز خواهد رسید.
۲- در این صورت موافقتنامه دوازده (۱۲) ماه پس از اعلام دریافت اطلاعیه فسخ توسط طرف متعاهد دیگر فسخ شده تلقی خواهد شد، مگر آنکه اطلاعیه فسخ قبل از انقضای این مدت با تراضی طرفهای متعاهد مسترد شود. هرگاه طرف متعاهد دیگر دریافت اطلاعیه فسخ را اعلام نکند، اطلاعیه‌مزبور چهارده (۱۴) روز پس از وصول آن به سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری دریافت شده تلقی خواهد شد.
ماده ۱۹ – حل اختلافات:
۱- هرگاه در مورد تفسیر یا اجرای این موافقتنامه و پیوست (پیوستهای) آن بین طرفهای متعاهد اختلافی بروز نماید، طرفهای متعاهد در مرحله نخست اهتمام خواهند کرد که اختلاف را از طریق مذاکره حل و فصل نمایند.
۲- هرگاه طرفهای متعاهد نتوانند اختلاف را از طریق مذاکره حل و فصل کنند، می‌توانند با توافق موضوع را جهت کسب نظر مشورتی به هر شخص یا‌هیأتی ارجاع کنند.
۳- چنانچه طرفهای متعاهد به موجب بندهای (۱) و (۲) فوق در مورد حل اختلاف به نتیجه نرسند هر یک از طرفهای متعاهد می‌تواند با رعایت قوانین و مقررات مربوط خود، ضمن ارسال اطلاعیه‌ای برای طرف متعاهد دیگر موضوع را به یک هیأت داوری سه نفره مرکب از دو داور منتخب طرفهای متعاهد و یک سرداور ارجاع نماید.
در صورت ارجاع امر به داوری، هریک از طرفهای متعاهد ظرف مدت شصت (۶۰) روز از تاریخ دریافت اطلاعیه ارجاع اختلاف به داوری، نسبت به معرفی یک داور اقدام می‌کند و داوران منتخب طرفهای متعاهد ظرف مدت شصت (۶۰) روز از تاریخ آخرین انتخاب، سرداور را تعیین خواهند کرد.چنانچه هریک از طرفهای متعاهد ظرف مدت مقرر داور خود را تعیین نکند، و یا داوران منتخب ظرف مدت مذکور، در مورد انتخاب سرداور به توافق نرسند، هریک از طرفهای متعاهد می‌تواند از رئیس شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری بخواهد که حسب مورد داور طرف ممتنع یا سرداور را‌تعیین نماید.
سرداور باید در هر صورت تابعیت کشوری را دارا باشد که در زمان انتخاب با طرفهای متعاهد روابط سیاسی دارد.
۴- در مواردی که سرداور باید توسط رئیس شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری تعیین شود چنانچه رئیس شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری از انجام وظیفه معذور یا تبعه یکی از طرفهای متعاهد باشد، انتصاب توسط معاون رئیس انجام خواهد شد و چنانچه معاون رئیس نیز از انجام وظیفه مذکور معذور یا تبعه یکی از طرفهای متعاهد باشد، این انتصاب توسط عضو ارشد شورا که تابعیت هیچ یک از طرفهای متعاهد را نداشته باشد، انجام خواهد شد.
۵- هیأت داوری با توجه به سایر مواردی که طرفهای متعاهد توافق نموده‌اند آیین و محل داوری را تعیین خواهد نمود.
۶- تصمیمات هیأت داوری برای طرفهای متعاهد لازم‌الاتباع است.
۷- مخارج داوری، شامل هزینه‌ها و دستمزدهای داوران به نسبت مساوی توسط طرفهای متعاهد پرداخت خواهد گردید. هرگونه مخارجی که توسط شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری در رابطه با نصب سرداور و یا داور طرف ممتنع به شرح مندرج در بند (۳) این ماده به وجود آید به عنوان بخشی از هزینه‌های داوری محسوب خواهد گردید.
ماده ۲۰ – ثبت نزد ایکائو:
این موافقتنامه و پیوست (پیوستهای) آن و هرگونه اصلاحیه آن نزد سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری به‌ثبت خواهد رسید.پیوستهای این موافقتنامه، جزئی از موافقتنامه تلقی خواهد شد و کلیه ارجاعات به آنها شامل ارجاع به پیوستها خواهد بود مگر اینکه به طور صریح به‌گونه دیگری پیش‌بینی شده باشد.
ماده ۲۱ – لازم‌الاجرا شدن:
این موافقتنامه از تاریخ آخرین اطلاعیه هر طرف متعاهد که طرف متعاهد دیگر مبنی براینکه اقدامات لازم را طبق قوانین و مقررات خود برای لازم‌الاجرا شدن این موافقتنامه به عمل آورده، به مورد اجرا گذارده خواهد شد.
با تأیید مفاد این موافقتنامه، نمایندگان تام‌الاختیار امضاء‌کننده زیر که از طرف دولتهای متبوع خود مجاز می‌باشند این موافقتنامه را در یک مقدمه، (۲۱) ماده و یک پیوست امضاء نمودند.
این موافقتنامه در تهران در تاریخ یکشنبه ۱۲/۲/۱۳۷۸ هجری شمسی برابر با ۲ می ۱۹۹۹ میلادی (۱۶ محرم ۱۴۲۰ هجری قمری) در سه نسخه اصلی به زبانهای فارسی، عربی و انگلیسی که هر سه متن دارای اعتبار یکسان می‌باشد، تنظیم گردید. در صورت اختلاف در متون، متن انگلیسی ملاک خواهد‌بود.
از طرف از طرف
دولت جمهوری اسلامی ایران دولت پادشاهی عربستان سعودی
پیوست
جدول مسیر
۱ – مسیرهایی که شرکتهای هواپیمایی تعیین شده جمهوری اسلامی ایران می‌تواند مورد بهره‌برداری قراردهد:
نقاط مبدأ نقاط واسط نقاط مقصد نقاط ماورا
——– ——— ——— ———
نقاطی در جمهوری اسلامی ایران بعداً تعیین خواهد شد. جده ظهران ریاض ژوهانسبورگ نایرونی قاهره
۲ – مسیرهایی که شرکتهای هواپیمایی تعیین شده پادشاهی عربستان سعودی می‌تواند مورد بهره‌برداری قرار دهد:
نقاط مبدأ نقاط واسط نقاط مقصد نقاط ماورا
——– ——— ——— ———
نقاطی در عربستان سعودی بعداً تعیین خواهد شد. تهران شیراز اصفهان مشهد بعداً تعیین خواهد شد.
تذکر
۱- هر شرکت هواپیمایی تعیین شده می‌تواند نقاط واسط و نقاط ماورای مشخص شده در پیوست موافقتنامه حاضر را در شرایطی مورد بهره‌برداری قراردهد که حق بهره‌برداری از آزادی پنجم حمل و نقل بین این گونه نقاط و سرزمین طرف متعاهد دیگر اعمال نگردد مگر اینکه در این مورد بین دو طرف متعاهد براساس توصیه‌های شرکتهای هواپیمایی تعیین شده توافقی به عمل آمده باشد.
۲- از نقاط واسط و نقاط ماورا در هریک از مسیرهای مشخص شده می‌توان به اختیار شرکتهای هواپیمایی تعیین شده در هر پرواز یا کلیه پروازها‌صرفنظر نمود.
۳- تعداد پروازها و انواع هواپیماهای شرکتهای هواپیمایی تعیین شده به شرط تأیید مقامهای هواپیمایی دو طرف متعاهد بین شرکتهای هواپیمایی تعیین‌شده مورد توافق قرار خواهد گرفت.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده منضم به متن موافقتنامه شامل مقدمه و بیست و یک ماده و یک پیوست آن در جلسه علنی روز سه‌شنبه مورخ بیستم دی ماه یکهزار و سیصد و هفتاد و نه مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۲۸/۱۰/۱۳۷۹ به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
رئیس مجلس شورای اسلامی – مهدی کروبی
