قانون موافقتنامه حمل و نقل هوایی بین دولتهای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری بلغارستان مصوب ۱۳۷۵,۰۷,۱۸
ماده واحده – موافقتنامه حمل و نقل هوایی بین دولتهای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری بلغارستان مشتمل بر یک مقدمه، هجده ماده و یک‌ضمیمه به شرح پیوست تصویب و اجازه مبادله اسناد آن داده می‌شود.
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
موافقتنامه حمل و نقل هوایی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری بلغارستان
مقدمه
دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری بلغارستان که عضو کنوانسیون هواپیمایی کشوری بین‌المللی می‌باشند، با تمایل یکسان به انعقاد‌موافقتنامه‌ای به منظور تأسیس و بهره‌برداری از سرویسهای هوایی بازرگانی بین سرزمینهای خود و ماورای این سرزمینها، نسبت به موارد زیر موافقت نمودند:
ماده ۱– تعاریف:
به جز در مواردی که فحوای عبارت معنی دیگری را ایجاب نماید، از لحاظ این موافقتنامه:
الف – اصطلاح « کنوانسیون» به کنوانسیون هواپیمایی کشوری بین‌المللی که در تاریخ ۱۳۲۳/۹/۱۶ هجری شمسی برابر با هفتم دسامبر ۱۹۴۴ میلادی در شیکاگو برای امضا مفتوح شد، اطلاق می‌شود و همچنین شامل هر الحاقیه‌ای که به موجب ماده ۹۰ کنوانسیون یاد شده و هر اصلاحیه الحاقیه یا کنوانسیونی که به موجب مواد ۹۰ و ۹۴ آن کنوانسیون توسط طرفین متعاهد تصویب شده است تا جایی که این موارد برای هر دو طرف نافذ باشد‌خواهد بود.
ب – اصطلاح « مقامات هواپیمایی» در مورد جمهوری بلغارستان به وزارت حمل و نقل یا هر شخص یا مقامی که مجاز به انجام وظایف فعلی ان وزارت یا وظایف مشابه آن باشد و در مورد دولت جمهوری اسلامی ایران به رییس سازمان هواپیمایی کشوری یا هر شخص یا مقامی که مجاز به انجام وظایف فعلی یا وظایف مشابه آن باشد، اطلاق می‌شود.
ج – اصطلاح «شرکت هواپیمایی تعیین شده» اطلاق می‌شود به یک شرکت هواپیمایی که به موجب ماده (۳) این موافقتنامه تعیین شده و اجازه فعالیت یافته باشد.
د – اصطلاح «ظرفیت» در مورد یک هواپیما اطلاق می‌شود به میزان بارگیری مؤثر آن هواپیما دریک مسیر یا قسمتی از مسیر و اصطلاح «ظرفیت» در‌مورد سرویس توافق شده اطلاق می‌شود به ظرفیت هواپیما در چنین سرویسی ضرب در دفعات پرواز هواپیمای مزبور طی زمان معین و در تمام یا قسمتی از مسیر.
هـ – اصطلاح «سرزمین» در مورد یک کشور اطلاق می‌شود به مناطق خاکی و آبهای داخلی و سرزمینی متعلق به آن و حریم هوایی تحت حاکمیت و‌سلطه آن کشور.
و – اصطلاحات «سرویس هوایی »،«سرویس هوایی بین‌المللی»، «شرکت هواپیمایی» و «توقف به منظورهای غیر حمل و نقل» به ترتیب دارای همان معانی است که در ماده ۶۹ کنوانسیون به آنها داده شده است.
ز – اصطلاح «نرخ» اطلاق می‌شود به هزینه‌ای که بایستی برای حمل مسافران، اثاثیه و بار توسط شرکتهای هواپیمایی اخذ شده و نیز شرایطی که تحت‌آن هزینه‌ها دریافت می‌شود.
دستمزدها و شرایط حمل بسته‌های پستی از این قاعده مستثنی می‌باشد.
بدیهی است که عناوین مواد موافقتنامه حاضر معانی هیچ یک از مقررات آن را به نحوی از انحا محدود نمی‌کند یا توسعه نمی‌دهد.
ماده ۲– اعطای حقوق:
۱– هریک از طرفین متعاهد حقوق مصرح در این موافقتنامه را جهت انجام سرویسهای هوایی بین‌المللی منظم به وسیله شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر در مسیرهای مشروح پیوست به طرف متعاهد دیگر اعطا می‌کند:
الف – پرواز بدون فرود از فراز سرزمین طرف متعاهد دیگر.
ب – توقف در سرزمین یاد شده به منظورهای غیر حمل و نقل.
ج – توقف در سرزمین یاد شده در نقاطی که برای آن مسیر در جدول مسیر پیوست موافقتنامه حاضر مشخص شده است به منظور سوار و پیاده کردن مسافر، بار و پست در حمل و نقل بین‌المللی.
۲– هیچ یک از مفاد این موافقتنامه به گونه‌ای تلقی نخواهد شد که درنتیجه شرکت هواپیمایی یکی از طرفین متعاهد محق باشد در سرزمین طرف متعاهد دیگر در قبال مزد یا کرایه، مسافر، بار یا پست به مقصد نقطه دیگری در سرزمین طرف متعاهد دیگر حمل کند.
۳– در مناطق جنگی یا تحت اشغال نظامی یا در مناطقی که این عملیات در جریان است، انجام این قبیل سرویسها منوط به تصویب مقامات نظامی صلاحیتدار خواهد بود.
ماده ۳– تعیین و اجازه:
۱– هریک از طرفین متعاهد حق دارد یک شرکت هواپیمایی را برای انجام سرویسهای مورد توافق در مسیرهای مشخص شده تعیین و مراتب را به طور‌کتبی به طرف دیگر اعلام نماید. در صورت جایگزینی شرکت هواپیمایی تعیین شده، هریک از طرفین متعاهد از قبل به صورت کتبی مراتب را به طرف‌متعاهد دیگر اعلام خواهد نمود.
۲– پس از دریافت اعلامیه تعیین، مقامات صلاحیتدار طرف متعاهد دیگر با رعایت مفاد بندهای (۳) و (۴) این ماده به شرکت هواپیمایی تعیین شده بدون تاخیر اجازه مربوط را اعطا خواهند کرد.
۳– مقامات هواپیمایی یک طرف متعاهد می‌توانند از شرکت هواپیمایی که توسط طرف متعاهد دیگر تعیین شده بخواهند که مقامات مزبور را قانع سازد که واجد شرایط مقرر در قوانین و مقرراتی است که معمولاً برای انجام سرویسهای هوایی بین‌المللی طبق مفاد کنوانسیون توسط مقامات یاد شده اعمال می‌شود.
۴– هریک از طرفین متعاهد حق دارد در هر مورد که قانع نشده باشد که مالکیت و کنترل شرکت هواپیمایی مربوط در دست طرف متعاهدی که شرکت هواپیمایی را تعیین نموده یا اتباع آن است از اعطای اجازه بهره‌برداری موضوع بند (۲) این ماده امتناع ورزد.
۵– پس از دریافت اجازه بهره‌برداری موضوع بند(۲) این ماده شرکت هواپیمایی تعیین شده می‌تواند هرزمان بهره‌برداری از سرویسهای مورد توافق را‌آغاز کند مشروط بر اینکه نرخ و برنامه مقرر شده به موجب مفاد مواد (۸) و (۱۰) این موافقتنامه در مورد سرویسهای یاد شده مجری باشد.
ماده ۴– تعلیق و لغو حقوق:
۱- هریک از طرفین متعاهد حق دارد در موارد زیر اجازه بهره‌برداری صادره را لغو یا استفاده از حقوق مشخص شده در ماده(۲) این موافقتنامه را توسط‌شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر معلق نماید یا هر شرطی را که ممکن است برای استفاده از این حقوق لازم باشد وضع نماید:
الف – در هر مورد که قانع نشده باشد مالکیت و کنترل آن شرکت هواپیمایی در دست طرف متعاهد یا اتباع طرف متعاهدی است که شرکت مذکور را‌تعیین نموده یا،
ب – در موردی که شرکت هواپیمایی یاد شده قوانین یا مقررات طرف متعاهدی را که این حقوق را اعطا نموده است رعایت نکند.
ج – در موردی که شرکت هواپیمایی یاد شده به هر نحوی از انحا عملیات بهره‌برداری را برابر مقررات موافقتنامه حاضر انجام ندهد.
۲- جز در مواردی که لغو یا تعلیق یا وضع شرایط مذکور در بند(۱) این ماده به صورت فوری برای جلوگیری از نقض بیشتر قوانین یا مقررات لازم باشد اعمال این حق فقط پس از مشورت با طرف متعاهد دیگر انجام خواهد گرفت.
ماده ۵– شمول قوانین و مقررات:
۱– قوانین و مقررات یک طرف متعاهد که ناظر به ورود یا خروج هواپیمایی که به امر هوانوردی بین‌المللی اشتغال دارد یا ناظر به بهره‌برداری و هوانوردی چنین هواپیمایی حین پرواز بر فراز یا در داخل سرزمین طرف متعاهد مذکور می‌باشد نسبت به هواپیمای شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر مجری خواهد بود.
۲– قوانین و مقررات یک طرف متعاهد که در سرزمین خود ناظر به ورود و خروج و اقامت موقت مسافران و کارکنان و بار یا پست می‌باشد از قبیل تشریفات ورود، خروج، مهاجرت و نیز مقررات گمرکی، گذرنامه،پول رایج و بهداشتی، در مورد مسافران و کارکنان و بار یا پست حمل شده توسط هواپیمای شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر در زمانی که در سرزمین مذکور باشد اعمال خواهد شد.
۳– براساس عمل متقابل ویزای ورود، اقامت و خروج خدمه‌های پروازی شرکت هواپیمایی تعیین شده طرفین متعاهد در صورتی که با همان پرواز‌مسیر برگشت را طی نمایند مورد نیاز نمی‌باشد.
این امر در مورد خدمه پروازی که به واسطه شرایط فنی هواپیما یا به دلایل پزشکی و بهداشتی ناچار به اقامت در کشور باشند و با پرواز بعدی مسیر‌برگشت را طی نمایند نیز صادق است.
۴– هریک از طرفین متعاهد نسخه‌هایی از قوانین و مقررات مربوط مندرج در این ماده را بنا به تقاضا در اختیار طرف متعاهد دیگر خواهد گذاشت.
۵– شرکت هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد مجاز خواهد بود براساس عمل متقابل در سرزمین طرف متعاهد دیگر نمایندگان و کارمندان فنی،عملیاتی و بازرگانی خود را در صورت لزوم در ارتباط با بهره‌برداری از سرویسهای مورد توافق باقی نگه دارد.
این کارکنان در صورت لزوم از میان اتباع طرفین متعاهد انتخاب خواهند شد.
۶– نمایندگان و کارکنان، مشمول قوانین و مقررات جاری طرف متعاهد دیگر بوده و هر طرف متعاهد طبق قوانین و مقررات یاد شده و براساس عمل‌متقابل و با حداقل تأخیر، اجازه و ویزای کار یا دیگر مدارک مشابه را به نمایندگان و کارکنان موضوع بند(۵) این ماده اعطا خواهند نمود، در صورت تعیین نمایندگی عمومی یا نمایندگی فروش کل این نمایندگی بایستی شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر باشد مگر اینکه به شکل دیگری‌بین شرکتهای هواپیمایی تعیین شده توافق حاصل شده باشد.
۷– هر طرف متعاهد به شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر حق صدور آزادانه مدارک حمل و نقل هوایی مربوط به خود و فروش خدمات حمل و نقل هوایی در سرزمین طرف متعاهد دیگر را به صورت مستقیم و یا از طریق نمایندگی طبق قوانین و مقررات جاری اعطا خواهد نمود.
۸– شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفین متعاهد حق انتقال دریافتی مازاد بر هزینه‌های حاصله شرکتهای هواپیمایی در سرزمین خود را در ارتباط با حمل مسافر، بار و پست برابر مقررات تسعیر ارزهای خارجی لازم‌الاجرا در دو کشور به نرخ رسمی تسعیر دارا می‌باشند.
ماده ۶– معافیت از حقوق گمرکی، سود بازرگانی و سایر عوارض:
۱– هواپیمای شرکت تعیین شده یک طرف متعاهد که سرویسهای بین‌المللی را مورد بهره‌برداری قرار می‌دهد و مواد سوختی، روغن روغن‌کاری، سایر‌مواد مصرفی فنی، وسایل یدکی، لوازم معین و خواروبار موجود در هواپیمای شرکت هواپیمایی یک طرف متعاهد که مجاز به استفاده از مسیرها و‌سرویسهای موضوع موافقتنامه حاضر می‌باشد به هنگام ورود یا خروج از سرزمین طرف متعاهد دیگر براساس عمل متقابل از پرداخت حقوق گمرکی،سود بازرگانی و هزینه‌های بازرسی و سایر عوارض و هزینه‌های ملی معاف خواهند بود حتی اگر مواد یاد شده زمانی مورد استفاده قرار گیرد یا به‌مصرف برسد که هواپیمای مزبور بر فراز آن سرزمین در پرواز باشد.
۲– سوخت، روغن روغن‌کاری، مواد مصرفی فنی، وسایل یدکی، لوازم معین و خواروبار وارد شده به سرزمین یک طرف متعاهد توسط طرف متعاهد دیگر یا اتباع آن که صرفا به منظور استفاده در هواپیمای طرف متعاهد اخیرالذکر می‌باشد براساس عمل متقابل از پرداخت حقوق گمرکی، سود بازرگانی ،مالیاتها و هزینه‌های بازرسی و سایر عوارض و هزینه‌های ملی معاف خواهد بود.
۳– سوخت، روغن روغن‌کاری، سایر مواد مصرفی فنی، وسایل یدکی، لوازم معین و خواروبار که در سرزمین یک طرف متعاهد بار هواپیمای شرکت هواپیمایی طرف متعاهد دیگر می‌شود و در سرویسهای بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌گیرد براساس عمل متقابل از پرداخت حقوق گمرکی، سود بازرگانی، مالیاتها، هزینه‌های بازرسی و سایر هزینه‌های ملی یا عوارض معاف خواهد بود.
۴– لوازم جاری هوانوردی و همچنین مواد و لوازم نگاهداری شده در هواپیمای شرکت هواپیمایی تعیین شده هریک از طرفین متعاهد تنها با موافقت مقامات گمرکی سرزمین طرف متعاهد دیگر در آن سرزمین قابل تخلیه است. در این صورت می‌توان این مواد را تا زمانی که طبق مقررات گمرکی مجددا‌ً صادر شود و یا ترتیب دیگری در مورد آن داده شود تحت نظارت مقامات نامبرده قرار داد.
ماده ۷– هزینه‌های فرودگاهی و تأسیساتی:
۱- هریک از طرفین متعاهد می‌تواند برای استفاده از فرودگاهها و سایر تأسیسات تحت کنترل خود هزینه‌های عادلانه و مناسبی را وضع نموده یا اجازه‌وضع آن را بدهد.
۲- هریک از طرفین متعاهد موافقت دارد که این هزینه‌ها از آنچه هواپیمای آن طرف متعاهد که در سرویسهای مشابه بین‌المللی تردد می‌نماید و برای استفاده از این فرودگاهها و تأسیسات می‌پردازد تجاوز نکند.
۳- مسافران، اثاثیه و بار عبوری در سرتاسر سرزمین طرف متعاهد دیگر که منطقه عبوری فرودگاه را که برای آنها معین کرده‌اند ترک نمی‌کنند تحت کنترل بسیار ساده‌ای قرار خواهند گرفت. اثاثیه و بار در عبور مستقیم از حقوق گمرکی، سود بازرگانی و سایر هزینه‌های مشابه معاف می‌باشد.
ماده ۸– مقررات ظرفیت و تصویب برنامه‌های پرواز:
۱– شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفین متعاهد از رفتار عادلانه و متساوی برخوردار خواهند بود تا بتوانند برای انجام سرویسهای مورد توافق در‌مسیرهای مشخص شده از فرصتهای متساوی بهره‌مند باشند.
۲– در انجام سرویسهای مورد توافق، شرکتهای هواپیمایی تعیین شده هریک از طرفین متعاهد منافع شرکت هواپیمایی طرف دیگر را منظور نظر خواهد داشت تا من غیر حق در سرویسهای طرف دیگر در تمامی یا قسمتی از همان مسیرها اثر نامطلوب ایجاد نشود.
۳– هدف اصلی سرویسهای مورد توافق که توسط شرکت هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد انجام می‌شود تأمین ظرفیت کافی با ضریب بار‌مناسب برای رفع نیازمندیهای جاری پیش‌بینی شده معقول حمل مسافر، بار و پست بین سرزمین طرف متعاهد تعیین‌کننده شرکت هواپیمایی و سرزمین طرف متعاهد دیگر است.
۴– با در نظر گرفتن اصول مندرج در بندهای (۱)، (۲) و (۳) این ماده شرکت هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد همچنین می‌تواند ظرفیتی را برای‌برآورده کردن نیازمندیهای حمل و نقل بین سرزمینهای کشورهای ثالث مندرج در جدول مسیرها ضمیمه این موافقتنامه و سرزمین طرف متعاهد دیگر‌تأمین نماید.
۵– ظرفیتی که عرضه می‌شود از جمله تعداد سرویسها و نوع هواپیمای مورد استفاده شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفین متعاهد در سرویسهای مورد توافق براساس توصیه شرکتهای هواپیمایی تعیین شده، مورد موافقت مقامات هواپیمایی قرار خواهد گرفت. شرکتهای هواپیمایی تعیین شده چنین توصیه‌ای را پس از شور لازم بین خود و رعایت اصول مندرج در بندهای (۱)، (۲) و (۳) این ماده به عمل خواهند آورد.
۶– در صورت عدم توافق بین شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفین متعاهد، مسایل مشروح در بند (۵) فوق از طریق توافق بین مقامات هواپیمایی طرفین متعاهد حل و فصل خواهد شد.
تا زمانی که این توافق حاصل نشده، ظرفیت عرضه شده توسط شرکتهای هواپیمایی تعیین شده بدون تغییر باقی خواهد ماند.
۷– شرکت هواپیمایی تعیین شده هریک از طرفین متعاهد حداکثر سی(۳۰) روز پیش از شروع سرویسها در مسیرهای مشخص شده برنامه‌های پرواز را‌به مقامات هواپیمایی طرف متعاهد دیگر برای تصویب تسلیم خواهد نمود. در مورد تغییرات بعدی نیز از همین قرار عمل خواهد شد. این محدودیت‌زمانی را می‌توان در موارد خاص با تصویب مقامات نامبرده کاهش داد.
۸– پروازهای فوق‌العاده و اضافی بایستی با توافق بین شرکتهای هواپیمایی بوده و به اطلاع مقامات هواپیمایی مربوط برای تصویب رسیده باشد.
ماده ۹– شناسایی گواهینامه‌ها و پروانه‌ها:
گواهینامه‌های قابلیت پرواز و گواهینامه‌های صلاحیت و پروانه‌هایی که توسط یک طرف متعاهد صادر شده یا اعتبار یافته و یا هنوز به قوت خود باقی‌باشد توسط طرف متعاهد دیگر برای بهره‌برداری از مسیرها و سرویسهای موضوع این موافقتنامه معتبر شناخته خواهد شد. مشروط بر این که شرایط صدور یا اعتبار این گواهینامه‌ها یا پروانه‌ها مساوی یا بیش از حداقل استانداردهایی باشد که به موجب کنوانسیون وضع شده یا خواهد شد. در هر حال هر یک از طرفین متعاهد این حق را برای خود محفوظ می‌دارد که در مورد پرواز از فراز سرزمین خود از شناسایی گواهینامه‌های صلاحیت و پروانه‌هایی که برای اتباع آن توسط طرف متعاهد دیگر یا هر دولت دیگری صادر شده یا اعتبار یافته خودداری نماید.
ماده ۱۰– نرخهای حمل و نقل هوایی:
۱– نرخهای مورد اجرا توسط شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفین متعاهد در سرویسهای مورد توافق در سطوح معقولی خواهد بود که با توجه به‌کلیه عوامل مربوط از جمله هزینه بهره‌برداری و سود معقول و خصوصیات سرویس و نرخهای شرکتهای هواپیمایی دیگر که در تمام یا قسمتی از همان مسیرها سرویسهای منظم انجام می‌دهند وضع می‌شود.
۲– نرخهای موضوع بند(۱) این ماده براساس قواعد زیر تعیین می‌شود:
الف – هرگاه شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفین متعاهد عضو یک اتحادیه بین‌المللی شرکتهای هواپیمایی با مکانیسم تعیین نرخ بوده و یک قطعنامه نرخ ناظر بر سرویسهای مورد توافق از پیش وجود داشته باشد، نرخها براساس این قطعنامه بین شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفین متعاهد توافق خواهد شد.
ب – هرگاه قطعنامه‌ای درباره نرخ ناظر بر سرویسهای مورد توافق وجود نداشته باشد یا یک یا هیچ یک از شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفین متعاهد عضو اتحادیه شرکتهای هواپیمایی موضوع بند (الف) فوق نباشد، شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفین متعاهد در مورد نرخهایی که برای سرویسهای مورد توافق اعمال می‌شود بین خود توافق خواهند نمود.
ج – نرخهایی که بدین ترتیب مورد توافق قرار می‌گیرد لااقل سی(۳۰) روز پیش از تاریخ پیشنهادی اجرا برای تصویب به مقامات هواپیمایی طرفین تسلیم خواهد شد. این محدودیت زمانی به شرط موافقت مقامات یاد شده قابل کاهش است.
د – در صورتی که شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفین متعاهد نتوانند درباره نرخهای قابل اجرا به توافق برسند یا در صورتی که یک طرف متعاهد شرکت هواپیمایی خود را به منظور انجام سرویسهای مورد توافق تعیین ننموده باشد و یا چنانچه در فاصله پانزده (۱۵) روز اول از دوره سی (۳۰) روزه موضوع بند (ج) این ماده، مقامات هواپیمایی یک طرف متعاهد عدم رضایت خود را از هر یک از نرخهای توافق شده بین شرکتهای هواپیمایی طرفین متعاهد طبق بندهای (الف) و (ب) این ماده به مقامات هواپیمایی طرف متعاهد دیگر اعلام دارد، مقامات هواپیمایی طرفین متعاهد اهتمام خواهند نمود در مورد نرخهای مناسب به توافق برسند. درهرحال هیچ نرخی قبل از تصویب مقامات هواپیمایی هریک از طرفین متعاهد به موقع اجرا در نخواهد آمد.
۳– نرخهای تعیین شده به موجب مفاد این ماده تا زمانی که نرخهای جدیدی طبق مفاد این ماده تعیین نشده باشد، به قوت خود باقی خواهد ماند.
ماده ۱۱– امنیت هوانوردی:
۱– طرفین متعاهد در راستای حقوق و تعهدات خود به موجب حقوق بین‌الملل تاکید می‌نمایند که تعهد آنان در قبال یکدیگر برای حفظ امنیت هواپیمایی کشوری در برابر اعمال مداخله غیرقانونی جزو لاینفکی از این موافقتنامه را تشکیل می‌دهد. طرفین متعاهد بدون تحدید کلیت حقوق و تعهدات خود به موجب حقوق بین‌الملل، به ویژه مطابق مفاد کنوانسیون راجع به جرایم و برخی اعمال ارتکابی دیگر در هواپیما امضاء شده در توکیو به‌تاریخ ۱۳۴۲/۹/۲۵ هجری شمسی برابر با ۱۴ سپتامبر ۱۹۶۳، کنوانسیون راجع به جلوگیری از تصرف غیرقانونی هواپیما امضاء شده در لاهه به تاریخ ۱۳۴۹/۹/۲۵ هجری شمسی برابر ۱۶ دسامبر۱۹۷۰ و کنوانسیون راجع به جلوگیری از اعمال غیرقانونی علیه امنیت هواپیمایی کشوری امضاء شده در‌مونترال به تاریخ ۱۳۵۰/۷/۱ هجری شمسی برابر با ۲۳ سپتامبر ۱۹۷۱ و کلیه اسناد بین‌المللی دیگر در این زمینه که ممکن است در آینده مورد تصویب طرفین متعاهد قرار گیرد عمل خواهند کرد.
۲– طرفین متعاهد کلیه مساعدتهای لازم را برای جلوگیری از تصرف غیرقانونی هواپیماهای کشوری و سایر اعمال غیرقانونی علیه امنیت هواپیماهای یاد شده، مسافران و خدمه آن، فرودگاهها و تأسیسات هوانوردی و هر نوع تهدید دیگر علیه امنیت هواپیمایی کشوری را بنابر تقاضا در مورد یکدیگر به‌عمل خواهند آورد.
۳– طرفین متعاهد باید در روابط دوجانبه خود مطابق مقررات امنیت هوانوردی تعیین شده از سوی سازمان بین‌المللی کشوری که به عنوان ضمایم کنوانسیون هواپیمایی کشوری بین‌المللی شناخته شده است تا حدودی که این مقررات امنیتی در مورد طرفین قابل اجراست عمل نمایند. آنها باید از‌گردانندگان هواپیمایی که محل ثبت آن هواپیما یا محل کار اصلی و یا اقامت دایم آنها در سرزمین طرفین می‌باشد و نیز گردانندگان فرودگاههای واقع در‌سرزمینهای خود بخواهند که طبق مقررات امنیت هوانوردی یاد شده عمل نمایند.
۴– هریک از طرفین متعاهد موافقت دارد که می‌توان از این گردانندگان هواپیما درخواست نمود تا مقررات امنیت هوانوردی مورد اشاره در بند(۳) فوق را که طرف متعاهد دیگر از لحاظ ورود به سرزمین خود، خروج از آن یا در مدت توقف در آنجا مقرر کرده رعایت کنند. هریک از طرفین متعاهد باید اطمینان حاصل کند که در سرزمین او اقدامات کافی برای حفاظت از هواپیما و بازرسی مسافران، خدمه، لوازم همراه مسافر، اثاثیه مسافر، بار و خوار و‌بار هواپیما قبل و در خلال سوار شدن مسافران یا بارگیری به گونه مؤثر انجام می‌شود. هریک از طرفین متعاهد همچنین باید با هر درخواست طرف متعاهد دیگر برای انجام اقدامات امنیتی ویژه معقول برای مقابله با یک تهدید خاص برخورد مثبت داشته باشد.
۵– هنگامی که حادثه یا خطر بروز حادثه تصرف غیرقانونی هواپیمای کشوری یا دیگر اعمال غیرقانونی علیه امنیت این هواپیما، مسافران و خدمه آن ،فرودگاهها یا تأسیسات هوانوردی رخ دهد، طرفین متعاهد باید با تسهیل ارتباط و دیگر اقدامات مناسب به منظور پایان سریع و امن حادثه مزبور یا خطر‌وابسته به آن یکدیگر را یاری نمایند.
ماده ۱۲– تسلیم آمار:
مقامات هواپیمایی هریک از طرفین متعاهد اطلاعات و آمار مربوط به‌حمل و نقل انجام شده در سرویسهای مورد توافق توسط شرکت هواپیمایی تعیین‌شده خود را به صوب سرزمین طرف متعاهد دیگر یا از آن سرزمین را به قسمتی که به طور معمول توسط شرکت هواپیمایی تعیین شده برای مقامات‌هواپیمایی ملی خود تهیه می‌شود بنابر تقاضا در اختیار مقامات هواپیمایی طرف متعاهد دیگر قرار خواهد داد. کلیه اطلاعات اضافی آماری حمل و نقل مورد درخواست مقامات هواپیمایی یک طرف متعاهد از مقامات هواپیمایی طرف متعاهد دیگر در صورت تقاضا مورد شور لازم و توافق طرفین متعاهد قرار خواهد گرفت.
ماده ۱۳– مشاوره و اصلاحات:
۱- هریک از طرفین متعاهد یا مقامات هواپیمایی آن می‌توانند در هر زمان از طرف متعاهد دیگر یا مقامات هواپیمایی او تقاضای مشاوره نمایند.
۲- مشاوره مورد تقاضای یک طرف متعاهد یا مقامات هواپیمایی او در فاصله شصت (۶۰) روز از تاریخ دریافت تقاضا آغاز خواهد شد.
۳- هر نوع اصلاح این موافقتنامه پس از آنکه طرفین متعاهد انجام تشریفات قانون اساسی خود مربوط به انعقاد و لازم‌الاجرا شدن موافقتنامه‌های بین‌المللی را به یکدیگر اطلاع داده باشند لازم‌الاجرا خواهد شد.
۴- اصلاحات جدول مسیر ضمیمه این موافقتنامه ممکن است به طور مستقیم بین مقامات هواپیمایی طرفین متعاهد مورد توافق قرار گیرد. این‌اصلاحات پس از تایید از طریق تبادل یادداشت دیپلماتیک لازم‌الاجرا خواهد شد.
ماده ۱۴– حل اختلافات:
۱– هرگاه در مورد تفسیر یا اجرای این موافقتنامه و ضمیمه (ضمایم) آن بین طرفین متعاهد اختلافی بروز نماید، طرفین متعاهد در مرحله نخست تلاش‌خواهند نمود تا اختلاف را از طریق مذاکره حل و فصل نمایند.
۲– هرگاه طرفین متعاهد نتوانند اختلاف را از طریق مذاکره حل و فصل نمایند، می‌توانند توافق نمایند موضوع را برای کسب نظر مشورتی به هر شخص‌یا هیاتی ارجاع کنند.
۳– چنانچه طرفین متعاهد نتوانند به موجب بندهای (۱) و (۲) فوق در مورد حل اختلاف به نتیجه برسند، طبق قوانین خود اختلاف به یک دیوان‌داوری سه نفره ارجاع خواهد شد که هریک از طرفین متعاهد یک داور را معین خواهد کرد و دو داور تعیین شده درباره داور سوم توافق خواهند نمود.هر یک از طرفین متعاهد ظرف شصت (۶۰) روز پس از وصول تقاضای ارجاع اختلاف به دیوان داوری، از طریق مجرای دیپلماتیک به تعیین داور خود مبادرت خواهد نمود و داور سوم نیز ظرف شصت (۶۰) روز بعد از آن تعیین خواهد شد. چنانچه هریک از طرفین متعاهد ظرف مدت مقرر داور خود را‌تعیین نکند، بنا به تقاضای هریک از طرفین متعاهد، رییس شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری برحسب مورد داور یا داورها را تعیین خواهد نمود مشروط بر اینکه چنانچه رییس شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری از اتباع هریک از طرفین متعاهد باشد، از نایب رییس ارشد شورا و در‌صورتی که نامبرده نیز از اتباع یکی از طرفین باشد، از عضو مقدم شورا که در چنین وضع تابعیتی نباشد، درخواست خواهد شد که حسب مورد داور یا‌داورها را تعیین نماید.
در هر حال داور سوم از اتباع یک دولت ثالث خواهد بود و به عنوان رییس دیوان داوری عمل خواهد کرد.
۴– دیوان داوری آیین‌نامه کار خود را تعیین خواهد نمود.
۵– طرفین متعاهد تعهد می‌نمایند تصمیمات گرفته شده به موجب این ماده را رعایت کنند.
۶– مخارج دیوان داوری،شامل مخارج و دستمزدهای داوران به نسبت مساوی بین طرفین متعاهد تقسیم خواهد شد. هرگونه مخارجی که توسط رییس شورا در رابطه با تشریفات موضوع بند (۳) این ماده بوجود آید به عنوان بخشی از هزینه‌های دیوان داوری محسوب خواهد شد.
ماده ۱۵– فسخ:
هر یک از طرفین متعاهد می‌تواند در هر زمان قصد خود را مبنی بر فسخ این موافقتنامه به طرف متعاهد دیگر اعلام نماید. این اعلام همان زمان به اطلاع‌سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری خواهد رسید.
در این صورت موافقتنامه دوازده ماه پس از دریافت اعلام فسخ توسط متعاهد دیگر فسخ خواهد شد، مگر آن که اعلام فسخ پیش از پایان این مدت با تراضی طرفین پس گرفته شود. در صورت عدم اعلام وصول از سوی طرف متعاهد دیگر، اعلام فسخ چهارده روز پس از وصول آن به سازمان بین‌المللی‌هواپیمایی کشوری دریافت شده تلقی خواهد شد.
ماده ۱۶– مطابقت با کنوانسیونهای چندجانبه:
چنانچه موافقتنامه یا کنوانسیون کلی چندجانبه حمل و نقل هوایی در مورد هر دو طرف متعاهد لازم‌الاجرا شود این موافقتنامه به گونه‌ای اصلاح‌خواهد شد تا با مقررات کنوانسیون یا موافقتنامه یاد شده تطبیق نماید.
ماده ۱۷– ثبت:
این مواففتنامه و ضمیمه (ضمایم) آن و کلیه اصلاحات آن نزد سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری به ثبت خواهد رسید.
ماده ۱۸– لازم‌الاجرا شدن:
این موافقتنامه برای یک دوره نامحدود امضاء شده است و از تاریخ آخرین اطلاعیه هریک از طرفین متعاهد به طرف متعاهد دیگر مبنی بر اینکه مقررات‌قانون اساسی خود برای لازم‌الاجرا شدن این موافقتنامه را رعایت نموده‌است، به مورد اجرا گذارده خواهد شد.
بنا به مراتب نمایندگان تام‌الاختیار امضا کننده زیر که از طرف دولتهای متبوع خود مجاز می‌باشند، این موافقتنامه را در یک مقدمه، هجده ماده و یک ضمیمه امضاء نمودند.
این موافقتنامه در تاریخ ۱۳۷۳/۲/۸ هجری شمسی برابر با ۱۹۹۴/۴/۲۸ میلادی در دو نسخه اصلی به زبانهای فارسی، بلغاری و انگلیسی که هر سه‌متن دارای اعتبار یکسان می‌باشند، در صوفیه تنظیم شد که در صورت بروز هرگونه اختلاف در تفسیر، متن انگلیسی ملاک عمل است.
از طرف
دولت جمهوری اسلامی ایران
از طرف
دولت جمهوری بلغارستان
ضمیمه موافقتنامه
جدول مسیرها
الف – مسیرهایی که قرار است توسط شرکت هواپیمایی تعیین شده جمهوری اسلامی ایران مورد بهره‌برداری قرار گیرد:
| نقاط مبدا | نقاط واسط | مقصد | نقاط ماورا |
| …………. | ………. | …………. | ……….. |
| نقاطی در ایران | یک نقطه واسط که بعداً مشخص و توافق خواهد شد | صوفیه | یک نقطه ماورا که بعداً مشخص و توافق خواهد شد |
ب – مسیرهایی که قرار است توسط شرکت هواپیمایی تعیین شده جمهوری بلغارستان مورد بهره‌برداری قرار گیرد:
| نقاط مبدا | نقاط واسط | مقصد | نقاط ماورا |
| …………. | ………. | …………. | ……….. |
| نقاطی در بلغارستان | یک نقطه واسط که بعداً مشخص و توافق خواهد شد | تهران | یک نقطه ماورا که بعداً مشخص و توافق خواهد شد |
۱- اعمال حقوق حمل و نقل در مسیرها منوط به موافقتنامه جداگانه‌ای بین شرکتهای هواپیمایی تعیین شده براساس ماده(۸) موافقتنامه حاضر خواهد‌بود.
۲- هر شرکت هواپیمایی تعیین شده می‌تواند هریک از سرویسهای مورد توافق در سرزمین طرف متعاهد دیگر را حذف نماید.
۳- هریک از شرکتهای هواپیمایی تعیین شده می‌تواند در نقاط واسط و نقاط ماورا که در ضمیمه موافقتنامه حاضر مشخص شده پرواز نماید مشروط بر‌اینکه حق آزادی پنجم حمل و نقل بین نقاط مذکور و قلمرو طرف متعاهد دیگر استفاده نشود مگر اینکه در این مورد موافقتنامه‌ای بین طرفین متعاهد براساس توصیه شرکتهای هواپیمایی تعیین شده منعقد شود.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده منضم به متن موافقتنامه شامل مقدمه و هجده ماده و یک ضمیمه درجلسه علنی روز چهارشنبه مورخ هجدهم مهرماه یکهزار و‌سیصد و هفتاد و پنج مجلس شورای اسلامی تصویب و درتاریخ ۱۳۷۵/۷/۲۹ به تایید شورای نگهبان رسیده است.
رییس مجلس‌شورای‌اسلامی -علی‌اکبر ناطق‌نوری
