آیین نامه اجرایی ماده (۵) قانون توسعه حمل و نقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت مصوب ۱۳۸۷

وزیران عضو کارگروه توسعه حمل و نقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و با رعایت تصویب نامه شماره ۱۴۵۶۰۱ /ت۴ ۳۴۵۸هـ مورخ ۲۱ /۷ / ۱۳۸۷ “آیین نامه اجرایی ماده (۵) قانون توسعه حمل و نقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت – مصوب ۱۳۸۶-” را به شرح زیر موافقت نمودند:

آیین نامه اجرایی ماده (۵) قانون توسعه حمل و نقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت مصوب  ۱۳۸۷/۰۷/۲۱

ماده ۱– وزارتخانه های کشور، راه و ترابری، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، امور اقتصادی و دارایی، صنایع و معادن، ارتباطات و فناوری اطلاعات و آموزش و پرورش و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (پلیس راهنمایی و رانندگی و سازمان پزشکی قانونی کشور و بیمه مرکزی ایران و جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران موظفند نسبت به ثبت اطلاعات و آمار عملکردی مربوط در سامانه ثبت اطلاعات تصادفات به صورت بهنگام و ارایه گزارش ارزیابی دستگاه مربوط به کمیسیون ایمنی راهها در قالب شاخص های عملکردی مطابق پیوست شماره (۱) که به مهر “دفتر هیئت دولت” تأیید شده است، اقدام نمایند.

ماده ۲– وزارت راه و ترابری (دبیرخانه کمیسیون ایمنی راهها) موظف است به منظور فراهم شدن بستر سیستم کارآمد ارزیابی عملکرد دستگاههای مؤثر در کاهش حوادث و تلفات سوانح حمل و نقل درون شهری و برون شهری ظرف سه ماه پس از ابلاغ این آیین نامه اقدامات زیر را انجام دهد:

الف – ایجاد سامانه اطلاعات جامع مدیریت ایمنی راهها و تلفات سوانح حمل و نقل درون شهری و برون شهری.

ب – فراهم کردن امکان دسترسی متقابل دستگاههای موضوع ماده (۱) به سامانه یاد شده همراه با تعیین سطح دسترسی هر دستگاه.

پ – تعریف شناسه مشترک تصادفات.

ت – جمع بندی و تعیین میزان کاهش آسیب ناشی از تصادفات منجر به خسارت، جرح و فوت نسبت به جمعیت و وسایل نقلیه دارای بیمه از طریق مقایسه با آمار سالهای قبل.

ث – ارایه گزارش سه ماهه ارزیابی عملکرد دستگاههای موضوع ماده (۱) به ستاد مدیریت حمل و نقل وسوخت .

ج – ارایه آمار و اطلاعات مورد نیاز دستگاههای اجرایی، مراکز تحقیقاتی، پژوهشی و دانشگاهها، حسب مورد و براساس درخواست رسمی آنها.

تبصره– دستگاههای موضوع ماده (۱) موظفند تا زمان راه اندازی سامانه یاد شده، اطلاعات و آمار مربوط را در قالب ضوابط موضوع پیوست شماره (۲) که به مهر “دفتر هیئت دولت” تأیید شده است به صورت ماهانه به ‏دبیرخانه کمیسیون ایمنی راهها ارایه دهند.

ماده ۳– وزارت امور اقتصادی و دارایی بیمه مرکزی ایران موظف است میزان صرفه جویی موضوع ماده (۵) قانون توسعه حمل و نقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت را بر اساس عملکرد سال قبل از ابلاغ این آیین نامه و طبق فرآیند مندرج در پیوست شماره (۳) که به مهر«دفتر هیئت دولت» تأیید شده است تعیین و به ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت اعلام نماید.

ماده ۴ – شرکتهای بیمه گر موظفند حسب اعلام بیمه مرکزی ایران معادل پنجاه (۵۰%) درصد صرفه جویی موضوع ماده (۳) را به حسابی که توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی تعیین می شود واریز نمایند.

تبصره – وزارتخانه های کشور و راه و ترابری موظفند اعتبارات موضوع این آیین نامه را برای آموزش و فرهنگ سازی ایمنی تردد، تأمین تجهیزات، کمک به اصلاح فیزیکی نقاط و مقاطع حادثه خیز، بهبود عبور و مرور و کمک به پرداخت هزینه های جاری (با تصویب طرحها و اعتبارات پیشنهادی توسعه شهرداریها در شورای هماهنگی ترافیک استان و از سوی وزارت راه و ترابری و پلیس راهور، در کمیسیون ایمنی راههای وزارت راه و ترابری) به دستگاههای مذکور اختصاص دهند.

ماده ۵– پیگیری اجرای این آیین نامه به عهده وزارت راه و ترابری (کمیسیون ایمنی راهها) و مسئولیت نظارت بر حسن اجرای آن به عهده بیمه مرکزی ایران می باشد.

ماده ۶ – وزارت راه و ترابری (کمیسیون ایمنی راهها) موظف است هر سه ماه یکبار گزارش عملکرد دستگاههای ذی ربط را به ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت ارایه نماید.

این تصمیم نامه در تاریخ ۹ /۱ /۱۳۸۸ به تأیید مقام محترم ریاست جمهوری رسیده است.

محمدرضا رحیمی
معاون اول رییس جمهور
رونوشت:دفتر رییس جمهور،دفتر معاون اول رییس جمهور و دفتر هیئت دولت

پیوست ۱
ضوابط ارایه آمار و اطلاعات تصادفات راهها
مصوبه جلسه سیزدهم کمیسیون ایمنی راهها مورخ ۳ /۴ /۱۳۸۵

مقدمه
این ضوابط به منظور انجام هماهنگی لازم در خصوص تهیه و ارایه آمار و اطلاعات تصادفات راههای کشور تهیه و تدوین گردیده است.

الف – تعاریف در نظر گرفته شده در ارایه آمار و اطلاعات:
وسیله نقلیه: کلیه وسایل نقلیه موتوری زمینی که قابلیت شماره گذاری دارند (شامل سبک، سنگین، نیمه سنگین و موتورسیکلت).
تصادف: حادثه ای است که برای یک وسیله نقلیه موتوری متحرک به تنهایی (انحراف، خروج از راه ، واژگونی، سقوط در پرتگاه) و یا بین یک وسیله نقلیه موتوری متحرک با یک عامل دیگر همچون یک یا چند وسیله نقلیه ، عابر، حیوان، اشیاء ثابت بوقوع می پیوندد و منجر به خسارات مالی یا جانی می گردد.

تبصره
۱. تصادف بایستی در جاده یا حریم قانونی جاده اتفاق افتاده باشد.
۲. مواردی که علت بروز حادثه خارج از اراده راننده و سه عامل: وسیله نقلیه، جاده، انسان باشد مشمول این تعریف نمی گردد. مانند: حوادث ناشی از رانش زمین، ریزش کوه ، ریزش بهمن، سیل، زلزله و انفجار و حریق.
کشته: در جمع آوری اطلاعات ، منظور از کشته افرادی می باشند که بر اثر تصادف فورا یا طی ۳۰ روز بعد از تصادف فوت نمایند.
مجروح: شخصی که در اثر تصادف فوت نشود ولی دچار جراحات سطحی یا شدید یا نقص عضو شود.

تذکر مهم: تعاریف ارایه شده فوق الذکر صرفا به منظور هماهنگ سازی و جمع آوری دقیق آمار و اطلاعات بوده و فارغ از تعاریف بکار رفته در مسایل حقوقی، قضایی و بیمه ای مربوط به تصادفات که تابع مقررات خاص خود هستند، می باشد.

ب – ضوابط هماهنگی دستگاههای مسوول ارایه آمار و اطلاعات
مرجع ارایه آمار تعداد وسایل نقلیه ، تصادفات ، کشته شدگان، مجروحین در ذیل تعیین می گردد. همچنین جزییات مربوط به آمار و اطلاعات مورد نظر در قالب فرمهای شماره ۱ الی ۶ در پیوست ضوابط ارایه گردیده است.

۱. وسایل نقلیه:
دستگاه مسوول: پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا
آمار درخواستی در فرم شماره ۱ مربوط به پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا به شرح ذیل اعلام گردد:
۱. وسایل نقلیه موجود کشور به تفکیک نوع وسیله نقلیه (سالانه)
۲. وسایل نقلیه اضافه شده به ناوگان به تفکیک نوع وسیله نقلیه (سالانه)
۳. وسایل نقلیه اسقاط شده به تفکیک نوع وسیله نقلیه (سالانه)

۲. تعداد تصادفات ( درون شهری و برون شهری، راه روستایی):
دستگاه مسوول: پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا
آمار درخواستی در فرم شماره ۲ مربوط به پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا به شرح ذیل اعلام گردد:
۱. تعداد تصادفات به تفکیک نوع و محل تصادف به لحاظ درون شهری ، برون شهری و راه روستایی
۲. تعداد تصادفات درون شهری، برون شهری و راه روستایی به تفکیک علت تصادف
۳. تعداد تصادفات درون شهری و برون شهری به تفکیک علت تامه
۴. تعداد تصادفات به تفکیک عامل انسانی موثر در تصادف
۵. تعداد تصادفات به تفکیک عامل وسیله نقلیه مقصر
۶. تعداد تصادفات درون شهری و برون شهری به تفکیک نقایص مؤثر معبر در محل تصادف
۷. تعداد تصادفات درون شهری و برون شهری به تفکیک مشخصه محل تصادف
۸. تعداد تصادفات درون شهری و برون شهری به تفکیک جهت معبر
۹. تعداد تصادفات درون شهری ، برون شهری به تفکیک ساعت وقوع تصادف
۱۰. تعداد تصادفات درون شهری ، برون شهری به تفکیک نوع وسیله نقلیه درگیر در تصادف
۱۱. تعداد تصادفات درون شهری، برون شهری به تفکیک نوع وسیله نقلیه مقصر
۱۲. تعداد تصادفات درون شهری ، برون شهری به تفکیک وضعیت آب و هوا
۱۳. تعداد تصادفات برون شهری به تفکیک نوع راه
۱۴. تعداد کشته سر صحنه تصادفات درون شهری و برون شهری به تفکیک نوع راه
۱۵. تعداد تصادفات درون شهری و برون شهری براساس نوع برخورد

۳. کشته شدگان ناشی از تصادفات ( درون شهری و برون شهری ، راه روستایی):
دستگاه مسوول: سازمان پزشکی قانونی کشور
آمار درخواستی در فرم شماره ۳ مربوط به سازمان پزشکی قانونی به شرح ذیل اعلام گردد:
۱. تعداد کشته شدگان ناشی از تصادفات درون شهری ، برون شهری و راه روستایی به تفکیک محل فوت
۲. تعداد کشته شدگان ناشی از تصادفات درون شهری ، برون شهری و راه روستایی به تفکیک وضعیت متوفی
۳. تعداد کشته شدگان ناشی از تصادفات به تفکیک گروه سنی و وضعیت متوفی
۴. تعداد کشته شدگان ناشی از تصادفات به تفکیک محل تصادف و محل فوت
۵. تعداد کشته شدگان ناشی از تصادفات به تفکیک میزان تحصیلات
۶. تعداد کشته شدگان ناشی از تصادفات به علت ضربه به سر به تفکیک وضعیت متوفی
۷. تعداد کشته شدگان ناشی از تصادفات به تفکیک گروه سنی در استانهای مختلف کشور

تبصره آمار کشته شدگان سر صحنه تصادفات توسط پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا نیز به تفکیک استان ارایه گردد.

۴. مجروحین ناشی از تصادفات ( درون شهری و برون شهری، راه روستایی):
دستگاه مسوول : وزارت بهداشت ، درمان و آمزش پزشکی
آمار درخواستی در فرم شماره ۴ مربوط به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به شرح ذیل اعلام گردد:
۱. تعداد مجروحین ناشی از تصادفات درون شهری ، برون شهری و راه روستایی به تفکیک وضعیت مصدوم
۲. تعداد مجروحین ناشی از تصادفات راههای روستایی به تفکیک وضعیت مصدوم
۳. تعداد مجروحین ناشی از تصادفات به تفکیک نوع مصدومیت
۴. تعداد مجروحین ناشی از تصادفات به تفکیک گروه سنی و وضعیت مصدوم در کل کشور
۵. تعداد مجروحین ناشی از تصادفات به تفکیک گروه سنی در استانهای مختلف کشور

تبصره ۱: آمار تعداد مجروحین ارجاعی به مراکز قضایی توسط پزشکی قانونی کشور به دستگاه مسوول اعلام می گردد.

تبصره ۲: آمار تعداد مجروحین رسیدگی شده سر صحنه تصادفات توسط اورژانس و هلال احمر به عنوان شاخصهای عملکردی در پوشش خدمات امداد و نجات مجروحین به دستگاه مسوول اعلام می گردد.

۵. ترافیک عبوری روزانه و تعداد سفرهای انجام شده:
دستگاه مسوول : سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای
آمار درخواستی در فرم شماره ۵ مربوط به سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای به شرح ذیل اعلام گردد:
۱. متوسط حجم ترافیک عبوری روزانه در شبکه راههای اصلی به تفکیک استان ها و میزان رشد سالیانه
۲. متوسط حجم ترافیک عبوری در شبکه راهها به تفکیک نوع وسیله نقلیه در استان های مختلف
۳. تعداد سفر انجام شده و همچنین تعداد مسافر جابجا شده توسط ناوگان حمل و نقل عمومی در استان های مختلف

تبصره اطلاعات و آمار مربوط به حجم ترافیک عبوری روزانه در محورهای خاص و در دوره های زمانی مورد نظر، همچون ایام نوروز، برحسب نیاز و درخواست هریک از دستگاهها توسط سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای ارایه خواهد شد.

۶. طول راههای کشور
دستگاه مسوول: سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای
آمار درخواستی در فرم شماره ۶ مربوط به سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای به شرح ذیل اعلام گردد:
۱. طول راههای موجود کشور به تفکیک استان و نوع راه (سالانه)
۲. طول راههای اضافه شده به شبکه راهها به تفکیک استان و نوع راه (سالانه)

ج – ضوابط مربوط به زمان و دوره های ارایه آمار و اطلاعات:
زمان و دوره های مربوط به ارایه آمار و اطلاعات به شرح ذیل تعیین می گردد.

اطلاعات مورد نظر	دستگاه مسوول	زمان ارایه آمار
		ماهیانه۱	سالیانه۲	ایام نوروز۳ (۲۵ اسفند تا ۱۵ فروردین)
وسایل نقلیه	پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا	____	√	____
تعداد تصادفات	پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا	√	√	√
کشته شدگان	سازمان پزشکی قانونی کشور	√	√	√
مجروحین	وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی	√	√	√
ترافیک عبوری روزانه و تعداد سفرهای انجام شده	سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای	____	√	√
طول راههای کشور	سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای	____	√	____
ارایه گزارش وضعیت موجود و تحلیل شاخصها	دبیرخانه کمیسیون ایمنی راهها	____	√	√

۱ – زمان ارایه آمار ماهیانه حداکثر تا پایان ماه بعد

تذکر پس از راه اندازی سیستم Onlin پزشکی قانونی زمان ارایه آمار حداکثر تا پایان پانزدهم ماه بعد خواهد بود

۲– زمان ارایه آمار سالیانه حداکثر تا پایان اردیبهشت ماه سال بعد

۳ – زمان ارایه آمار ایام نوروز حداکثر تا ۱۵ اردیبهشت ماه همان سال

تبصره ۱: سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای با همکاری وزارت کشور و پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا حداکثر تا پایان سال ۱۳۸۵ نسبت به تعیین دقیق مرز محدوده های درون و برون شهری که ملاک عمل تعیین محل تصادفات خواهد بود اقدام نماید.

تبصره ۲: تمامی دستگاهها مکلفند تا اول آبان ماه سال ۱۳۸۵ ، نظام ثبت آمار و اطلاعات خود را با اطلاعات درخواستی تطبیق نموده و اطلاعات درخواستی را از آن تاریخ به صورت مستمر و طی دوره های زمانی بیان شده در بند ج به دبیرخانه کمیسیون ارایه نمایند.

د : ضوابط مربوط به اعلام شاخصهای ایمنی راهها
دستگاه مسوول: دبیرخانه کمیسیون ایمنی راهها
دبیرخانه کمیسیون ایمنی راهها موظف است گزارشی از وضعیت ایمنی راهها، تجزیه و تحلیل و مقایسه با سایر کشورها را بر اساس شاخصهای ذیل اواخر خرداد ماه هر سال تهیه و ارایه نماید.

۱. شاخص تعداد کشته به ۱۰۰ هزار نفر جمعیت: بیانگر میزان آسیب وارده به صورت مرگ به مردم یک کشور از تصادفات رخ داده شده می باشد.

۲. شاخص تعداد کشته به ۱۰ هزار وسیله نقلیه موجود: بیانگر ارتباط تعداد کشته شدگان به میزان تعداد وسایل نقلیه آن کشور می باشد.

۳. شاخص تعداد کشته به ۱۰۰ تصادف: بیانگر میزان شدت تصادفات به وقوع پیوسته در کشور می باشد.

۴. شاخص تعداد کشته به مجموع کشته و مجروح: نشانگر میزان خطری است که کاربران سیستم حمل و نقل را تهدید می کند افزایش مقدار این شاخص می تواند گویای مشکلات و مسایل متعددی باشد از جمله: وسایل نقلیه ناایمن، فقدان تجهیزات ایمنی در وسایل نقلیه و یا عدم استفاده از آنها توسط سرنشینان ، ضعف سیستم امدادرسانی، ضعف خدمات پزشکی پس از رساندن مصدوم به مرکز درمانی.

۵. شاخص تعداد کشته برون شهری استان به طول راههای برون شهری استان: بیانگر میزان حادثه خیزی راههای استان می باشد.

تبصره – شاخص های فوق بر اساس دسترسی به اطلاعات موجود قابل احصاء بوده و ارایه آن در گزارش سالانه دبیرخانه ضروری است. در صورت دستیابی به سایر اطلاعات ، دبیرخانه می تواند جهت اطلاع رسانی شاخص های معتبر دیگری نیز در گزارش ارایه نماید.