دستور العمل مربوط به انتخاب نمایندگان کارگران
ماده ۱
در مواردی که در کارگاهی شورای اسلامی کار یا انجمن صنفی وجود نداشته باشد کارگران کارگاه می توانند طبق مقررات این دستورالعمل نسبت به انتخاب نماینده کارگران اقدام نمایند.
ماده ۲
کارگرانی که دارای شرایط زیر باشند می توانند در انتخابات نمایندگان کارگران همان واحد شرکت نمایند.
الف ـ تابعیت ایران.
ب ـ داشتن حداقل پانزده سال تمام.
ماده ۳
کاندیداهای نمایندگان کارگران باید حائز شرایط زیر باشند:
الف ـ داشتن تابعیت ایران.
ب ـ حداقل سن بیست و دو سال.
ج ـ داشتن حداقل سواد خواندن و نوشتن و آشنائی به امور محوله.
د ـ نداشتن سابقه محکومیت کیفری که موجب محرومیت از حقوق اجتماعی گردد.
هـ ـ کارگر همان واحد بوده و دارای حداقل دو سال تمام سابقه کار متوالی یا متناوب در همان واحد باشد، مگر در مورد واحدهائی که کمتر از دو سال سابقه فعالیت دارند. شرط اخیر در مورد واحدهائی که ماهیت کارشناس اقتضای تناوب می نماید، مجموع تناوب از یکسال نباید کمتر باشد.
و ـ دارای سمت مدیریت در واحد نباشد.
ز ـ برخورداری از صداقت و امانت و عدم اشتهار به فساد اخلاق.
ماده ۴
واحد کار و امور اجتماعی، کارگران و مدیریت را از طریق نصب آگهی، در محل تردد کارگران از نحوه کاندیداتوری آگاه خواهد ساخت.
تبصره کاندیداهای نمایندگی می بایست حداکثر ظرف یک هفته از تاریخ اعلام آگهی، کاندیداتوری خود را کتباً به واحد کار و امور اجتماعی تسلیم و رسید دریافت دارند.
ماده ۵
تطبیق شرایط کاندیداهای نمایندگی هر واحد با ضوابط فوق، بعهده هیئت نظارتی مرکب از افراد زیر است:
۱ ـ نمایندگان واحد کار و امور اجتماعی محل.
۲ ـ نماینده کارفرمای همان واحد.
۳ ـ یکنفر از کارگران با سواد همان واحد که کاندیدای نمایندگی نباشد.
تبصره هیئت موظف است از تاریخ وصول اسامی کاندیداها از واحد کار و امور اجتماعی محل حداکثر ظرف مدت یک هفته نظر خود را اعلام نماید. نظر هیئت با اکثریت آراء معتبر است.
ماده ۶
واحد کار و امور اجتماعی پس از احراز صلاحیت کاندیداهای نمایندگی با توجه به ماده ۵ این دستورالعمل، ضمن تعیین روز و ساعت و محل مناسب جهت برگزاری انتخابات، اسامی کاندیداهای واجد شرایط را حداقل ۵ روز قبل از انجام رأی گیری ضمن ابلاغ رسمی به کارفرما، درتابلوی اعلانات نصب و آگهی می نماید.
ماده ۷
انتخابات نمایندگان کارگران هر واحد زیر نظر واحد کار و امور اجتماعی محل و با نظارت هیئت مذکور در ماده ۵ این دستورالعمل انجام می شود.
ماده ۸
جلسه انتخاب نمایندگان کارگران، با حضور حداقل نصف بعلاوه یک کل کارگران واحد رسمیت می یابد و تصمیمات آن با اکثریت آراء حاضرین معتبر خواهد بود.
ماده ۹
در روز رأی گیری، صندوق اخذ با حضور هیئت نظارت بر انتخابات آماده و در محل رأی گیری قرار می گیرد. اعضاء حاضر در مجمع به کاندیداهای مورد نظر که از طرف هیئت نظارت تأیید و معرفی می گردند رأی خواهند داد.
ماده ۱۰
در پایان رأی گیری با حضور هیئت نظارت بر انتخابات، آراء مأخذه شمارش و به ترتیب تعداد آراء نفر اول بعنوان نمایندگان اصلی و نفر دوم بعنوان نماینده علی البدل کارگران خواهند بود مشروط بر اینکه آراء هر یک از آنان از یک سوم آراء حاضرین کمتر نباشد.
ماده ۱۱
هیئت نظارت مکلف است، پس از شمارش آراء و تنظیم امضای صورتجلسه نتیجه انتخابات را از طریق نصب آگهی به اطلاع کارگران برساند و یک نسخه از صورتجلسه مذکور را به وزارت کار و امور اجتماعی و یک نسخه دیگر را به کارفرما یا نماینده وی تحویل دهد.
ماده ۱۲
چنانچه کارگران به چگونگی انتخابات معترض باشند، می توانند ظرف مدت پنج روز ار تاریخ برگزاری انتخابات، اعتراض کتبی خود را با ذکر دلایل به واحد کار و امور اجتماعی تسلیم و رسید دریافت دارند.
ماده ۱۳
واحد کار و امور اجتماعی با نظر هیئت نظارت اعتراضات واصله را مورد رسیدگی قرار داده و نسبت به صحت و سقم آن تصمیم گیری می نماید. در صورت تأیید صحت اعتراضات، واحد کار و امور اجتماعی با هماهنگی اداره کل سازمانهای کارگری و کارفرمائی انتخابات را ابطال و به ترتیب مقرر در مواد ۴ و ۶ این دستورالعمل، انتخابات را تجدید خواهد نمود.
ماده ۱۴
واحد کار و امور اجتماعی مکلف است، در صورت عدم وصول اعتراض مدت پنج سال از تاریخ پایان مهلت مقرر در ماده ۱۲، و در صورت دریافت اعتراض و وارد نبودن آن، ظرف پنج روز، نسبت به صدور ابلاغ اعتبارنامه های نمایندگان اصلی و علی البدل اقدام و رونوشت آن را جهت اطلاع کارفرمای مربوط ارسال دارد.
ماده ۱۵
مدت اعتبار نمایندگان کارگران از تاریخ صدور اعتبار نامه دو سال خواهد بود.
ماده ۱۶
در موارد زیر اعتبارنامه نمایندگان کارگران توسط واحد کار و امور اجتماعی با هماهنگی اداره کل سازمانهای کارگری و کارفرمائی لغو می گردد:
الف ـ چنانچه حداقل دو سوم از تعداد کل کارگران واجد شرایط مقرر در ماده ۲ این دستورالعمل کتباً نسبت به نماینده خود اظهار عدم اعتماد نمایند.
ب ـ چنانچه مشخص گردد که نماینده کارگران، واجد شرایط مندرج در ماده ۳ این دستورالعمل نبوده و یا شرایط مذکور را از دست داده است.
پ ـ چنانچه نماینده کارگران بنا به نظر هیئت موضوع ماده ۲۲ قانون شوراهای اسلامی کار و رأی هیئت حل اختلاف اخراج شود و یا براساس رأی مراجع قضائی از حقوق اجتماعی محروم گردد.
ماده ۱۷
در صورت فوق، استعفاء، لغو اعتبارنامه نماینده اصلی، نماینده علی البدل برای بقیه مدت نمایندگی، جایگزین وی خواهد شد.
تبصره ـ چنانچه به هر علتی نماینده اصلی برای مدتی نتواند در واحد حضور یابد، نماینده علی البدل با اطلاع واحد کار و امور اجتماعی موقتاً وظایف او را انجام خواهد داد.
ماده ۱۸
در صورتیکه نماینده اصلی یا علی البدل کارگران به یکی از سمتهای: عضویت در شوراهای شهرستان ـ شهر ـ استان و نمایندگان مجلس شورای اسلامی انتخاب شود، نمایندگان کارگران را بخودی خود از دست خواهد داد.
ماده ۱۹
واحد های کار و امور اجتماعی موظفند پس از قطعی شدن انتخاب نمایندگان کارگران و صدور اعتبارنامه های آنان، فرم های آماری و مدارک انتخاباتی لازم را بمنظور بررسی، به اداره کل سازمانهای کارگری و کارفرمائی ارسال دارند.
ماده ۲۰
نمایندگان کارگران موضوع این دستورلعمل دارای وظایف و مسئولیتهایی بشرح ذیل هستند:
الف ـ آشنا ساختن کارکنان به حدود وظایف و مسئولیتها و حقوق قانونی خویش.
ب ـ کوشش در جهت ایجاد محیط حسن تفاهم متقابل بین کارگران و کارفرما بمنظور حل و فصل مشکلات و اختلافات ناشی از روابط در چهارچوب مقررات قانونی.
ج ـ همکاری و نظارت بر امور رفاهی کارگران مطابق مقررات مربوط.
د ـ پیگیری و مراقبت در جهت حسن اجرای مقررات قانون کار و استیفای حقوق قانونی کارگران.
ه ـ شرکت در تشکیل مجمع نمایندگان کارگران، با توجه به مواد ۱۳۶ و ۱۶۰ قانون کار جمهوری اسلامی ایران، بمنظور انتخاب نمایندگان کارگران در هیئت های حل اختلاف، سازمان جهانی کار، شورای عالی تأمین اجتماعی، شورای عالی حفاظت فنی و نظایر آن.
ماده ۲۱
مهلت های مقرر در این دستورالعمل، بدون احتساب روزهای تعطیل رسمی خواهد بود.
این دستورالعمل در ۲۱ ماده و ۳ تبصره در تاریخ ۶ / ۱۲ / ۱۳۷۱ به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی رسید.
اصلاحیه
در آراء وحدت رویه ردیف های ۷۱ / ۵۶ و ۷۱ / ۷۴ مندرج در شماره ۱۴۰۱۳ ـ ۳۱ / ۱ / ۱۳۷۲ در ذیل آراء عبارت (مدیریت دفترعمومی دیوان عالی کشور) اشتباهاً درج شده که بدینوسیله حذف و اصلاح می شود.