آیین نامه سوادآموزی کارگران مشمول قانون کار
هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۷۱.۱.۳۰ بنا به پیشنهاد مشترک شماره ۵۸۲۳۳ مورخ ۱۳۷۰.۴.۱۹ وزارت کار و امور اجتماعی و نهضت سوادآموزی و به‌استناد ماده (۱۵۵) قانون کار مصوب ۱۳۶۹.۸.۲۹ آیین‌نامه سوادآموزی کارگران مشمول قانون کار را به شرح زیر تصویب نمودند:
ماده ۱
در اجرای ماده (۱۵۵) قانون کار که در این آیین‌نامه به اختصار قانون نامیده می‌شود کلیه کارفرمایان اعم از بخش خصوصی و دولتی موظفند حسب‌اعلام وزارت کار و امور اجتماعی و مطابق ضوابط تعیین شده در این آیین‌نامه نسبت به سوادآموزی کارگران خود اقدام نمایند.
ماده ۲
به منظور حسن اجرای این آیین‌نامه و دستورالعملها و بخشنامه‌های صادر شده از سوی وزارت کار و امور اجتماعی و نهضت سوادآموزی و رفع موانع‌و ایجاد هماهنگی‌های لازم در امر سوادآموزی کارگران، وزارت کار و امور اجتماعی موظف است ستاد سوادآموزی کارگران را در مرکز و کمیته‌های سوادآموزی‌را در مراکز استانها و
شهرهای صنعتی با عضویت نمایندگان تام‌الاختیار وزارتخانه‌های صنایع، صنایع سنگین، کشاورزی، جهاد سازندگی، بازرگانی، معادن و‌فلزات، نهضت سوادآموزی، کانون انجمنهای اسلامی کارگران و کانون انجمنهای صنعتی* کارفرمایان تشکیل دهد.
*>>پاورقی: به موجب نامه شماره ۲۰۱۲۹ مورخ ۷۱.۶.۹ دبیر هیأت دولت عبارت “انجمنهای صنفی” به اشتباه “ انجمنهای صنعتی” تحریر شده است.<<
تبصره – ریاست این ستاد به عهده معاون مربوط وزیر کار و امور اجتماعی بوده و دبیر آن نماینده تام‌الاختیار سرپرست نهضت سوادآموزی می‌باشد. ریاست‌کمیته‌های استان، با مدیر کل کار و امور اجتماعی هر استان و دبیر کمیته‌ها سرپرست نهضت سوادآموزی همان استان می‌باشد.
ماده ۳
چنانچه بنا به اعلام کارفرما اجرای این آیین‌نامه متناسب با نحوه و زمان فعالیت کارگاه نباشد یا موجب اختلال اساسی در روند کار کارگاه مربوط گردد،ستاد یا کمیته سوادآموزی کارگران حسب مورد با دعوت از نماینده کارفرما موضوع را بررسی و با رأی اکثریت نسبت به نحوه اجرای آیین‌نامه اتخاذ تمیم خواهد‌نمود.
ماده ۴
کارفرمایانی که بنا به تشخیص کمیته سوادآموزی استان در امر سوادآموزی کارگران خود چه از جهت کمی و چه از جهت کیفی همکاری بهتری داشته‌باشند، در چارچوب دستورالعمل ستاد سوادآموزی مورد تقدیر و تشویق قرار خواهند گرفت.
ماده ۵
کارفرمایانی که به نحوی در اجرای این آیین‌نامه یا ایجاد تسهیلات لازم به منظور تشکیل کلاسهای سوادآموزی قصور ورزیدن طبق ماده (۱۷۳) قانون‌مجازات خواهند شد.
ماده ۶
مدت آموزش سوادآموزی به طور عادی حداقل ده (۱۰) ساعت در هفته تعیین می‌گردد و در مورد جمع ساعات تدریس هر دوره با احتساب مدت‌تجدیدی و تقویت، طبق آیین‌نامه آموزشی نهضت سوادآموزی عمل خواهد شد.
ماده ۷
کارفرمایان مکلفند ترتیبی اتخاذ نمایند که سوادآموزان بتوانند طی ساعات عادی کار یا اوقات اضافه کار به طور مرتب در کلاسهای سوادآموزی شرکت‌نمایند اوقات شرکت سوادآموزی در کلاس طی ساعات عادی کار یا خارج از آن حسب مورد جزء ساعات کار یا اضافه کار وی محسوب می‌شود.
ماده ۸
غیبت غیر موجه سوادآموز از کلاسهای سوادآموزی بنا به گزارش آموزشیار و تشخیص کارفرما تعیین می‌گردد. در صورت بروز اختلاف، نظر مسئول‌نهضت سوادآموزی محل ملاک عمل خواهد بود.
ماده ۹
هر سوادآموز حداکثر دو مرتبه می‌تواند در هر دوره سوادآموزی اعم از مقدماتی یا تکمیلی شرکت نماید. در صورت عدم موفقیت، نهضت سوادآموزی‌محل برای آخرین بار فرصت دیگری را برای سوادآموزی تعیین می‌کند تا با استفاده از اوقات شخصی نسبت به اخذ و ارائه گواهی قبولی اقدام نماید. در صورتی‌که سوادآموز مذکور مجدداً قصور
نماید نهضت سوادآموزی مراتب را جهت تصمیم‌گیری به کمیته سوادآموزی استان اعلام می‌نماید.
تبصره – در مورد کسانی که به دلایل پزشکی از قبیل موارد ناتوانی ذهنی، نقص عوض و غیره، تقاضای معافیت از سوادآموزی را دارند، موضوع در کمسیونی‌مرکب از نمایندگان نهضت سوادآموزی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و کارفرما بررسی و تصمیم مقتضی اتخاذ می‌شود.
ماده ۱۰
آموزشیاران مورد نیاز هر کارگاه که حداقل دارای مدرک دیپلم بوده، قادر به تدریس و دارای تعهد اخلاقی باشند از سوی کارگاه تأمین و جهت طی دوره‌روش تدریس به نهضت سوادآموزی معرفی می‌شوند.
تبصره ۱ – معرفی افراد دارای مدرک تحصیلی کمتر از دیپلم نیز در صورتی که به تشخیص نهضت سوادآموزی قادر به تدریس باشند مجاز می‌باشد.
تبصره ۲ – در صورتی که با تشخیص نهضت، تأمین آموزشیار از طرف کارگاه مقدور نباشد، نهضت نسبت به تأمین آموزشیار اقدام خواهد نمود. در موارد اختلاف‌تصمیم کمیته موضوع ماده (۲) این آیین‌نامه لازم‌الاجرا خواهد بود.
ماده ۱۱
حق‌الزحمه آموزشیارانی که از سوی نهضت در کارگاه‌ها به تدریس اشتغال ورزند طبق آیین‌نامه‌های نهضت، از سوی کارگاه مربوط پرداخت خواهد‌شد.
ماده ۱۲
آموزشیاران منتخب کارگاه‌ها که با نظر مسئول کارگاه خارج از ساعات عادی کار تدریس نموده، یا در کلاسهای روش تدریس شرکت کنند، دو برابر‌ساعات مذکور مزد دریافت خواهند کرد.
ماده ۱۳
حداکثر فاصله بین هر یک از دوره‌های آموزشی نهضت سی (۳۰) روز است که در موارد خاص با تشخیص کمیته موضوع ماده (۲) عمل خواهد شد.
ماده ۱۴
تعداد سوادآموزان هر کلاس حداکثر سی و پنج (۳۵) نفر و حداقل پنج (۵) نفر می‌باشد. کارگاه‌هایی که کمتر از پنج (۵) نفر سوادآموز دارند، موظفند بر‌اساس هماهنگی نهضت با کارگاه‌های همجوار به صورت مشترک کلاس تشکیل دهند. در غیر این صورت با رعایت مفاد این آیین‌نامه سوادآموزان به سایر‌کلاسهای نهضت سوادآموزی
معرفی می‌شوند.
تبصره : میزان حق‌الزحمه آموزشیاران در مواردی که کلاس به صورت مشترک تشکیل می‌شود بر اساس اعلام نهضت سوادآموزی و به نسبت سوادآموزان هر‌کارگاه، توسط کارگاه‌های مربوط پرداخت می‌شود.
ماده ۱۵
کارفرمایان موظفند کارگران بی‌سوادی را که در کارگاه اشتغال دارند، حداکثر ظرف مدت یک سال با رعایت مفاد این آیین‌نامه با سواد نمایند.
تبصره: در صورتی که کارفرما اعلام کنند که زمان تعیین شده در تولید واحد مربوط تأثر منفی خواهد داشت موضوع توسط کمیته مزبور به کارفرما ابلاغ خواهد‌شد.
ماده ۱۶
تأمین وسایل آموزشی و تهیه محلی مناسب جهت تشکیل کلاس به عهده کارفرمای مربوط و تأمین کتاب و لوحه و جزوات مربوط به عهده نهضت‌سوادآموزی می‌باشد.
ماده ۱۷
کارفرمایان موظفند امکانات لازم را جهت بازدید راهنمایان تعلیماتی نهضت از کلاسهای سوادآموزی یا کارگاه فراهم نمایند.
ماده ۱۸
برنامه‌ریزی راجع به چگونگی سوادآموزی کارفرمایان بی‌سواد به عهده ستاد سوادی کارگران می‌باشد.
ماده ۱۹
شرکت کارگران بی‌سواد در کلاسهای سوادآموزی الزامی است.
ماده ۲۰
کارگران بی‌سواد ایرانی شاغل در خارج از کشور موظفند در کلاسهای نهضت سوادآموزی شرکت کنند و در صورت ارائه گواهینامه قبولی نهضت یا‌گواهی اشتغال به تحصیل در کلاسهای سوادآموزی از حمایت وابستگان کار و دیگر ارگانهای مربوط جمهوری اسلامی ایران بهره‌مند خواهند شد محل تشکیل‌کلاسهای موضوع این ماده با هماهنگی وابسته کار در کشور محل اقامت کارگر خواهد بود.
تبصره – حق‌الزحمه آموزشیارانی که در اجرای این ماده تدریس می‌نمایند از محل اعتبارات نهضت سوادآموزی و مطابق آیین‌نامه مالی نهضت پرداخت می‌شود.
ماده ۲۱
پاداشهای مقرر در این آیین‌نامه مانع از پرداخت پاداشهای خدمتی نخواهد بود.
حسن حبیبی – معاون اول رییس جمهور
